Transcript "Үзмэр, эд өлгийн зүйлийн биет дээр хувийн дугаар бичих, зүүх

ҮЗМЭР, ЭД ӨЛГИЙН
ЗҮЙЛИЙН БИЕТ ДЭЭР
ХУВИЙН ДУГААР БИЧИХ,
ЗҮҮХ, БЭХЛЭХ ТУХАЙ
Б.Ууганбаяр
Монголын Үндэсний Музей
Яагаад заавал дугаар
тавих ёстой вэ?
O Үзмэрээ тодорхойлохын тулд
O Танин мэдэхийн тулд
O Бусад үзмэрээс ялгаж дугаарлахын
тулд
O Үзмэрийн талаарх мэдээллийг олж
авахад амархан болгохын тулд
O Үзмэрийн талаарх мэдээллийг цэгцтэй
болгохын тулд
O Хулгай зэрэг сөрөг үйлдлээс урьдчилан
сэргийлэх, хамгаалахын тулд
Үзмэрт хувийн дугаарыг
ямар аргаар тавих вэ?
O Гараар
O Механик аргаар
O Бусад
Үзмэрт хувийн
дугаарыг хэрхэн
тогтоож,
байрлуулах вэ?
1. Дугаарыг үзмэрээс тусдаа материал дээр
бичээд, түүнийгээ үзмэр, эд өлгийн зүйлд
зохимжтой аргаар тогтоож бэхэлнэ.
2. Үзмэр, эд өлгийн зүйлийн гадаргуу дээр
зориулалтын тусгаарлагч түрхэц түрхэж,
түүн дээрээ хувийн дугаар бичнэ.
3.Тухайн эд өлөг, үзмэр дээр
шууд бичнэ.
4. Дээрх аргуудыг хослуулан
хэрэглэнэ.
Хувийн дугаарын хэмжээ
ямар байх ёстой вэ?
O Юун
түрүүнд гаргагдахуйц тод байх
ёстой.
O Дугаар нь хол зайтай биш аль болох
нягт ойр байх ёстой.
O Жижиг, дунд хэмжээтэй эд өлөгт 2-5 мм
хэмжээтэй дугаар бичнэ.
O Том хэмжээтэй эд өлөгт 10 мм
хэмжээтэй бичнэ.
Үзмэрийг дугаарлахдаа хэрэглэх
материал нь ямархуу байвал
зохистой вэ?
O Хүний эрүүл мэндэд хор хөнөөлгүй байх.
O Үзмэр, эд өлгийн зүйлд ямар нэг сөрөг
O
O
O
O
нөлөөлөл, гэмтэл учруулахааргүй байх.
Үзмэр, эд өлгийн зүйлийн онцлогт тохирсон
шинж чанартай байх.
Аль болох олдоц сайтай, хямд, гарын дор эд
зүйл байх.
Ашиглах, хэрэглэхэд хялбар дөхөмтэй байх.
Үзмэрт буй хувийн дугаар нь хожим зайлшгүй
шаардлагаар арилгах, авахад хялбар байх.
Хувийн дугаар бичихэд
анхаарах, хориглох
зарим тохиолдлууд
/1/
O Музейн үзмэр, эд өлгийн зүйлд дугаар
тавих тухай өгүүлсэн дүрэм журмыг
хариуцсан ажилтнууд мэддэг байх, энэ
талаарх сургалтанд хамрагдсан байх.
O Янз бүрийн эд өлгийн зүйлийг дугаарлахад
өөр өөр шаардлага тавигдах хэдий ч аль
болох цөөн арга техник, материал хэрэглэх
нь зохистой юм.
O Эд өлгийн зүйл янз бүрийн эдээс бүрдэж
байвал хамгийн бат бөх, тогтвортой хэсэгт
дугаар тавина. Хэрвээ бүх материалууд
хэврэг бол шошго зүүлт хэрэглэнэ.
Хувийн дугаар үзмэр, эд өлгийн зүйлийн
үндсэн өнгөнөөс ялгарч байх ёстой.
/2/
O Үзмэрт хувийн дугаар бүхий шошго зүүлт
зүүх, бэхлэх, оёх зэрэгтээ өнгийн утсан уяа
хэрэглэж болохгүй. Учир нь тэрхүү уяа чийг
авах, норох тохиолдолд будаг нь үзмэрт
нэвчих магадтай.
O Ихэд муудаж хэврэгшсэн үзмэр дээр шууд
бичиж болохгүй бөгөөд тусгай хайрцаг
саванд хийж дээр нь дугаараа тавина.
O Амархан
эвдэрч
хэмхрэх,
урагдах
магадлалтай эмзэг газар бичиж болохгүй.
O Байнга хөдөлгөх, үрэгдэх магадлалтай
газар сонгож болохгүй.
Эмзэг, хэврэг үзмэрт дугаар тавьсан
байдал
Үзмэрийн хуучин дугаарыг харагдахуйц
байдалтайгаар чагтална.
/3/
O Эд өлгийн зүйл, цуглуулгын түүхийг өгүүлж
O
O
O
O
буй бичиг зэргийг дарж дугаар бичих юм уу
зүүж болохгүй.
Хувийн дугаарыг засварлаж болохгүй.
Мод, төмөрлөг эдлэл дээр хурц үзүүр,
иртэй зүйлээр зурж сийлэх маягаар хувийн
дугаар бичиж болохгүй.
Дугаар бэхлэх, зүүхийн тулд үзмэрийн
гадаргууг цоолж болохгүй.
Зориулалтын бус цавуу, скоч, штрих
хэрэглэж болохгүй.
Хувийн дугаар бичих, зүүх, бэхлэхдээ эд
өлөгт гэмтэл сүйтгэл учруулж болохгүй.
Хувийн дугаар бичихэд анхаарах,
хориглох зарим тохиолдлууд
/4/
O Сүлбээр зүү, бичгийн хавчаар хэрэглэж
болохгүй.
O Үзмэрийн хувийн дугаар арилах, салах
зэргээр
алга
болсон
тохиолдолд
удирдлагад мэдэгдэж, комисс томилуулан
дахиж дугаар бичнэ.
O Хувийн
дугаар
тавих,
бичихэд
хэрэглэгдэх химийн бодисыг сэргээн
засварлагч буюу мэргэжлийн хүний
туршилт, дүгнэлтэнд тулгуурлан хэрэглэх
эсэхээ шийднэ.
Нэг хувийн дугаартай эд зүйлс болон
цуглуулга, эд зүйлийн салдаг хэсэг тус бүрт
хувийн дугаарыг дэс тоотой нь бичнэ.
Хувийн дугаар бичих, зүүх, бэхлэх явцад эд
үзмэрийн гадаад өнгө үзэмжийг дордуулж
болохгүй.
Үзмэрийн хувийн
дугаарыг
хаана бичих вэ?
/1/
O Хялбар олж болохоор газрыг сонгож дугаар
тавина.
O Аль болох зохистой газрыг сонгож дугаарыг
бичих, байрлуулах ажлыг хийнэ.
O Эмзэг болон хүнд жинтэй эд зүйлийн
хувийн дугаарыг ёроол сууринаас өөр газар
бичнэ.
O Үзүүллэгт тавигдаагүй хүнд жинтэй, овор
ихтэй үзмэрт нэгээс илүү дугаар тавих буюу
түр шошго, зүүлт зүүж болно.
Нэг төрлийн үзмэрийн тодорхой нэг
л газар дугаар бичнэ.
Үзмэр, эд өлгийн зүйлийн хүний
нүднээс далд газрыг сонгож дугаар
тавина.
/2/
O Онгойлгож
болох
эд
зүйлс
(Гоёлын эд зүйлсийн хайрцаг,
тамхины сав гэх мэт)-ийн дотор
талд нь бичих буюу шошго
зүүлтийг загасны тосон цавуугаар
наана.
O Тагтай эд өлөг бол тагны дотор
талд бичиж болно.
O Уран зургийн хүрээ жаазны арын
дээд, доод хөндлөвч дээр будгаар
бичнэ.
Онгойлгож болох эд зүйлсийн дотор талд нь
дугаар бичнэ.
Эд өлгийн зүйл нь хайрцаг, сав, баглаа
боодолтой бол дээр нь дугаарыг
бичнэ.
Элдэв хээ хуар бүхий гадаргуутай
үзмэрийн аль болох цулгуй хоосон
газарт дугаар тавина.
Тухайн эд зүйл дээр дугаар бичих боломжгүй
тохиолдолд түүний хайрцаг сав, баглаа
боодол, уут дугтуй зэрэг дээр бичиж болно.
/3/
O Жаазгүй зургийн ар талын зотон хөвөөн дээр
O
O
O
O
O
бичнэ.
Том хэмжээтэй зургийн дээд, доод талд нь
бичнэ.
Усан будгийн зураг, гравюр, зурагт хуудас, гар
бичмэл зэргийн ар талын нэг буланд нь бичнэ.
Бүх төрлийн цомогны дотор талын нүүр
хуудасны ард, мөн хуудас болгон дээр бичиж
болно.
Уран баримлын арын доод булангийн ирмэгт
бичнэ.
Том хэмжээтэй уран баримал, ханын рельеф
чимэглэл, уран барилгын үлдэгдэл зэрэгт хоёр
гурван газарт дугаар бичнэ.
Жаазтай зурагт дугаар
тавьсан байдал
/4/
O Гараар өргөж даахаар жижиг хэмжээтэй уран
баримлын суурин дээр бичнэ.
O Арзгар
гадаргуутай
эдлэл
бол тусгай
цавуугаар бэхжүүлсэн шошго зүүнэ. Гэхдээ
үүнийг хийхээсээ өмнө сэргээн засварлагчтай
зөвлөлдөнө.
O Жижиг хэмжээтэй янз бүрийн миниатюр,
зоосон мөнгө, одон тэмдэг, үнэт чулуу,
археологийн олдвор зэргийг тус бүрт нь
тохирсон хайрцаг сав, баглаа боодол, уут,
дугтуй, суурь тавиур зэрэгт хийж дээр нь бичих
юм уу картон цаасан шошго зүүдэг. Мөн
төмөрлөг шошго зүүж ч болдог.
Бүх төрлийн керамик, мод, төмөр, чулуун эдлэлийн
суурин дээр нь зориулалтын тунгалаг лак түрхэж
будаг юм уу тушээр бичнэ.
Чулуун эдлэлд дугаар бичсэн байдал
Туг далбааг дугаарласан байдал
/5/
O Мебель эдлэлийн далд газрыг сонгож
лак, давирхайгүй хэсэгт нь будгаар
дугаар бичнэ.
O Амсар бүхий эдлэлийн дотор талд нь
гар хүрэхүйц газар наамал шошго нааж
болдог.
O Хүйтэн зэвсгийн бариул ишин дээр нь
бичихээс гадна дугаартай шошго зүүж
болно.
O Дуулга, бамбай зэргийн дотор талд нь
бичнэ.
Буу зэвсгийн гохон дээр дугаар бичнэ.
Мөн зүүж болно.
/6/
O Зоосон мөнгийг дугаар бүхий хайрцаг
юм уу дугтуй, цомогт хийж хадгална.
Хэрвээ
зоосон
дээр
зайлшгүй
тэмдэглэх бол В-72 гэх зориулалтын
бодис түрхээд архивын зориулалттай
үзгээр бичнэ. Зоосны эргэн тойрны
хөвөө ирмэг дээр бас бичиж болдог.
O Негатив болон диапозитив хальсны
эмульстэй хэсэг дээр тушээр бичнэ.
O Негатив хальсыг 9x12 хэмжээтэй
дугтуйд хийж дээр нь бичиж болно.
Одон тэмдэгний арын цулгуй хэсэгт л
дугаар тэмдэглэлийг үйлдэнэ.
Зоосон мөнгийг дугаар бүхий хайрцаг юм
уу дугтуй, цомогт хийж хадгална.
/7/
O Гэрэл зургийн арын доод буланд бичнэ.
O Бүх
төрлийн цаасан эдлэлд даавуун
зүүлт зүүж болно.
O Хар бараан өнгө, гадаргуутай үзмэрт
дугаар
тавихдаа
сонгосон
газраа
цагаанаар будаад дээр нь бичнэ. Цагаан
гадаргуу, дэвсгэртэй бол хар өнгийн суурь
тавьж дээр нь дугаар үйлдэнэ.
O Байгалийн түүхийн үзмэрүүдийн зүүлт,
шошго, суурь, хайрцаг сав, уут мэт дээр
нь буюу аль болох үзмэрээс ангид газар
хувийн дугаар бичнэ.
Арзгар, жигд бус гадаргуутай үзмэрт
дугаар бичсэн нь
Ваарны ёроолд дугаар бичсэн
байдал
Цаасан үзмэрт дугаар бичсэн байдал
Хувийн дугаар
бичихэд
шаардагдах
материалууд
/1/
liquitex”, “Winsor&Newton Winton”,
“Acryloid B67”, “Acryloid B72” зэрэг түрхэц лак,
“Light Impressions” компанийн гаргадаг цагаан
пигмент.
O “Rhoplex AC 33R” маркийн акрилик эмульс,
“Jade 403R” маркийн поливинил ацетат
эмульс зэрэг цавуулаг бодис.
O “Schwan All Stabilo” маркийн харандаа,
“Pigma”, “Tria” үзэг, “Marsgraphic Pigment”
хүрээлэгч, “Identi-Pen 441” серийн Sakura
үзэг, “All-Stabilo 166P” харандаа, “Artline
444XF” маркер.
O “Soluvar
/2/
O “Golden’s Fluid Acrylics in Carbon Black or
Titanium White” маркийн бэх ба нарийн
бийр, “Rotring’s Acrylic Artist color 597137
black” ба “China White watercolor” маркийн
акрилик будаг.
O Хүчилгүй нимгэн болон зузаан цаасан
шошго (15x30 см тэгш өнцөгт хэмжээтэй),
“Plumber“ төрлийн тефлон тууз, “Glide”
брэндийн торгон утас зэргийг олон
төрлийн эд өлгийн зүйлд уяж бэхэлж
болдог.
Үзмэрт тусгаарлагч түрхэц
бодис хэрэглэж буй нь
Үзмэрийн
шошго, зүүлт
Зарим үзмэрт бэхэлж оёх
шошго зүүлт
Цаасан шошго зүүлт (1)
Цаасан шошго зүүлт (2)
Цаасан шошго зүүлтийг үзмэрт
хэрэглэсэн байдал (1)
Цаасан шошго зүүлтийг үзмэрт хэрэглэсэн
байдал (2)
Цаасан шошго зүүлтийг үзмэрт хэрэглэсэн
байдал (3)
Цаасан шошго зүүлтийг үзмэрт
хэрэглэсэн байдал (4)
Үзмэрийн суурь тавиур дээр дугаар бичсэн байдал (1)
Үзмэрийн суурь тавиур дээр дугаар бичсэн
байдал (2)
Зураасан код буюу BARCODE
(Радио долгионы давтамжаар эд өлгийн зүйлийг
таних арга)
Анхаарал тавьсанд
талархлаа.