Transcript Hans Maarse over zorginkoop

Zorginkoop door zorgverzekeraars en
gemeenten
Hans Maarse
Maastricht University
Zeist 2014
Inhoud
• Achtergronden bij zorginkoop
• Vergelijking zorginkoop Zvw – Wmo
• Stellingen voor discussie
Disciplinaire achtergrond
• Geen arts
• Geen econoom
• Geen jurist
• Maar politicoloog/bestuurskundige
Nieuwe wetgeving
• Zorgverzekeringswet (2006)  zorgverzekeraar inkoper
• Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2007)  gemeente
inkoper
• Wmo 2015  gemeente inkoper
• Jeugdwet  gemeente inkoper
‘Derde partij’
Derde partij:
Verzekeraar, gemeente, zorgkantoor, het rijk
FINANCIERING
Zorgvrager
Verzekerde
belastingbetaler
ZORGINKOOP, BEKOSTIGING
CONTRACTMODEL
ZORGVERLENING
zorgaanbieder
Nieuwe stelsel
Rijksbijdrage kinderen
overheid
zorgtoeslag
Inkomensafhankelijke
premie
werkgever
risicoverevenings
fonds
Uitkering fonds:
14 parameters!
verzekeraar
Nominale premie
(Concurrentie)
Verzekerde/zorg
vrager
Contractering/
zorginkoop
zorgaanbieder
Aanvullende
verzekering
Ondersteunende instrumenten
• MBI: Macrobeheersingsinstrument (2012)
- pragmatisch maar verkeerde prikkel en impopulair
• Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord: VWS, NVZ, NFU, ZKN en ZN
- Maximering van de volumegroei: 2014: 1,5%; 2015-2017: 1%
- Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
- Netwerkbesturing
Zorgverzekeringswet (1)
• Gereguleerde concurrentie: enerzijds marktwerking, anderzijds
behoud van sociale waarden (publieke belangen)
• Zorgplicht (artikel 11 Zvw)
• Basisveronderstelling: concurrentie op verzekeringsmarkt dwingt
verzekeraar tot optimalisering van zorginkoop
• Contracteervrijheid
• Artikel 13 (wijziging vanaf 2016; van toepassing op medspec zorg
en GGZ-zorg; hinderpaalcriterium blijft voor sommige zorgvormen
intact).
Budgetpolis
Bron: Nza 2014
Zorgverzekeringswet (2)
• Zorgverzekeraar als institutionele tegenkracht
• Check and balances
• Van betaalfabriek naar zorginkoper
• Zorginkoop is de kern van het nieuwe stelsel
Toegangseisen voor aanspraken op zorg (in %)
Zorginkoop
• Grote complexiteit
- veel producten; grote heterogeniteit
- informatie-asymmetrie (kwaliteit)
- DBC’s  DOTs (nieuwe taal)
- veel regelgeving
- grote investeringen
• Grote onzekerheid
- volume
- technologie
- keuzegedrag
- politiek
Zorginkoop komt langzaam van de grond
• Geleidelijke invoering door overheid
• Drukker met andere zaken
• Geen informatie over kosten en kwaliteit
• Geen zorginkoopbeleid (leerstrategie)
• Marktstructuur
• Ex-post risicoverevening  geen sterke prikkel
• Vrees voor reputatieverlies
• POWER GAME
Verticale integratie minimaal
2010
2011
2012
soort zorg
Wetsontwerp met verbod op verticale
integratie in juni 2014 door TK
aangenomen.
Bron: Nza 2014
Too big to fail?
Marktaandeel vier
grote concerns is 90
procent!
Bron: Vektis, 2014
Marktconcentratie
Bron: Nza 2014
DSW-SH: 2,6%
Mogelijke consequenties
• Zorgverzekeringsmarkt
Stelling 1: bij hoge concentratiegraad kan de consument zich in de
toekomst niet veroorloven niet bij de regionale marktleider
aangesloten te zijn (denk ook aan Wlz, uitbreiding Zvw).
• Zorginkoopmarkt
Stelling 2: selectieve zorginkoop verandert/beperkt de keuzevrijheid voor
de zorgvrager niet alleen zichtbaar maar ook onzichtbaar.
Focus in zorginkoop op kwaliteit
• Rol zorgverzekeraar in bepaling kwaliteit van zorg?
• Stelling 3: verzekeraars moeten zich onthouden van het
definiëren van standaarden voor zorginhoudelijke kwaliteit
• Vraag: Goed is van slecht te onderscheiden, maar is heel goed
ook van goed te onderscheiden?
Onderzoek Siesling:
Zorgvisie 19-8-2014
Zorgvisie 28-8-2014
Wet maatschappelijke ondersteuning
• Decentralisatie
• Gemeente belast met zorginkoop
• Basisveronderstelling: doelmatigheid door verbinding met
andere gemeentelijke beleidsterreinen
• Monopsonist
• Grote beleidsvrijheid
• Geen ‘stemmen met de voeten’
• Geen vangnet
• Omvangrijke bezuinigingen: ‘meer met minder’
Vergelijking inkoop Zvw – Wmo (1)
Zvw
Wmo
•
Marktwerking
•
Van systemen naar mensen
•
Verzekeraar inkoper
•
Gemeente inkoper
•
Zorgplicht
•
Compensatieplicht
•
Aanspraken wettelijk vastgelegd
•
Geen wettelijk vastgelegde aanspraken
•
Hoge rechtszekerheid/gelijkheid
•
Lage rechtszekerheid/gelijkheid
•
Exit optie
•
Geen exit optie
•
Contracteervrijheid
•
Contracteervrijheid
•
Geen vangnet; groot risico gemeente/
•
Vangnetten; beperking risico
verzekeraar/instellingen
instellingen
Vergelijking zorginkoop Zvw-Wmo (2)
ZVW
WMO
• Redelijke kennis kwaliteit
• Weinig kennis kwaliteit
• Geen indicatiestelling
• Weinig kennis kosten
• Redelijke kennis kosten
• Indicatiestelling
• Beperking volumegroei
• Omvangrijke bezuiniging
• Marktwerking beperkt
• Ontslageffect beperkt
• Veel marktwerking
• Ontslaggolf
Vergelijking inkoop Zvw – Wmo (3)
•
•
•
•
Hoge complexiteit
Grote onzekerheid
Keuzevrijheid: nog altijd ruim
Focus op kosten en kwaliteit
• Stelling 4a: zorginkoop Zvw is
evolutie
•
•
•
•
Extreme complexiteit
Extreme onzekerheid
Keuzevrijheid zeer beperkt
Eenzijdige focus op kosten
• Stelling 4b: zorginkoop Wmo is
revolutie
Stellingen
Stelling 1: bij hoge concentratiegraad kan de consument zich in de
toekomst niet veroorloven niet bij de regionale marktleider
aangesloten te zijn (denk ook aan Wlz, uitbreiding Zvw).
Stelling 2: selectieve zorginkoop verandert/beperkt de keuzevrijheid
voor de zorgvrager niet alleen zichtbaar maar ook onzichtbaar.
Stelling 3: verzekeraars moeten zich onthouden van het definiëren
van standaarden voor zorginhoudelijke kwaliteit
Stelling 4: Zorginkoop Zvw = evolutie, zorginkoop Wmo = revolutie
Disclosure belangen spreker
(potentiële) belangenverstrengeling
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
 Sponsoring of onderzoeksgeld
 Honorarium of andere (financiële)
vergoeding
 Aandeelhouder
 Andere relatie, namelijk …
Geen
Bedrijfsnamen



