Transcript e-Fatura & e

1
e-Fatura & e-Defter
Genel Açıklamalar ve Güncel Gelişmeler
Sunum Planı
2





e-Fatura Uygulaması
e-Defter Uygulaması
421 Sıra No’lu VUK G.T.
XBRL – Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili
 Genel Açıklamalar
 Ülkemizde Devam Eden Çalışmalar
Kayıt Saklama Gereksinimleri
 Temel Sorun
 VUK Genel Tebliğ Taslağı
e-Fatura


Genel Açıklamalar
e-Fatura Uygulaması
Fatura
4




Faturanın Tarifi (VUK 229 )
“Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin
borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi
yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”
Ticari hayatta değişime konu edilen en önemli doküman
Gönderen ve alan açısından hukuki sonuç doğurma özelliği
Katma Değer Vergisi uygulaması açısından temel belge
niteliğinde
Kağıt Fatura-Dezavantajlar
5







Bütün işletmeler için değişmez faturalama süreçleri
Manuel kontrol ve onay süreçleri
Oluşturma veya kayıt sırasında yüksek hata oranı
Yüksek operasyonel maliyetler (baskı, posta, saklama vb)
Sınırlı entegrasyon imkanı
Süreçte oluşan zaman kaybı ve verimlilik azalışı
...
Elektronik Fatura (e-Fatura)
6





Kağıt faturanın oluşturduğu zorluklara karşı bir çözümdür.
Kısaca faturalama ve ilgili süreçlerin elektronik yöntemler
ile yapılması şeklinde ifade edilebilir.
Alıcı ile satıcı arasındaki faturalama sürecinin elektronik
ortamda gerçekleştirilmesidir.
Fatura bilgisi akışının otomasyona alınması sonucunu
doğurur.
Kağıt fatura gönderilmesini ve alınmasını ortadan kaldırır.
e-Fatura-Tercih Nedenleri
7








İçeriğindeki bilgilerin kolay işlenebilmesi
Süreçlerde bilgi ve iletişim teknolojileri desteği
Müşterilere hızlı ulaştırabilme
Düşük maliyette ve merkezi saklama
Tahsilatta hız ve etkinlik
İşletme içi veya dışı entegrasyon imkanları
Çevresel Faktörler
...
e-Fatura Kullanımını Etkileyen Faktörler
8







Ülke ölçeği (küçük ülkelerin yüksek kullanım oranı
yakalaması daha kolay)
Teknoloji kullanım alışkanlıkları
Kamu otoritesinin politikaları
Küçük ve orta ölçekli firmalara erişim kanalları
Tedarik zincirini elektronik ortamda entegre eden
kullanıcılar
On-line bankacılık kullanım oranı
....
e-Fatura İş Modelleri
9



Basitten bütünleşik B2B uygulamalarına kadar kullanılan
farklı iş modelleri söz konusudur.
İfade edilen iş modelleri, oluşturulacak çözümlerde tek
başına veya karma olarak kullanılabilmektedir.
e-Fatura İş Modelleri
 Tarama Yoluyla Faturalaşma
 Dar Kapsamlı Elektronik Fatura
 Satıcı Doğrudan Model
 Alıcı Doğrudan Model
 Servis Sağlayıcı Model (3 Köşe)
Ülkemizde e-Fatura
10
Başlangıç Adımı
• Elektronik Fatura Kayıt Sistemi
• e-Fatura Uygulaması ile ilgili temel belirlemeler
397 Sıra No’lu
VUK G.T.
• UBL 2.0 (Evrensel İş Dili-Universal Business
Language) standardının özelleştirilmesi sonucu
elde edilen UBL-TR Fatura Formatı yasal fatura
formatı olarak kabul edildi.
• e-Fatura Portali ve entegrasyon olmak üzere iki
temel kullanım yöntemi tanımlandı.
• e-Fatura Uygulamasının tüzel kişiler tarafından
kullanımı ile ilgili olarak Mali Mühür kullanımı
zorunlu kılındı.
Ülkemizde e-Fatura - Devam
11
416 Sıra No’lu
VUK G.T.
• Gerçek kişi mükelleflerde uygulamadan yararlanabilir
hale geldi.
• Bazı mükelleflere e-Fatura kullanma ve e-Defter
tutma zorunluluğu getirildi.
421 Sıra No’lu
VUK G.T.
• e-Fatura Uygulamasının kullanım yöntemleri arasına
«Özel Entegrasyon» adı altında servis sağlayıcılığı
alternatifi de dahil edildi.
• Mükelleflere ait elektronik faturaların üçüncü kişilere
ait bilgi sistemlerinde de saklanması imkanı getirildi.
424 Sıra No’lu
VUK G.T.
• Başvuru süreçlerinin tanımı kılavuzlara taşındı.
• Özel entegratör mali mühürünün onay amaçlı
kullanım imkanı sağlandı.
e-Fatura Uygulaması-Genel
12



Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği standartlara uygun
mesajların, taraflar arasında güvenli bir şekilde aktarılması
imkanını sunan uygulamanın genel adıdır.
e-Fatura Uygulamasında geçerli iki temel prensip;
 Oluşturulan e-Fatura dokümanları belirlenen standartlara
uygun olmak zorundadır.
 Oluşturulan dokümanlarına ilişkin gönderme ve alma
işleminin e-Fatura Uygulaması aracılığı ile yapılmalıdır.
Standartlara uygun olmayan, uygun olsa bile e-Fatura
Uygulaması aracılığı ile gönderilmeyen herhangi bir
döküman e-Fatura olarak kabul edilemez.
e-Fatura Tanımı (397 VUK G.T.)
13
«2. Tanımlar ve Kısaltmalar
Bu Tebliğde geçen;
….
Elektronik Fatura (e-Fatura): Bu tebliğde yer alan şartlara uygun olan
ve elektronik belge biçiminde oluşturulmuş faturayı,
…
ifade eder.
3. Genel Olarak e-Fatura
…
Bu Tebliğde düzenlenen e-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt
fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
…»
Örnek e-Fatura
14
Uygulamadan Yararlanacaklar
15


Vergi Usul Kanunu’nun 232 nci maddesi uyarınca fatura
düzenlemek zorunda olan mükelleflere e-Fatura gönderme
ve/veya alma izni verilebilmektedir.
397 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği uyarınca e-Fatura
Uygulamasından yararlanmak ihtiyarı olmakla birlikte 421
Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile bazı mükelleflere zorunluluk
getirildi.
e-Fatura Uygulaması Kullanım Yolları
16
e-Fatura Portali
•Yeterli imkanı olmayan mükelleflerin, herhangi bir
yatırıma gerek kalmaksızın e-Fatura Uygulamasından
yararlanmaları amacı ile geliştirildi.
Entegrasyon
•Bilgi işlem kapasiteleri yeterli kullanıcıların, e-Fatura
Uygulamasını kendilerine ait bilgi sistemleri
üzerinden kullanmaları imkanını veriyor.
Özel Entegrasyon
(Servis Sağlayıcı)
•e-Fatura ile ilgili hizmetlerin, yetkilendirilmiş 3 üncü
kişiler tarafından sunulması şeklindedir. Bu alanda
uzmanlaşmış kurumların oluşması hedeflenmektedir.
e-Fatura Portali
17
Entegrasyon – Kılavuz ve Paketler
18

Entegrasyon yazılımı geliştirme sürecinde dikkate alınacak
kılavuz ve paketler;
 e-Fatura Test Planı
 e-Fatura Paketi
 e-Fatura Uygulaması Entegrasyon Kılavuzu
 Ek:1 e-Fatura Uygulaması Zarf Şema Yapısı
 Ek:2 e-Fatura Uygulaması Sistem Yanıtı Şema Yapısı
 Ek-3 e-Fatura Uygulaması Yazılım Standartları ve Nesne
Yapısı
 Ek-4 UBL-TR Kılavuzları
 Ek-5 UBL TR Paketi
Özel Entegrasyon – Servis Sağlayıcı
19
e-Faturanın Muhafazası ve İbrazı
20




e-Fatura dokümanlarının kağıt ortamında saklanması
mümkün değildir.
e-Fatura dokümanları, mali mühür veya elektronik imza
değeri ile birlikte saklanmak zorundadır.
e-Fatura dokümanları, mükelleflere ait bilgi işlem
sistemlerinde saklanabileceği gibi «Elektronik Fatura
Saklama Hizmeti» verme konusunda yetki almış mükellefler
nezdinde de saklanabilir.
Muhafaza ve ibraz ile ilgili yasal sorumluluk her hal ve
taktirde mükellefin kendisine aittir.
Mali mühür veya e-imza Değeri
21

UBL-TR standartları çerçevesinde mali mühür veya elektronik
imza değeri <ext:UBLExtensions>...</ext:UBLExtensions>
elemanı içerisine yazılmaktadır.

Örnek mali mühür değeri
T5mhrzX2GwaUW4Ti1wdSYj06dqBm65svHsUEHaJaaA/YZTqVGo
y/xt2DrvHd8iWsRGcmH5R72GUsIbd4xzbZC2mK/wTqRpcsmJUPL
TJzWaabwECHJUQciMS66C8KGTmJtTnU2DxFJnFx7zgQ4YnU2U
ghHsiUdtRUcNFx4bVtCD28WbzVd9FREetye/AL5676SbxWaDZH
E47YdGu/BfgtuWlPllPwc01rcUdv4Do1Rl6hdB0MUObkQjaOpKnU
Moc+ChljJb018ZvWGWM2ZpoaFXW/Y69yMRQbKUtOVFoHlgT85
bLPSdNDQ4KMzwogOGoBCPsj5UCBW/K0Loz2rWJBvw==
e-Defter Uygulaması
e-Defter Uygulaması




Gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin elektronik defter
(yevmiye ve büyük defter) oluşturabilmeleri amacı ile
getirilen uygulamanın adı.
13 Aralık 2011 Tarih ve 28141 Sayılı Resmi Gazete’de Maliye
Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yayımlanan tebliğ ile uygulamaya konuldu.
Yevmiye ve büyük defter için elektronik defter formatı
olarak XBRL-GL (eXtensible Business Reporting LanguageGlobal Ledger) taxonomisi esas alındı.
XBRL’in ülkemizde uygulanması ile ilgili, kamu otoritesi
tarafından yapılmış genel nitelikli ilk düzenlemedir.
Elektronik Defter -Tanımı
Şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa
ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulması zorunlu olan
defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik
kayıtlar bütünüdür.
Yararlanma Koşulları




Gerçek kişiler için,
 Elektronik imza (5070 sayılı kanun çerçevesinde) sahibi
olmak,
 Onaylı bir e-defter yazılımına sahip olmak.
Tüzel kişiler için,
 E-Fatura uygulamasından yararlanmak,
 Mali mühür sertifikasına sahip olmak,
 Onaylı bir e-defter yazılımına sahip olmak.
İfade edilen şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişiler yazılı
olarak başvuruda bulunurlar.
Alınan izin sonrasında e-Defter oluşturulmaya başlanır.
e-Defter Oluşturma Adımları
1) Mükellefe ait e-Defterler aylık
dönemler itibari ile hazırlanır.
2) e-Defter Dosyaları mali mühür
veya elektronik imza ile imzalanır.
3) Mühür veya imza değeri alınır.
4) Mühür veya imza değerini
içeren e-Defter Beratı hazırlanır.
e-Defter Oluşturma Adımları-Devam
5) e-Defter Beratı imzalanır.
6) e-Defter Beratı e-Defter
Uygulamasına yüklenir.
7) GİB e-Defter Beratını onaylar.
8) Onaylı e-Defter Beratı indirilir
ve e-Defterler ile birlikte saklanır.
Örnek Büyük Defter
Örnek Büyük Defter-XML
Örnek Yevmiye Defteri
Örnek Yevmiye Defteri-XML
Örnek e-Defter Beratı
32
Örnek e-Defter Beratı-XML
33
e-Defter : Önemli Hususlar
34




e-Defterlerin aylık oluşturulması
 Önceki ay kayıtları
e-Defter Beratının İçeriği
e-Defter oluşturma sürecinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın
rolü
Yazılım uyumluluğu
 Ticari bir ürün olarak üretilen yazılımların onaylanması
 e-Defter izni alacak mükellefler tarafından üretilecek
yazılımların onaylanması
Muhafaza ve İbraz
35



e-Defterler, ilgili oldukları beratları ile birlikte muhafaza
edilmek zorundadır.
e-Defterler ile beratların kağıt ortamında saklanması
mümkün değildir.
e-Defterler ve beratlar, elektronik defter izni verilenlerin
kendilerine ait bilgi işlem sisteminde muhafaza edilmek
zorundadır.
36
421 Sıra No’lu VUK G.T.
e-Fatura Kullanma ve e-Defter Tutma
Zorunluluğu
421 Sıra No’lu VUK G.T. - Kapsam
37



e-Defter tutma ve e-Fatura kullanma zorunluluğu kapsamı;
 a) 04.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu
kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan
2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi
itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
 b) 06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi
Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal
edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan
mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL
brüt satış hasılatına sahip olanlar.
Madeni yağ lisansına sahip olanlar ve III sayılı listedeki malları
imal, inşa veya ithal edenler 58 No’lu VUK Sirküleri ekinde yer
alıyor.
5018 Sayılı Kanun kapsamındaki idareler kapsam dışında kalıyor.
421 Sıra No’lu VUK G.T. - Geçiş
38

Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin;
 e-Fatura Uygulamasına 2013 takvim yılı (01.09.2013 tarihi
itibari ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulması
gerekiyordu.)
 e-Defter Uygulamasına ise 2014 takvim yılı (Elektronik
defter yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin
01.09.2014 tarihi itibari ile test süreçlerini başarı ile
tamamlamaları gerekiyor.)
içerisinde geçmeleri zorunludur.
39
XBRL


Genel Açıklamalar
Devam Eden Çalışmalar
XBRL
40





Açılımı: Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili
İşletme bilgilerinin elektronik değişimini sağlamak amacı ile
oluşturulmuş XML tabanlı evrensel bir standarttır.
Kullanımı lisans gerektirmemektedir.
Finansal veri alışverişine ilişkin süreçlerde birlikte işlerliğin
(interoperability) sağlanması açısından oldukça önemli rol
oynamaktadır.
İhtiyaçlara göre özelleştirilebilir veya genişletilebilir.
Temel Sorun
41
Rapor Hazırlayanlar
Rapor Kullananlar
A
Maliye B
B
TUIK
C
TCMB
…
…
…
…
XBRL’in Fonksiyonu
42
Rapor Hazırlayanlar
Rapor Kullananlar
A
Maliye B
B
TUIK
C
XBRL
TCMB
…
…
…
…
Farklı veri kaynaklarındaki bilginin tüm kullanıcıların ihtiyacını karşılayacak tek bir
veri değişim formatı
XBRL ve Raporlama Süreçleri
43
http://www.xbrl.org/Business/Regulators/FFIEC-White-Paper-31Jan06.pdf
Örnek Kullanım Alanları
44





Her türlü düzenleyici kurumlara yapılan işletme
raporlamaları (Maliye, Finansal Otoriteler, Merkez Bankası,
İstatistik Kurumları)
Kamu kurumları ile diğer kuruluşlar arasındaki bilgi değişimi
Şirketlerin iç ve dış finansal raporlamaları
Kredi başvuruları ve risk değerlendirmesi
….
Taksonomi
45



Veri elemanlarının
etiketleri, özellikleri ve
diğer elemanlar ile olan
ilişkileri gibi tanımların
(döküman içeriklerinin)
yapıldığı dosyalardır.
Değişik raporlama ihtiyacı
için değişik taksonomilere
ihtiyaç duyulmaktadır.
Düzenleyici otorite, belirli
endüstriler veya şirketler
gibi bir çok organizasyon
tarafından tanımlanabilir.
http://www.ifrs.org/XBRL/Resources/Fundamentals.htm
XBRL Taksonomileri
46

XBRL Taksonomileri iki temel gruba ayrılmaktadır.
 XBRL-FR (Financial Reporting-Finansal Raporlama)
 XBRL-GL (Global Ledger-Büyük Defter-XII tarafından
geliştiriliyor)
e-Defter Paketi İçeriği






Açıklama ve örneklere
ilişkin klavuzlar,
Yevmiye ve Büyük defter
oluşturma kuralları,
Schematron kuralları,
Örnek defter ve berat
dosyaları (xml),
Uygulamada kullanılan
XBRL-GL taxonomisi ve
diğer şemalar (xsd),
Örnek xslt dosyaları.
e-Defter XBRL-GL Klavuzları




Teknik Klavuz,
XBRL GL Genel
Açıklamalar,
XBRL-GL Büyük Defter
Klavuzu,
XBRL-GL Yevmiye Defteri
Klavuzu.
XBRL-FR (Financial Reporting)
49



Finansal raporlama süreçlerinde kullanılan finansal bilgilere
ilişkin raporların standart hale getirilmesini sağlamak amacı
ile kullanılmaktadır.
Finansal raporlar diğer bir ifade ile sonuç bilgileri ile
ilgilenmektedir.
Standart formatları sayesinde, raporların otomatik
işlenmesi, analiz edilmesi ve transferi mümkün hale
gelmektedir.
Önemli Taksonomiler
50






IFRS: IASB ve IFRS tarafından hazırlanmış taksonomi
US-GAAP: FASB tarafından hazırlanmış taksonomi
COREP/FINREP: European Banking Authority tarafından
bankacılık sektörü için hazırlanmış taksonomiler
 COREP = Common Reporting
 FINREP= Financial Reporting
GRI : Finansal olmayan bilgiler için hazırlanmış taksonomi
xEBR (Taslak) XBRL Europe Company Registers Çalışma
Grubu tarafından hazırlandı.
GL: XII tarafından hazırlanmış Global Ledger Taksonomisi
51
Call Report Modernization Project
FFIEC (Federal Financial Institutions
Examination Council)
Call Report Modernization Project
52

Projenin temel paydaşları : FFIEC üyeleri
 FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation)
 FRS (Federal Reserve System)
 OCC (Office of the Comptroller of the Currency (OCC)

Kapsamı : Üçer aylık periyotlarla, yaklaşık 7300 mali kurumdan
alınan raporların XBRL formatında alınması ve ilgililerine tek bir
merkezden sunulması.

Call Report = Consolidated Reports of Condition and Income

Proje kapsamında ayrıca, söz konusu raporların saklanması ve
ilgili kurumların paylaşımına açılması amacı ile bir Merkezi Veri
Deposu (Centralized Data Repository) oluşturuldu.
Eski Süreç
53
Yeni Süreç
54
Projenin Temel Sonuçları
55





Daha temiz veri
Veri tutarlılığında artış
Daha hızlı veri akışı
Verimlilik Artışı
Daha hızlı veri erişimi
http://www.xbrl.org/us/us/FFIEC%20White%20Paper%2002Feb2006.pdf
Ülkemizde XBRL Çalışmaları
56






XBRL-TR Yerel
Temsilciliğinin
Oluşturulması
TMS Taksonomilerinin
Nihayetlendirilmesi
Farkındalık Çalışmaları
Standart İşletme
Raporlaması Projesi
Açık Kaynak Kodlu Yazılım
(API/Library …) Geliştirme
Finansal Raporlama Portali
57
Kayıt Saklama Gereksinimleri


Temel Sorun
VUK Genel Tebliğ Taslağı
Temel Sorun
58




Vergi incelemelerin temelini oluşturan yasal defterler,
inceleme sürecine yeterli bilgi sunamamaktadır.
Vergi mükelleflerinin konular itibari ile elektronik ortamda
veri muhafaza ve ibrazına ilişkin bir yükümlülükleri
bulunmamaktadır.
Bu nedenle mükelleflere ait temel veriler VUK 148’inci
maddesi (Bilgi verme) uyarınca isteniyor.
148’inci madde uygulaması ise gerek bilgilerin hazırlanması
gerekse cezai müeyyide nedeni ile etkin değildir.
VUK Genel Tebliğ Taslağı
59





Gelir İdaresi internet
sitesinde görüşe açıldı.
Bazı ÖTV mükelleflerine
yönelik belirlemeleri
içeriyor.
Mal ve hizmet hareketinin
hızlı bir şekilde kontrol
edilmesi hedefleniyor.
SAF-T (Standard Audit File
– Tax) veya XBRL-GL gibi
standart bir dosya tanımı
yok.
Çalışmalar devam ediyor.
Her türlü görüş ve öneri için
[email protected]
Tebliğ Taslağında Yer Alan Konular
60

Tebliğ taslağında kayıt saklama gereksinimi belirlenen
konular;
 Satış Kayıtları,
 Alış Kayıtları,
 Dönem Başı ve Dönem Sonu Mal Stoklarına İlişkin
Envanter Kayıtları,
 İthalat Kayıtları,
 İhracat Kayıtları,
 Üretim Girdi ve Çıktı Kayıtları.
Kayıt Saklama, e-Fatura ve e-Defter
61





e-Fatura ve e-Defter uygulamaları, kayıt saklama
gereksinimi ihtiyacını ortadan kaldırmaz.
e-Fatura uygulamasında dolaşıma konu olan UBL-TR fatura
dokümanı, muhasebeye yönelik bir bilgi taşımamaktadır.
e-Defter uygulamasında benimsenen XBRL-GL (case c-b)
taksonomisi, tasarlanan raporun verisini taşımak
amacındadır.
Bir verinin taşınması için onun öncelikle mükellef
veritabanında oluşturulması gerekir.
Kayıt saklama gereksinimi, verinin (muhasebe dışı veriler
dahil) taşınması ile değil oluşturulması ile ilgilenir.
62
Teşekkürler
Arif YILDIRIM
Vergi Başmüfettişi
[email protected]