Konferencja

BUDOWA GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY

Konsultacje społeczne w ramach prac nad NPR 2007-2013 MNiI, 27 października 2004 r.

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek [email protected]

Agenda

1. Innowacyjność w sektorze MSP */ 2. „Założenia polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa” – jak skłonić przedsiębiorstwa do innowacyjności */ wyniki badania MSP przeprowadzonych przez PKPP na przełomie 2003/2004 r. na próbie 1107 przedsiębiorstw 2

Konkurencyjność budowana na cenie, a nie na innowacyjności Tylko 1,8% MSP uważa, że podstawą ich pozycji konkurencyjnej jest nowatorski, innowacyjny charakter produktów/usług

Najważniejszy czynnik decydujący o konkurencyjności firmy 3 www.prywatni.pl

4

Jednocześnie konkurencyjność wsparta jest „atrakcyjnością” pod względem nowatorstwa Rośnie atrakcyjność oferty polskich produktów w stosunku do produktów sprzedawanych w UE, w tym atrakcyjność pod względem nowatorstwa

Atrakcyjność polskich produktów w stosunku do odpowiedników z UE

(dużo mniej atrakcyjne) 1 – 5 (dużo bardziej atrakcyjne) 3,80

3,61 3,64 2002 r.

2003 r.

3,60 3,40 3,20 3,00

3,20 3,28 3,05 3,15 2,91 3,15

2,80 2,60 2,40 2,20 2,00

pod względem ceny pod względem jakości pod względem nowatorstwa pod względem sposobu promocji i dystrybucji

5

... a w konsekwencji brak skłonności do intensyfikacji działań innowacyjnych przez MSP Utrzymanie przewagi cenowej i poprawianie jakości oferty to główne działania podejmowane przez większość firm

Działania podejmowane przez firmy lub te, które zamierzają podjąć w najbliższym czasie [w %]

obniżka kosztów działalności udoskonalenie produktów , popraw a jakości zmiana asortymentu produkcji now a strategia marketingow a modernizacja maszyn i urządzeń intensyfikacja szkoleń personelu zmiana struktury organizacyjnej, systemu rozszerzenie w spółpracy pozyskanie zagranicznego inw estora intensyfikacja działań innow acyjnych 0 3,3 2,3 11,7 9,6 24,2 21,9 17,8 10 20 30 38,4 46,4 40 50 59,9 60 70

Przedsiębiorstwa z sektora MSP nie czują konkurencji ze strony firm potencjalnie bardziej innowacyjnych

Średnia ocena presji konkurencji dla firm - ogółem (skala 1 – 5) z e s t r o n y f ir m z a g r a n ic z n y c h UMIARKOWANA z e s t r o n y p o ls k ic h firm p a ń s tw o w yc h z e s t r o n y p r y w a t n y c h f ir m k r a jo w y c h 1 MAŁA 2 2 , 2 9 ZNACZNA 3 2 , 5 9 4 3 , 8 9 5 6

7

Przedsiębiorstwa nie widzą zagrożenia ze strony firm innowacyjnych i innowacyjnych produktów Największymi barierami rozwoju firm są podatki i koszty pracy

Wpływ różnych czynników na funkcjonowanie firmy

(jest sprzyjające) 1 –5 (tworzy bariery) 3,10 3,30 3,50 3,70 3,90 4,10 wysokość obciążeń składkowych kosztów pracy wysokość podatków nieelastyczne prawo pracy procedury administracyjne konkurencja ze strony uprzywilejowanych przedsiębiorstw funkcjonowanie banków konkurencja ze strony szarej strefy występujące zatory płatnicze obecny poziom stóp procentowych obecny poziom infrastruktury zła informacja o konsekwencjach wejścia do UE obecny popyt na produkty obecny poziom kursów walutowych dostępność źródeł finansowania na dobrych warunkach obecny poziom inflacji brak wykwalifikowanych pracowników 3,24 3,38 3,36 3,34 3,30 3,48 3,46 3,58 3,69 3,68 3,67 3,76 3,72 3,84 4,13 4,30 4,23

8

... także w konkurencji o zagraniczne rynki zbytu

Utrudnieniem przy podejmowaniu działalności eksportowej nie jest brak innowacyjnych produktów i usług

Największe utrudnienia w podejmowaniu działalności eksportowej [%]

Najistotniejsze bariery Pozyskiwanie informacji o zagranicznych rynkach 32,9 Znajdowanie wiarygodnych partnerów biznesowych za granicą 32,1 9,3 Odmienne regulacje prawne Konkurencja Brak środków finansowych Konieczność spełnienia wysokich standardów jakościowych 3,6 2,9 5,0 Koszty transportu 2,9 Słaby wizerunek produktów polskich 1,4 Pozyskanie personelu o kwalifikacjach koniecznych do prowadzenia działalności eksportowej Bariery mniej istotne 0 0,7 5 10 15 20 25 30 35

Przedsiębiorstwa widzą jednak potrzebę oferowania nowych produktów

Odsetek firm intensyfikujący działalność w zakresie wprowadzania nowych produktów jest wysoki

9

60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 3,0 2,4 1,1 znaczny spadek

Wypuszczanie nowych produktów - odsetek przedsiębiorstw

53,9 53,1 46,3 ostatnie 2 lata edycja 2002 r.

ostatnie 2 lata najbliższy rok 10,5 5,2 5,8 29,1 34,4 39,8 wzrost spadek bez zmian

www.prywatni.pl

3,5 4,8 7,0 znaczny wzrost

Ponadto przy wysokim już stopniu wykorzystania zasobów technicznych produkty istnieje potrzeba inwestycji, które mogą jednocześnie wprowadzać nowe rozwiązania technologiczne i dać nowe

NIewykorzystane zasoby techniczne - średnia [%]

OGÓŁEM Sekcja N - ochrona zdrowia i opieka socjalna Sekcja M - edukacja Sekcja K - obsługa nieruchomości Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa i łączność Sekcja H - hotele i restauracje Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny Sekcja F - budownictwo Sekcja D - działalność produkcyjna 0,0 10,0 17,9 23,6 32,2 35,0 25,7 33,3 32,7 34,9 25,9 31,8 33,6 34,6 42,7 2003 r.

2002 r.

43,8 25,3 56,0 29,6 20,0 30,0 40,0 46,9 50,0 60,0

10

Jak przedsiębiorstwa mogłyby finansować swoje nowe inwestycje ?

Kredyty poręczone przez fundusze poręczeń kredytowych oraz Venture Capital stanowią jedynie 4,6% wszystkich zewnętrznych źródeł finansowania

Najlepsze źródła finansowania nowych inwestycji – ogółem (w %) 4 ,0 0 ,7 0 ,6 6 ,0 4 6 ,9 4 ,7 5 ,5 8 ,1 2 3 ,4 k r e d y t b a n k o w y p o ż y c z k a o d r o d z in y lu b z n a jo m y c h le a s in g fu n d u s z e p o ż y c z k o w e z a g r a n ic z n y p a r tn e r k r e d y t p o r ę c z o n y p r z e z fu n d u s z p o r ę c z e ń k r e d y to w y c h e m is ja a k c ji/u d z ia łó w v e n tu r e c a p ita l b r a k o d p o w ie d z i 11

Jednak problem jest głębszy Nie widzi potrzeby zaciągania kredytu 41,8% przedsiębiorstw sektora MSP

Możliwości przedsiębiorstwa związane ze zwiększeniem swojego zadłużenia długoterminowego – ogółem (w %) 8 ,9 2 1 ,1 7 ,8 12 9 ,2 1 1 ,2 4 1 ,9 b r a k o d p o w ie d z i m a i ta k p la n u je m a m o ż liw o ś ć , a le n ie m a p o tr z e b y n ie m a , p o n ie w a ż fir m a m ia ła b y tr u d n o ś c i z e s p ła tą z a d łu ż e n ia n ie m a , p o n ie w a ż fir m a n ie m a o d p o w ie d n ic h z a b e z p ie c z e ń n ie m a , p o n ie w a ż fo r m a ln o ś c i w b a n k u z w ią z a n e z u z y s k a n ie m k r e d y tu s ą z b y t u c ią ż liw e

13

Nakłady przedsiębiorstw na B+R



Realizują 14,3% celu Strategii Lizbońskiej



Realizują 21,5% celu Strategii Lizbońskiej przypadającego na przedsiębiorstwa

(przy zał. 30% udziału wydatków z budżetu państwa na B+R)

Agenda

14 1. Innowacyjność w sektorze MSP */ 2. „Założenia polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa” – jak skłonić przedsiębiorstwa do innowacyjności www.prywatni.pl

„Założenia polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa”

15 Analiza SWOT - zagrożenia



Brak postaw innowacyjnych wśród przedsiębiorców



Niski popyt na wyniki prac B+R w przedsiębiorstwach



Edukacja



Instrumenty finansowe (m.in. polityka fiskalna) ( zwiększenie wartości wyniku finansowego netto poprzez zmniejszeni skali obciążeń podatkowych przedsiębiorców inwestujących w nowoczesne technologie, zmniejszenie r yzyka poprzez obniżenie kosztów związanych z finansowaniem działalności innowacyjnej)



Konkurencja („lekcja eksportowa”)



PPP www.prywatni.pl

16

„Założenia polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa”

Analiza SWOT - zagrożenia



Ograniczony dostęp do kapitałów zewnętrznych



Ograniczenie wpływu „efektu wypierania” (obniżenie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa)



Kredyt technologiczny (formuła gwarantująca środki finansowe w budżecie państwa na kredyty technologiczne)



Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK) (zwiększający zainteresowanie Funduszy Podwyższonego Ryzyka inwestycjami w mniejsze przedsięwzięcia)



Obniżenie rezerwy obowiązkowej banków komercyjnych www.prywatni.pl

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 17 www.prywatni.pl