Transcript Temel Kavramlar - İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü

TEMEL KAVRAMLAR
Ölçemediğiniz bir şeyi
geliştiremezsiniz…
Geçerlik Nedir?
Bir ölçme aracının kullanılış amacını
gerçekleştirme derecesidir yani geliştirildiği
maksada hizmet etme derecesidir.
Bir Ölçme Aracının Geçerliği
• Güvenirlik düzeyinin yüksek olması gerekir.
• Belirtke tablosu hazırlanmalı ve soru dağılımı
belirtke tablosuna uygun olmalıdır.
• Ölçme aracındaki sorular tekniğe uygun olarak
yazılmalıdır.
• Soruların yanıtlanmasında; kopya,
ipuçlarından yararlanma, tahminle doğru
yanıtlama gibi davranışlara uygun olmamalıdır.
• Ölçme aracındaki her bir soru ölçülecek
kapsamdan bir kazanımı ölçmesine özen
göstermelidir.
• Ölçme aracı sınıfın seviyesine uygun olmalıdır.
• Ölçme aracında seçimlik sorulara yer
verilmemelidir.
• Sınavda öğrencilere yeterli süre verilmelidir.
• Sınava giren öğrencilere farklı formlarda benzer
sorular yöneltilmelidir.
• Sınav kağıtlarının puanlanabilmesinde yanıt
anahtarı hazırlanmalıdır.
• Güçlük derecesi o sınavdan elde edilecek
puanların kullanılacağı amaca göre ayarlanmalıdır.
• Çok kolay ve çok zor sorulardan oluşan sınavlar,
not taktirinde genellikle geçerliği düşük sonuçlar
verir.
Kapsam Geçerliği
Bir bütün olarak testin ve testteki her maddenin
temaları ve kazanımları temsil ediyor olması
demektir.
Örneğin; fen ve teknoloji öğretmeni derste 3
konu işlediyse bu üç konudan da ağırlıklarına
uygun miktarda soru sorması gerekir. Aksi
durum testin kapsam geçerliğini düşürür.
Ölçme Aracının Kapsam Geçerliği
İstatistiki Yol: Bir konuya ilişkin ölçme aracı, yeni
hazırlanmış ise daha önceden uygulanmış ve
geçerliği tespit edilmiş başka bir araç ile
karşılaştırılır.
İki test aynı öğrenci grubuna uygulanarak
sonuçlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Bu
katsayı ne denli büyükse test o denli geçerlidir.
Uyum Geçerliği
Bu geçerliğe aynı zamanda ‘uygunluk,zamandaş’
geçerliği de denir.
Bir ünite veya dersin bir bölümünde
gerçekleştirilen ölçme sonuçları bu kazanımları
ölçen başka ölçme sonuçları ile karşılaştırılır.
İki sonuç arasındaki ilişki yüksek ise uyum
geçerliği yüksektir.
Uyum Geçerliği
Örneğin, ilköğretimi yeni bitiren öğrencinin
mezuniyet puanı ile SBS’den aldığı puanların
arasında yüksek düzeyde korelasyon olması
gerekir.
Yordama Geçerliği
Eldeki sayısal verilerden yola çıkarak geleceğe
yönelik tahminde bulunma işlemidir.
Ölçme aracının bir üst düzeyde başarılı olacak
öğrencileri seçme özelliğinin incelenmesi
yordama geçerliği ile ilgilidir.
Sınavlardan sonra öğretmenlerin sınav
sonuçlarına göre öğrenci hakkında yordama
yapması gerekir.
Yordama geçerliğinde korelasyon değerleri-1 ile
+1 arasında yer alır. +1’e yakın bir değer
çıkması halinde her iki ölçme aracı arasında
olduğu ve ölçme araçlarının ölçülmek istenen
özelliği benzer düzeyde ölçtüğü söylenir.
Yordama Geçerliliği: Puanların ileri
performanslara ilişkin tahminlerde dayanak
olarak kullanıldığı durumlarda kullanılır.
ÖSS korelasyon Akademik başarı
(yordayıcı)
(ölçüt)
İşe giriş sınavı
(yordayıcı)
korelasyon
İş yerindeki performans
(ölçüt)
Yapısal Nitelikler
12
Yapı Geçerliliği: Bir testin yapı geçerliliği, testle
ölçülmek istenen yapının ortaya konulması
derecesidir. Bir ölçme aracının yapı
geçerliliğine sahip olup olmadığının
anlaşılması; maddelerin tamamıyla aynı yapıyı
ölçmesine bağlıdır. Araca verilen cevapların
birbirleriyle ilişkili olmasına bağlıdır.
Yapısal Nitelikler
13
Yapı geçerliği bir testin ne tür kazanımları
ölçtüğü veya testten elde edilen puanların
anlamını belirleme işlemidir.
Yapı geçerliği testle ölçülmek istenen değişkeni
oluşturan maddelerin birbiriyle ilişkili olması,
aynı yapıyı oluşturmasıdır.
Görünüş geçerliği: Testin hangi davranışları
ölçtüğünün görülmesi ile ilgilidir. Bu daha çok
testlerin kapağında yazılır. Matematik testi,
Tarih testi gibi. Testin içindeki sorular,
kapağındaki başlık ile örtüşmesi gerekir.
Yapısal Nitelikler
15
Duyarlık
Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata
azaldıkça ölçme daha duyarlı (hassas) olur.
Ör: 25 soruluk bir test; 10 soruluk bir testten
daha duyarlı sonuçlar verir. Soru sayısı arttıkça
duyarlık artar.
Ör: Bir cetvelin en küçük birimi, cm. yerine
mm. olursa; daha hassas bir ölçme yapılır.
Duyarlık; birimlerin büyüklüğü ile ilgilidir.
Birimleri küçük olan ölçme aracı, büyük
olandan daha duyarlıdır.
Yapısal Nitelikler
16
Madde Güçlü İndeksi
Denemesi yapılmış olan bir test maddesinin
güçlüğü, doğru yanıt sayısının tüm
yanıtlayanların sayısına oranıdır.
Kolay maddenin güçlük derecesi: 0.60-1.00
Orta Güçlük Düzeyde Madde: 0.40-0.60
Zor Maddenin Güçlük Düzeyi:0.00-39
Eğitimde kullanılan testlerde her maddenin
güçlüğünün, o maddeyle yoklanan kazanımın
öğrenilme derecesine uygun olmasına
çalışılmalıdır.
Madde güçlük indeksi, 0 ile 1 arasında değer alır.
Bu değer 0’a yaklaştıkça bu maddenin
zorlaştığı,1’e yaklaştıkça maddenin kolaylaştığı
görülür.
Örnek: 50 kişinin girdiği bir sınavda 3. maddeye
öğrencilerin12’si, 8.maddeye ise 40’ doğru
yanıt vermiş olsun. Bu durumda bu iki
maddenin güçlük indeksleri şu şekilde
olacaktır.
Doğru Yanıtların sayısı (Nd)
12
Pj=…………………………………………………… =………=0.24 (3. madde)
Mad. Yan. Toplam Öğrenci Say. (Nt) 50
Doğru Yanıtların sayısı (Nd)
40
Pj=…………………………………………………… = b ………=0.80 (8.mad.)
Mad. Yan. Toplam Öğrenci Say. (Nt)
50
Madde güçlük indeksi 0.50 olan orta güçlükteki
maddelerin testin güvenirliğine katkısı en
yüksektir. Kolay ve zor maddeler ise testin
güvenirliğini düşürür.
Madde Ayırtediciliğinin Hesaplanması
Bir maddenin bilenle bilmeyeni birbirinden
ayırma gücüdür.
Madde ile ölçülmesi amaçlanan özelliğe sahip
olan ve olmayanları birbirinden ayırabilme
gücüdür.
Ayırtedicilik indeksi -1.00 ile 1.00
arasında yer alır.
Ayırtedicilik
Sorunun Kalitesi
0,40 ve üzeri
Çok iyi, kaliteli bir sorudur.
0,30-0,39
İyi bir madde, ama yine de geliştirilebilir.
0,20-0,29
Orta düzeyde bir madde, geliştirilmeli ve düzeltilmelidir.
0,00-0,19
Ayırıcılığı zayıf bir maddedir.Testte bu tip maddelerin olması teste
olumlu bir katkısı olmaz. Düzeltilmeli, düzeltilemiyorsa testten
çıkarılmalıdır.
Negatif Değer
Çok kötü bir maddedir. Düzeltilerek geliştirilemiyorsa kesinlikle
teste alınmamalıdır.
Madde Ayırıcılığı İndeksini Hesaplama
%27’lik Alt-Üst Grup Yöntemi ile Hesaplama
n(dü)- n(da)
Rix= ………………………………………………………….
n
Rix= Madde Ayırıcılığı İndeksi
N(dü)= Maddeyi doğru cevaplayanlardan üst gruptakilerin sayısı
N(da)= Maddeyi doğru cevaplayanlardan alt gruptakilerin sayısı
N= Alt ya da üst gruptaki herhangi birisindeki birey sayısı
A
B
C
D
E
BOŞ
N
Üst Grup 18
30
10
10
10
22
100
Alt Grup
26
15
14
10
33
100
2
n(dü)- n(da) 18-2
Rix= ………………………………= ……………= 0,16
n
100
BELİRTKE TABLOSU
Hatırlam Kavrama Uyg.
a
Analiz
Sentez
X
X
Psikoloji X X X
nin Alanı
XX
Öğrenm
e
Özellikle
ri
XX
X
X
X
Ruh
Sağlığı
Ölçütleri
XX
X
X
X
Toplam
7
4
2
3
Değ./
Yaratma
Toplam
7
X
6
XX
X
9
3
2
21
Dikkat!!!
Belirtke tablosunda kazanımların oranları ve
hangi düzeyde bir kazanım olduğu mutlaka
dikkate alınmalıdır.
SORU HAZIRLAMA
“ Klasik türde yapılan yazılı sınavlarda en az
beş soruya yer verilir. Çoktan seçmeli,
eşleştirmeli, kısa cevaplı, açık uçlu,
doğru/yanlış tamamlamalı ve benzeri sınav
türlerinde ise soru sayısının çok, soruların
kısa cevaplı olması esastır.
Sorular hazırlanırken; konuları kapsaması,
öğrencilerde bilgiye ulaşma isteği doğurması ,
yaratıcılıklarını geliştirmesi, işbirliği ve grup
çalışmasına teşvik etmesi, problem çözme
becerilerini geliştirmesi ilkelerinin göz önünde
tutulması temel ilke olarak kabul görmüştür.
Öğretmenlerin, öğrencilere sözlü olarak
yönelttikleri soru esnasında ortak hataları;
“soru sorarken öğrencinin yüzüne bakmama,
hızlı soru sorma, hatalı ses tonu kullanma,
yeterli bilgiyi vermeden karmaşık ve
anlaşılmayan sorular sorma, soru sorduktan
sonra yeterince beklemeden cevap almaya
çalışması” olarak görülmektedir.
Bu nedenle, bir öğretmenin sınıf içinde dersin
akışına göre öğrencilere yönelteceği soruları
önceden hazırlayıp, ders planında belirtmesi,
sesini etkili kullanması, alacağı cevapların eksik
veya yanlış olması durumunda onları mutlaka
düzeltmesi gereklidir. Hazırlanan soruların,
konu-ünitenin özetini ve ana fikrini
oluşturacak, öğrencilerin istek ve beklentilerini
içeren, gerekli, kullanılabilir bilgi ve beceri
taşıyan özellikte olmasına özen gösterilmelidir.
SORU HAZIRLAMA
Soruların; konulara göre dağılımı
yapılırken ağırlık, bir önceki sınavdan sonra
işlenen konulara verilmek suretiyle geriye
doğru azalan bir oranda ve işlenen
konulardan seçilmesi esastır. “Milli Eğitim
Bakanlığı Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’
SORU HAZIRLAMA
Sorular hazırlanırken; konuları kapsaması,
öğrencilerde bilgiye ulaşma isteği doğurması ,
yaratıcılıklarını geliştirmesi, işbirliği ve grup
çalışmasına teşvik etmesi, problem çözme
becerilerini geliştirmesi ilkelerinin göz önünde
tutulması temel ilke olarak kabul görmüştür.
• Soru hazırlamadaki amacımız ölçmenin ve
değerlendirmenin yanında, sorarken öğretme
olmalıdır. Bu amaçla soruda
Bilimsel açıdan uygunluğa,
Türkçe açısından doğruluğuna,
İmla hatası olmamasına,
Anlaşılabilir olmasına,
Doğru algılanabilirliğine dikkat edilmelidir.
Soru cümlesi:
Yazımda tüm akademik dil kurallarına
uyulmalıdır. Soru, olabildiğince yalın ve basit
anlatıma sahip olmalıdır. Soruda verilen
bilgiler, bilimsel ölçütlere göre doğru olmalıdır.
Seçenekler
1. Maddeler anlaşılır olmalı : “çoğunlukla”,
“bazen”, “nadiren” gibi kelimeler
kullanılmamalıdır. Çünkü verilen belirsiz
kelimeler görecelidir ve bu nedenle kişiden
kişiye farklılık gösterir,
2.Madde mümkün olduğunca az kelimeyle,
anlatılmalı, ipucu vermemelidir.
3. Sorular, soru tiplerine göre dağılım açısından
uygunluk göstermelidir.
4. Sorular, zorluk düzeylerine göre dengeli
dağıtılmalıdır.
5. Bir maddede verilen bilgi başka bir sorunun
cevabını açıklamamalıdır,
6. Çeldiriciler bilmeyeni ve yanlış bileni
yanıltmalıdır,
Sınav Planı
Test geliştirme işine girişmeden önce şu
soruların yanıtlanması gereklidir:
-Niçin ölçme yapılacak?
-Ne ölçülecek?
-Nasıl Ölçülecek?
Test Planı Hazırlama Süreci
•
•
•
•
•
•
Sınav amacının belirlenmesi
Yoklanacak kazanımların belirlenmesi
Belirtke tablosunun hazırlanması
Soru türünün ve soru sayısının belirlenmesi
Soruların yazılması
Ayrıntılı puanlama anahtarının hazırlanması
Test Planı Hazırlama Süreci
*Uygulama
*Puanlama işleminin yapılması
*Madde ve test istatistiklerinin yapılması
Kaynakça:
KPSS Ölçme Değerlendirme Kitabı, Murat ve Fem
Yayınları