Transcript Document
Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. MARII DANILEWICZ ZIELIŃSKIEJ W STAWKACH – GRUPA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ GŁÓD I INNE PROBLEMY WIELU LUDZI NA ŚWIECIE Dane INFORMACYJNE • • • • • Nazwa szkoły: Publiczne Gimnazjum Stawki ID grupy: 96/49_P_G1 Kompetencja: Przedsiębiorczość Temat projektowy: Głód i inne problemy wielu ludzi na świecie Rok szkolny: 2011/2012 WITAMY !!! GLOBALIZACJA Ogół procesów prowadzących do coraz większej współzależności integracji państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego efektem jest tworzenie się "jednego świata", światowego społeczeństwa; zanikanie kategorii państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni społecznej i wzrost tempa interakcji poprzez wykorzystanie technologii informacyjnych oraz wzrost znaczenia organizacji ponad- i międzynarodowych, w szczególności ponadnarodowych korporacji. Geneza tego procesu lokowana jest w epoce odkryć geograficznych, dokonywanych przez Europejczyków od XV wieku, a rozpatrywany w nauce jest on dopiero od lat 80. XX wieku, mimo, że kwestia tworzenia porządku ponadnarodowego podejmowana była już na początku wieku XIX. Globalizacja jako realne zjawisko przez część naukowców jest postrzegana sceptycznie. Jest ona również postrzegana jako zjawisko powodujące wzrost nowych, nieprzewidywalnych form ryzyka oraz wzrost nierówności społecznych w skali globu czy też w skali poszczególnych społeczeństw. Etapy procesu globalizacji Proces globalizacji rozpoczął się od wielkich odkryć geograficznych, którym towarzyszyła rewolucja w komunikacji społecznej dzięki odkryciu czcionki i później prasy drukarskiej, przez co czas dyfuzji kulturowej mógł ulec skróceniu. ta pierwsza fala globalizacji łączyła się z kolonizacją nowych terenów i często z niszczeniem lokalnych kultur. Druga fala globalizacji zaczęła się w XIX wieku, w którym charakterystyczne były rewolucja przemysłowa, umacnianie się części państw europejskich oraz kolonizowanie przez nie kontynentów afrykańskiego i azjatyckiego wraz z obszarem Pacyfiku. Argumentowano, że narody mogą skutecznie ze sobą handlować, a wszelkie chwilowe zakłócenia w popycie lub podaży automatycznie się skorygują bez ingerencji z zewnątrz. Ten etap zakończył się po II wojnie światowej, gdy rozmontowany został kolonializm, a w jego miejsce pojawiła się epoka zimnej wojny. Trzeci etap globalizacji rozpoczął się po II wojnie światowej. W latach 90. XX wieku nastąpiło przyspieszenie procesów globalizacji, czemu sprzyjało także rozwijanie się sieci internet oraz pojawienie się gospodarki opartej na wiedzy. Kolejnymi czynnikami powodującymi intensyfikację globalizację było rozwinięcie się organizacji międzynarodowych, mających wpływ na funkcjonowanie państw (ONZ, Unia Europejska) oraz rozwój organizacji pozarządowych (Amnesty International, WWF). Koncepcje globalizacji W 1960 roku Marshall McLuhan wprowadził do teorii kultury oraz mediów pojęcie globalnej wioski, aby zilustrować "kurczenie się" świata w wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych. Pojęcie globalizacji znalazło się już w słowniku Webstera (Webster's Third New International Dictionary of the English Language Unabridged) w 1961 roku; wcześniej używany był termin "globalny" o ekologicznych i społecznoekonomicznych konotacjach. Ponieważ termin ten ma wiele znaczeń, różne też są podejścia do jego historii. W ujęciu ekonomii i ekonomii politycznej historia globalizacji to historia narastającej wymiany handlowej pomiędzy państwami, opartej na stabilnych podstawach instytucjonalnych, które pozwalają jednostkom i firmom w różnych krajach wymieniać pomiędzy sobą towary i usługi. Typologia Rolanda Robertsona Ponieważ procesy globalizacyjne wpłynęły na świadomość społeczną, wytwarzać zaczęły się pewne wizje globalizacji, które zwrotnie na procesy globalizacyjne oddziałują. Roland Robertson przedstawił 4 typy wizji globalizacji: Globalny Gemeinschaft I – jest to wizja niezależnych od siebie wspólnot, unikalnych lub hierarchicznie sobie podległych, co przejawia się w postaci antyglobalizmu lub ruchów fundamentalistycznych. Globalny Gemeinschaft II – wizja jednej globalnej wioski, widoczna w ruchach ekumenicznych, pacyfistycznych czy ekologicznych. Globalny Gesellschaft I – wizja suwerennych, hierarchicznie podporządkowanych lub równoprawnych państw, otwartych wzajemnie na siebie. Globalny Gesellschaft II – wizja unifikacji państw i powstanie rządu światowego. Sceptycy i hiperglobaliści W ujęciu sceptyków gospodarka międzynarodowa nie jest do takiego stopnia zintegrowana, by można ją określać mianem gospodarki globalnej. Następuje jej regionalizacja, a rządy narodowe odgrywają kluczowe role w regulacji gospodarki. Hiperglobaliści podkreślają z kolei, że państwa tracą kontrolę nad własnymi gospodarkami, w konsekwencji obywatele tracą zaufanie wobec rządów, które podlegają coraz bardziej międzynarodowym organizacjom. Odmiennym stanowiskiem jest założenie, że państwa ulegają restrukturyzacji i są zmuszone do czynnej postawy wobec ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Konsekwencje globalizacji Społeczeństwo ryzyka Ze względu na brak wiedzy specjalistycznej jednostka opiera się na analizach profesjonalistów co do oceny ryzyka, jednakże ich opinie nie muszą mieć pokrycia w rzeczywistości. Dodatkowo państwa nie mogą często dać gwarancji bezpieczeństwa dla obywateli i o własne ubezpieczenie podejmowanych decyzji muszą oni troszczyć się sami. W ten sposób kształtuje się nowa wizja społeczeństwa, jako społeczeństwa ryzyka. To ryzyko dotyczy nie tylko kwestii ekonomicznych, jak kwestia stabilności pracy, ale również zdrowia i środowiska ekologicznego człowieka i dotyczy wszystkich klas społecznych. Nierówności społeczne W globalizującym się świecie występują nie tylko nierówności społeczne w obrębie poszczególnych społeczeństw, ale także w wymiarze globalnym. Ze względu na to, że państwa nierówności oceniają wewnętrznie, ignorowany jest problem globalnej nierówności; Ponieważ z globalnego punktu widzenia występują obiektywne różnice w dochodach członków różnych społeczeństw i przy ich porównywaniu dominuje spojrzenie globalnie, a nie perspektywa członków danego społeczeństwa Ponieważ przerzucanie ryzyka na kraje słabsze jest korzystne dla obywateli państw narodowych, powoduje to wzmocnienie władzy, która za takim zachowaniem się opowiada, a w konsekwencji działanie odwrotne do wyrównywania nierówności w perspektywie globalnej. Istnienie nierówności między konkretnymi kategoriami ludzi nie może wpływać na naruszanie statusów obywatelskich. Nierówności społeczne w wymiarze globalnym także się powiększają. Światowa organizacja Handlu zdominowana jest przez wpływy Stanów Zjednoczonych, a przedstawiciele krajów rozwijających mają ograniczony wpływ na funkcjonowanie tej organizacji. Pod koniec XX wieku najbiedniejsze 20% ludności świata miała dochody ponad 70 razy mniejsze od 20% najbogatszej części globu. Do najważniejszych problemów współczesnego świata należą problemy demograficzne. Na początku naszej ery liczba mieszkańców Ziemi wynosiła od 200 do 400 mln i w kolejnych wiekach tylko znacznie wzrastała. Dopiero od połowy XVII wieku można zaobserwować stałe i coraz szybsze zwiększanie się liczby ludności na świecie. Po zakończeniu II wojny światowej wzrost ten jest jeszcze gwałtowniejszy. Dysproporcje w rozwoju ekonomicznym, podobnie jak kwestie demograficzne, stanowią jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata. W okresie powojennym, oprócz politycznego podziału świata na komunistyczny wschód (Związek Radziecki wraz z państwami satelickimi) oraz kapitalistyczny Zachód, ukształtował się podział na bogatą Północ i ubogie Południe, zwane również Trzecim Światem. Podział ten ma charakter umowny i nie zawsze odpowiada położeniu geograficznemu tych krajów. Ubóstwo, głód i niedożywienie to problemy, z którymi boryka się ludność państw o niskim poziomie ekonomicznym. W latach dziewięćdziesiątych, w porównaniu z poprzednią dekadą, liczba ludzi żyjących w skrajnej nędzy wzrosła dwukrotnie i osiągnęła miliard. Ich roczny przychód nie przekracza 370 dolarów. Na początku XXI wieku wciąż istotną kwestią jest wyżywienie ludzkości. Zacofanie cywilizacyjne, problemy demograficzne i dodatkowo klęski suszy sprawiły, że od początku lat siedemdziesiątych wzrost produkcji żywności był niższy od przyrostu naturalnego. Czynnikiem niekorzystnie wpływającym na problem wyżywienia jest nierównomierne rozmieszczanie produkcji rolnej. Problem wyżywienia Według ONZ, co pięć sekund na świecie umiera z głodu jedno dziecko. 20 tysięcy dziennie. Na całym świecie, wg ONZ, głodują 852 miliony ludzi, czyli co szósty mieszkaniec naszej planety. Najgorzej jest w Afryce na południe od Sahary oraz w Indiach i Chinach. Według danych przedstawionych przez FAO z powodu głodu cierpią 852 mln ludzi. Co roku umiera 5 mln dzieci. W 30 krajach, gdzie mieszka połowa cierpiącej z powodu głodu i niedożywienia populacji, udało się zredukować to zjawisko o 25%. Głodujące dzieci Niedożywienie powoduje 55% wszystkich zgonów dzieci na świecie - proporcja, jakiej nie osiągnęła żadna choroba zakaźna od czasów zarazy morowej. Ok. 183 milionów dzieci waży mniej, niż powinny w swoim wieku. Niedożywienie dotyka połowę dzieci poniżej piątego roku życia w Azji południowej i 1/3 dzieci w Afryce subsaharyjskiej. Tylko w r. 1997 w krajach ubogich uratowano życie co najmniej 300 tys. dzieci dzięki programowi uzupełniania witaminy A w pożywieniu. Za cenę jednego pocisku rakietowego szkoła pełna głodnych dzieci mogłaby przez 5 lat wydawać codzienny posiłek południowy. W latach 90-tych ubiegłego wieku ponad 100 milionów dzieci zmarło z chorób i głodu. Można było temu zapobiec za cenę dziesięciu bombowców Stealth lub za dwudniowe światowe wydatki na cele wojskowe. Przyczyny głodu na świecie klęski żywiołowe (susze, powodzie) trwające konflikty zbrojne niestabilność polityczna (co odstrasza zagranicznych inwestorów) wysoki przyrost naturalny, przeludnienie miast złe warunki klimatyczne zacofanie cywilizacyjne wysoki poziom korupcji Afryka Jest drugim pod względem obszaru kontynentem na Ziemi. Zamieszkuje go jednak tylko 12% ludności świata. W Afryce Północnej żyją na ogół ludy arabskie. Mają one jaśniejszą barwę skóry. Na południe od Sahary ludzie mają przeważnie ciemniejszy kolor skóry. W tej części Afryki mieszkają setki plemion, które mają własny język i kulturę. Jak jedzą ludzie w Afryce? Kiedy dzieci są małe, jedzą jeszcze z matką i ciotkami. Niekiedy jeden mężczyzna ma kilka żon. Wdowy nie mieszkają same ze swoimi dziećmi, lecz u swych sióstr lub braci. Kobiety przygotowują jedzenie na zmianę. Na wolnym powietrzu gotują kleistą kaszkę. Następnie ugniatają z niej ogromną kulę. Mężczyźni siadają na dywanach w głównym pomieszczeniu. Do jedzenia stół pokrywa się obrusem, na którym kładzie się okrągłą tacę oraz miski i talerze. Kiedy chłopak kończy trzynaście lat, wolno mu siadać razem z mężczyznami. Jako najmłodszy, ma wtedy obowiązek podawać naczynia z woda i obsługiwać wszystkich znajdujących się przy stole. Systematyczny wzrost liczby ludności świata powoduje wzrost zapotrzebowania na żywność. Obecny poziom produkcji żywności gwarantuje każdemu mieszkańcowi Ziemi spożycie ponad 3000 kcal w ciągu doby, czyli obfite wyżywienie. Mimo to większość mieszkańców Afryki cierpi na głód. Problem polega, bowiem na tym, że największe obszary zapotrzebowania na żywność nie pokrywają się z największymi rejonami produkcji żywności. Rozwój rolnictwa jest jednak bardzo dynamiczny w krajach słabo rozwiniętych. Na obszarach Afryki występuje regres produkcji rolnej. Jest on spowodowany niekorzystną zmianą warunków klimatycznych i degradacją gleb oraz nadmierną rabunkową eksploatacją pastwisk, gruntów ornych, a także rozszerzeniem upraw monokulturowych przeznaczonych na eksport. Największe niedobory produkcji żywności występują w Afryce, ponieważ ilość wytwarzanej tam żywności jest mniejsza niż przyrost liczby ludności. Przykładowo, niedobór poszczególnych witamin powoduje: - niedowidzenie o zmroku, zmiany nabłonka skóry, łuszczenie (witamina A); - pękanie skóry warg, kącików ust., łojotokowe zapalenie skóry, hamowanie wzrostu (witamina B); - szkorbut, zapalenie jamy ustnej, wypadanie zębów (witamina C); - krzywica u dzieci, niedostateczna mineralizacja kości (witamina D); - słaba krzepliwość krwi (witamina K); - niedostateczna mineralizacja kości (wapń); - drżenia i skurcze mięśni, bóle głowy, zmniejszona odporność na wysiłek (magnez); - przerost tarczycy (jod). Jeśli składniki w pokarmie są ubogie w któreś z wymienionych powyżej elementów, to może wystąpić tzw. zjawisko głodu utajonego. Nil wodą życia Nil jest najdłuższą rzeką na Ziemi. Rzeka niesie bardzo dużo wody, dzięki niej wiele ludzi może żyć w tym suchym i gorącym regionie. Swoje źródła ma daleko, w Rwandzie i Burundi. Cały sudański odcinek pokonuje jako Nil Biały. W Chartumie łączy się z Nilem Błękitnym. Od tego miejsca rzeka nazywa się już Nilem. Przepływa przez cały Egipt i przy ujściu do Morza Śródziemnego tworzy wielką deltę. Spór i konflikt międzynarodowy Konflikt międzynarodowy występuje gdy są minimum dwie zwaśnione strony, posiadające sprzeczne interesy i muszą sobie je uświadomić. regionalne konflikty zbrojne w latach 1945 – 1990 Europa: na 35 państw miało miejsce 12 konfliktów Bliski i Środkowy Wschód: na 25 państw 76 konfliktów Afryka Czarna i Południowa: na 43 państwa 80 konfliktów Ameryka Środkowa: na 23 państwa 20 konfliktów Ameryka Południowa na 12 państw 19 konfliktów Ameryka Północna: na 2 państwa 2 konflikty Azja; na 38 państw 74 konflikty Wojna w Afganistanie Geneza Działania wojskowe na terytorium Afganistanu zapoczątkowano 7 października 2001 roku. Pod koniec lat 90. do Afganistanu przybył poszukiwany przez USA w związku z oskarżeniami o terroryzm Osama bin Laden, a talibowie, z którymi łączył go radykalizm poglądów, udzielili mu gościny. Już w 1998 r. USA zażądały jego wydania za zamachy w Kenii i Tanzanii. Talibowie odmówili. W sierpniu 1998 na jeden z obozów należących do organizacji bin Ladena spadły amerykańskie pociski typu Tomahawk. We wrześniu 2001 roku terroryści z organizacji Al-Kaida dokonali ataku na terytorium USA. Atak na obiekty cywilne wywołał falę wzburzenia w państwach członkowskich NATO. W efekcie zgodnie z art.5 Traktatu uznano, iż zaatakowany został jeden z członków NATO i podjęto decyzję o działaniach odwetowych w stosunku do autorów zamachu. Jako winnego wskazywano od początku Afganistan rządzony wówczas przez Talibów. Wojna w Iraku Stabilizacja iraku Stabilizacja Iraku - zbiorcze określenie dla wszelkich działań sił NATO i ONZ mających na celu przywrócenie bezpieczeństwa i normalnego działania demokratycznego rządu w Iraku. Najważniejszym elementem stabilizacji jest okupacja pokojowa Szereg zdarzeń doprowadzi do II wojny nad Zatoką Perską, a następnie do okupacji Iraku przez wojska USA i ich sojuszników. Kraj został podzielony na 4 strefy okupacyjne: amerykańską północną, amerykańską środkowo-północną, międzynarodową środkowopołudniową (pod polskim dowództwem), międzynarodową południową (pod brytyjskim dowództwem). Kiedy Amerykanie przystępowali do ataku na Irak mówili, że wojna jest konieczna, bo Saddam Husajn zgromadził zapasy broni masowego rażenia, jest bliski ukończenia bomby atomowej, wspiera bin Ladena a ludność Iraku czeka tylko na wyzwolenie i utworzenie państwa demokratycznego. Były to szlachetne i mocne argumenty, które dobrze przemawiały za intencjami „wyzwolicieli”, lecz teraz wydają się coraz bardziej wątpliwe. Czy rzeczywiście nie chodziło tylko o ropę i demonstracje siły? Gdy nad Saddamem zawisła groźba wojny z U.S.A. pozwolił przeszukać swój kraj w poszukiwaniu broni masowego rażenia, do której z resztą się nie przyznawał. Jeden z żołnierzy Nawet po obaleniu reżimu Husajna nie znaleziono zapasów zakazanej broni, jedynie miejsca, przyrządy itd. mogące służyć do jej produkcji. Nie znaczy to oczywiście, iż Irak jej nie posiadał. Mimo wszystko wiarygodność Stanów Zjednoczonych po tym incydencie znacznie zmniejszyła się. Kraje arabskie zbyt różnią się obyczajami, religią i tradycjami od Europy, aby przejąć tak rozpowszechniony w niej ustrój. Organizacja Narodów Zjednoczonych Organizacja Narodów Zjednoczonych - organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r. w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie i przestrzeganie praw człowieka. Cele ONZ Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków. Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia. Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań. Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów. Organy ONZ Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki – organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia, Norwegi, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji była obrona militarna przed atakiem ZSRR. Potem stał się on elementem utrzymania równowagi strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu Warszawskiego spełniał rolę stabilizacyjną podejmując działania zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów lokalnych. Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie – środkami politycznymi i militarnymi – wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu. TERRORYZM Terroryzm jest to użycie siły lub przemocy przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i w ten sposób wymuszenie na danej grupie ludzi realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych zmusić do odpowiednich zachowań. Znawcy przedmiotu dzielą terroryzm na polityczny, kryminalny oraz na indywidualny i zbiorowy. PODZIAŁ ORGANIZACJI TERRORYSTYCZNYCH Terroryzm islamski o o o o o Al-Kaida Hamas Hezbollah Palestyński Islamski Dżihad Brygady Męczenników Al–Aksa Terroryzm lewicowy Czerwone Brygady – Włochy o Świetlisty Szlak – Peru, o Rote Armee Fraktion - Niemcy o Terroryzm prawicowy AUC - Kolumbia o GAL - Hiszpania o OAS – Francja o Terroryzm etniczno – niepodległościowy ETA o IRA o Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny o EOKA o • Terroryzm neonazistowski o Combat 18 o Ku Klux Klan Al-Kaida to sunnicka organizacja posługująca się metodami terrorystycznymi, stworzona w 1988 roku przez Osamę bin Ladena. Początkowo Al-Kaida miała na celu przeciwstawiać się radzieckiej inwazji na Afganistan, przekształciła się w panislamskie ugrupowanie, której głównym celem stało się zwalczanie wpływów Izraela, USA i szeroko pojętego Zachodu w krajach muzułmańskich. Przypuszcza się, że obecnie Al-Kaida liczy kilka tysięcy członków zakonspirowanych na całym świecie, głównie w krajach arabskich i muzułmańskich. Organizacja współpracuje z wieloma organizacjami fundamentalistów islamskich. Szefem organizacji był Abu Musab al-Zarkawi a po jego śmierci jest nim Abu Hamza alMuhadżir. Flaga Al - Kaidy Jeden z lokalnych przywódców Al – Kaidy. Organizacji przypisuje się m.in. następujące zamachy: 1993 – eksplozja furgonetki-bomby w podziemnym garażu World Trade Center 1996 – zabicie 19 amerykańskich żołnierzy w Arabii Saudyjskiej 1998 – zamach na amerykańskie ambasady w Nairobi (Kenia) i Dar es Salam (Tanzania). 11 września 2001 – zamach na World Trade Center i Pentagon. 12 października 2002 - zamachy bombowe w kurorcie Bali w Indonezji. 182 zabitych. 15 listopada 2003 – Zamach w Stambule. Ginie 25 osób, a ponad 300 odnosi rany. 11 marca 2004 – zamach na pociągi pasażerskie w Madrycie 7 lipca 2005 – zamachy w metrze i komunikacji miejskiej w Londynie 23 lipca 2005 – zamach bombowy w egipskim kurorcie Szarm el-Szejk Hezbollah jest libańską partią polityczną islamskich szyitów, która została utworzona w roku 1982, podczas libańskiej wojny domowej, kiedy to władze irańskie wysłały do okupowanego przez wojska izraelskie Libanu 1200-osobowy kontyngent instruktorów z elitarnych oddziałów Strażników Rewolucji. Mieli oni za zadanie tworzenie antyizraelskiego ruchu oporu w południowym Libanie. Hezbollah jest uważany przez niektóre państwa za organizację terrorystyczną, przede wszystkim przez Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Izrael i Kanadę. Duchowym ojcem Hezbollahu jest szejk Muhammad Hussein Fadlallah, natomiast obecnym przywódcą jest Hassan Nasrallah. Flaga Hezbollahu Wiec poparcia dla Hezbollahu. Ideologia Hezbollahu jest silnie antyizraelska i antyzachodnia. Po pojawieniu się na scenie politycznej w 1985 roku, partia przedstawiła swój manifest. Zakładał on: Ustanowienie w Libanie republiki islamskiej na wzór Iranu. Doprowadzenie do wycofania się z terytorium Libanu sił ONZ, głównie amerykańskich i francuskich. Zwalczanie wszelkich wpływów świata zachodniego Doprowadzenie do wycofania się wojsk izraelskich, następnie zniszczenie państwa Izrael (którego Hezbollah postrzega jako tzw. "małego szatana") i ustanowienie rządów islamskich nad Palestyną a zwłaszcza nad Jerozolimą. Ku Klux Klan - organizacja rasistowska w Stanach Zjednoczonych, częściowo zakonspirowana, walcząca o utrzymanie supremacji białych w USA i dążąca do ograniczenia praw afroamerykanów, katolików i Żydów, zorganizowana na wzór tajnego stowarzyszenia. Powstała w XIX wieku (po wojnie secesyjnej), odrodziła się w 1915 roku. Została zdelegalizowana z powodu dopuszczania się przemocy na tle rasowym i religijnym. Godło Ku-Klux-Klanu. Spotkanie członków Ku-Klux-Klanu. Ku Klux Klan to organizacja, która powstała wkrótce po zakończeniu wojny secesyjnej (w maju 1866 roku). Jej założycielami było 6 weteranów armii Południa. Początkowo niosła pomoc wdowom i sierotom po zabitych żołnierzach Konfederacji. Jej członkowie zakładali białe ubrania, symbolizujące dusze poległych Konfederatów. Z czasem KKK przekształcił się w organizację rasistowską. W styczniu 1877 roku został formalnie rozwiązany. Odradzał się kilka razy, m.in. W 1915, 1945, 1960. Obecnie ta nielegalna organizacja liczy parę tysięcy członków. ETA (Kraj Basków i Wolność) – militarno - polityczna organizacja walcząca o niezależność Baskonii, założona w 1959 r. przez radykalnych działaczy Nacjonalistycznej Partii Basków (PNV); działa głównie na terytorium Hiszpanii. Już w pierwszym roku działalności organizacja dokonała zamachów bombowych w kilku baskijskich miastach. Obeszło się jednak bez ofiar śmiertelnych. Już od samego początku w ETA wykrystalizowały się dwa nurty: umiarkowany, dążący do uzyskania przez Kraj Basków autonomii i radykalny, zdecydowany na walkę o niepodległość. Symbol ETA namalowany na murze. Dowódcy ETA. Strategia ETA polegała na dokonywaniu dobrze przygotowanych zabójstw i zamachów bombowych. Ofiary były dokładnie wybierane. Przez lata osiemdziesiąte byli to głównie policjanci (dwie trzecie ofiar). Resztę stanowili cywile, politycy i wojskowi. Poza tym częste było stosowanie mniejszych aktów przemocy (podpalenia, wybijanie szyb) . W marcu 2006 roku ETA istotnie ogłosiła trwałe zawieszenie broni. Jednak w grudniu dokonała zamachu na lotnisku w Madrycie, w którym zginęły dwie osoby, a ponad 20 zostało rannych. W tej sytuacji rząd zerwał rozmowy pokojowe rozpoczęte po ogłoszeniu zawieszenia broni. Od 1968 roku do dnia dzisiejszego w wyniku działań ETA zginęło 850 ludzi. Frakcja Czerwonej Armii (w skrócie RAF) - radykalna lewicowa organizacja terrorystyczna, ideologicznie związana z marksizmem, anarchizmem i Nową Lewicą, działająca w Niemczech od lat 70. XX wieku do roku 1998. W czasie swojej ponad 20-letniej historii zabili oni kilkanaście osób. Jesienią 1977 doprowadzili nawet do poważnego kryzysu państwa. Symbol RAF-u Irlandzka Armia Republikańska (IRA)– organizacja zbrojna walcząca początkowo o niepodległość Irlandii, a od 1921 roku o przyłączenie Irlandii Północnej do Republiki Irlandii. IRA powstała z inicjatywy Michaela Collinsa po nieudanym powstaniu wielkanocnym z kwietnia 1916 roku. Latem 1919 roku armia republikańska zaczęła walkę przeciwko brytyjskim żołnierzom. Irlandzka wojna o niepodległość trwała dwa lata. IRA m.in. atakowała żołnierzy z zasadzek oraz zabijała agentów brytyjskiej policji. Władze brytyjskie odpowiedziały terrorem. Wojna zakończyła się w lipcu 1921 roku podpisaniem Traktatu, na mocy którego część Irlandii stało się brytyjskim dominium. Ostatnia strona Traktatu z podpisami. Jednak część członków IRA nie zgodziła się na Traktat. Wywołało to rozłam w organizacji. Przeciwnicy Traktatu wszczęli wiosną 1922 roku wojnę domową, którą szybko przegrali. IRA przegrała wojnę domową, ale nie wyzbyła się myśli o zjednoczeniu Irlandii. 30 stycznia 1972 roku w Londonderry, w Irlandii Północnej, podczas pokojowej demonstracji żołnierze brytyjscy zabili 13 jej uczestników i ranili 14. Wydarzenie to nazwano "krwawą niedzielą". We wrześniu 1994 r. IRA ogłosiła zawieszenie broni, które przetrwało do lutego 1996 roku. Kolejne zawieszenie broni IRA ogłosiła w lipcu 1997 roku i trwa ono do dzisiaj. Malowanie graffiti na ścianach budynków było jedną z form protestu IRA przeciwko okupacji Ulsteru przez wojska brytyjskie. Najbardziej znane zamachy IRA: 21 lipca 1972 – ”krwawy piątek” – w przeciągu jednego dnia 22 bomby eksplodowały w Belfaście, zabijając 9 osób 21 listopada 1974 – eksplozje w dwóch pubach w Birmingham – 21 zabitych 27 sierpnia 1979 – dwa zamachy bombowe jednego dnia – zginęli: lord Louis Mountbatten, ostatni wicekról Indii oraz 18 brytyjskich żołnierzy. 12 października 1984 – eksplozja bomby na konferencji brytyjskiej Partii Konserwatywnej – 5 zabitych, premier Margaret Thatcher ledwo uszła z życiem 1987 – wybuch bomby podczas pochodu protestantów w Enniskillen – 11 zabitych 1991 – moździerzowy ostrzał siedziby premiera przy Downing Street 15 sierpnia 1998 – zamach bombowy w Omagh – 29 zabitych, setki rannych Mural upamiętający Krwawą Niedzielę. Symbol OAS Organizacja Tajnej Armii, OAS – założona w 1961, skrajnie prawicowa grupa terrorystyczna, zwalczająca ideę przyznania niepodległości Algierii, która była w tym czasie częścią Republiki Francuskiej, zamieszkiwaną przez liczną mniejszość francuską. W 1959 roku odbyło się referendum dotyczące samostanowienia Algierii. W styczniu 1960 koloniści francuscy wywołali powstanie, a później doszło do buntu wojskowego pod wodzą generałów Maurice'a Challe'a, Raoula Salana i Edmonda Jouhauda (tzw. Pucz Generałów). Oba bunty zostały szybko stłumione. Wtedy generałowie powołali OAS, która miała prowadzić walkę podziemną. Pod koniec 1963 organizacja praktycznie przestała istnieć – została całkowicie rozbita przez siły francuskie. W roku 1989 Hamas rozpoczął akcje przeciwko Izraelowi. Organizacja stała za licznymi zabójstwami, zamachami i porwaniami. Swego rodzaju przełomem w działalności organizacji był zamach w Haderze z 13 kwietnia 1994 – pierwszy dokonany przez samobójcę. Od tego czasu organizacja dokonała wielu zamachów i jest obecnie bardzo popularna wśród Palestyńczyków. Bojownicy Hamasu. W wyniku wyborów z 24 stycznia 2006 roku Hamas uzyskał 76 miejsc w 132-osobowym parlamencie Autonomii Palestyńskiej. Klęska żywiołowa (kataklizm) - ekstremalne zjawisko naturalne powodujące znaczne szkody na terenie objętym tym zjawiskiem, pozostawiające po sobie często zmieniony obraz powierzchni ziemi. Powoduje ono również wysokie straty w gospodarce człowieka, może Przemodelować stan przyrody a nawet zagrażać życiu ludzkiemu. Do klęsk żywiołowych zaliczamy: •powódź, •susza, •pożar , •trzęsienie ziemi, •wybuch wulkanu, •tsunami, • tornado, •katastrofy kosmiczne - upadek meteorytu, eksplozja meteoru, bliskie przejście komety, wybuch bliskiej supernowej. TORNADO Tornado-to wir powietrzny sięgający powierzchni Ziemi, związany z chmurą burzową. Często w jego wnętrzu występuje charakterystyczna chmura w kształcie lejka, powstająca w wyniku kondensacji pary wodnej w obszarze obniżonego ciśnienia wewnątrz wiru. Wiatr skierowany do góry wieje z prędkością przekraczającą kilkadziesiąt metrów na sekundę Tornado W miejscu, gdzie tornado dotyka powierzchni gruntu, powstaje chmura liści, śmieci, kurzu, a niekiedy drzew, cegieł i innych obiektów porwanych z powierzchni ziemi, Tornado należy do najgwałtowniejszych zjawisk atmosferycznych, niszczących wszystko na swojej drodze Tornada na świecie -tornada zaobserwowano na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy -Stany Zjednoczone są krajem o największej rocznej ilości tornad (przeciętnie w ciągu roku jest ich 1200) -innymi regionami świata, w których występują tornada są: niemal cała Europa (z wyjątkiem krańców północnych i południowych), południowa Brazylia, Urugwaj i wschodnia Argentyna, południowa Afryka, dolina Gangesu, wschodnia Azja, Australia i Nowa Zelandia -największe straty w ludziach spowodowane tornadami są odnotowywane w Bangladeszu – Skutki tornada: Najpoważniejszym skutkiem są ofiary w ludziach. Konsekwencją panującego wewnątrz trąby niskiego ciśnienia jest np. wyrywanie drzew z korzeniami, wypadanie drzwi i okien, podrywanie do góry dachów i całych domów, ciężkich przedmiotów, jak: samochody, wagony kolejowe, ludzi i przenoszenie ich na odległość dziesiątków metrów. Kolejny aspekt związany jest ze zniszczeniem środowiska: pożary łatwopalnych materiałów trudne do ugaszenia, skażenie wód gruntowych środkami chemicznymi posiadanych przez ludność na obszarach objętych przez kataklizm, zanieczyszczenia niebezpiecznymi odpadami. Zniszczeniu ulegają także znaczne obszary lasu (w dniu 4 lipca 2002 potężna trąba powietrzna wystąpiła na obszarze Pojezierza Mazurskiego w miejscowości Pisz, kosząc lub ukręcając drzewa na obszarze około 44 ha Puszczy Piskiej). Widok Puszczy Piskiej po przejściu trąby powietrznej w dniu 4 lipca 2002 roku Trzęsienia ziemi trzęsienie ziemi - to drgania skorupy ziemskiej, spowodowane krótkotrwałym wstrząsem ośrodka skalnego pochodzący z głębi Ziemi i rozchodzące się w postaci fal sejsmicznych po jej powierzchni i wnętrzu. Pod względem genezy naturalne trzęsienia ziemi dzielimy na: wulkaniczne- związane z gwałtowną erupcją wulkanów eksplozywnych lub przemieszczeniem się magmy w skorupie ziemskiej, zapadowe- wiążą się z zapadaniem stropów nad pustkami w przypowierzchniowej strefie skorupy ziemskiej, np. zapadanie się stropów jaskiń, tektoniczne- są najczęstsze i najgroźniejsze w skutkach. Ich przyczyną jest gwałtowne przemieszczanie się mas skalnych w skorupie ziemskiej lub górnym płaszczu Wyróżnia się także technogeniczne trzęsienia ziemi spowodowane działalnością człowieka, np. wydobywaniem kopalin, eksploatacją wód podziemnych. Elementy trzęsienia ziemi W zależności od siły wstrząsu wokół epicentrum wyróżnia się obszar makrosejsmiczny, gdzie trzęsienie ziemi jest odczuwalne przez człowieka, i obszar mikrosejsmiczny, na którym wstrząsy rejestrowane są tylko przez przyrządy Rejestracja trzęsień ziemi Pomiarów intensywności trzęsień ziemi dokonuje się za pomocą sejsmografu. Pomiarów tych można dokonać w następujących skalach: dziewięciostopniowa skala Richtera jest oparta na pomiarach fal sejsmicznych i używana do określenia wielkości trzęsienia ziemi w jego epicentrum. dwunastostopniowa skala Mercallego jest używana do mierzenia intensywności (natężenia) trzęsienia ziemi na podstawie widocznych skutków trzęsienia. Stopień skali Mercallego Stopień skali Richtera nieodczuwalne przez ludzi, rejestrowane tylko przez sejsmografy 2,5 - 3,0 bardzo słabe wyczuwalne przez bardzo wrażliwe osoby, lub osoby które mieszkają na wysokich piętrach budynków 3,1 - 3,6 słabe zauważalne tylko przez część ludzi jako drżenia podobne do tych, powodowanych przez przejeżdżające ulica pojazdy; lekkie kołysanie lamp umiarkowane odczuwalne przez ludzi w zamkniętych pomieszczeniach - drżenie przedmiotów, mebli, kołysanie się przedmiotów na ścianach, falowanie płynów w naczyniach, dźwięczenie szyb; na otwartej przestrzeni część ludzi nie odczuwa wstrząsów dość silne odczuwane przez wszystkich również na otwartej przestrzeni. Osoby śpiące budzą się i w strachu niekiedy wybiegają na ulicę; przesuwają się obrazy na ścianach, płyny wylewają się z pełnych naczyń, staja zegary wahadłowe. powszechne uczucie niepokoju lub strachu; chwieją się drzewa i krzew; przesuwają się meble, sypią się tynki, pojawiają się rysy na murach, spadają obrazy i inne przedmioty ze ścian oraz półek; dzwonią małe dzwony < 2,0 2 3 5 Charakterystyka trzęsienia i jego skutki niezauważalne 1 4 Określenie słowne 3,7 - 4,2 4,3 - 4,8 6 4,9 - 5,4 silne 7 5,5 - 6,0 bardzo silne 8 6,1 - 6,6 burzące 9 6,7 - 7,2 pustoszące 10 7,3 - 7,8 niszczycielskie 11 7,9 - 8,0 katastrofalne 12 >8,0 tragiczne Miejsca powstawania tektonicznych trzęsień ziemi: Ryfty śródoceaniczne (grzbiety śródoceaniczne) - tu, w osiowych częściach, materia płaszcza wznosi się ku powierzchni i zastyga, nadbudowując skorupę oceaniczną, następnie skorupa odsuwa się od ryftu tworząc miejsce dla nowych porcji materii płaszcza, Strefy subdukcji (granice płyt, niszczona jest tutaj litosfera powstała w obrębie ryftów oceanicznych)- nad nimi, wzdłuż wybrzeży kontynentów, powstają łuki wysp i rowy oceaniczne, a także pasma młodych łańcuchów górskich. Trzęsienia ziemi w tych strefach są na ogół bardzo silne, Uskoki transformacyjne - związane są z wielkimi przesuwczymi rozłamami skorupy ziemskiej, stanowią granicę między płytami litosfery poruszającymi się pionowo względem siebie, Młode łańcuchy górskie - powstałe w miejscu niedawnych stref subdukcji i kolizji płyt litosfery Ryfty kontynentalne – występujące niemal na wszystkich kontynentach (np. Wielkie Rowy Wschodnioafrykańskie) Podział kuli ziemskiej ze względu na częstotliwość występowania trzęsień ziemi obszary sejsmiczne trzęsienia ziemi są częste i silne (strefa wokół Oceanu Spokojnego, obszar alpejskich pasm fałdowych, grzbiety śródoceaniczne, basen Morza Karaibskiego) obszary pensejsmiczne wstrząsy odbywają się sporadycznie lub są częste, ale słabe (Masyw Centarlny, Harc, obszar Morza Północnego, Ural, Wielkie Góry Wododziałowe) obszary asejsmiczne - wolne od wstrząsów lub zdarzają się one rzadko (stare platformy kontynentalne, wielkie połacie dna oceanicznego) Powodzie Powódź – przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego zatopienie znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów nadbrzeżne lub depresyjnych, doprowadzające do wymiernych strat społecznych i materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i niszczycielskich w skutkach klęsk żywiołowych. Powodzie Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być wielorakie: intensywne opady deszczu, roztopy wiosenne, zatamowanie biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie obiektów hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka, tsunami i in. działalność człowieka może zwiększyć ich częstotliwość oraz siłę niszczącą (wielość przepływu wzrasta wraz z intensywnością wycinki lasów, niewłaściwą działalności rolniczą prowadzącą do erozji itp.) . Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali: małe - o zasięgu lokalnym, średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa, duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej Powodzie a globalne ocieplenie Wzrost temperatury na Ziemi wywołany efektem cieplarnianym przyczynia się do topnienia pokryw lodowych, co może spowodować podwyższenie się poziomu mórz i zagrożenia dla milionów ludzi żyjących na nisko położonych wybrzeżach mórz i w pobliżu ujść rzek Jeśli temperatura na Ziemi będzie nadal wzrastać, miasta takie jak Rotterdam, Londyn, Nowy Orlean czy Wenecja znajdą się pod wodą. Z praw fizyki wynika również, że wzrost temperatury wody powoduje wzrost jej objętości, co może jeszcze spotęgować efekt wywołany topnieniem lodu. Skutki powodzi · utrata życia ludzi i zwierząt, · zalane grunty uprawne, · ewakuacja ludzi, · zalanie dróg, szlaków kolejowych, mostów, zniszczenie i uszkodzenie inne obiektów inżynierskich i technicznych, · uszkodzenie wałów p-powodziowych, · zalanie oczyszczalni ścieków, szamb, wysypisk odpadów komunalnych i przemysłowych, · uwolnienie bakterii chorobotwórczych (padłe zwierzęta, cmentarze) i znaczne ilości substancji chemicznych jak: siarczanów, siarczków, chlorków, magnezu, sodu, potasu, metali ciężkich, środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, produktów ropopochodnych , toksycznych środków chemicznych i wielu innych, · zagrożenie epidemiologiczne jak: salmonelloza, dur brzuszny, czerwonka bakteryjna, tężec, Skutki powodzi · konieczność zapewnienia wody dla ludności przede wszystkim zdatnej do picia, · przenoszenie do łańcucha pokarmowego bakterii chorobotwórczych, substancji chemicznych i toksyn, · odległe skutki dotyczące mórz gdzie spływa fala powodziowa (w Polsce dotyczy to Bałtyku w zlewisku którego leży cały nasz kraj), · znaczne straty materialne, · straty zdrowotne i moralne Pożary Pożarem nazywamy samorzutne, niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia, zagrażające życiu ludzi i powodujące straty materialne. Pożary naturalne uwarunkowane są różnymi przyczynami: wyładowania atmosferyczne, samozapłon (np. torfu, siana itp.), promienie słoneczne skupione przez szkło czy soczewkę lub zerwanie linii energetycznej. Pożary wraz z postępującym ocieplaniem się klimatu rośnie temperatura, która prowadzi do szybszego wyparowywania wilgoci. Aby rozpoczął się pożar potrzebny jest zapłon - mogą go dostarczyć błyskawice lub człowiek. Badania z parku Yellowstone pokazują, że o ile zaprószenie ognia przez ludzi wywołuje średnio 6 - 10 pożarów rocznie, to błyskawice powodują powstanie 35 pożarów rocznie. wzrost temperatury o 1°C to intensyfikacja konwekcji i wzrost liczby błyskawic o 10%, co dodatkowo zwiększa zagrożenie pożarami. Towarzyszące burzom gwałtowne wichury mogą szybko rozprzestrzenić ogień na znacznym obszarze, praktycznie uniemożliwiając kontrolę pożaru. Wszystko razem to doskonały przepis na wielkie pożary lasów. Pożar lasu w Bitterroot National Forest, Montana Pożar do zagrożeń związanych ze zmianami klimatu dochodzą niekorzystne praktyki zarządzania terenami leśnymi. Pożary to normalne zjawiska, zdarzające się okresowo i wręcz potrzebne do utrzymania lasu w dobrej kondycji. Standardowa praktyka zapobiegania pożarom lasów doprowadziła do sytuacji, w której drzewa i krzewy rosną bardzo gęsto, w wyniku czego nagromadzona jest wielka ilość łatwopalnych materiałów. kolejną praktyką zwiększającą ryzyko pożarów jest zabudowa terenów podmiejskich pokrytych suchymi zaroślami, tak, jak to ma np. miejsce w USA lub Australii. W przypadku wybuchu pożaru w takim rejonie, łatwopalne drewniane domki stają się pożywką dla płomieni Skutki pożarów (negatywne) źródła tlenku węgla występującego w atmosferze, w skali globalnej [Tg = milion ton]. Dominuje spalanie biomasy: A: procesy technologiczne = 400 Tg CO / rok B: spalanie biomasy = 748 Tg CO / rok C*: biosfera na lądzie = 100 Tg CO / rok D: Oceany = 13 Tg CO / rok *głównie gleby (rozpad szczątków roślinnych) pożary lasów i puszcz są źródłem olbrzymiej emisji gazów szklarniowych emisje ze spalania biomasy zawierają składniki gazowe: dwutlenek węgla CO2, tlenek węgla CO, tlenki azotu NOx (= NO + NO2), metan (CH4), jak również większe węglowodory, oraz składniki stałe, zwłaszcza organiczne i sadza Skutki pożarów (negatywne) zanieczyszczenie powietrza przez produkty spalania, utrudniające oddychanie, dym zawiera toksyczne węglowodory z benzo-a-pirenem - dla ludzi kancerogenne, dla przyrody śmiercionośne Chmura smogu z pożarów lasów w Indonezji (22 październik 1997) Skutki pożarów (negatywne) powodują jałowienie gleby, pustynnienie i burze piaskowe na wylesionych gruntach woda spływa bez przeszkód, wywołując powodzie oraz unosząc ze sobą bryły ziemi i powodując osuwanie się terenu, wyjątkowo wysokie temperatury mogą powodować ekstremalne wypalenie składników odżywczych i materii organicznej, przez co regeneracja lasu jest opóźniona, a teren podatny na erozję, często bezpowrotnie zatraca się charakter środowisk budowanych przez setki lat dzięki siłom natury, wyniszczona zostaje cenna fauna i flora oraz ulega zakłóceniu planowa gospodarka leśna, obniżają się niektóre właściwości lasu, jak korzystny wpływ na środowisko czy zdolność zachowywania wilgoci, zasnuwające krajobraz dymy uniemożliwiają pszczołom oblatywanie łąk, co zmniejsza liczbę zapylonych kwiatów i w konsekwencji obniża plony roślin żywioł ogarniający duże obszary stanowi bezpośrednie zagrożenie dla okolicznych miast i osiedli ludzkich, często powoduje ofiary śmiertelne Choroby cywilizacyjne i społeczne w równym stopniu dotyczą zarówno krajów Trzeciego Świata jak i krajów wysoko rozwiniętych, w których nasilają się zagrożenia zdrowia człowieka związane z degradacją środowiska. Promieniowanie jonizujące, zanieczyszczenie powietrza, wody i gleb powodują wzrost zachorowań na choroby nowotworowe. Nieracjonalne odżywienie się, stresujący tryb życia brak ruchu są przyczynami chorób układu krążenia. W krajach Trzeciego Świata głównym zagrożeniem są choroby zakaźne takie jak AIDS, itp. Ich powodem jest nie tylko głód i niedożywienie ale również brak higieny oraz słabo rozwinięta służba zdrowia. Zespół nabytego niedoboru (rzadziej upośledzenia) odporności, AIDS– końcowe stadium zakażenia HIV charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów CD4, a więc wyniszczeniem układu immunologicznego (odpornościowego), co skutkuje zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe (niektóre formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc) mogące zakończyć się śmiercią pacjenta. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!!! POZDRAWIAMY!!! DO ZOBACZENIA!!! Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie