Transcript Jak sobie radzi* z trudnymi zachowaniami innych oraz w*asnymi

Jak sobie radzić z trudnymi
zachowaniami innych oraz własnymi
Wieliczka 25,31.01.2011
Synergia to umiejętność doceniania
faktu, że każdy jest inny
jest to wzajemne poszanowanie i akceptacja różnic
podstawą działania synergii jest docenianie różnic i
ich zrozumienie, że świat jest taki jakim go widzimy
ta sama sytuacja może być odbierana przez różne
osoby w bardzo różny sposób
„wejść w czyjeś buty”
czyli popatrzenie na sprawę z punktu
widzenia drugiego człowieka
NLP proponuje pozycje, które pozwalają nam spojrzeć na
problem z różnych stron
• pozycja JA – naturalne patrzenie na świat własnymi oczami,
interpretowanie zdarzeń z naszego punktu widzenia
• pozycja ON/ONA – to popatrzenie na sytuację oczami
naszego partnera, klienta, kolegi z pracy
• METAPOZYCJA – to popatrzenie na sprawę z punktu widzenia
osoby zupełnie niezaangażowanej w problem
EUSTRES
- mobilizacja organizmu, pozytywny
stan pobudzenia potrzebny do działania
DYSTRES
- negatywny stan psychofizyczny organizmu
wynikający z jego przeciążenia –
utrudniający działanie
- wymagania otoczenia i własne są większe
od energii i możliwości (zaplecza) osoby
Predyktory stresu w warunkach
pracy
• Poczucie braku wpływu (sprawstwa) – bezradność
• Monotonia (nuda)
• Naglące terminy (niedostosowanie czynników
sytuacyjnych, tempa sytuacji społecznej np. pracy do
wymagań i potencjalnych możliwości osoby)
• Zbyt szybkie tempo pracy
• Stosowanie przemocy (mobing)
• Szkodliwe warunki pracy
Pozaorganizacyjne czynniki stresu
• Czynniki klimatyczne
• Hałas
• Oświetlenie
• Promieniowanie jonizujące
• Promieniowanie mikrofalowe
• Hipoksja
• Przyspieszenie
• Nieważkość
Strategie postępowania w
sytuacji stresu
• Poszukiwanie informacji
• Podejmowanie działań
• Powstrzymywanie się od działań
• Zmiana nastawienia
Pojęcie asertywności
Asertywność z j. ang. „stanowczy, nie znoszący
sprzeciwu” potocznie oznacza pewność siebie.
Umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną
osobą lub osobami.
Osoba asertywna ma jasno określony cel i potrafi
kontrolować własne emocje, nie poddaje się łatwo
manipulacjom i naciskom emocjonalnym innych osób.
Zachowanie asertywne to…
• Zespół zachowań interpersonalnych, wyrażających
uczucia, postawy, życzenia, opinie lub prawa danej
osoby w sposób bezpośredni, stanowczy i uczciwy a
jednocześnie respektujący uczucia, postawy, życzenia,
opinie, prawa innej osoby.
• Zachowania asertywne mogą obejmować eskpresję
takich uczuć jak:
gniew, strach, zaangażowanie, nadzieję, radość, rozpacz,
oburzenie, zakłopotanie itp.
W każdym przypadku uczucia te wyrażane są w sposób,
który nie narusza praw innych osób
Zachowanie agresywne i zależne
– to postawy nieasertywne
• Zachowania agresywne wyrażają nasze negatywne,
wrogie i/lub związane z gniewem i złością uczucia do
innych lub do siebie samego. Nie respektują granic w
wyrażaniu uczuć, postaw, życzeń, opinii lub praw wobec
innych osób
• Zachowania zależne
• Nadmierne podporządkowanie (uległość) rezygnacja z
respektowania swoich praw, podporządkowanie się
innym. Mają miejsce kiedy ktoś nad nami dominuje
(faktycznie lub tak nam się wydaje). Bierna złość
(tłumienie agresji).
Dlaczego reagujemy nieasertywnie –
uległością lub agresją?
• Bo nie potrafimy inaczej
• Bo mamy utrwalony taki wzorzec zachowania
• Bo nie chcemy kogoś urazić lub stracić czyjejś
akceptacji, przyjaźni, miłości
Zachowania asertywne – obszary
zachowań
• Umiejętność mówienia NIE
• Umiejętność mówienia TAK
• Poczucie własnej wartości
• Szacunek dla samego siebie i szacunek dla innych
• Pewność siebie
• Skuteczność działania
• Umiejętność respektowania swoich praw
• Umiejętność przyjmowania krytyki i pochwał (bez
lęku, stresu, poczucia winy)
• Umiejętność wyrażania uczuć i opinii
Prawo mówienia „nie” – to pierwsza
umiejętność – podstawa wszystkich
następnych postaw asertywnych
Każdy człowiek ma swoje „terytorium
psychologiczne” (to wszystko, co w sposób
podstawowy zależy ode mnie i należny do mnie. To
myśli, uczucia, postawy, prawa, tajemnice, itp.)
Rozpoznawanie granic swego terytorium rozpoczyna
się w drugim i trzecim roku życia dziecka –
MÓWIENIE NIE – ustalanie granic między sobą
światem zewnętrznym
Asertywna odmowa – „NIE” w
sytuacjach społecznych i osobistych
Asertywna odmowa to twierdzenie czytelne, bezpośrednia,
uczciwe, stanowcze – powinno się znaleźć słowo „nie” i jasna
informacja, o tym jak zamierzamy postąpić.
Nie zawiera pretensji ani usprawiedliwień (niedostateczna
forma odmowy może zachęcić rozmówcę do namawiania
przez nadmierne usprawiedliwianie się, argumentowanie)
Najlepszym argumentem jest odwołanie się do siebie – do
swoich praw i osobistych preferencji (wolę, chcę, wybieram,
mam zamiar, postanowiłem…)
Reagowanie na krytykę i atak (sposoby)
Krytyka aluzyjna, raniąca, nieoczekiwana, atak.
Krytyka częściowo słuszna zbyt szeroko zakrojona – gdy ktoś
używa wobec nas sformułowań zaczynających się od: zawsze,
nigdy
Krytyka oparta na nieusprawiedliwionym uogólnieniu
pojedynczych faktów – kreowanie rzeczywistości
interpersonalnej za pomocą fantazji i reagowania na własne
wyobrażenia a nie zachowania partnera
Krytyka oceniająca partnera a nie działanie – asertywna
odpowiedź uwzględnia oddzielenie treści dotyczących
działań, od treści oceniających osobę
Krytyka przez atak
Wyrażona w raniącej agresywnej formie: krytykujący, poddaje
negatywnej ocenia, działanie krytykowanej osoby i czyni to w
sposób naruszający jej poczucie godności osobistej – używa
raniących ją określeń, krzyku itp.
W asertywnym zachowaniu ważne jest oddzielenie treści
krytyki od formy jej wyrażenia – na treść zareagować zgodnie
z zasadami asertywnego zachowania przyjmowania słusznej
lub niesłusznej krytyki, ale przeciwstawić się formie, jako
niedopuszczalnemu sposobowi traktowania
Gdy krytyka wiąże się z wybuchem złości – pozwól wypuścić
złość dopóki nie uspokoi się, potem odpowiedz asertywnie,
nie rewanżuj się agresją ale przeciwstaw się temu
traktowaniu
Krytyka w formie aluzji
Krytyka nie wprost – krytykujący wciąga nas w grę, w myśl
której na płaszczyźnie oficjalnej jesteśmy w dobrych
stosunkach (nie musimy więc reagować na krytykę), co jest
tylko pozornie korzystne
Zostajemy bowiem obciążeni emocjonalnie zarówno treścią
krytyki, udawaniem, że nic nie zauważyliśmy
Aluzja to potwór, groźny tylko w ciemności- ukazany w świetle
dziennym traci swą paraliżującą moc
Asertywna reakcja – to ujawnianie treści aluzji
Krytyka nieoczekiwana
Osoba krytykowana jest zaskoczona wypowiedzią krytyczną i
nie ma gotowej nań odpowiedzi
Najczęstsza reakcją w tej sytuacji jest próba „zachowania
twarzy” poprzez zorganizowaną odpowiedź pod presja czasu,
nie zawsze zgodna z opinia osoby krytykowanej
Asertywne (konstruktywne) zachowanie – to dokładna
realizaja definicji asertywnego zachowania (nie wiem co
powiedzieć; jestem zaskoczona; chciałabym się chwilę
zastanowić nad tym, zanim odpowiem)
Niewiele jest sytuacji, w których człowiek musi reagować
natychmiast
Człowiek w trudnej sytuacji też ma prawo być blisko siebie
Wyrażanie uczuć negatywnych - złości
• Złość, irytacja, wściekłość, niechęć, niezadowolenie, furia,
rozdrażnienie
• Gniew jest darem dla człowieka – problemy dotyczą jego wyrażania
• Gniew pełni dwie funkcje:
Informacyjną (sygnalizuje człowiekowi stan niepożądany
Energetyczną (dostarcza energii do zmiany tego stanu)
• Formy wyrażania gniewu:
Asertywny sposób wyrażania gniewu polega na dążeniu do zmiany
niepożądanej sytuacji poprzez działania nastawione na zniszczenie lub
uszkodzenie
Pasywny sposób polega na tłumieniu reakcji energetycznej (jednostka
jest świadoma swego niezadowolenia, ale nie podejmuje otwartych
działań dla zmiany niepożądanego stanu rzeczy). Efektem takiego
postępowania jest obciążenie swojego organizmu niewyrażonym
napięciem emocjonalnym i konsenkwencjami somatycznymi
Asertywny sposób wyrażania złości
• Skoncentrowanie na zadaniu i zmianie sytuacji w sposób nie
naruszający praw innych osób, a jednocześnie pozwolenie
sobie na ekspresję swoich uczuć, która uwalnia od napięcia
emocjonalnego
• Sposób wyrażania złości (poprzez język i stopniowanie reakcji)
• Osoba asertywna mówi głośno – czasem krzyczy, stosownie
do przeżytych uczuć. Istotne są komunikaty zaczynające się
od „JA” ( zamiast od „TY”)