Transcript Mga katawagan ng mga Pilipino at kalagayan ng - Foursix

 Tinalakay sa papel na tio ang pangalang pambalana na
ginagamit sa pagtukoy ng kasarian at ang kaugnayan nito
sa likas na gampanin at katayuan ng mga kababaihan at
kalalakihan sa lipunang Pilipino.
 Tinuturing na isang agham ang wika sa kanyang likas , tulad
ng sinasalitang , masistemang balangakas , dinamiko,
arbitaryoat iba pa . dahil sa angking kalikasan nito , nabuo
ang iba’t-ibang teoryang pang wika. Isa sa kakanyahang
katangian nito ay ang wika ay nakabuhol sa kultura
 Ayon kay Salazar “ ang wika ay pahayag-pahiwatig sa loob at
labas ng lipunana . ibig sabihin nito ang wika ay ginagamit
upang ituro samiyembro ng lipunana ang kultura ng kanilang
lahi . sa pamamagitan din ng wika ipinapahayag ng isang
grupong etniko ang kanilang kakayahan na magbubuklod
tangi sa harap ng iba’t-iabng lahi . dala-dala ng wika ang
kultura ng particular na lipunana . wika ang bumubuo ,
humuhubog at nagbibigay diwa sa kultura”
 Ayon kay almario(1196) ang wika ay repleksyon ng mga
kaalaman ng taong bayan. Ibig sabihin sa wika nakalagak
ang pananaw , pag-iisip at henyo ng mga tao sa iasng
lipunana. Kaugnay nito , ipinahayag din ng principle
oflinguistic relativity nina sapir at whorf( (2006) na nag
wika ay kabuuan ng pag-iisip , kinagawiana pag-iisip at
pananaw sa mga bagay-bagay sa mundo.
 Pinili ang tagalong dahil ito angginagamit na batayan sa
pagbubo ng pambansanf wika. Ang Cebuano , dahil ang
wikang ito ay sinasalita ng nakararami at Ilocano dahil
isa ito sa mga pangunahing wika ng pilipinas
 Ang mga salitang entri ay pinangkat ayon sa : katwagan
sa sarili , kamag-anakan at labas sa sarili .
 Ang pangalang pambalana ay bahgi ng pananalita na
ginagamit sa pagtukoy sa pangkalahatang ngalan ng tao,
pook ,lunan o pangyayatri (Santiago 1988). Makikta sa
ibaba ang ilang pangalang pambalana . Ito ay pinangkat
sa tatlong hanayan.
agalong
Tagalong
Cebuano
Ilocano
ingles
lalaki
lalaki
lalaki
Man/male
babae
babai
babai
Mga lalaki
Mga lalaki
Diay lalaki
Woman /
female
men
Mga babae
Mga babai
Diay babai
women
 Sa unang talahanayan , makikita ang apat na kolum .
makikita sa ungan kolum ang base na tagalong. Sa
ikalawang hanggang ikaapat na kolum naman ay
makikita ang salin sa Cebuano, Ilocano at Ingles.May
kaing pangngalan ang babaeat hindi likas na nakakabit
sa pangalang lalaki at gayon din sa lalaki sa lipunanag
PIlipinaas. Ngunit sa Ingles lagging nakakabit ang
pangalan ng lalaki upang matukoy ang kasarian ng
babae. Si Eba ay hinugot lamang s tadyang ni Adan>
samantalang si Malakas at si Maganda ay sabay na
lumabas sa kawayan.
Tagalong
1. Kapatid na
babae
Ate(ditse)
Kapatid na lalaki
Kuya(dikong)
1. Anak na babae
Anak na lalaki
Cebuano
Ilocano
Ingles
Igsuon nga babai
Manang /mana
Kabsat nga babai
Manag
Sister
Sister
Igsui nga lalaki
Manong
Anak na babai
Kabsat nga lalaki Brother
Manong
brother
Anak na nga babai dauther
Anak na lalaki
Anka na nga lalaki Son
1. Asawang babae Asawa
Asawa nga babai
Wife
Aswang lalaki
Asawanga lalaki
husband
Bana/asawa
 Ang KA sa salitang kapatid ay nangangahulugan ng
bahagi , kabilang , karugtong o kasama na nagpapakita
ng ugnayang panlipunana.. dagdag nito , sakabila ng
panlahat na katawagan sa kapatidmay ginagamit ang
mga Pilipino na tiyak na tawag sa nakkatandang kapatid
na babae ( ate , manang) at nakakatandang kapatid na
lalaki (kuya, manong) , sapagkat maliban sa kaisahan
may pagkilala at mataas ang pagpapahalaga ang mga
Pilipino sa nakakatanda
Tagalong
1. Tao
2. Sangakatauhan
3. siya
4. bayaning lalaki
Bayaning babae
5. Kabayanihan
6. Kasaysayan
Cebuano
Ilocano
Ingles
Taw
Katawhan
s.us taw
Iya
Tau
Kaparsuaan
s.u parsua(creation)
Isuna
Human
Humanity
Bayani nga lalaki
Bayani nga babai
Kabayanihan
s.u bayan
Kaagi
s.u agi
Banuar nga lalaki
Bayni nga babae
Kabanuaran
s.u banuar
Kapasaritaan
s.u sarita
Hero
Heroine
Heroism
He/she
history
 Sa una at ikalawang entri na tao at sangkatauhan ,
tinutokoy nito ang pangkalahatan at walang naghaharing
kasarian sa wikiang Ingles ito ay human at Humanity .
sadaigdig unang nilikha ang lalaki (adan) at kasunod ay
nilikha ang babae (Eva). Istrukturang patriarchal ang
kanluran , makikita ito sa kanilang wika maging sa
akdang pampanitikan tulda ng ballad at madalas na ang
emahe ng mga kababaihan ay isang bagay lamang
 Nagsisilbing kaluluwa ang wikang Filipino ng
sambayanang Pilipino.
 Hindi nawala ang konsepto sa isip at pananaw ng mga
Pilipino na ang lipunan ay bilateral, kolektibo at
egalitarian. Sa kabila ng pagdadala ng mga dayuhang
mananakop ng mga akdang pampanitikan (balad, awit,
korido , atbp.) na ngapapakita ng kababaang imahe ng
mga kababaihan sa lipunan, hindi nawala ang likas na
kakanyahan katayuan ng mga kababaihan sa Pilipinas.