Transcript Leczenie biologiczne

LECZENIE BIOLOGICZNE
Leczenie biologiczne
 Jest zabiegiem mającym na celu zachowanie
przy życiu miazgi zęba
 Stosuje się w tym celu odpowiednie
opracowanie ubytku i użycie leków zwanych
preparatami odontotropowymi
 Odpowiednio zaopatrzona miazga wykazuje
zdolności obronne i regeneracyjne
Leczenie biologiczne c.d.
 Najczęściej pojęcie l.b. odnosi się do leczenia
miazgi, choć może również być stosowane
dla leczenia tkanek okołowierzchołkowych
Fizjologia i potologie
miazgi
 Miazga (Pulpa dentis) jest tkanką zęba
wypełniającą komorę i kanały korzeniowe.
 Jest tkanką żywą o konsystencji
galaretowatej zawierającą naczynia, nerwy i
włókna.
 Histologicznie jest tkanką łączną typu
embrionalnego o dużych zdolnościach
regeneracyjnych.
 Składa się z trzech warstw.
Schemat zęba
Miazga
Zębina
Warsta
odontoblastów
Miazga
 Miazga oprócz innych funkcji (np. odżywczej)
spełnia rolę bariery obronnej. Zabezpiecza
przed wtargięciem drobnoustrojów przez
jamę zęba do organizmu.
 Martwa miazga nie realizuje tej funkcji stąd
sens leczenia biologicznego
Schemat drobnoustrojów
wchodzących przez ząb
Patologia miazgi
 Najczęstszą przyczyną chorób miazgi jest
przeniknięcie bakterii przez ubytek
próchnicowy
 Istnieją również inne drogi np. przez ubytek
niepróchnicowgo pochodzenia (np. erozja),
związanych z urazami powodującymi
odsłonięcie miazgi.
 Miazga może obumrzeć przez działanie
czynników niebakteryjnego pochodzenia
(rzadziej)
Funkcja obronna miazgi
 Miazga w odpowiedzi na czynniki
patologiczne może odpowiadać w dwojaki
sposób tworząc
1. Zębinę obronną
2. Zębinę sklerotyczną
3. Zębinę reparacyjną
Zębina obronna
 Jest produktem miazgi. Odkłada się w
miejscu działania bodźca, w jamie zęba,
zmniejszając jej światło.
Zębina sklerotyczna
 Polega na „uszczelnianiu” zębiny co
zabobiega przenikaniu bakterii wgłąb ubytku.
Zębina reparacyjna
 Zwana również mostem zębinowym.
Powstaje w miejscu odsłonięcia miazgi w
wyniku działania preparatów
odontotropowych.
Leczenie biologiczne
 Jest stosowane w przypadku:
1. Pośredniego pokrycia miazgi
2. Bezpośredniego pokrycia miazgi
3. Amputacja przyżyciowa miazgi
Pokrycie pośrednie miazgi
 Polega na zaopatrzeniu preparatami
odontotropowymi cienkiej warstwy zębiny na
ścianie dokomorowej głębokiego ubytku.
Pokrycie pośrednie miazgi
 Zabieg ten ma na celu odizolowanie ubytku
od czynników patogennych, szczelne
zaopatrzenie oraz pobudzenie procesów
remineralizacji oraz tworzenia zębiny
wtórnej.
 Zabieg może być jedno lub dwuetapowy.
Pokrycie bezpośrednie miazgi
 Zabieg polega na zaopatrzeniu obnażonej lub
zranionej miazgi preparatami
odontotropowymi. Ma na celu wytworzenie
zębiny reparacyjnej.
Amputacja przyżyciowa miazgi
 Zabieg polega na odcięciu częściowym bądź
całkowitym miazgi komorowej i zaopatrzeniu
preparatem odontotropowym. Ma na celu
wytworzenie zębiny reparacyjnej.
 Stosowany w zębach z nieukształtowanymi
korzeniami.
Amputacja przyżyciowa miazgi
Zębina reparacyjna powstawanie
 Zranienie miazgi powoduje uszkodzenie
warstwy odontoblastów (komórki tworzące
zębinę). Komórki znajdujące się w miazdze
(fibroblasty) powodują powstanie zębiny
włóknistej bezkanalikowej
(niezmineralizowanej).
 Następnie różnicują się nowe odontoblasty,
które powodują powstanie zębiny
kanalikowej (zmineralizowanej)
Leczenie biologiczne preparaty
 Zwane preparatami odontotropowymi.

1.
2.
3.
Działają antyseptycznie, przeciwzapalne oraz
pobudzają procesy naprawcze miazgi.
Najczęściej stosowanymi preparatami są:
Tlenek cynku z eugenolem
Preparaty wodorotlenku wapnia
MTA
Tlenek cynku z eugenolem
 Materiał stosowany w przykryciu pośrednim
miazgi. Składa się proszku i płynu.
 Proszek stanowi tlenek cynku. Ma
właściwości higroskopijne. Wyciąga płyn z
kanalików zębinowych zmniejszając
ciśnienie.
 Płynem jest eugenol. Jest to mało toksyczna
pochodna fenolu. Wykazuje działanie
bakteriobójcze i nieznaczne cytotoksyczne.
Tlenek cynku z eugenolem
 Jest materiałem o pH obojętnym, nie
uszkadzającym miazgi, bakteriostatycznym,
powodujacym remineralizcję zębiny,
tworzenie zębiny wtórnej oraz ustepowanie
początkowych stanów zapalnych miazgi.
 Zarabia się go do konsystencji bardzo gęstej
pasty (kitu, plasteliny) łopatką metalową na
szklanej płytce. W celu odsączenia eugenolu
można użyć ligninę.
Tlenek cynku z eugenolem
 Stosuje się na dno ubytku w postaci cienkiej
warstwy jako podkład pod wypełnienia stałe
(metoda jednoetapowa), bądź wypełnia się
nim cały ubytek, który musi być w przyszłości
zastapiony wypełnieniem ostatecznym.
 Działanie lecznicze tlenku cynku trwa około
trzech miesięcy
Wodorotlenek wapnia
 Jest to substancja charakteryzująca się bardzo
niskim pH (ok 12,5-13) i działaniem
bakteribójczym. Jej działanie lecznicze jest
zwiazane z uwalnianiem jonów Ca 2+ i OH Jony wapnia stymulują fosfatazę zasadową do
wytwarzania zębiny i naprawy kości oraz
wpływają na miejscowe reakcje immunologiczne
 Jony hydroksylowe powodują obniżenie ciśnienia
tlenu oraz wzrost pH. Sprzyja to procesom
mineralizacji i naprawy.
Wodorotlenek wapnia
 Działając silnie alkalizująco pobudza
aktywność fosfataz oraz wpływa na
enzymatyczny przebieg mineralizacji.
Działając bakteriobójczo wyjaławia
powierzchnię warstwy miazgi. Zobojeniając
śrosowisko łagodzi stan zapalny. W kontakcie
z miagą stymuluje powstawanie zębiny
reparacyjnej.
Wodorotlenek wapnia preparaty
 Są dwa rodzaje preparatów na bazie
wodorotlenku wapnia:
1. Preparaty nietwardniejące
2. Preparaty twardniejące
Preparaty nietwardniejące
 Mają wysokie pH, natychmiast uwalniaja jony
Ca i OH
 Działają silnie i długotrwale alkalizująco
 Wystepują w formie proszku i płynu.
 Proszkiem jest wodorotlenek wapnia, który
miesza się z roztworem soli fizjologicznej,
bądź wodą destylowaną do konsystencji
śmietany
Preparaty nietwardniejące
 Należy je przetrzymywać w szczelnie
zamnkniętych pojemnikach. Chłonie on z
powietrza dwutlenek węgla powodując
powstanie węglanu wapnia. Obniża to
działanie preparatu.
 Występują także preparaty gotowe w
strzykawkach ze specjalnymi aplikatorami.
 Stosuje się je w przykryciu pośrednim
bezpośrednim oraz amputacjach
przyżyciowych.
Preparaty nietwardniejące
 Biopulp
 Calcicur
 Calxyl
 Pulpdent
 Reogan
 Calcipast
Preparaty twardniejące
 W porównianiu do preparatów
nietwrdniejących maja niższe pH, jony
uwalniane są z opóźnieniem, wywierają słaby
i krótkotrwały efekt.
 Preparaty te są stosowane głównie w
pokryciach pośrednich.
 Wykorzystuje się je jako podkłady pod
wypełnienia stałe w metodach
jednoetapowych.
Preparaty twardniejące
 Preparaty te mogą być chemo- bądź
siatłoutwardzalne.
 Nie stosuje się ich raczej w pokryciach
bezpośrednich (preparaty
światłoutwardzalne są przeciwwskazane)
Preparaty twardniejące przykłady
 Dycal
 Life
 Alca-Liner
 Calcimol
MTA
 Mineral Trioxide Aggregate (MTA). MTA regular
jest aglomeratem mineralnych tlenków głównie:
wapnia (40,45%), krzemu (17%), bizmutu
(15,9%), glinu (4,26%), magnezu (3,1%), siarki
(0,51%), żelaza (4,39%), fosforu (0,18%) i tytanu
(0,06%). Bizmut dobrze pochłania
promieniowanie rentgenowskie, co powoduje, że
ten materiał jest dobrze widoczny na zdjęciu rtg.
Badania udowodniły, że dodatek soli litu oraz
chlorku sodu wpływa korzystnie na tworzenie
kompleksów wapniowych w reakcji wiązania
materiału i mechanizmie tworzenia mostu
zębinowego.
MTA
 Ma on wysokie pH (ok. 12,5) działa p-zapalnie
oraz pobudza procesy regeneracyjne. W
badaniach doświadczalnych przewyższa on
inne preparaty odontotropowe.
Preparaty antybiotykowosteroidowe
 W przypadku głębokich ubytków, które
powoduja stany zapalne miazgi mogą być
stosowane preparaty antybiotykowosteroidowe.
 Antybiotyki zawarte w preparatach mają
działać p-bakteryjnie
 Staroidy mają hamować rozwój stanu
zapalnego.
Preparaty antybiotykowosteroidowe
 W długotrwałym stosowaniu powodują
zaburzenie mechanizmów obronnych miazgi
(zaburzają procesy odpornościowe i
reperacyjne)
 Z tego względu stosowane są jedynie
krótkotrwale w celu załagodzenia stanów
zpalnych
 W tym celu może być stosowany np.
Dexadent
Wskazania do leczenia
bioogicznego
Ogólne:
 Młody wiek pacjenta
 Brak chorób ogólnych
Miejscowe:
 Dobra higiena jamy ustnej
 Dobry stan przyzębia brzeżnego
 Przydatność zęba w dalszym leczeniu
Bibliografia









Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia
Mutschlera. MedPharm 2010.
Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami
receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001.
Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010
Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie
lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM,
Poznań 2004.
Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011.
Kryst L. (red) Chirurgia Szczkowo twarzowa. PZWL., Warszawa 2007
Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce,
wydanie I, Bestom Łódź 2011
Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla
studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk)
Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press,
Warszawa 2009.