Transcript pps - Hacettepe Üniversitesi

Uzaktan Eğitimin Temel Boyutlarına
İlişkin Öğrenenlerin Tercihleri:
Konjoint Analizi Örneği
Gökhan DAĞHAN – Doç. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU
Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
06532, Beytepe ANKARA
Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi
1-3 Ekim 2009, Sürmeli Efes Otel, Selçuk/Kuşadası
Giriş
UZAKTAN EĞİTİM
Öğrenmenin uzaktaki
öğreticiden ziyade,
yakındaki öğrenenin
kontrol isteminde
ilerlemesidir.
Öğrenci ve öğretmenin
zaman ve mekân
bağımsızlığı ilkeleriyle
yürüttüğü eğitim – öğretim
faaliyetleridir.
Büyük çeşitlilikteki medya
bileşenlerinin
oluşturduğu, teknolojideki
değişikliklere paralel
olarak gelişen ve değişen
öğrenme faaliyetleridir.
Öğrenci ve öğretmen
arasındaki eğitsel
iletişimin büyük bir
bölümünün yüz yüze
yapılmadığı sistemdir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
2/34
Uzaktan Eğitim Nedir?
 Uzaktan
eğitim kavramı farklı zamanlarda, farklı
insanlar için, farklı anlamlara gelebilmektedir
(Seferoğlu, 2007).
 Uzaktan eğitime ilişkin yapılan bütün tanımlar, zaman
ve mekan bağımsızlık özelliğine, öğrenen merkezli
oluşuna, işitsel ve görsel öğrenme materyallerini
bulundurmasına, iletişim biçimine değinmektedir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
3/34
Uzaktan Eğitimin Temel Göstergeleri
Keegan’ın 5 Temel Uzaktan Eğitim Göstergesi
 Öğrenim süreci boyunca öğretmen ve öğrencinin yarı-sürekli
ayrılışı
 Öğrenme materyallerinin hazırlanma ve planlanmasında ve
öğrenci
destek
hizmetlerinin
sağlanmasındaki
eğitim
organizasyonu
 Öğretmeni ve öğrenciyi bir araya getirmek ve dersin içeriğini
taşımak için teknik ortamların kullanılması (basılı materyaller,
bilgisayar, internet vb.)
 İki yönlü iletişimin sağlanması
 İnsanların gruplar halinde değil, bireysel olarak eğitim alması.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
4/34
 AMAÇ:
 Uzaktan eğitimi kullanan öğrencilerin, uzaktan eğitimin bazı
temel boyutlarına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktadır.
 ÖNEM:
 Araştırma, öğrencilerin görüşlerinin ve uzaktan eğitimin temel
bileşenlerine verdikleri önem derecelerinin, uzaktan eğitim
dersleri hazırlanırken göz önünde bulundurulması ve öğretim
faaliyetlerinin öğrenci merkezli sürdürülmesi açısından önemlidir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
5/34
Yöntem
Araştırmanın yöntemi olarak konjoint analizi seçilmiştir.
 Konjoint analizi, tüketicilerin
teknikler bütünüdür.
tercih
yapılarını
ölçen
 Tüketicilerin bir hizmeti seçme nedenlerini ve bir hizmeti
oluşturan birçok niteliğin etkilerinin belirlenmesini sağlayan
çok değişkenli istatistiksel bir tekniktir (Dijkstra &
Timmermans, 1997).
TÜKETİCİ
HİZMET
ÖĞRENCİ
UZAKTAN EĞİTİM
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
6/34
Çalışma Grubu
 Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar
ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda eğitim
gören 17 lisansüstü öğrencisi.
 Çalışma grubunun tamamı, lisans ve lisansüstü
derslerinde uzaktan eğitimi etkili bir şekilde kullanmıştır.
Uzaktan eğitime ilişkin algıları yüksek olan öğrencilerin,
homojen bir yapıya sahip olmaları, konjoint analizinin
homojenlik sayıltısını da sağlamıştır.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
7/34
Veri Toplama Aracı
 Veri toplama aracı olarak bir konjoint anketi kullanılmıştır.
 Anketin hazırlanması aşamasında öncelikle uzaktan eğitimle ilgili
alan yazın incelenmiş ve altı boyutun ele alınması kararlaştırılmıştır.
 Anketin kapsam geçerliğinin sağlanması amacıyla uzman görüşü
almak üzere BÖTE
başvurulmuştur.
Bölümü
öğretim
üyelerinin
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
görüşlerine
8/34
Araştırma Kapsamında Ele Alınan Temel Bileşenler
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
9/34
Temel Bileşenler (2)
Kullanılan Teknoloji
Teknik Destek
Öğrenme Yönetim Sistemi
(blog, moodle vb.)
Var
Ses ve Görüntü
E-posta
Yok
Sistemleri (TV vb.)
Eş Zamanlı Mesajlaşma
İletişim Biçimi
(chat)
Eş Zamanlı
(senkron)
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
Eş Zamansız
(asenkron)
10/34
Temel Bileşenler (3)
Esneklik
Etkileşim Türü
Zaman
Bağımsız
Öğrenci - İçerik
Öğrenci - Öğrenci
Öğrenci - Öğretici
Kendi
Hızında
İlerleme
Mekan
Bağımsız
Öğrenme Materyalleri
Görsel
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
İşitsel
11/34
 Toplam 6 adet ana, 16 adet alt faktör bulunmaktadır.
2*2*2*4*3*3=288 olası farklı sıralama
 Hazırlanacak
ankette 288 farklı konjoint kartının
sıralanması mümkün olmadığı için, tüm olası durumların
ortogonal bir alt kümesi seçilerek 16 kart elde edilmiştir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
12/34
Kart
No
1
2
Öğrenme
Materyalleri
İşitsel
İşitsel
Teknik
Destek
İletişim
Biçimi
Kullanılan
Teknoloji
Esneklik
Etkileşi
m Türü
Yok
Eş zamansız
(asenkron)
Ses ve görüntü
sistemleri
(TV... vb.)
Mekan
Bağımsız
Öğrenci Öğrenci
Yok
Eş zamansız
(asenkron)
E-posta
Kendi
Hızında
İlerleme
Öğrenci Öğrenci
Ses ve görüntü
sistemleri
(TV... vb.)
Zaman
Bağımsız
Öğrenci –
İçerik
E-posta
Mekan
Bağımsız
Öğrenci İçerik
3
İşitsel
Var
Eş zamansız
(asenkron)
16
Görsel
Yok
Eş zamanlı
(senkron)
Verilerin Elektronik Ortama Aktarımı ve Analizi
Konjoint analizi uygulanmadan önce, ele alınan faktör düzeyleri
ile tercih sıralamaları arasındaki ilişkinin ortaya konulması
gerekmektedir.
Tercih sıralamaları ile
aralarında doğrusal bir artış
beklenen faktörler
LINEER MORE
Tercih sıralamaları ile
aralarında doğrusal bir
azalış beklenen faktörler
LINEER LESS
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
Düzeyleri kategorik olan
faktörler
DISCRETE
14/34
Ana Faktörler ve Faktör Tipleri
Faktör Adı
Faktör Tipi
Öğrenme Materyalleri
Discrete
Teknik Destek
Lineer More
İletişim Biçimi
Discrete
Kullanılan Teknoloji
Discrete
Esneklik
Discrete
Etkileşim Türü
Discrete
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
15/34
Araştırma grubuna katılan öğrencilerden, anket maddelerini 1’den
16’ya kadar sıralamaları istenmiştir. Katılımcıların sıralama yaparak
doldurdukları anketler, 17X16 ‘lık bir matris oluşturmuştur.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
10 12 09 03 14 05 07 16 01 13 15 06 08 11 02 04
14 03 08 09 12 16 01 06 07 04 13 11 05 10 02 15
08 04 09 13 16 07 03 15 14 01 06 12 10 11 02 05
13 16 09 08 15 07 06 14 05 10 11 04 01 12 03 02
11 15 12 14 08 05 01 04 10 07 03 06 02 16 09 13
16 10 07 12 14 15 09 13 11 05 04 02 06 03 01 08
13 16 11 04 14 02 03 15 01 12 09 06 07 10 05 08
04 16 03 14 06 08 12 10 02 05 09 07 11 15 01 13
09 11 10 08 16 03 01 14 06 15 13 02 04 12 05 07
11 15 08 04 05 10 14 06 03 16 09 01 07 02 13 12
08 15 05 14 10 12 03 02 06 11 04 09 01 13 07 16
13 16 11 08 07 15 14 06 05 03 02 09 12 10 01 04
16 10 13 06 12 07 01 11 05 09 15 04 03 14 02 08
04 16 01 14 08 06 10 12 02 05 09 07 11 13 03 15
15 12 14 09 05 07 04 01 13 08 03 06 02 10 16 11
14 13 08 04 12 05 06 11 03 07 01 10 16 02 09 15
15 10 11 05 13 08 01 12 04 09 16 06 03 14 02 07
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
16/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
En önemli ana faktör: Kullanılan Teknoloji (% 28,13 oranıyla)
• Öğrenme Yönetim Sistemi (blog, moodle vb.) 0,2206 fayda katsayısı
• E-posta
0,1029 fayda katsayısı
• Eş Zamanlı Mesajlaşma (Chat)
0,0294 fayda katsayısı
• Ses ve Görüntü Sistemleri (TV vb.)
-0,3529 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
17/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
2. önemli ana faktör: Etkileşim Türü (% 21,21 oranıyla)
1. Öğrenci – Yönetici Etkileşimi:
0,7230 fayda katsayısı
2. Öğrenci – İçerik Etkileşimi:
0,2083 fayda katsayısı
3. Öğrenci – Öğrenci Etkileşimi:
-0,9314 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
18/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
3. önemli ana faktör: Esneklik (% 19,88 oranıyla)
1. Zaman Bağımsızlık:
0,6961 fayda katsayısı
2. Mekan Bağımsızlık:
0,1593 fayda katsayısı
3. Kendi Hızında İlerleme:
-0,8554 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
19/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
4. Önemli ana faktör: Öğrenme Materyalleri (% 11,79
oranıyla)
1. Görsel Öğrenme Materyalleri:
0,1985 fayda katsayısı
2. İşitsel Öğrenme Materyalleri:
- 0,1985 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
20/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
5. Önemli ana faktör: İletişim Biçimi (% 11,64 oranıyla)
1. Eş Zamanlı İletişim Biçimi (Senkron):
2. Eş Zamansız İletişim Biçimi (Asenkron):
0,5735 fayda katsayısı
- 0,5735 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
21/34
Konjoint Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
6. Önemli ana faktör: Teknik Destek (% 7,35 oranıyla)
1. Teknik Destek Var:
- 0,2353 fayda katsayısı
2. Teknik Destek Yok :
- 0,4706 fayda katsayısı
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
22/34
Model Yazımı ve Fayda Katsayıları
FAYDA=Sabit + (B1) Öğrenme
Materyalleri + (B2) Teknik Destek + (B3)
İletişim Biçimi + (B4) Kullanılan Teknoloji
+ (B5) Esneklik + (B6) Etkileşim Türü
Bu modelde fayda katsayısı
(utility) değerleri yerine
konularak her bir karta ilişkin
skor değerleri hesaplanıp, tercih
sıralaması yapılmıştır.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
23/34
Kart Numaraları ve Skor Sonuçları
Kart No
Kart Skor
Kart No
Kart Skor
Kart No
Kart Skor
Kart No
Kart Skor
2
12,3529
8
9,8824
11
8,3529
12
6,3529
1
11,4118
16
9,5882
10
8,2353
9
5,7647
5
11,0000
4
8,7647
6
8,1176
7
5,6471
14
10,4706
3
8,7647
13
6,4118
15
4,8824
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
24/34
Çalışma grubundaki öğrencilerin uzaktan eğitimin temel bazı
boyutlarına ilişkin tercih sıralamaları göz önüne alındığında,
en yüksek skor değeri 12,3529 ile 2 nolu karta ait çıkmıştır.
Öğrenme Materyalleri:
İşitsel
Teknik Destek:
Yok
İletişim Biçimi:
Eş Zamansız
Kullanılan Teknoloji:
E-posta
Esneklik:
Kendi Hızında İlerleme
Etkileşim:
Öğrenci - Öğrenci
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
25/34
Modele İlişkin Bazı İstatistikler
 Kurulan modelin sabit sayısı 8,9118 olarak hesaplanmıştır.
 Kurulan
modelin çalışma grubundaki öğrencilerin tercihlerine
uygunluk değeri, Pearson R istatistiğine göre 0,810’dur. Anlamlılık
seviyesi ise, 0,0001 çıkmıştır.
 Yine farklı bir ilişkisel ifadeyle bu uygunluk değeri Kendall Tau
istatistiğine göre 0,633 bulunmuştur. Bu istatistiğin anlamlılık seviyesi
ise 0,0004’dür.
 Bu değerler, kurulan model ile öğrencilerin uzaktan eğitimin temel
boyutlarına ilişkin tercih sıralamalarını arasında yüksek bir ilişkinin
olduğunu ve bu ilişkinin 0,05 yanılma düzeyinde anlamlı olduğunu
göstermektedir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
26/34
Sonuçlar
1. Çalışma grubundaki öğrencilere göre uzaktan eğitimin en
önemli ana faktörü kullanılan teknolojidir. (% 28,13)
2. Kullanılan teknoloji ana faktörünün en önemli alt faktörü,
öğrenme yönetim sistemleridir. (0,2206 fayda katsayısı)
3. Dolayısıyla, öğrenme yönetim sistemleri
alt faktörü, toplam faydaya katkısı en
yüksek faktördür.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
27/34
Sonuçlar (devamı...)
4. Çalışma grubundaki öğrencilere göre uzaktan eğitimin en
önemsiz ana faktörü teknik destektir. (% 7,35)
5. Teknik destek ana faktörünün en önemsiz alt faktörü,
teknik desteğin olmayışıdır. (-0,4706 fayda katsayısı)
6. Dolayısıyla, teknik desteğin olmayışı alt
faktörü, toplam faydaya katkısı en az
faktördür.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
28/34
Sonuçlar (devamı...)
7. Araştırmanın başlangıcında faktörlerin “lineer more” ve
“discrete” tanımları yapılarak model kurulmuştur.
Araştırmaya katılan öğrencilerin 8 tanesi, kurulan
modeldeki teknik destek faktörüne ters cevaplar vermiştir.
8. Bunun nedeni, öğrencilerin değerlendirme yaparken diğer
faktörlere daha çok önem göstermiş olmalarıdır. Teknik
destek faktörünün, “lineer more” olarak tanımlanması
gereğince, “var” olarak seçilmesi beklenmiştir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
29/34
Öneriler
 Daha çok pazar araştırmalarında ve bir ürünün en
fazla ya da en az tercih edilen nitelik düzeylerinin
tespitinde kullanılan konjoint analizi, eğitim
araştırmalarına da uygulanarak, öğrencilerin ya da
öğretmenlerin belli konularla ilgili görüşleri alınabilir.
 Özellikle, tek başına ele alındığında ölçülemeyen ya
da tek başına bir anlam ifade etmeyen nitel
değişkenlerin, bir araya getirilip analitik bir şekilde
çözümlenmesine imkân sağladığı için, eğitim
araştırmalarında da etkili bir biçimde kullanılabileceği
düşünülmektedir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
30/34
Öneriler (devamı...)
 Konjoint analizi, homojen yapıya sahip bir gruba
uygulandığı varsayımını kullanmaktadır.
 Bu nedenle konjoint analizi yöntemi uygulanırken,
araştırma grubuna giren deneklerin homojen
olmasına dikkat edilmeli, dolayısıyla araştırmanın
güvenirliği tehlikeye atılmamalıdır.
 Konjoint analizi daha büyük çalışma gruplarına ya da
örneklemlere uygulanırsa, büyük sayılar kanunu
gereğince daha gerçeğe yakın sonuçlar çıkabilir.
 Dolayısıyla araştırma farklı parametrelerle daha
büyük bir gruba uygulanıp, farklı sonuçlar elde
edilebilir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
31/34
Öneriler (devamı...)
 Öğrencilerin, uzaktan eğitimin temel bileşenlerinden en
çok hangilerine önem verdiklerinin belirlenmesi,
uzaktan eğitimle verilecek ders içerikleri tasarlanırken
göz önünde bulundurulmalı ve öğrencilerin tercihleri
doğrultusunda eğitim süreci devam ettirilmelidir.
 Araştırmadan elde edilen sonuçların, optimum uzaktan
eğitim hizmetine yön verebileceği düşünülmektedir.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
32/34
Kaynakça
1. Dijkstra, J., Timmermans, H.J.P. (1997). Exploring the
possibilities of conjoint measurement as a decision-making tool
for virtual wayfinding environments. Taipeh, Hu’s Publisher Inc.
2. Garrison, D. & Shale, D. (1987). Mapping the boundaries of
distance education: Problems in defining the field. The
American Journal of Distance Education (1), 4-13.
3. Jonassen, D.H. (1992). Applications and limitations of hypertext
technology for distance learning. Paper presented at the
Distance Learning Workshop, Armstrong Laboratory, San
Antonio, TX.
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
33/34
18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı / 1 Ekim 2009, Kuşadası
34/34