Transcript Document

Veri Tabanı Yaşam
Döngüsü ve MS Access
Yaşar Tonta
Hacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
DOK 322: Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
Bazı slaytlar için kaynak: Ray R. Larson, School of Information Management and Systems, UC Berkeley
DOK 322 – Spring 2005
http://sims.berkeley.edu/courses/is257/s04
2005.02.28 - SLIDE 1
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 2
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 3
Veri Tabanı Çevresi
DOK 322 – Spring 2005
CASE
Araçları
Kullanıcı
Arayüzü
Havuz
VTYS
Uygulama
Programları
Veri
Tabanı
2005.02.28 - SLIDE 4
Veri Tabanı Bileşenleri
VTYS
===============
Tasarım araçları
Veri
Tabanı
Veri tabanı:
Kullanıcı verileri
Metadata
Dizinler
Uygulama Metadatası
İçerir
DOK 322 – Spring 2005
Tablo Yaratma
Form Yaratma
Sorgu yaratma
Rapor yaratma
Prosedürel
dil derleyicisi
(4GL)
=============
İşletim sırasında
Uygulama
Programları
Form işleyici
Sorgu işleyici
Report Writer
Language Run time
Kullanıcı
Arayüzü
Uygulamaları
2005.02.28 - SLIDE 5
Terimler ve Kavramlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Veri Tabanı
VTYS
Örgüt
Varlık
Özellikler
Veri değerleri
Kayıtlar
Dosya
Anahtar
Primer anahtar
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 6
Terimler ve Kavramlar
•
•
•
•
•
•
Veri sözlüğü
Veri yönetimi
Veri tabanı yönetimi
Veri hizmetçisi
Veri yöneticisi
Veri tabanı yöneticisi
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 7
Terimler ve Kavramlar
• Veri bağımsızlığı
• Modeller
– (1) Veri tabanı görünümleri ya da düzeyleri
• Kavramsal, mantıksal, fiziksel
– (2) VTYS türleri
• İlişkisel, Hiyerarşik, Ağ, Nesne Tabanlı, Nesne
Tabanlı İlişkisel
• Metadata
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 8
Modeller (1)
Uygulama 1
Dış
Model
Uygulama 2
Dış
Model
Uygulama 3
Uygulama 4
Dış
Model
Dış
Model
Uygulama 1
Kavramsal
gerekler
Uygulama 2
Kavramsal
gerekler
Uygulama 3
Kavramsal
gerekler
Kavramsal
Model
Mantıksal
Model
İç
Model
Uygulama 4
Kavramsal
gerekler
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 9
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Hiyerarşik Model (1960’lar ve 1970’ler)
– Programlama dillerindeki veri yapılarına
benziyor.
Kitaplar
(no, başlık)
Yazarlar
(ad, soyad)
DOK 322 – Spring 2005
Yayıncılar
Konular
2005.02.28 - SLIDE 10
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Ağ modeli (1970’ler)
Verilerin tek girişini ve veri zincirleri boyunca
dolaşma “bağlantıları” sağlar
Yazarlar
Konular
Kitaplar
Yayıncılar
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 11
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• İlişkisel Model (1980’s)
– Veriler için kavramsal olarak basit bir model;
veriler, ilişkiler (“tablolar”) olarak tanımlanır ve
tüm veriler görülebilecek şekildedir
pubid
Book ID
1
2
3
4
5
Title
pubid
Introductio
The history
New stuff ab
Another title
And yet more
DOK 322 – Spring 2005
2
4
3
2
1
Author id
1
2
3
4
5
1
2
3
4
Book ID
pubname
Harper
Addison
Oxford
Que
Authorid
1
2
3
4
5
Author name
Smith
Wynar
Jones
Duncan
Applegate
Subid
1
2
3
4
4
2
1
3
2
3
Subid
Subject
1 cataloging
2 history
3 stuff
2005.02.28 - SLIDE 12
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne Tabanlı Model (1990’lar)
– Veriyi ve işlemleri “Nesne” olarak kapsülleştirir
Kitaplar
(no, başlık)
Yazarlar
(ad, soyad)
DOK 322 – Spring 2005
Yayıncılar
Konular
2005.02.28 - SLIDE 13
Veri Modelleri (2): Tarihçe
• Nesne-İlişkisel Model (1990’lar)
– İlişkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne
Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar:
• Kullanıcı tanımlı veri türleri
• Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar
• Kalıtım ve alt sınıflar
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 14
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 15
Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü
Fiziksel
Yaratım
2
Dönüştürme
3
Tasarım
1
Büyüme,
Değişim ve
Yaşatma
6
Entegrasyon
4
İşlemler
5
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 16
“Cascade” Görünümü
Proje saptama
ve seçimi
Proje başlatma
Ve planlama
Analiz
Mantıksal
tasarım
Fiziksel
tasarım
Kurulum
bkz Hoffer, s. 41
DOK 322 – Spring 2005
Yaşatım
2005.02.28 - SLIDE 17
Tasarım
• Örgütün gereksinimlerini belirleme
• Veri tabanı Kavramsal Modelini
geliştirme
– Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini
kullanarak
• Veri Sözlüğü inşa etme
• Mantıksal Modeli geliştirme
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 18
Fiziksel Yaratım
• Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme
– Veri formatları ve türleri
– Dizinlerin belirlenmesi, vs..
• Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test
edilmesi
• Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin
kararlaştırılması ve kurulması
• Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve
kurulması
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 19
Dönüştürme
• Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut
veri setlerini ve uygulamalarını
dönüştürme
– Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için
programlar ve dönüştürme programcıkları
(utility) gerekebilir
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 20
Entegrasyon
• 3. Adımla örtüşür
• Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni
uygulamaların entegrasyonu
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 21
Büyüme, Değişim ve Yaşatma
• Değişim, bir yaşam biçimidir
– Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni
gereksinimlere göre değişir
– Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik
gereksinimlerini karşılaması için
değiştirilmeleri gerekir
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 22
Yaşam Döngüsünün Bir Başka
Görüntüsü
Entegrasyon
4
İşlemler
5
Tasarım
Fiziksel
1
Yaratım DönüştürümBüyüme,
2
Değişim
3
6
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 23
Plan
• Tekrar
• Veri Tabanı Yaşam Döngüsü
• Access ve Diveshop Veri Tabanı
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 24
Test Veri Tabanı
• DiveShop veri tabanı dalış takımları
satan ve dalış turları düzenleyen bir
işletme hakkında bilgiler içermektedir.
Bu işletme:
– Belli güzergahlardaki çeşitli dalış
noktalarına geziler düzenlemektedir
– Dalış noktalarının belirli özellikleri vardır:
• Deniz yaşamı türleri
• Diğer özellikler (örneğin batık gemiler)
– Belli geziler için müşterilere dalış teçhizatı
kiralamakta ve satmaktadır.
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 25
Varlık-İlişki Diyagramları
• Varlık-İlişki diyagramları veri tabanı
tasarımında kullanılan temel araçlardan
biridir
• Varlık-İlişki diyagramlarını daha sonra
ayrıntılı olarak inceleyeceğiz
• Varlık-İlişki diyagramları Varlıkları
(dikdörtgenler) ve özelliklerini (elipsler) ve
varlıklar arasındaki ilişkileri (baklava
dilimleri) gösterir
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 26
Diveshop Varlıkları: SITES
Site
Highlight
Site
Notes
Site Name
Destination
no
Distance
From Town (M)
Distance
From Town (Km)
Depth (ft)
SITES
Site no
Depth (m)
Visibility(ft)
Skill Level
Visibility (m)
Current
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 27
Diveshop Varlıkları: DIVECUST
City
State/Prov
Street
Name
Customer no
DOK 322 – Spring 2005
ZIP/Postal
Code
Country
DiveCust
Phone
First
Contact
2005.02.28 - SLIDE 28
Diveshop Varlıkları: DEST
Spring Spring
Avg Temp (C)Temp (F) Summer
Temp (C)
Temp (C)
Avg
Summer
Temp (F)
Temp (F)
Destination
name
Dest
Destination no
Accommodations
Travel
Cost
Body of
Water
DOK 322 – Spring 2005
Fall
Temp (C)
Fall
Temp (F)
Winter
Winter Temp (C)
Temp (F)
Night
Life
2005.02.28 - SLIDE 29
Diveshop Varlıkları: BIOLIFE
Species
Name
Common
Name
Category
Length
(cm)
Length
(in)
Notes
external
BioLife
Graphic
external
Species no
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 30
Diveshop Varlıkları: SHIPWRCK
Type
Interest
Tonnage
Length
(ft)
Category
Site no
Shipwrck
Ship Name
Graphic
external
Condition
Passengers/
Cause
Crew
Survivors Comments Date
external Sunk
DOK 322 – Spring 2005
Length
(m)
Beam
(ft)
Beam
(m)
2005.02.28 - SLIDE 31
Diveshop Varlıkları: DIVESTOK
Reorder
Point
On Hand
Cost
Equipment
Class
Description
Sale
Price
DiveStok
Rental
Price
Item No
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 32
Diveshop Varlıkları: DIVEORDS
Ship
Via
Sale
Date
Customer
No
DiveOrds
Order no
CCNumber
Vacation
Cost
Destination
Return
Date
DOK 322 – Spring 2005
Payment
Method
CCExpDate
No of
People
Depart
Date
2005.02.28 - SLIDE 33
Diveshop Varlıkları : DIVEITEM
Rental/
Sale
Item no
DiveItem
Qty
Line
Note
Order no
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 34
Diveshop Varlıkları: BIOSITE
Species
No
Site
No
BioSite
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 35
Diveshop Varlıkları: SHIPVIA
Ship
Via
Ship
Cost
ShipVia
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 36
DiveShop Varlık-İlişki (ER) Diyagramı
Customer
No
Destination
Name
Destination
no
DiveCust
Customer
No
1
ShipVia
DiveOrds
n
Dest
1
Destination
no
Site No
ShipVia
n
Destination
1
n
Order
No
ShipVia
1
1
Order
No
n
Sites
n
Site No
1
n
BioSite
Species
No
DiveItem
1
Item
No
1/n
ShipWrck
n
n
Site No
1
Species
No
BioLife
DOK 322 – Spring 2005
1
DiveStok
Item
No
2005.02.28 - SLIDE 37
DiveShop Ödevi (ders programından
bağlantı var)
• Delaware adlı batık geminin tonaj kapasitesi ne
kadardı?
• Karen Ng adlı müşterinin adresi nedir?
• Hangi güzergahlarda (destinations) ve yerlerde (sites)
Benekli Kartal (Spotted Eagle Ray) bulabilirsiniz?
• Palancar Reef (site) hangi güzergahtadır?
• Lorraine Vega adlı müşteri gezide hangi yerlerde
(sites) dalış yapabilir?
• Keith Lucas seçtiği gezide batık gemi görmek
istemektedir. Gittiği yer doğru mu?
• Richard Denning hangi dalış malzemelerini alıyor?
• Louis Jazdzewski’nin kiraladığı malzemelerin fiyatı ne
kadardır?
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 38
DiveShop ödevi
• Dersin web sayfasından indirilebilir
• Her soru için MS Access’de bir sorgu
yaratın
DOK 322 – Spring 2005
2005.02.28 - SLIDE 39