Transcript Leki w stomatologii

PREPARATY W LECZENIU
ENDODONTYCZNYM
Leki stomatologiczne
 Najważniejszą częścią zabiegów
stomatologicznych jest leczenie polegające na
mechanicznym, ręcznym, chirurgicznym
usunięciu przyczyny patologi w jamie ustnej
(wyjątek - leczenie protetyczne).
 W niektórych przypadkach jednak leki są
niezbędnym elementem decydującym o
powodzeniu zabiegu (np. leczenie biologiczne)
bądź wspomagającym leczenie mechaniczne
(np. opatrunki w leczeniu endodontycznym)
Leki stomatologiczne
 Są to leki, które stosuje się miejscowo.
Niektóre z nich oprócz działania
terapeutycznego mogą mieć także inne
zastosowanie (np. cement glassjonomerowy)
 Preparaty wystepują w różnych postaciach
(płyn, pasty). Występują w formie gotowej lub
muszą być odpowiednio przygotowane przed
zastosowaniem.
Środki stosowane w endodncji
 Nie wszytskie ze środków używanych w
leczeniu kanałowym mają status leku. Mimo
tego należy je stosować z odpowiednią
ostrożnością oraz przestrzegać zasad ich
przygotowania.
Czasowe opatrunki
przeciwbakteryjne
 Stosowane są w leczeniu endodontycznym w
celu odkażania komory i kanałów
korzeniowych zębów oraz w celu
zapobiegania rozwoju mikroorganizmów w
tych struktórach miedzy wizytami (leczenie
kilkuwizytowe).
Czasowe opatrunki
przeciwbakteryjne – cechy
idealnego środka






Posiada długotrwały efekt bakteriobójczy
Wnika wgłąb kanalików zębinowych
Nietoksyczny dla tkanek okołowierzchołkowych
Nie podlega wpływom płynów tkankowych
Jest łatwo umieszczany i usuwany z kanału
Nie wpływa na wiązanie materiałów do
czsowego wypełniania ubytku
 Nie posiada przykrego zapachu
 Nie przebarwia zęba
 Daje kontrast na zdjęciu RTG
Czasowe opatrunki
przeciwbakteryjne – podział
1. Związki fenolowe
2. Formaldehyd i pochodne
3. Jed i jego pochodne
4. Preparaty z metronidazolem
5. Preparaty antybiotyko-sterydowe
6. Preparaty na bazie wodorotlenku wapnia
7. Chlorkeksydyna
Związki fenolowe
 Związki fenolowe należą do silnych
antyseptyków. Denaturują białka bakterii i
unieczynniają enzymy bakteryjne. Działają
one drażniąco na tkanki okołowierzchołkowe.
 Najczęściej stosuje się je z dodatkiem
kamfory, która wydłuza ich działanie oraz
zminiejsza toksyczność.
 Działają one antyseptyczne przez ok 24
godziny
Związki fenolowe
 Stosuje się je w następujący sposób.
Delikatnie nasączoną preparatem kuleczkę
waty umieszcza się w komorze zęba.
Najczęściej zamyka się ubytak szczelnym
opatrunkiem. Związki fenolu, które są
substancjami lotnymi penetrują do kanałów
korzeniowych oraz kanalików zębinowych
nawet na 15mm. W ten sposób chroni się
przed ich toksycznym działanem tk.
Okołowierzchołkowe.
Związki fenolowe
 Do najczęściej stosowanych preparatów tej
grupy należy Kamfenol (30% roztwór
paramonochlorfenolu w kamforze) – składa
się on z fenolu 30%, kamfory 60% i alkoholu
etylowego 10%)
 Innym preparatem z tej grupy jest Cresophen.
Zawiera on Tymol (mało toksyczną pochodną
fenolu) oraz steryd - deksometazon
Formaldehyd i pochodne
 Stosowanie tych środków wywołuje pewne
kontrowersje, ze względu na sprzeczne dowody
badań co do ich szkodliwośći.
 Najczęściej wykorzystywanymi substancjami tej
grupy są: formokrezol, trójkrezolformalina oraz
glutaraldehyd.
 Glutaraldehyd wywiera działanie utrwalające
tkanki co jest korzyste w leczeniu
endodontycznym.
 Preparaty te uwazą się za substancje
potencjalnie karcynogenne.
Jod i jego pochodne
 Związki te działa silnie bakteriobójczo (jest w
stanie niszczyć zarodniki bakterii). Działa
również grzybobójczo i przeciwirusowo.
 Do odkażania kanałów korzeniowych stosuje
się np. płyn Lugola w postaci sączków. Do
odkażania komory zęba używany jest także
jodoform (proszek, którym posypuje się np.
watkę nasączonym kamfenolem)
Jod i jego pochodne
 Należy pamiętać, że jod może być silnym
alergenem, a także o upewnieniu się czy w
wywiadzie u pacjenta nie występują choroby
tarczycy
Preparaty z metronidazolem
 Metranidazol to antybiotyk mający działane
głównie na bakterie beztlenowe. Znajduje
zastowanie w leczeniu endodo ntycznym
powikłanym ropnym stanem zpalnym tkanek
okołowierzchołkowych.
 Zmienia on pH na zasadowe co jest korzystne
w stanie zapalnym.
 Nie odnotowuje się wielu alergii na tą
substancje w leczeniu miejscowym
Preparaty z metronidazolem
 Preparaty z metronidazolem występują w
postaci roztworów do płukania i past
dokanałowych.
1. Płyn do płukania jam zębowych to 0,5%
roztwór.
2. Pasta to np. Grinazole lub Metronidazol.
Zakłada się je do kanałów korzeniowych na
2-3 dni. W ostrych stanach na 24h.
Preparaty antybiotyko-sterydowe
 Do tej grupy zalicz się:
1. Pasty poliantybiotykowe
2. Pasty kortykosterydowo-antybiotykowe
Pasty poliantybiotykowe
 Antybiotyki w tych preparatach mają za
zadanie niszczenie bakterii dlatego
wskazaniami do ich stosowania są powikłania
ropne ostre i przewlekłe.
 Miejscowo stosuje się antybiotyki które nie
ulegają szybkiemu wchłonięciu np.
framycetyna, polimyksyna, neomycyna.
 Przykładami preparatów może być
mieszanka poliantybiotykowa PBSC lub
preparat Focalmin
Pasty poliantybiotykowe
 Preparaty te występuja najczęściej w postaci
past. Działaja w bezpośrednim kontakcie z
drobnoustrojami dlatego powinny być
zakłądane bezpośrednio do kanału (za
pomocą pilnika, igły Lentula, bądź na sączku
papierowym)
 Antybiotyki mogą zaburzać gojenie się
tkanek, powodować reakcje alergiczne i
powstawanie szczepów opornych.
Pasty kortykosterydowoantybiotykowe
 W preparatach tych oprócz antybiotyków
posiada składnik kortykosteroidowy. Ma on
na celu osłabić reakcje zapalne, zmniejszać
wysięk i ból.
 Zakłada je się do kanałów podobnie jak pasty
poliantybiotykowe.
 Są zakładane na ok tydzień
 Mogą zaburzać procesy immunologiczne oraz
gojenie się tkanek
Pasty kortykosterydowoantybiotykowe - preparaty
 Dexadent, Pulpmixin – połączenie
polimiksyny B, framycetyny z
deksometazonem
 Ledermix – tetracyklina oraz triamcynolon
 Septomixin – winian episolu (p-grzybiczy),
neomycyna, polimyksyna B, terotrycyna oraz
deksometazon
 Dentisolon – neomycyna (antybiotyk),
trypsyna i chymotrypsyna (enzymy) oraz
prednizolon (steryd)
Pasty kortykosterydowoantybiotykowe
 Preparaty steroidowe mogą być stosowane
na żywą miazgę w stanie zapalnym jeżeli np.
z braku czasu bądź nieprawidłowego
działania znieczulenia nie można wykonać
pulpectomi. Daje to możliwość odroczenia
zabiegu.
Preparaty na bazie wodorotlenku
wapnia
 Jest to środek polecany do leczenia
zakażonych konałów korzeniowych i zapaleń
tkanek okołowierzchołkowych. Wykazuje
długotrwałe działanie p-bakteryjne oraz
stwarza dogodne warunki do odbudowy i
regenaracji tkanek.
 Występują w postaci preparatów
nietwardniejących i twardniejących
Preparaty na bazie wodorotlenku
wapnia
 Działanie, możliwości terapeutyczne, cechy:
1. Działanie p-bakteryjne
2. Działanie osuszające, hamujące wysięk
(płaczące kanały)
3. Rozpuszczanie resztek żywej miazgi
pozostałych po jej wyłuszczeniu
4. Odbudowa, regeneracja kości
5. Niewielka toksyczność, rzadko wywołuje
alergie
Preparaty na bazie wodorotlenku
wapnia
 Stosuje się je w dwojaki sposób. Zakłada na 1-2
tygodnie w celu leczenia oraz łagodzenia ostrych
stanów zapalnych i hamowania wysięków.
 Drugi rodzaj leczenia polega na długotrwałym
stosowaniu opatrunków (nawet do 3 miesięcy) w
leczeniu przewlekłych zmian zapalnych tkanek
okołowierzchołkowych. Należy zaznaczyć, że
materiały na bazie wodorotlenku wapnia w
przypadku gdy są zakładane przy dużych
wysiękach powinny być wymieniane co 2-3
tygodnie.
Preparaty na bazie wodorotlenku
wapnia
 Zakłada się je podobnie jak pasty kortykoido-
steroidowe, na pilnikach lub igłach Lentulo.
Należy jednak pamiętać o skondesowaniu
preparatu aby wypełniał dokładnie całą
długość kanału.
 Istnieja również gotowe ćwieki zawierajace i
uwalniające jony wodorotlenkowowapniowe.
Chlorheksydyna
 Środek skuteczny przeciwko bakteriom i
grzybom.
 Jako opatrunek w leczeniu endodontycznym
sprawdzają się ćwieki zawierające
chlorheksydynę – Active Point
 Są one kalibrowane jak narzędzia do
opracowania kanałów, zakłada się ćwiek
rozmiarem dopasowany do ostatniego
użytego narzędzia, bądź rozmiar mniejszy
Chlorheksydyna
 Ćwiek powinien pozostawać w kanale przez
1-3 tygodni
 Można ozostawić kroplę płynu w kanale co
zwiększa uwalnianie chlorheksydyny z ćwieka
Podsumowanie
 Obecnie w leczeniu endodontycznym zaleca
się maksymalne ograniczenie liczby wizyt.
 W przypadku leczenia kilkuwizytowego
najbardziej polecanymi opatrunkami jest
wodorotlenek wapnia, a w przypadku
powtórnego leczenia kanałowego (reendo)
chlorheksydyna
Podsumowanie
 Należy również pamiętać że bardzo istotne,
oprócz użycia odpowiedniego opatrunku do
jam zębowych, jest szczelne zamknięcie
ubytku. Zapobiego to przedostawaniu się
bakterii od strony jamy ustnej.
Bibliografia









Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia
Mutschlera. MedPharm 2010.
Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami
receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001.
Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010
Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie
lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM,
Poznań 2004.
Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011.
Kryst L. (red) Chirurgia Szczkowo twarzowa. PZWL., Warszawa 2007
Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce,
wydanie I, Bestom Łódź 2011
Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla
studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk)
Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press,
Warszawa 2009.