Transcript İnternet Nedir? ve Nasıl Çalışır? - Hacettepe Üniversitesi Açık Ders

İnternet Nedir?
Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU
Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
06532, Beytepe ANKARA
e-Posta:
Web:
sadi @ hacettepe.edu.tr
http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/
İnternet:
Birbirlerine bağlı ağlardan oluşan küresel bir ağ
 İnternet, milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlayarak dünya
çapında iletişim yapma olanağı sağlayan uluslararası bir
bilgisayar ağıdır.
 İnternet dünya çapında herkese açık bir haberleşme ağıdır.
 İnternet, merkezi bir otoriteden yoksun, kontrolsüz bir ağdır.
-2-
İnternet’e Bağlanma
(1)
Kişisel
Bilgisayarınız
İnternet Servis
Sağlayıcısı
-3-
İnternet’e Bağlanma
(2)
 Bireysel İnternet servisi veren kuruluşlara “İnternet
Servis Sağlayıcıları” (İSS) denir.
 İnternet’e bağlanmak için bilgisayar donanımına ve
yazılımına ve ayrıca bir telefon hattına sahip olmak
gerekir.
 Bunun yanında ayrıca bir İnternet Servis Sağlayıcısı
(ISS) gereklidir.
 Bilgisayar + Modem + İletişim Yazılımı + Telefon Hattı => İSS => Dünya
 Bilgisayar + Modem + Yazılım + Hat (ADSL/Kablo vb.)+ISS  İnternet
-4-
İnternet’e Bağlanma
(3)
İnternet ortamında temelde iki tür bilgisayar
bulunur.
 İstemci (client) bilgisayarlar:
İnternet’e bağlanmak için kullandığımız kişisel
bilgisayarlardır.
 Sunucu (server) bilgisayarlar:
İnternet üzerinde bilgi içeren (ve kullanıma sunan)
bilgisayarlardır.
-5-
İnternet’i Tanıma
e-Posta
İnternet’in
posta servisi
Telnet
IRC
(İnternet Uygulamaları)
FTP
Gopher
Web
(World Wide Web)
İnternet’in çoklu
ortam bölümü
-6-
İnternet Servisleri: e-Posta (1)
 e-Posta (e-mail), İnternet’in posta sistemidir.
 e-Posta, bireylerin bilgisayar ağına bağlantısını
sağlayan bir araçtır.
 Bu sistem, bireylerin bir veya birden fazla alıcıya
mesaj yollayabilmelerine olanak verir.
 Günümüzde modern e-posta servisleri e-posta
mesajlarına ses, video ve grafiklerin eklenmesine
olanak vermektedirler.
 e-Postanın işleyişi normal postanın işleyişiyle bir
paralellik taşır. Bireyler başkalarına, onların eposta adreslerini kullanarak mesaj yollarlar. Mesaj
alan bireyler de mesajı yollayan bireyin adresine
yanıt yollarlar.
-7-
İnternet Servisleri: E-Posta (2)
e-Postanın üstünlükleri:
 En açık üstünlüğü hızlılığıdır. Normal posta ile bir mesaj
yollama işi günler alabilir. e-Posta ile ise dünyanın öbür
ucuna yollanan bir mesaj bir kaç dakika veya saniye içinde
yerine ulaşabilir.
 e-Postanın bir başka üstünlüğü de kullanıcının e-postayı
kullanarak veritabanlarına ve dosya
arşivlerine/kütüphanelerine ulaşabilmesidir.
 e-Postanın telefona da üstünlüğü vardır. Birine bir mesaj
yollanmak istendiği zaman, gönderici mesaj yollama işini
kendisine uygun olan bir zamanda yapar ve alıcı da mesajı
kendisine uygun olan bir zamanda okur ve yanıtlar.
 e-Posta, sistemin geneli için yapılan genel harcamalar göz
önüne alınmazsa ücretsizdir.
-8-
e-Posta:
Herkesin kendine özgü bir adresi ve posta kutusu
vardır
[email protected]
[email protected]
İnternet
[email protected]
[email protected]
[email protected]
-9-
Tartışma/Haberleşme Listeleri
 Tartışma listeleri belli konuların tartışıldığı ortamlardır.
 Tartışma listelerinin isimleri ve adresleri vardır ve
listeler belli tür makinalarda yer almaktadırlar. Bu
makinalara “listserv” (veya listprotocol) denilmektedir.
 Bir tartışma listesine yollanan mesajlar bir sunucu
bilgisayar aracılığıyla çoğaltılarak listeye üye olan
herkesin posta kutusuna gönderilmektedir.
 İlgi duyulan bir konuyla ilgili olarak kurulan bir tartışma
listesine üye olunarak dünyanın değişik yerlerinde o ilgi
alanında çalışanların (meslektaşların) ya da ilgili diğer
kişilerin fikirlerini öğrenmek ve bu arada kendi
düşüncelerimizi de onlarla paylaşmak mümkün
olabilmektedir.
-10-
USENET:
Ortak İlgi Alanlarının Buluştuğu Yer
alt.magic
rec.sport.weightlifting
clari.news.education
clari.news.usa.gov.misc
sci.chem
soc.culture.turkish
-11-
Usenet Sistemindeki Grupların Ana Hiyerarşisi
Haber Grubu Konular
bionet
Biyoloji araştırmaları konularının tartışıldığı gruplar
bit.listserv
Bitnet haberleşme listelerinden kaynaklanan
konferanslar
biz
İşletmecikle ilgili konular
comp
Bilgisayarlar ve bilgisayarlarla ilgili konular
misc
Diğer grupları ilgilendirmeyen tartışmalar
news
Usenet sistemi ile ilgili haberler
rec
Hobiler, oyunlar ve eğlence
sci
Biyoloji dışındaki bilimler
soc
Sosyal (kültürel ve etnik) gruplar
talk
Politika ve politikayla ilgili konular
alt
Tartışmalı (ihtilaflı) ve olağandışı konular
-12-
Telnet:
Uzaktaki Bilgisayara Bağlanma
Kişisel Bilgisayarınız
Uzaktaki Bilgisayar
 Telnet, bir kullanıcının İnternet üzerinden başka bir
bilgisayara (oradaymış gibi) bağlanmasına olanak
veren bir sistemdir.
-13-
Dosya Transfer Protokolü (FTP):
Dosya Yükleme/İndirme
 Dosya aktarımı (FTP) iki bilgisayar arasında dosya
aktarımına olanak sağlayan bir sistemdir.
-14-
İnternet Servisleri: Gopher (1)
 Gopher,
 hiyerarşik bir menü yapısına sahip,
 İnternet’teki değişik bilgisayarlarda bulunan dizinleri ve
dosyaları gösteren ve kullanıma sunan
 metin-tabanlı bir sistemdir.
 Gopher olarak webden önce kullanıma sunulmuş bir
sistemdir.
 University of Minnesota’da geliştirildi.
 Web ortaya çıktıktan sonra bu sistem yavaş yavaş
kullanımdan kaldırıldı.
-15-
İnternet Servisleri: Gopher (2)
 Gopher sisteminde, kullanılan programda adres ilgili ekrana
girildikten sonra gelen ekranda bulunan menüden seçim yapılır.
 Yeni menüde ihtiyaca uygun yeni bir seçim yapılır.
 Bu seçim işlemi aranan bilgiye ulaşılana kadar devam eder.
-16-
İnternet Servisleri: Gopher (3)
 Gopher, hiyerarşili menü sistemine dayanan bir bilgi bankasıdır.
-17-
World Wide Web
(WWW, Web, W3):
Grafik Arayüzü
 Web İnternet’in çoklu-ortam bölümüdür.
 İnternet’in bu bölümünde metinlerin yanında grafikler,
hareketli resimler, sesler, video ve film klipleri, çeşitli
canlandırmalar, yazılım programları vb. şeyleri gözlemek
mümkündür.
Web Tarayıcıları
NASA







Avant Browser
Mozilla Firefox
Netscape
MS Internet Explorer
Opera
Lynx
Diğerleri ..............
Tarayıcı İstatistikleri
-18-
İnternet’te Adresler
 İnternet’te herkesin kendine özgü bir adresi vardır.
-19-
İnternet’te Adresler (2)
 İnternet’te herkesin/her kurumun özgün bir adresi vardır.
 Adresler hiyerarşik bir yapıya sahiptir (özelden genele doğru
gider) ve adresin yapısı, servisin ne tür bir servis olduğunu ve
hizmetin ne tür bir kuruluştan alındığını bildirir.
 İnternet üzerindeki her bilgisayara (kişisel bilgisayar, iş
istasyonu vb.) nokta işareti ile ayrılarak ifade edilen adresler
verilmektedir, örneğin ‘144.122.99.11’.
 Bu adresler Internet Numarası veya IP Adresi olarak
adlandırılmışlardır ve ‘0.0.0.0’ ile ‘255.255.255.255’ numaraları
arasında değişmektedirler.
 İnternet kaynaklarını kullanırken, nokta ile ifade edilen sayısal
adresleri akılda tutmanın zor olduğu düşünülerek, aynı adrese
karşılık gelen Alan Adı adresleri oluşturulmuştur.
-20-
İnternet’te Adresler (3)
 e-Posta sisteminde adreslerin yapısı aşağıdaki
gibidir: <kullanıcı[email protected]ür>
 Web’de adreslerin yapısı:
Yöntem://servis.kurum.alanadı.tür/bilgidosyası
Örnekler:





http://www.hacettepe.edu.tr/
http://www.yok.gov.tr/
http://www.meb.gov.tr/
http://projeler.meb.gov.tr/tr/anasayfa.htm
http://megep.meb.gov.tr/indextr.html
-21-
World Wide Web:
Alan Adları (Domain Names)
.edu
education
eğitim kuruluşları (üniversite)
.com
commercial
ticari kuruluşlar
.org
organization
sivil toplum örgütleri, vakıflar,
dernekler
.net
networks
İnternet hizmeti veren kuruluşlar
.gov
government
kamu kuruluşları
.mil
military
askeri kuruluşlar
.k12
Kindergarten to 12th
Grade
12 Yıllık eğitim (İlköğretim Okulları
ve Liseler)
.bbs
Bulletin Board System
Bülten Panosu (BBS) hizmeti veren
kuruluşlar
.gen
general
genel adresler
.nom
personal use
Bireylerin kullanımı için alt alan.
-22-
Alan Adları İçin Örnekler
(Kurum Adı/Web Adresleri)
Alan Adı
Kurum Adı
Web Adresi
.edu
Hacettepe Üniversitesi
http://www.hacettepe.edu.tr
.com
Apple (Elma) Şirketi
http://www.apple.com.tr
.gov
Milli Eğitim Bakanlığı
http://www.meb.gov.tr
.mil
Genel Kurmay Başkanlığı
http://www.genkur.mil.tr
.org
Türk Bilişim Derneği
http://www.tbd.org.tr
.net
SuperOnline
http://www.superonline.net
.k12
TED Ankara
http://www.tedankara.k12.tr
.gen
Sinema Sitesi
http://www.film.gen.tr
.nom
Bireysel Kullanım
http://www.kullanıcıismi.nom.tr
-23-
Adreslerdeki Sistemin Genel Yapısı
Yöntem
Açıklama
Örnek
http://
Bir web adresidir
http://www.hacettepe.edu.tr/
ftp://
Bir ftp adresidir
ftp://ftp.nic.umass.edu
gopher://
Bir gopher adresidir
gopher://pluribus.tc.columbia.edu
telnet://
Bir telnet adresidir
telnet://cunix.cc.columbia.edu
news://
Bir newsgrup adresidir
news://news.cc.columbia.edu
-24-
Adreslerdeki Sistemin Genel Yapısı (2)
Adres
İşlevi
http://www.hacettepe.edu.tr/
Hacettepe Üniversitesi web servisine
bağlantı sağlar
ftp://ftp.hacettepe.edu.tr/
Hacettepe Üniversitesi dosya transferi
(ftp) servisine bağlantı sağlar
ftp://ftp.nic.umass.edu
Anonymous ftp servisine bağlantı sağlar
gopher://pluribus.tc.columbia.edu
Gopher servisine bağlantı sağlar
gopher://gopher.metu.edu.tr
Gopher servisine bağlantı sağlar
telnet://cunix.cc.columbia.edu
Columbia Üniversitesi’nin Cunix (bilgiye
erişim) sistemine uzaktan erişim sağlar
telnet://yunus.hacettepe.edu.tr
Hacettepe Üniversitesi’nin (bilgiye erişim)
sistemine uzaktan erişim sağlar
news://news.cc.columbia.edu
Columbia Üniversitesindeki “haber”
gruplarına erişimi sağlar
-25-
İnternet’te Haberleşme
IRC
(Internet Relay Chat)
Sohbet Odaları
Real
Audio
İnternet
Telefonu
e-Posta
-26-
IRC: Bütün Dünya İle Etkileşimli İletişim
> Türkiye’de Bilgisayar Destekli
Eğitimin Durumu.
> Eğitimde Yeni Yapılanma?
> Yaz tatili ile ilgili planlarımız?
-27-
Real Audio: Geçmişi ve Geleceği Dinlemek
İnternet
CD - Depo Sunucusu
-28-
İnternet Telefonu:
Bütün Dünya İle İletişim
İnternet
-29-
Öğrenme ve Öğretme Sürecinde
İnternet
 Öğrencilerin İnternet erişiminden yararlanmaları,
onlara iki temel beceriyi kazandırmaktadır.
 Öncelik, öğrencilerin İnternet’i iletişim, araştırma yapma,
bilgiye ulaşma ve paylaşma yönünde kullanma becerilerinin
kazanımıdır.
 İkinci olarak, İnternet’e erişim, zaman ve mekan açısından
birçok sınırlılığı ortadan kaldırmaktadır.
 Bu durumda İnternet, bireylere
 kendilerini ifade etme becerilerini kazanmalarına
yardım
 iletişim yönünde özgüven sağlamalarına katkı
-30-
Öğrenme ve Öğretme Sürecinde
İnternet (2)
 Plansız ve amaçsız kullanım,
öğretmenler ve öğrenciler için
web’i kolay erişilebilen ancak
içerisinden zor çıkılabilen bir
labirente dönüştürebilir.
-31-
İnternet’te Arama Yapma
 İnternet, yapısı gereği git gide büyüyen bir bilgi
yumağıdır.
 İşi kolaylaştıracak ve başvuru kaynağı olabilecek
araçlara da İnternet üzerinden erişilebilmektedir.
 Bu araçları kullanmadan önce, bir kullanıcı kendisine
aşağıdaki soruları sormalıdır:
 Ne tür bir bilgiye ihtiyacım var?
 Bu bilgiyi almak için en iyi yerler nereleri?
 Bu bilginin güvenilir olduğunu nasıl anlarım?
-32-
İnternet’te Arama Yapma (2)
 İnternet üzerindeki materyalleri bulmak için dört ana
arama özelliğinden bahsedilebilir: Bunlar;




Konu indeksleri
Sanal Kütüphaneler
Arama motorları ile Derin web (Meta-search) araçları ve
Zeki Ajanlar.
-33-
İnternet’te Arama Yapma
 Web’de tarama yapmaya olanak veren sitelere “arama motorları”
denir.
 http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/baglanti/arama-tarama.html
 http://www.google.com (http://www.google.com.tr)
 Scholar/Bilimsel tarama (http://scholar.google.com/)
 Suggest/Tamamla (http://www.google.com/webhp?complete=1&hl=en)
 Booksearch/Kitap arama (http://www.google.com/webhp?complete=1&hl=en)







http://www.yahoo.com/
http://yahooligans.yahoo.com/
http://www.amazon.com/
http://www.netbul.com/
http://www.arabul.com/
http://www.arama.com/
http://www.nerede.com/
Archie
Veronica
Gopher
WAIS
-34-
Bir İnternet Servis Sağlayıcısı (İSS) Seçme
Bir İSS seçerken dikkat edilecek bir takım ölçütler
 Sistemi kurma ücreti var mı?
 Teknik destek sağlanıyor mu?
 Müşteri hizmetleri var mı?
 Ücretlendirme politikası?
 Saatlik ücretler
 Aylık ücret
 Sınırlamalar/Kotalar
 Veri indirme hızı
 Diğer…
-35-
Kısaltmaların Anlamları?
shell
PPP
TCP/IP
 İnternet ortamında
karşılaştığımız kısaltmalar ne
anlama geliyor?
 Kısaltmaların açılımlarını biliyor
olmak yaşamımızı ne kadar
kolaylaştırır?
? ?
?? ?
-36-
Teşekkürler!
-37-