Transcript Golosjemenice i Skrivenosjemenice

GOLOSJEMENICE I
SKRIVENOSJEMENICE
Sara Veljković
Golosjemenice i
Skrivenosjemenice
-Razvoj sjemena i pravog korijena povecao je mogućnost za
opstanak biljaka na kopnu.Sjeme štiti embrion (klicu) od
nepovoljnih uslova i omogućava rasprostiranje biljaka na velike
daljine.Rezultat ovih prednosti je dominacija biljaka sa
sjemenom u biljnom pokrivaču nase planete.
-Najstarije golosjemenice,koje su ličile na paprati,izumrle su,a o
njima znamo na osnovu fosilnih ostataka .Danas postoje dvije
vrste grupa biljaka sa sjemenom.Golosjemenice proizvode
sjemena u šišarkama.Uglavnom zadržavaju listove tokom cijele
godine.Skrivenosjemenice obrazuju plod u kome je ,,skriveno”
sjeme.Najveci broj vrsta,pred nastupanje nepovoljnih
uslova,odbacuju listove.
GOLOSJEMENICE


Najbrojnije golosjamenice su četinari.Četinari su,kao i druge
golosjemenice,drvenaste biljke.Njveći broj vrsta ima formu veoma
granatog drveta sa dobro razvijenim stablom i jakim korijenom.Ima
i žbunastih vrsta (kleka).U biljnom svijetu prednjače po dužini
života i visini,koja može biti i preko 100m.Dobro podnose
ekstremne uslove staništa (visoke i niske temperature,vjetar) i
uglavnom naseljavaju sjevernu hemisferu.Ovakve uslove
preživljavaju zahvaljujuci nizu adaptacija.Listovi imaju dobro
razvijenu kutikulu i voštani omotač koji ih štite od ekstremnih
temperatura.Igličasti,zimzeleni tokom čitave godine i zovu se
četine.U stablu i listovima prisutni su smolni kanali.U njima se
proizvodi smola koja štiti biljku od smrzavanja.
Većina četinara je zimzelena,jedini listopadni je ariš.U Crnoj Gori
raste više vrsta četinara.Jela,smrča i tisa naseljavaju kontinentalne
i sjeverna predjele.Alepski bor i primotska kleka žive u
mediteranskoj klimi,dok patuljasta kleka i bor krivulj čine dio
vegetacije visokih planina.
ARIŠ
JELA
SMRČA
TISA
Listovi bora traju 2-5
godina,a listovi tise 6-10
godina.
Neki četinari,kao što je
čempres,imaju ljuspaste
listiće.



U životnom ciklusu četinara postoji smjena generacija.Odrasla
biljka (korijen,stablo i listovi) je sporofit.Kao kod svih
vaskularnih biljaka,i kod golosjemenica sporofit je dominantna
generacija.Gametofit je jednostavne građe,sitan i teško se
uočava.
Četinari su jednodome biljke.Na stablu postoje i muške i ženske
šišarke,koje su građene od zaštitnih ljuspi.U njima su smješteni
muški i ženski polni organi.U pazuhu zaštitne ljuspe ženske
šišarke nalaze se dvije plodne ljuspe sa sjemenim
zamecima.Polen se prenosi do sjemenog zametka,gdje se vrši
oplođenje jane ćelije.Iz sjemenog zametka se nakon oplođenja
razvija sjeme.U povoljnim uslovima,sjeme klija i razvija se u
novu biljku.
Četinari se ,kao i druge golosjemenice,najčešće oprašuju
vjetrom.Sjeme je otporno na sušu,visoke i niske temperature,a
sadrži hranjive materije koje obezbjeđuju ishranu klice.Može
dugo da miruje dak ne nastupe povoljni uslovi za klijanje.
ŽENSKA
ŠIŠARKA
MUŠKA
ŠIŠARKA




Osim četinara,golosjemenicama pripadaju
cikas,velvičija,ginko.
Nekada su šume cikasa bile široko rasprostranjene.danas
rastu uglavnom u tropima,a ljudi ih gaje i u parkovima,jer su
vrlo dekorativne.izgledom potsjećaju na palme,ali sa njima
nijesu srodne.
Velvičija je golosjmenica kaje raste u pustinjama južne
Afrike.Izuzrtno su neobičnog izgleda,ima samo dva lista koji
rastu tokom cijelog života biljke.
Golosjemenicama pripada i jedan od živih fosila-ginko.Ovo
je posljednja vrsta nekada široko rasprostranjene grupe
drveća.S obzirom na to da dobro podnosi niske
temperature,snijeg,vjetar,kao i zagađenu atmosferu,gaji se
širom Evrope i Amerike.Zrelo sjeme ima neprijatan miris,pa
se najčešće sade muške jedinke.
CIKAS
GINKO
Golosjemenica sekvoja
je najveća vrsta biljnog
carstva.Stablo može da
bude visoko preko
100m .a prečnik dostiže
7m.To je zimzelena
biljka koja može da živi
do 2000 godina.Nekada
je bila široko
rasprostranjena ,a sada
je njen prirodni areal
vezan za Kaliforniju.
SKRIVENOSJEMENICE



Za razliku od golosjemenica koje imaju nezaštićeno sjeme,ove
biljke razvijaju sjeme u plodu.Skrivenosjemenice su se razvile
prije oko 130 miliona godina i postale su najbrojnija grupa
biljaka,koja obuhvata oko 80% biljnih vrsta.Pripadaju im
hrastovi,kesteni,maslačak,povrće,vićke,žitarice...
Skrivenosjemenice imaju raznovrsne prilagođenosti životu na
kopnu:dobro razvijen vaskularni sistem,listove sa kutikulom
koja ih štiti od isušivanja,raznovrsne cvjetove,zaštićeno
sjeme...U poređenju sa ostalim biljkama,imaju najsloženije
građena tkiva i organe.Naseljavaju sve tipove kopnenih
staništa,a ima i vrsta koje su prilagodile životu u vodi.Nalazimo
ih čak i na staništima sa veoma nepovoljnim uslovima,kao što
su:pustinje,veoma slana zemljišta,vrhovi visokih planina...
Skrivenosjemenice se klasifikuju na osnovu broja klicinih
listića-kotiledona u sjemenu.Biljke koje imaju jedam klicin
listić nazivaju e monokotile,a one sa dva kotileona
dikotile.Osim što se razlikuju u građi klice,ove dvije grupe se
razlikuju i po građi drugih organa.
Dikotiledone biljke,170 000 Monokotiledone biljke,89
vrsta
000 vrsta
KORIJEN
-pravi korijen se najčešće zadržava tokom
cijelog života biljke
-obično je osovinski
-pravi korijen brzo izumire
-zamjenjuje ga adventivni korijen porijeklom
od stabla koji je obično žiličast
STABLO
-može biti zeljasto ili drvenasto
-drvenasto ima sloj kambijuma koji mu
omogućava debljanje tokom cijelog života
biljke
-provodni snopići su pravilno raspoređeni-u
krugu
-najčešće zeljasto,slabo razgranato,u sredini
šuplje
-kambijum nije prisutan
-provodni snopići nepravilno raspoređeni
-često razvijeno podzemno stablo
LIST
-može biti razločitog oblika,prost ili složen
-najčešće sa jasno izaženom liskom i lisnom
drškom
-ima mrežastu nervaturu
-obično linearan,prost
-najčešće sjedeći,sa izraženim lisnim
rukavcem
-ima paralelnu nervaturu
CVIJET
-broj cvjetnih djelova 4 ili 5 ili djeljiv sa ovim
brojevima
.obično jasno izražene češica i krunica
-broj cvjetnih djelova 3 ili djeljiv sa 3
-cvjetni omotač nije raščlanjen na čašicu i
krunicu,svi listići su jednaki
PLOD
-sočan ili sušan
-najčešće sušan
SJEME
-ima 2 kotiledona u kojima su smještene
hranjive materije za ishranu klice
-kotiledoni se prilikom klijanja najčešće
iznose na stablu iznad zemlje
-ima 1 kotiledon,a hranjive materije za
ishranu klice smještene su izvan njega
-kotiledoni prilikom klijanja najčešće ostaju u
zemlji
DIKOTILEDONE BILJKE
 Dikotiledone
biljke su klasa koja obuhvata
najveći broj vrsta u biljnom carstvu.U ovoj
klasi postoji ogromna raznovrsnost
životnih oblika.Neke vrste mogu da
opstanu u veoma različitim životnim
uslovima,pa su široko
rasprostranjene.Druge su prilagođene na
specifične uslove staništa i žive na
ograničenom prostoru.Danas je pozanto
oko 320 familija dikotiledonih biljaka.


Sve vrste familija bukvi su drvenaste.Imaju proste,najčešće
listopadne listove.Cvjetovi su listopadni,grupisani u cvasti,sa
sitnim i neuglednim cvjetnim omotačem,što se smatra
primitivnim odlikama.Za našu šumsku floru,bukva i hrastovi
su najvažniji predstavnici ove familije.Makedonski hrast,cer i
medunac su česti hrastovi u Crnoj Gori.Plod bukve i
hrastova-žir,važna je za šumske životinje,a upotrebljava se i
u stočarstvu.
Familiji ruža pripadaju različite forme
biljaka:zeljaste,drvenaste,lijane.Cvetovi su im obično
krupni,imaju po 5 čašičnih i kruničnih listića i veliki broj
prašnika.Zbog sočnih,ukusnih plodiva čovjek gaji mnoge
vrste ove familije.Tu spadaju
jabuka,šljiva,kruška,trešnja...Vrste sa jestivim plodovima
mogu se naći i u šumi,kao samonikle biljke.To su
jagoda,kupina,malina.
FAMILIJA BUKVI
MAKEDONSKI
HRAST
CER
HRAST MEDUNAC
FAMILIJA RUŽA
JABUKA
ŠLJIVA
KRUŠKA
TREŠNJA
JAGODA
MALINA
KUPINA


Familiji krstašica pripadaju jednogodišnje i višegodišnje
zeljaste biljke.Imaju dvopolne četvoročlane cvjetove,često
su grupisane u cvasti.krunični i čašični listići su postavljeni
unakrsno,po čemu su i dobile ime u narodu.Veliki broj vrsta
ljudi koriste u
ishrani:kupus,karfiol,keleraba,rotkvice,ren,brokule.Ovoj
porodici pripada i hoću-neću.
Familija usnatica je brojna,obuhvata većinom zeljaste biljke
i niske grmove.Lako ih je prepozneti po karakteristično
građenoj krunici-listići krunice su tako srasli da obrazuju
gornju i donju usnu.Široko su rasprostranjene,ali najviše ih
ima u mediteranskom području.Veliki broj usnatica su
aromatične biljke,koje se upotrebljavaju u kozmetičkoj
industriji,kao prirodni začini hrane i kao ljekovite biljke.Kod
nas se često koriste pelim,nana,majčina dušica,origano.
FAMILIJA KRSTAŠICA
KELERABA
KUPUS
KARFIOL
ROTKVICE
BROKULE
REN
FAMILIJA USNATICA
PELIM
NANA
MAJČINA
DUŠICA
ORIGANO


Familija glavičika najbrojnija je u klasi dikotiledonih
biljaka.Imaju sitne cvetove,koji su grupisani u cvast glavicu.U
osnovi glavice nalazi se zajednička čašica.Kod nekih
predstavnika (maslačak) svi cvetovi u glavici su isti,a kod
drugih (bijela rada) zazlikuju se cvjetovi iz sredine i sa oboda
glavice.Cvjetovi koji se nalaze na obodu često ne sadrže
polne organe,služe da privuku insekte.Najveći ekonomski
značaj iz ove familije ima suncokret .Ima i ljekovitih
predstavnika,kao što su kamilica i hajdučka trava.
Familija leptirnjača obuhvata zeljaste,drvenaste i lijanske
oblike.Listovi su obično složeni,često imaju rašljike.Cvjetovi
su veoma karakteristično građeni,krunica izgledom podsjeća
na leptira.Najčešće su skupljeni u grozdaste cvasti.Plod
leptirnjača je mahuna.U ovoj familiji nalaze se brojni
predstavnici gajenih biljaka koje čovjek koristi u
ishrani:grašak,pasulj,boranija,soja.
FAMILIJA GLAVOČIKA
MASLAČAK
BIJELA RADA
HAJDUČKA TRAVA
KAMILICA
FAMILIJA LEPTIRNJAČA
GRAŠAK
PASULj
BORANIJA
SOJA
MONOKOTILEDONE BILJKE


Iako je klasa dikotiledonih biljaka
raznovrsnija,monokotiledone biljke pokrivaju veću površinu
naše planete.Trave,koje pripadaju ovoj klasi
skrivenosjemenica,dominantne su vrste u vegetaciji stepa i
savana,i zauzimaju ogromna prostranstva.Mnoge biljke koje
čovjek gaji na velikim površinama su monokotiledone.
Ljiljani su brojna i široko rasprostranjena femilija.Obuhvata
zeljaste biljke sa rizozomima ili lukovicama.Listovi većine
vrsta su sočni i nalaze se u osnovi stabla.Cvjetni omotač je
izgrađen od šest jednakih listića i cvjetovi su najčešće
grupisani u cvasti.Neke vrste ove familije,kao što su ljiljan i
lala,gaje se kao ukrasne biljke.Crni i bijeli luk koriste se u
ishrani.
LjILjANI
LjILjANI
LALE
CRNI LUK
BIJELI LUK


Orhideje su porodica sa najvećim brojem
vrsta.Rasprostranjene su na svim kontinentima,ali najveći
broj vrsta živi u tropskim oblastima.To su višegodišnje
zeljaste biljke,čiji cvjetovi mogu imati neobične oblike.Jedna
latica,koja e naziva medna usna,krupnija je od ostalih i na
nju slijeću insekti prilikom oprašivanja.Orhideje su cijenjene
biljke,jer su njihovi cvjetovi veoma dekorativni,
Sve vrste familije trava su zeljaste biljke koje često rastu u
busenovima.Stablo je okruglo,izdijeljeno na članke između
kojih se nalaze čvorovi.Listići cvjetnog omotača su sitni i
prozračni,pa su cvjetovi trava neupadljivi.Sakupljni u
cvast:klas,klip ili metlicu.Plod trava zove se krupa.Ovoj
familiji pripadaju
žitarice:pšenica,kukuruz,pirinač,raž,ječam...neke trave su
opasni korovi-biljke koje se javljaju kao pratioci ljudskih
naselja i gajenih vrsta.Korovi mogu da umanje prinos
gajenih biljaka.
ORHIDEJE
ORHIDEJE
VANILA
FAMILIJA TRAVA
PŠENICA
PIRINAČ
KUKURUZ
RAŽ
OVAS
JEČAM
PIREVINA (KOROV)
HVALA
NA
PAŽNJI
!