Transcript Henryk Sienkiewicz „Quo vadis”

Henryk Sienkiewicz
„Quo vadis”
Wybrane zagadnienia w analizie
powieści
Opracowała mgr Bożena
Bogucka-Tondera
Pożar Rzymu
Pożar Rzymu
•
Opisany przez Henryka Sienkiewicza w "Quo Vadis?" pożar, jaki
w roku 64 n.e. ogarnął Rzym był jednym z największych pożarów
miast w dziejach świata.
•
Tacyt spisał swoją relację zaledwie pięć lat po tym wydarzeniu. W
nocy z 18 na 19 lipca 64 r. - jak podaje Tacyt pożar rozpoczął się
w kramach kupieckich położonych na terenie znajdującego się w
centrum miasta Wielkiego Cyrku (Circus Maximus), na którym
odbywały się wyścigi kwadryg
•
Próbom powstrzymania pożaru towarzyszyły krzyki ludzi, ryk
zwierząt i powszechna panika.
•
W wytworzonym chaosie pojawiły się zorganizowane bandy,
rabujące ocalałe z pożaru mienie mieszkańców.
Potęga żywiołu
• Ogień można było zatrzymać tylko poprzez wyburzanie
całych fragmentów zabudowy miasta. Mimo podjętej
takiej akcji 10 z 14 dzielnic liczącego wówczas ok. 2 mln
mieszkańców Rzymu przestało w praktyce istnieć.
Znaleźć winnych
•
•
W wytworzonej samorzutnie
opinii tak wielki pożar nie mógł
wybuchnąć przypadkowo. Wśród
ludności Rzymu szybko rozniosły
się pogłoski, że sprawcą
podpalenia Rzymu był sam cesarz
Neron. W sytuacji ogólnego
wzburzenia spowodowanego
zniszczeniem miasta, sytuacja
stała się dla cesarza groźna.
Pojawił się więc problem, kogo
można obciążyć spowodowaniem
największej w dziejach Rzymu
katastrofy. Cezar wraz ze swym
otoczeniem rozważał różne
możliwości, a wybór padł na
niewielką sektę Żydów schizmatyków, czyli chrześcijan
Dlaczego chrześcijanie?
•
•
Wynikało to z kilku przyczyn. Religia
chrześcijańska była w ówczesnym
Rzymie bardzo mało znana.
Wyznawcami chrześcijaństwa byli
głównie ludzie z najniższych warstw
społecznych (niewolnicy, kobiety,
biedota miejska), pochodzący
najczęściej ze wschodu. Łatwo było
na słabych skierować oskarżenia
Rzymianie bali się nowej religii. O
chrześcijanach wiedziano tyle, że
oczekują oni rychłego końca świata - a
wraz z nim, nadejścia Królestwa
Bożego. Przerażało odrzucenie przez
nich powszechnie uznanych w
Rzymie wartości: takich, jak zmysłowa
miłość, igrzyska, sztuka, czy ziemska
ojczyzna.
Wymiar nowej religii
•
Nowa religia oparta na wierze w jednego
Boga przynosi nadzieję, nadaje sens życiu i
cierpieniu, narzuca zapisane w Dekalogu
zasady postępowania, mające na celu dobro
drugiego człowieka. Krąg chrześcijan
powiększał się, mimo że nauka Chrystusa
stawiała Jego wyznawcom duże wymagania.
Obowiązujący kodeks moralny ułatwiał im
znoszenie wszelkie przeciwności losu.
•
Przedstawiona w utworze Sienkiewicza
rzeź niewinnych chrześcijan nie tylko nie
osłabia znaczenia tworzącego się Kościoła,
ale wzmacnia jego pozycję.
•
Spektakularny pożar Rzymu i makabryczne
igrzyska sprowadzone do rzezi chrześcijan,
na których skierowano podejrzenie o
zagładę miasta, stanowią zarazem początek
nowego świata. Potęga dawnego Rzymu
ustąpiła miejsca dzisiejszemu Watykanowi
Prześladowania chrześcijan
• Prześladowania chrześcijan
przez Nerona zostały opisane
obrazowo w "Quo Vadis" H.
Sienkiewicza - powieści
powszechnie znanej.
Prześladowania te - choć
wyjątkowo okrutne - były
krótkotrwałe i ograniczone do
stolicy Imperium. Następne,
bez porównania mniejsze
prześladowania chrześcijan
nastąpiły dopiero dwadzieścia
lat później, za panowania
cesarza Domicjana (81 - 86).
Za jego rządów chrześcijanie
zostali z Rzymu wypędzeni,
lecz po pewnym czasie
pozwolono im wrócić.
Według Sienkiewicza chrześcijanie
stali się częścią krwawego
widowiska
Neron - podpalacz?
• Pozostaje jeszcze kwestia
tego, czy Neron rzeczywiście,
jak głosi legenda, kazał
podpalić Rzym. Współcześni
historycy sadzą, że nie. Jak
wiadomo choćby z "Quo
Vadis", w momencie wybuchu
pożaru Nerona w Rzymie nie
było. Najprawdopodobniej
jedyną "zbrodnią" związaną z
pożarem Rzymu, jaką Neron
popełnił, była recytacja o
płonącej Troi, wygłoszona
przez niego na widok
ogarniętego ogniem miasta.
Reszta - to mniej lub bardziej
logiczne domysły.
Pochodnie Nerona
Henryk Siemiradzki
Obraz przedstawia scenę z czasów Nerona. W roku 64 spłonął Rzym, o co
Neron oskarżył chrześcijan, którzy schwytani zostali przywiązani do pali w
ogrodach słynnego Domus Aurea. Na obrazie uchwycone jest oczekiwanie
cesarza i jego świty na rozpalenie pochodni z pojmanych męczenników.