Transcript PPZ owce - Uniwerek

UTRZYMANNIE I
PRODUKCJA
OWIEC
Produkcja owczarska
• produkcja jagniąt rzeźnych i mięsa owczego
• mleko owcze
• wykorzystanie odpłatnie owce do ochrony krajobrazu
• produkcja wełny i skóry
Produkcja jagniąt rzeźnych
-
-
Jakość mięsa owczego zależy od:
rasy, (najlepszy merynos polski, owce nizinne i
długowełniste),
wieku, (młoda jagnięcia OK., starsze – wzrost
otłuszczenia)
płci, (tempo wzrostu maciorek wolniejsze niż
tryczków, szybciej się otłuszczają)
sposobu żywienia zwierząt,
poziom rozrodu stada matek – wskaźniki – ile
od danej matki
• Ze skopów i maciorek dorosłych, które przed
oddaniem na rzeź opasa się zwykle jesienią na
pastwiskach, uzyskuje się mięso gorszej
jakości, a najgorsze jest ze sztuk zupełnie
starych, wybrakowanych. Mięso z
wybrakowanych tryków odznacza się ponadto
przykrym zapachem. Owce długowełniste typu
prymitywnego oraz owce pogórza i górskie
dają mięso gorszej jakości niż merynosy i
czarnogłówki. Najwyższe ceny uzyskuje się za
przeznaczone na eksport jagnięta rzeźne
tuczone przy matkach.
Od czego zależy wydajność rzeźna?
Wydajność rzeźna= masa tuszy/masa
przed ubojem*100
(Wynosi u ras matecznych 42-45%,a u ras mięsnych
50-55%.)
• Wydajność zależy od: końcowej masy ciała, płcilepsza wydajność u maciorek, rasy, wieku,
żywienia.
• Wydajność rzeźna owiec waha się w granicach
45-65%. Do najbardziej wartościowych części
tuszy owczej zalicza się comber, udziec i antrykot.
Mostek i golenie mają najniższą wartość.
Podział mięsa baraniego
System EUROP
• System klasyfikacji tusz utworzony w celu
zapewnienia godziwej zapłaty producentom za
dostarczone zwierzęta, opartej na rzetelnej
ocenie jakości tusz. Drugim ważnym celem jest
zwiększenie przejrzystości rynku w zakresie
handlu tuszami oraz właściwe ustalanie cen w
notowaniach na giełdach Unii Europejskiej
• W skali EUROP w tuszach powyżej 13kg
umięśnienie ocenia się na podstawie budowy
tuszy. W tuszach powyżej 13kg otłuszczenie
ocenia się na podstawie:
-grubości tłuszczu okrywowego zewnątrz tuszy
-ilości tłuszczu okołonerkowego i międzyżebrowego
wewnątrz tuszy
- skala od 1-5, gdzie 1 to najmniejsze otłuszczenie a
5 to największe
Klasy określające procentową zawartość
chudego mięsa w tuszy wg EUROP:
• S – 60% lub więcej,
• E – 55% lub więcej, ale mniej niż 60%,
• U – 50% lub więcej, ale mniej niż 55%,
• R – 45% lub więcej, ale mniej niż 50%,
• O – 40% lub więcej, ale mniej niż 45%,
• P – mniej niż 40%.
Klasa= zawartość chudego mięsa w tuszy/tusza *
100%
RODZAJE TUCZU
• Ekstensywny- chów owiec wypasanych na
naturalnych użytkach zielonych, a także na
nieużytkach, z okresowym utrzymaniem stada w
tanich pomieszczeniach, przystosowanych do
utrzymywania tych zwierząt.
• Średniointensywny- stosowany w przypadku
chwilowego braku pastwiska, prowadzony jest
przy użyciu pasz własnej produkcji (kiszonki,
siana, zboża)
• Intensywny- trwa zwykle do wieku 6-7
miesięcy i masy ciała 40-45kg. Jagnięta są
odsadzane od matek w wieku około 100 dni i
tuczone paszami treściwymi lub mieszankami
pełnoporcjowymi.
• mleczny- cechuje się wysokimi przyrostami
masy ciała (250-300 g na dobę). W tuczu tym
wykorzystuje się pasze o wysokiej koncentracji
składników pokarmowych, a uzyskuje się tusze
najwyższej jakości. Jagnięta nie są kastrowane,
ani strzyżone.
MLEKO OWCZE
• W wielu krajach świata dochód uzyskiwany z
mleka owczego, zajmuje drugie miejsce po
dochodach ze sprzedaży jagniąt rzeźnych.
Doświadczenia ośrodków naukowych w Polsce
potwierdzają również, że dój owiec na
nizinach może w znacznym stopniu zwiększyć
dochód gospodarstwa owczarskiego.
• W porównaniu z krowim, czy kozim, mleko
owcze zawiera więcej składników odżywczych,
suchej masy i energii. Również porównanie
zawartości tłuszczu, białka (w tym kazeiny)
wskazuje, że mleko owcze zawiera więcej tych
składników. Mimo wielu zalet, nawet w
górach, gdzie dój owiec ma kilkusetletnią
tradycję, nie pije się mleka owczego.
SKŁAD OWCZEGO MLEKA
Zawartość składników mineralnych w mleku
owczym mieści się w granicach od 0,7 do 1% i jest
większa niż w mleku krowim i kozim podobnie jak
zawartość makroelementów (wapń, potas, fosfor,
chlor, sód) w mleku owczym jest znacznie większa
niż w mleku krowim i kozim, poza magnezem.
Mleko owcze jest również doskonałym źródłem
miedzi, żelaza, cynku i manganu, których jest
więcej niż w mleku krowim i kozim. Duża jest też
zawartość selenu (7-8 mg/g mleka). Mleko owiec
przewyższa znacznie pod względem zawartości
witamin A, B6, B12 i C. Jest doskonałym źródłem
ryboflawiny, kwasu nikotynowego,
pantotenowego i foliowego oraz biotyny.
Czynniki warunkujące mleczność owiec
• Rasa – (długość laktacji, wydajność za laktację, wydajność na cele
konsumpcyjne)
• Liczba jagniąt w miocie (im więcej jagniąt tym większa mleczność)
• Wiek – szczyt mleczności w czwartej, piątej laktacji
• Stadium laktacji (przebieg, zawartość poszczególnych składników,
dój)
• Żywienie – pasze mlekopędne: otręby pszenne, zielonki
pastwiskowe, siano łąkowe, rośliny motylkowe, nasiona roślin
oleistych, okopowe
• Klimat – łagodny wpływa korzystnie
• Strzyża – wykonywana w trakcie laktacji – na kilka dni obniża
laktację (stres cieplny)
• Stan zdrowia
• Kształt i konsystencja wymienia – duże symetryczne o miękkiej
konsystencji, strzyki ustawione pionowo do podłoża -łatwość
oddawania mleka
• Układ nerwowy (czynniki stresowe) – hałasy, straszenie, brutalne
obchodzenie się z owcami, zbyt wczesne odsadzenia
Produkcja wełny
Wełna owcza uzyskana przez strzyżenie żywych
owiec, zwana również runem lub strzyżą,
stanowi doskonały surowiec włókienniczy do
wyrobu wysokiej
jakości tkanin, dzianin i włóknin.
Na Bliskim Wschodzie wyroby z wełny
wytwarzano już w starożytności.
STRZYŻENIE OWIEC
RĘCZNE
ZA POMOCĄ ELEKTRYCZNYCH POSTRZYGAREK
Cechy klasyfikujące jakość wełny
• Grubość
• Długość
• Sortyment-gatunek wełny wyrażony za pomocą
symboli literowych lub liczbowych(w mikrometrach).
• Sprężystość i odprężność- szybkość z jaka wełna
powraca do poprzedniej objętości po ustąpieniu siły
• Wytrzymałość na rozerwanie
• Karbikowanie- to rytmiczne odchylanie się włosa od
osi, powtarzające się na całej jego długości
• Połysk
• Barwa
• Charakter wełny- suma wrażeń zmysłowych
odbieranych przez oceniającego
Wady i zalety wełny
Zalety:
Wady:
Wady i zalety wełny
Zalety:
• doskonałe właściwości termoizolacyjne
• doskonałe właściwości dźwiękochłonne
• duża higroskopijność
• pochłanianie promieniowania UV
Wady:
• wełna może być zaatakowana przez larwy moli (lawenda
świetnie temu zaradzi)
• filcowanie się wyrobów – zdolność do samodzielnego
spilśniania
• dość duże zanieczyszczenie materiałem roślinnym oraz
zażółcenie końców runa amoniakiem
• uwarunkowania terminów strzyży
Klasyfikacja skór owczych
• 1. w zależności do ich przydatności technologicznej i
przeznaczenia produkcyjnego :
-skory surowe owcze przeznaczone na futra i kożuchy
- na futra skóry jednolite
- na kożuchy – skóry z wełny mieszanej 5- 10 cm odrostu
- skóry owcze przeznaczone na wyroby białoskórnicze
-skóry owcze przeznaczone na wełnę – skóry nie nadające
się do celów futrzarskich z powodu wychodzenia włosa
np. na skutek tej konsystencji lub wady
• 2 w zależności od wieku i płci
-skóry zdjęte z dojrzałej owcy matki lub ze skopa –
równomierna grubości tkanki skórnej w części
środkowej
- skóry zdjęte z dorosłych tryków – charakteryzują
się grubą tkanką skórną w części karkowej i
znaczniej lżejszą tkanką w części środkowej skóry
- skóry z jagniąt odznaczają się równomierną
grubością tkanki skórnej
• 3 ze względu na wielkość
- skóry jagnięce o powierzchni do 20 dm2
-skóry jagnięce o powierzchni 20- 35 dm2
- skóry z maciorek, skopów, tryczków, starszych
jagniąt o pow. 51 dm2 -70 dm 2
• 4 pod względem rodzaju okrywy wełnistej:
Cienko i średnio wełniste (grubość włosa do
33,4um)
Grubowełniste (33,4um i powyżej)
• 5 pod względem długości okrywy włosowej
-wełniste (długość włosa powyżej 10mm)
-golce (do 10 mm)
3KLASY SKÓR
I klasa- może być do 10% ubytków skóry ale
zazwyczaj się nie dopuszcza
II i III klasa – braki części skóry dopuszcza się 5-10 %
Wykorzystywanie odpłatnych
owiec do ochrony krajobrazu
• Taki system manipulowania podażą pastwiska
umożliwia najefektywniejsze wykorzystanie
pastwiska nie dopuszczając do jego degradacji na
skutek nadmiernego spasienia (sporadyczne
zjawisko), lub nadmiernie selektywnego spasania
(o wiele częstsze). Ponieważ rekultywacja
pastwiska jest zabiegiem kosztownym wypas
należy prowadzić zakładając pewien kompromis
między optymalnym wykorzystaniem pastwiska, a
optymalnym żywieniem stada.
UTRZYMANIE OWIEC
• Minimalne warunki utrzymania owiec
Owca, która jest zwierzęciem wybitnie pastwiskowym,
czuje się najlepiej na otwartej przestrzeni. W klimacie
łagodnym (Wielka Brytania, Nowa Zelandia) oraz
gorącym i suchym (Australia) owce utrzymywane są bez
pomieszczeń. W naszym kraju z uwagi na warunki
klimatyczne, owce utrzymywane są w pomieszczeniach
Owce w pomieszczeniu inwentarskim utrzymuje się:
-pojedynczo;
-grupowo.
Powierzchnia dla owiec utrzymywanych
pojedynczo powinna wynosić, co najmniej w
przypadku utrzymywania: tryka - 3 m2; matki z
jagnięciem - 2,5 m2 i dodatkowo 0,7 m2 dla
każdego jagnięcia ssącego; jarki - 1,5 m2;
tryczka - 2 m2 , skopka - 0,8 m2.
Powierzchnia dla owiec utrzymywanych
grupowo, w przeliczeniu na jedną sztukę,
powinna wynosić, co najmniej w przypadku
utrzymywania: tryków - 2 m2; matki z
jagnięciem - 1,5 m2 i dodatkowo 0,5 m2 dla
każdego jagnięcia ssącego; jarek - 0,8 m2;
tryczków - 1,5 m2 , skopków - 0,6 m2.
Powierzchnia wybiegów dla owiec powinna być
przynajmniej dwukrotnie większa od
powierzchni normatywnej kojca. Wysokość
ogrodzenia i przegród powinna wynosić 120
cm.
W pomieszczeniu inwentarskim dla owiec
wymagania dotyczące mikroklimatu są
następujące:
• Stężenie gazów: dwutlenku węgla nie powinno
przekraczać 3 000 ppm i siarkowodoru do 5 ppm
a koncentracja amoniaku nie powinna
przekraczać 20 ppm.
• Wilgotność powietrza nie powinna przekraczać
85%, ruch powietrza do 0,3 m/s a temperatura w
przypadku utrzymania samic z jagniętami do 3
miesiąca życia powinna wynosić, co najmniej 6°C.
• Oświetlenie dzienne w owczarniach (stosunek
okien do podłogi) powinno wynosić, co najmniej
1:20.
ZADANIA
Zad. 1
Oblicz wydajność rzeźną u maciorki, jeżeli masa
tuszy wynosiła 60 kg, a masa przed ubojem
wynosiła 105 kg?
Zad. 2
Hodowca owiec z okolic Radomia próbuje ustalić do
jakiej klasy EUROP należał baran którego właśnie
ubił. Tusza z tego barana ważyła 80 kg, a
zawartość chudego mięsa w tej tuszy to 37 kg.
Pomóż hodowcy i podaj odpowiedź.
Odpowiedzi
Zad 1
60/105 *100% = około 57%
Zad 2
37/80 *100% = około 46%
klasa R
Bibliografia
• http://www.hodowle.eu/75_Hodowla_Owiec.
html
• http://images2.budorol.pl/images2/owce_sta
ndardy.pdf
• http://stewor.w.interia.pl/owce/10.htm
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Welna
Przygotowali:
gr. IV