Transcript (көшіріп алу).

Қазығұрт ауданы
«Комсомол жалпы орта мектебі
география пәні мұғалімі
Усманов Рахматулла
ҰБТ-ға даярлаудың
әдіс-тәсілдері
Білім министрлігі тәлім-тәрбие
тұжырымдамасында былай деп жазылған:
"Бұл таңда жастарға әлемдік ғылым мен прогресс
деңгейіне сәйкес білім мен тәрбие беру, оның рухани
байлығы мәдениеттілігін, ойлай білу мүмкіндігін
жетілдіру, сонымен қатар әр адамның кәсіби
біліктілігін, іскерлілігін арттыру әділетті қоғамның
міндеті болып табылады."
Оқыту әдістері
Мұғалім мен оқушылар жұмысының тәсілдері,
солардың көмегімен білімді, іскерлікті және
дағдыны игереді, оқушылардың дүниетанымы
қалыптасады, қабілеттері дамиды.
Оқыту процесінің маңызды компоненттерінің
бірі- оқушы білімін тексеру, бағалау. Осындай
білімді тексерудің, тиянақтаудың бір түрі - тест
әдісі болып табылады.
Тест дегеніміз не?
"Тест" - ағылшын сөзі, сынақ байқау деген мағынаны білдіреді.
Ең алғаш рет 1864 жылы ағылшын педагогі Джордж Филлер
карастырып, оны Гринвич госпиталінде пайдаланған, ал кейін
американ педагог-психологі Пресси жалғастырып, бірақ көп
жылдар бойы тестті осы адам қалыптастырған деген ой болған,
содан бері Америка, Франция, Англия, Израиль, Канада, Турция
т.б. елдерінде кеңінен тараған. Осы тестті дамытуға кейінен орыс
ғалымы Петровский т.б. ғалымдар үлес қосқан.
Алғашында тест жүйесі көбінесе жоғары оқу орындарында жиі
қолданған.
Қазақстан жерінде 70-80 жылдары білім сапасының төмендегені
байқалып, оны жақсартудың жолы қарастырылады. Осы мәселені
шешуге тест әдісінің көмегі болған еді.
Тестілеудің артықшылықтары:
1. Оқушының тақырыпты қалай меңгергендіктерін анықтауға.
2. Оқушыларға өтілген тақырыптардың қандай бөліктерінің ауыр
тиетінін білуге.
3. Оқушылардың оқуға жауапкершілігін арттырып, өз бетімен
ізденіп, еңбектенуге талпындырады.
4. Оқушының іскерлік дағдыларын арттырып, дүниені тануға
қызығушылығын дамытуға.
5. Мұғалім тестіні алған білімді бекітуге де, сонымен қатар
оқушылар білімін тексеруге де пайдалана алады.
6. Ең бастысы тест құрастыру қиын да, көп уақыт алатын жұмыс
болғанымен, ол оқушы білімін тексерудің тездігі
арқасында мұғалім еңбегін жеңілдетуге мүмкіндік береді.
Тестілеудің кемшіліктері:
Тестік сұрақтарды құрастыру, топтастыру ұзақ үрдіс.
Барлық пәндер бойынша стандартты тестер жоқ, бар
болған да сапасы дұрыс емес. Тестілеу кезінде алынатын
мәліметтер бойынша біз оқушының қандай тараулардан
ақаулар бар екенін анықтай алсақ та, ақаулардың себебін
анықтай алмаймыз. Тестте көп сұрақтардың қамтылуы
уақыттың жетпеуіне, асығуына байланысты кемшілік
туғызады.
Тестілеуде кездейсоқтық элементтер бар. Мысалы, оңай
сұраққа жауап бере алмаған оқушы күрделі сұраққа
жауап бере алады. Бұған себеп, бірінші сұрақта
байқаусыз қате жіберілсе, екінші сұрақта жауапты
ойланып табу бола алады.
Тесттілеудің ерекшелігі:
1. Стандартты түрде жалпы білім тексеріледі.
2. Әділетті,оқушылар бірдей жағдайға қойылады.
3. Тестік бақылау кең көлемді оқу материалын қамтиды.
4. Бағалауы нақты.
5. Экономикалық жағынан тиімді. (тексеретін адамдар
саны ,уақыты)
6. Оқушылардың есте сақтау, қайталау, белгілі уақытта
оқып, үлгеру қасиеттеріне тәрбиелейді.
1. Толықтыру тесті:
2. Таңдамалы тесті:
3. Еске түсіру тесті:
4. Сәйкестендіру немесе салыстыру тесті:
5. Құрамалау тесті
6. Баламалы (альтернативный) тесті:
1. Толықтыру тесті.
Мұнда оқушыларға тапсырма сөйлем түрінде беріледі де сөйлемдегі кей
сөз орынына (цифр, формула, сөз т. б) үш нүкте беріледі. Мұндай
тапсырмадағы жауап қысқа тұжырымды бір мәнді болуы шарт.
1. ..... литосфераның жоғарғы бөлігі, атмосфераның төменгі
бөлігі, гидросфера, биосфераның өзара әрекеттесуіне
қалыптасқан ерекше қабық.
2. Географиялық қабықтың құрамдас бөліктері..... деп аталады.
3. Географиялық қабық құраушыларына .......... жатады.
4. Жер беті аумағының табиғат компоненттерінің жиынтығы.....
деп аталады.
5. Географиялық қабық. Жер шарының...... болып табылады.
6. Тропиктік белдеуде Жер шарының ең үлкен шөлі........
орналасқан.
7. Жер шарының ең ірі табиғат кешені...... болып саналады.
8. Географиялық қабықтан кейінгі табиғат кешендеріне.....
жатады.
5. Таңдау тесті
.
2.
Таңдамалы
тест
Мұнда белгілі бір тақырыптан жеке-жеке сұрақтар беріледі. Бұл тест түрлерінің
.
Мұнда белгіліерекшелі
бір тақырыптан
жеке-жеке
сұрақтар
сол - сол сұрақтардың
жанына
окушы беріледі. Бұл
"иә", "жоқ",
"дұрыс","дұрыс
деген сөздер жазуы
керек. окушы
тест түрлерінің
ерекшелі
сол -емес"
сол сұрақтардың
жанына
"иә", "жоқ", "дұрыс","дұрыс емес" деген сөздер жазуы керек.
1.Жер шарында 2 полюс бар.
(дұрыс)
2.Жер өз білігін айналғанда оның полюстері айналмайды. (дұрыс)
3.Экватор сөзі «түскілік» мағынаны білдіреді.
(бұрыс)
4.Жерді тең екі жарты шарға меридиан бөледі.
(бұрыс)
5.Жер экваторының ұзындығы 40000 километр.
(дұрыс)
6.Экваторға қатарластыра белгілі бір қашықтық сайын жүргізілген
сызықтар параллель деп аталады.
(дұрыс)
7.Оңтүстік,солтүстік полюстердің арасын қосатын сызықтарды
экватор деп атайды
(дұрыс)
8. Алғашқы глобусты жасаған М. Бехайм.
(дұрыс)
9.Гринвич обсерваториясы Вена қаласында орналасқан.
(бұрыс)
10. ҚР солтүстік шарты шарда орналасқан
(дұрыс)
3. Еске түсіру тесті.
Мұнда сұрақ нақты беріледі де, жауабы бір мәнді болуы шарт. Еске түсіру
тестінің сұрақтарын түзгенде сұрақ нақты, анық қойылады, ал жауабын сөз, сан,
формула т. б түрде берілуі мүмкін.
1. Біркелкі орналаспаған жер бедерінің жиынтығы.
А) тау
Ә) рельеф
Б) мұхит
2. Құрлықтың жан -жағын мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан ірі бөлігі.
А) материк
Ә) арал
Б)теңіз
3. Жер шарында неше материк бар?
А) 4
Ә)5
Б) 6
4. Материкке жақын, бұғаз арқылы бөлініп жатқан арал
А) жанартаулық Ә)материктік Б) маржандық
5. Ауданы ең үлкен материк
А) Еуразия
Ә)Африка
Б)Аустралия
6. Ең ылғалды және жасыл материк
А) Антарктида Ә)Оңтүстік Америка Б) Солтүстік Америка
7. Ауданы жөнінен ең үлкен арал
А) Суматра
Ә)Хонсю
Б) Гренландия

4.Сәйкестендіру тесті.
 Мұнда екі бағанада орналасқан фактілерді, мысалдарды, сөздерді
бір - бірімен мағынасына, мазмұнына сәйкес топтастыру керек.
А)Парсы шығанағы
1.Солтүстік теңіз бен Жерорта
теңізінен алынатын пайдалы қазба
түрі
2.Асыл тастар (інжу-маржан) қай
мұхиттан алынады?
Ғ)Жерорта теңізі
3.Бұл аймақ мұнай мен газдың
қоры және оларды өндіру жөнінен
дүние жүзінде алдыңғы орынды
иеленеді.
Е)Үнді мұхиты
4.Жаздың аяғы мен күздің басында В)мұнай
жиі байқалатын құйын тәріздес
жойқын дауылдар
5.Итбалықтар, морждар,
жағалауларда ақ аю тіршілік етеді.
Д)Тайфундар
6.Ең ластанған теңіз
С)Солтүстік мұзды мұхиты
5. Құрамалау тесті
Құрамында бірнеше пәндердің бір -бірімен үйлесуі.
1. Қазақ халқы жігіттің неше жұрты бар деп есептеген?
А) 2 . В) 3. С) 1 . Д) 4.
2. Қарағанды облысындағы Тесіктас деген үңгір қай тауда
орналасқан?
А) Қарқаралы. В) Қотыр қызылтау .С) Алатау .Д) Көкшетау
3. Қазақ әліпбиінде қанша әріп бар?
А) 37. Ә) 42. Б) 12. В) 36.
4. Газ бен тұз ерітіндісі бар сулар қалай аталады?
А) тұщы . В) қышқыл . С) салқын . Д) газды .
5. Берік әрі қатты тот баспайтын түсті металл?
А) мыс . В) жез . С) қола . Д) алюминий.
6.Таудың ең биік жері:
А) төбе . В) шың . С) мұздық . Д) құз .
6. Баламалы (альтернативный) тесті:
Тест қысқа тұжырымды, мазмұнды, бір мәнді болғаны дұрыс.
Тестің мұндай түрінің жауабы сөзбен (дұрыс, дұрыс емес) ия немесе
жоқ немесе белгілер арқылы +, — т. б беріледі.
- жоқ
1. Әлемдегі ең ірі материк-Африка (54 млн км²)
+ ия
2. Әлемдегі ең үлкен шөл-Сахара (7 млн км²)
3. Әлемдегі ең ірі дүние бөлік-Азия (44 млн км²)
+ ия
- жоқ
4. Әлемдегі ең үлкен көл-Арал (67 мың км²)
+ ия
5. Әлемдегі ең суық жер-Антарктида (83°С)
6. Әлемдегі ең биік тау-Гималай (Джомолунга, 8848 м) + ия
- жоқ
7. Әлемдегі ең ұзын тау-Тянь-Шань (2500 км)
+ ия
8. Әлемдегі ең биік сарқырама-Анхель (1054 м)
9. Әлемдегі ең ыстық жер-Ажал алқабы (57°С)
- жоқ
- жоқ
10. Әлемдегі ең үлкен ел-Канада (9млн 970 мың км²)
Сабақтың тақырыбы:
Бразилия
Сабақтың мақсаты:
Білімділік - әлемнің дамушы елдерінің көш басында келе
жатқан Бразилия елі туралы білімдерін кеңейту. Елдің
экономикалық даму ерекшеліктерімен таныстыру.
Елдің сыртқы экономикалық байланыстары жайлы түсіндіру.
Дамытушылық - сұрақтарға жауап алып, әртүрлі
тапсырмалардың көмегін пайдалана отырып, оқушылардың
танымдық қабілетін дамыту, пәнге деген қызығушылығын
ояту, оқушылардың ойлау қабілетін арттыру.
Тәрбиелік - оқушыларды өз бетімен жұмыс істей білуге,
ұлттық дәстүрлер мен халықтар арасындағы
достықты сыйлай білуге, елдер арасындағы қарым – қатынасы
дәріптеуге тәрбиелеу.
Көрнекі - құрал жабдықтары:
Дүние жүзінің саяси картасы, дүние жүзінің
физикалық картасы, слайд, интерактивті тақта.
Сабақ типі: аралас сабақ
Сабақ әдісі: тест, түсіндіру, пікірсайыс .
Пән аралық байланыс: тарих, биология.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен сәлемдесу, сабақтың ерекшелігін айтып
өту, жаңа сабаққа дайындау.
ІІ. Жаңа сабақ.
1. Мұхиттың арғы жағында
2. Елдерді орнына орналастыр.
3. Тарих тағылымы. ( тесттер)
4. Семантикалық карта
5. Сыртқы экономикалық байланыстары
6. Сабақты бекіту:
7. Үйге тапсырма беру:
8. Қорытынды:
Жері –
8,5 млн. км².
Халқы 189 млн. адам
Астанасы – Бразилиа
Мемлекеттік тілі –португал тілі.
Президенттік федеративті
республика
Ақша бірлігі -- реал
Ұлттық діні –христиан,католик
Заң шығарушы органҰлттық конгрес
Әкімшілік бөлінуі – 25 штат
Тәуелсіздік алған жылы –
1822 жыл 7-қыркүйек
Елдің басшысы, Қарулы
Күштердің бас қолбасшысы
– президент
Елдерді орнына
орналастыр
1.Бразилия 1
2
3
4
5
6
Еске түсіру тесті
1.Бразилияның астанасы:
А) Бразилиа
В) Буэнос –Айрес С) Каракас
Д) Тегусигальпа Е) Рио –де –Жанейро
2. Амазонка ойпатында орналасқан ел
А) Эквадор
В) Уругвай
С) Гватемала
Д) Бразилия Е) Парагвай
3. Бразилияның мемлекеттік тілі:
А) Италия В) Бразилия С) Ағылшың
Д) Испан
Е) Португал
4. Бразилияның ең биік нүктесі:
А) Чимборасо тауы В) Бандейра тауы С) Орисаба тауы
Д) Анд тауы
Е) Котопахи тауы
5. Этиль спиртімен жұмыс істейтін автомобиль шығаратын
мемлекет
А) ГФР
В) Франция
С) Бразилия
Д) Корея
Е) Швеция
Толықтыру тесті.
1. Бразилия жеріне 1500 жылы келіп жеткен португал
экспедициясы бұл өңірді ...........
деп жариялады.
Португалия иелігі
2. 1822 жылы вице - король Бразилияны тәуелсіз ..........
деп жариялады.
империя
3. ........ Бразилия республика болып жарияланды.1889 ж.
4. 1500 жылы Бразилия жағалауына португалдық
теңізші ............. келіп түсті.
Педру Кабрал
5. Қазақстанмен дипломатиялық қарым-қатынас
орнатылған.
1992.ж.
Бразилия
Қ/с Атауы
1
Бандейра
тауы
2
Каражас
3
Рио - де Жанейро
4
үндістер
5
Гевея
6
Педру
Кабрал
7
Бразилиа
8
Амазонка
Қала
Астана Теңіз
ші
Тау Ағаш Байыр
ғы
халқы
Өзен
Кен
орны
Сыртқы экономикалық байланыстары
Әлемдік нарықтық экономикада аграрлықшикізаттық бағытқа маманданған.
Экспортында : минералды шикізат пен ауыл
шаруашылық өнімдері басым.
Импортында : құрал-жабдықтар мен машиналар
басым.
Есіңе сақта.
1994 жылы құрылған НАФТА ұйымының
мүшесі.
1991 жылы МЕРКОСУР экономикалық одағына
мүше болды.
Сабақты бекіту:
1. Экономикалық картадан ірі өнеркәсіп
орталықтарын табу.
2. Саяси карта бойынша Бразилияның шектесетін
елдерін табу.
3. Бразилиядағы ірі географиялық объектілерді табу
4. Ірі темір, мұнай, мыс, көмір орындарын жазу.
Үйге тапсырма беру: Бразилия
Қорытынды: Бразилия - Латын Америкасындағы жаңа
индустриялық - аграрлық ел. Жер көлемі мен халық саны
бойынша дүние жүзінде 5 - ші орында. 1992 жылдан бері
Қазақстанмен дипломатиялық қарым қатынас орнатқан.
Басты экономикалық әріптестері АҚШ, Жапония, Канада
т. б елдер
Назарларыңызға рахмет