Transcript ANG PANGHIHIRAM - Foursix

Inihanda ni:
Geraldine B.
Relles
IV-6 BEED
ANG
PANGHIHIRAM
2. Gamitin ang mga natatanging mga salita
mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas
at panatilihin ang orihinal na baybay.
“bana”
=
“butanding“
“imam“
=
=
“caňao“
=
“banhaw“
=
“chidwai”
“gahum”
=
=
(Hiligaynon at
Sugbuanog Binisaya)
tawag sa lalaking asawa
(Bicol) whale shark
(Tausug) tawag sa
paring Muslim
(Igorot)
panseremonyang sayaw
(Visaya) muling
pagkabuhay
(Ivatan) biloy ( dimple)
(Cebuano, Hiligayon,
Waray) kapangyarihan
3. Mga Salitang Hiram sa
Espaňol
3.1 Baybayin ang salita ayon sa
ABAKADA.
vocabulario =
telefono
=
celebracion =
maquina
=
psicologia =
bokabularyo
telepono
selebrasyon
makina
sikolohiya
estudyante
estilo
espiritu
estruktura
desgrasya
espesyal
-
hindi istudyante
hindi istilo
hindi ispiritu
hindi istruktura
hindi disgrasya
hindi ispesyal
3.3 Sa mga salitang hiram sa
Espaňol na may “o”, panatilihin
ang “o”.
politika
opisina
tradisyonal
koryente
tornilyo
-
hindi pulitika
hindi upisina
hindi tradisyunal
hindi kuryente
hindi turnilyo
 3.4 May mga salitang hiram sa Espaňol na
nababago ang kasunod na katinig, ang “o”
ay nagiging “u” sa ilang mga salitang
sinusundan ng “n” o pailong na katinig. At
ang “n” au nagiging “m”.
Espaňol
convencion
conferencia
convento
comforme
convulsion
Filipino
kumbensyon
kumperencia
kumbento
kumporme
kumbulsiyon
Espaňol
Filipino
Ingles
imagen
imahen
image
dialogo
diyalogo
dialogue
prioridad
priyoridad
priority
imeyds
–
dayalog
–
prayoriti
–
imahe (para sa
image)
dayalogo ( para sa
dialoque)
prayoridad (para sa
priority)
5. Panghihiram sa wikang Ingles: Kung
wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan
ang pinanghihiraman, panatilihin ang
orihinal na ispeling kung makalilito ang
pagsasa-Filipino ng baybay.
habeas corpus
bouquet
depot
toupee
spaghetti
reservoir
Manuel Quezon
Ablaza Bldg.
Jhonson wax
Videotape
Carbon Dioxide
C (carbon)
V (velocity)
Biňan, Laguna
Jose Reyes Hospital
Varicose vein
X-ray
Fe (iron)
ZnO (zinc oxide)
KARAGDAGANG
TUNTUNIN
A. Ginigitlingan ang pangngalang pantangi
at salitang hiram kapag inuunlapian.
maka-Diyos
maka-Ingles
pa-Davao
Sa aspektong kontemplatibo, inuulit ang
unang katinig at patinig (KP) ng salita.
magpa-Pal
magvi-Vios
magfo-Ford
magjo-Johnson
B. Sa paglalapi at pag-uulit ng mga
salitang hiram, idinurugtong ang
tunog ng KP sa unlapi.
magju-juice
magdu-duty
magfo-photocopy
magfo-Ford
magji-jeep
magdo-drawing
mga paintings
mga opisyal
mga computer
paintings –
opisyales –
computers –
hindi “mga paintings”
hindi “mga opisyales”
hindi “mga computers”
kalalakihan
–
hindi “mga kalalakihan”
hindi “limang kalalakihan”
Kababaihan
–
hindi “mga kababaihan”
hindi “anim na kababaihan”
Kaguruan
–
hindi “mga kaguruan”
hindi “tatlong kaguruan”
Kabataan
–
hindi “mga kabataan”
hindi “sampung kabataan”
pang-akademya/akademiko
–
pangkultura/kultural
–
panlingguwistika/lingguwistik –
hindi “pangakademiko”
hindi
“pangkultural”
hindi
“panlingguwistik”
d.1 Sa mga salitag Ingles na nagtatapos
sa “ct”, ang “ct” ay nagiging “k” kapag
binabaybay sa Filipino.
abstact
impact
addict
contract
connect
–
–
–
–
–
akstrak
impak
adik
kontrak
konek
d.2 Sa mga salitang hiram na may
“ch” tatlong paraan ang maaaring
gamitin.
chunks
chat
chips
chess
charger
chimes
d.2.2 palitan ng ts ang ch
at baybayin sa Filipino
d.2.3 palitan ng k ang ch at
baybayin sa Filipino
machine –
scholar –
chemical –
makina
iskolar
kemikal
Maging konsistent sa paggamit ng
alinman sa tatlong paraan.
d.3 Mga salitang may sh
d.3.1 panatilihin
ang orihinal ng
anyo
shower
shop
showcase
shuttle
d.3.2 palitan ng sy
ang sh at baybayin sa
Filipino
workshop
shooting
censorship
scholarship
–
–
–
–
worksap
syuting
sensorship
iskolarsyip
E. Mga salitang hiram na nagsisimula sa
letrang “s” ay maaaring baybayin sa
dalawang paraan.
e.1 panatilihin ang orihinal na anyo
scarf
script
slogan
spa
spark
e.2 lagyan ng “I” sa unahan kapag binabay sa Filipino
schedule
–
iskedyul
sport
–
isport
scout
–
iskawt
scholar
–
iskolar
F. Mga salitang may dalawang
magkasunod na parehong katinig
Kinakaltas ang isa sa dalawang magkasunod
na parehong katinig.
bulletin
grammar
pattern
transmitter
–
–
–
–
buletin
gramar
patern
transmiter
G. Mga salitang may kambalPatinig
Sa mga salitang hiram sa Espaňol na may
kambal- patinig
1. Nananatili ang a + (e,i,o,u) at e + (a,i,o,u)
a + (e,i,o,u) = maestro, aorta, bailarina, baul,
laurel
e + (a,i,o,u) = teatro,teorya,beinte, neutral,
neurosis
3. Sinisingitan ng y o w sa mga
sumusunod na posisyon:
a. kung ang kambal- patinig ay nasa unang pantig
ng salita
ia = diyabetes (diabetes)
ue = piyesta (fiesta)
io = Diyos (Dios)
ua = guwapo (guapo)
ue = kuwenta (cuenta)
b. Kung ang kambal- patinig ay
sumusunod sa dalawa o mahigit pang
mga katinig
ia = diperensiya(diferencia)
ue = impiyerno(infierno)
io = abaloryo (abalorio)
ua = guwapo (guapo)
ue = sarsuwela (zarzuela)
ui = buwitre (buitre)
c. kung ang kambal- patinig ay
sumusunod sa H
lohiya (logia)
kolehiyal (collegial)
rehiyon (region)
perhuwisyo (perjuicio)