Transcript Yrd. Doç. Dr. Zafer ÇELİK

Kurumsal Gelişim İçin
Araştırma Projesi
Hazırlama
Zafer Çelik, Dr.
Çalışma Planı
• 1. Ders: Veri nedir? Veri toplamanın önemi nedir? Veri
temelli konuşmak niçin önemlidir? Politika geliştirme
süreçlerinde veri kullanmanın katkısı nedir?
• 2 ve 3. Ders: Veri kaynakları nelerdir? Hangi
kaynaklardan nasıl veri derleriz? Toplanan veriler nasıl
okunmalıdır? Veriler politika geliştirme süreçlerinde nasıl
kullanılmalıdır?
• 4 ve 5. Ders: Stratejik Plan hazırlama süreçleri nelerdir?
SP nasıl hazırlanır? SP hazırlanırken, toplanan veriler
nasıl etkin bir şekilde kullanılır.
1.DERS
Veri nedir? Veri toplamanın önemi
nedir? Veri temelli konuşmak niçin
önemlidir? Politika geliştirme
süreçlerinde veri kullanmanın katkısı
nedir?
Veri nedir?
•
Bir araştırmanın, bir tartışmanın, bir muhakemenin temeli olan
ana öge, muta, done
•
Bir sanat eserine veya bir edebî esere temel olan ana ilkeler
•
Gözlem ve deneye dayalı araştırmanın sonuçları
•
Olgu, kavram veya komutların, iletişim, yorum ve işlem için
elverişli biçimli gösterimi
•
İncelenen konuya açıklık getirmek amacıyla toplanan bilgiler,
belgeler, ölçümler, vb. veri denir.
•
Ölçüm ya da sayım yolu ile toplanan ve sayısal bir değer bildiren
veriler nicel veriler, sayısal bir değer bildirmeyen veriler
de nitel veriler olarak adlandırılmaktadır. (TDK)
Veri derlemenin önemi
• Anlaşılır nitelikli, ilgili ve güvenilir verileri sunma ve
buna herkesin ulaşmasını sağlama şeffaflığı artırır.
• Şeffaflık etkin bir politika geliştirmemizi sağlar;
hesap verebilirliği artırır
• Daha fazla gerekli destek ve güven ve meşruiyet
sağlanır
Veri derlemenin önemi
• Kuruma yönelik güveni geliştirir
• Bunun için veriler kuruma ilişkin tüm bilgilerin açık
bir şekilde sunulması önemlidir.
• Bu sayede; Daha pratik ve etkili politikalar
geliştirmenizi sağlar
• Veriye herkesin erişimi şeffaflığı artırır
Veri derlemenin önemi
• Veri bazlı konuşmak bize ne kazandırır?
• Okulun paydaşlarının etkili bilgi edinmesini sağlar.
• Daha üst yönetimlere daha etkili bir şekilde okul
hakkında bilgi sunulur.
• Kendinizi açık ifade etme imkanı olur:
Veri derlemenin önemi
• Bunun için verilerin anlaşılır, açık birbiri ile tutarlı
olması
• Sade ve basit olması gerekmektedir.
• Örneğin; öğrencilerin devamsızlık oranları, kız erkek
oranları, başarısızlık oranları vb.
2 ve 3. DERS
Veri Kaynakları nelerdir? Veri nasıl
elde edilir? Veriler nasıl okunur?
Veri kaynakları ve verilerin
okunması
• Öğrenci
• Öğretmen
• Okulun fiziki ve mali imkânları
• Okulun çevresel ve paydaş özellikleri
• Ulusal veri kaynakları
• Uluslararası veri kaynakları
Öğrenci
• Rehberlik servisi tarafından uygulanan anketler ve
envanterler (devamsızlık nedeni anketi, başarısızlık
nedeni anketi vb.)
• Okul memnuniyet anketleri (öğrencilerin
memnuniyet ve sorun alanlarını değerlendirmesi)
• Öğrencilerin başarılarını değerlendirme (öğretmen
notlarının analizi/ öss sınavlarının sonuçları)
• Öğrencilere uygulanacak anketler
Öğretmen
• Okul memnuniyet anketi
• Öğretmenlerin genel özellikleri (yaş, cinsiyet,
mezuniyet, tecrübe)
Okulların fiziki imkanları
• Bilgisayar sayısı/sınıf sayısı/spor salonu/bahçe ve
çeşitli oranları- metrekareye düşen öğrenci oranı
• Öğretmen öğrenci oranı
• Sınıf mevcudu oranları
Okul mali imkanları
• Bakanlıktan gelen kaynaklar
• Okulun kendi elde ettiği kaynaklar
• Velilerden gelen bağışlar
• Çeşitli faaliyetlerle elde edilen
Okulun çevresel ve paydaş
özellikleri
• Çevrenin genel sosyoekonomik özellikleri
• Kültürel özellikleri
• Sektörle ilişkiler ve sektörlerin özellikleri-
Ulusal veri kaynakları
• Ulusal eğitim istatistikleri
• Nüfus ve eğitim istatistikleri
• Sektörün özellikleri ve ekonomideki önemi
• Üniversiteye giriş verileri ya da sınavsız geçiş
oranları
Uluslararası veri kaynakları
• Uluslararası çalışmalar (PISA, TIMSS)
• Sektörel genel eğilimler
• AB kriterleri vb.
4 ve 5. DERS
Stratejik Plan Hazırlama
Stratejik plan (SP) nedir
• SP ile kurumun, zayıf ve kuvvetli yönleri ile
önündeki fırsatlar ve tehditler ortaya çıkarılır.
• SP ile; KİMİZ?, NEREDEYİZ? ve NEREYE
ULAŞMAK İSTİYORUZ?
sorularına cevap verilir.
• Amaçlar, hedefler ve stratejiler belirlenir
Stratejik planlama süreci
Kavram
Yöntem
Açıklama
Mevcut durum analizi
SWOT
İç ve dış çevre analizi
Paydaş analizi
Kurumun varoluş gerekçesi
Amaçları
Hedeflenen gelecek
Orta-uzun vadeli
Amaçlar
Ölçülebilir hedefler
Hedeflere ulaşma yöntemleri
İş planları
Kaynak planları
Neredeyiz?
Misyon, vizyon, ilkeler
Stratejik amaçlar ve hedefler
Faaliyetler
Nereye ulaşmak istiyoruz?
Nereye ulaşmak istiyoruz?
SP temel husuları
Mevcut durum analizi
SWOT analizi
Yasal sorumluluklar ve Güçlü yönler
hizmet alanının
Zayıf yönler
belirlenmesi
Paydaş analizi
İç çevre analizi
(beşeri ve fiziki
kaynaklar; güçlü ve
zayıf yönler)
Dış çevre analizi
(Fırsatlar tehditler)
Fırsatlar
Tehditler
Gelecek tasarımı
Misyon
Vizyon
Temel değerler
Stratejik amaçlar
Stratejik hedefler
Performans
göstergeleri
Paydaş analizi
Niçin Yapılır?
• Okulun paydaşlarının kim olduğunu ve
okulun daha iyiye gitmesi için her birinin
ilişkisini belirlemek
• Paydaşların okulun gelişimi için önemli
olan beklentilerini, katkılarını, risk
unsurlarını tanımlamak
Paydaş analizi
• 1. Aşama: Paydaş kimdir?
• Okulla ilgili kişi, grup ya da kurumlardır
• Okulda gerçekleştirilen etkinliklerden ve
faaliyetlerden doğrudan ya da dolaylı
Paydaş analizi
• Geliştirilecek politika ya da faaliyetlerden kimler
olumlu/olumsuz etkileniyor?
• Politikalara destek verenler ve karşı çıkanlar
belirlendi mi?
• Kimler doğrudan kimler dolaylı olarak etkileniyor?
Paydaş analizi
2. Aşama: Paydaşların sınıflandırılması
Paydaş sınıflandırması:
• Genel (birincil, ikincil)
• Yararlanıcılar (Doğrudan, Dolaylı)
• Etkilenen (Olumlu, Olumsuz)
Paydaş analizi
•Paydaşların her birinin okuldan ve geliştirilecek
politikalardan beklentileri nelerdir?
•Paydaşların okuldan ve geliştirilecek politikalardan
sağlayabilecekleri muhtemel yararlar nelerdir?
•Hangi paydaşların çıkarları, okuldan ve geliştirilecek
politikalardan hedefleri ile çelişmektedir?
Paydaş analizi
3. Aşama: Seçilen paydaşların ayrıntılı analizi
Seçilen paydaşların daha ayrıntılı bir analizi için,
çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlardan birisi:
Paydaş analiz tablosu: Paydaşları analiz etmenin
bir yolu, onların bireysel özelliklerini ve bunların
geliştirilecek politikaya etkilerini (direniş veya
destek gibi) belirlemektir.
Paydaş analizi
•Muhtelif paydaşların birbirleri arasındaki ilişkileri
nelerdir? Kim kimi etkilemektedir?
•Hangi paydaşlar örgütlenmiştir? Bu örgütlenme nasıl
etkilenebilir veya bu örgütlenmenin üzerine nasıl inşa
edilebilir?
•Kaynakları kim kontrol etmektedir? Bilgi kimin
kontrolündedir?
•Yasal sorumluluk kimdedir?
•Maddi olanakları nedir?
Paydaş analizi
4. Aşama: Önceliklerin belirlenmesi
Politikalar için hangi hedeflerin benimseneceği (yani, kimlerin
çıkarlarına ve görüşlerine öncelik verileceği) hakkında bir karar
alınması,
Farklı paydaşlar arasında bir uzlaşma sağlanması
Bazen “hiç kimsenin kendini gerçekten adamadığı” bir
uzlaşma yerine, kilit paydaşlara ağırlık vermek gerekebilir.
Paydaş analizi
• Paydaşların ilgilerini, çıkarlarını, etkilerini ve
güçlerini dikkate almalıdır.
• Hangi düzeyde ne zaman sürece katılmaları
gerektiğini belirlemelidir.
• Gerektiği takdirde yeni stratejiler geliştirilebilir
SWOT Analizi
• Güçlü olduğumuz noktaları nasıl değerlendirebilir,
kullanabiliriz?
• Zayıf olduğumuz noktaları nasıl güçlendirebilir veya
etkisiz kılabiliriz?
• Fırsatları en iyi nasıl değerlendirebiliriz?
• Tehditlere karşı nasıl bir savunma sistemi
kurmalıyız?
Misyon
• Kurumun varoluş amacını belirten ifadedir.
• Misyon kısa ve açık olmalıdır.
• Kurumun amacını açık bir şekilde tanımlar.
Vizyon
• Bir kurumun ulaşmayı hedeflediği durumu ifade
eder.
• Kurumun idealini yansıtmalıdır
• Kısa, sade, anlaşılır ve öz olmalıdır.
Stratejik amaçlar
• Kurumun hedeflediği hususların kavramsal
ifadesidir.
• Amaçlar, iç ve dış analizleri yasıtmalıdır.
• Şimdiki durum ile olması gereken durum arasındaki
farkları tanımlar.
•
Kurum takip edeceği yönü belirler ve bunların
eyleme dökülmesi için gerekli planların
hazırlayıcısıdır.
Stratejik hedefler
• SA’yı gerçekleştirmek üzere tanımlanmış, somut,
ölçülebilir alt hedeflerdir.
• SA’nın temel özellikleri
• Belirginlik
•
Ölçülebilirlilik
•
Agresif ulaşılabilirlilik
•
Zamansal içeriklilik
TEŞEKKÜRLER