Transcript SENSORYZMY-2

Sensoryzm i deficyty integracji sensorycznej
(diagnoza, strategie postępowania i terapii)cz.2.
TERAPIA INTEGRACJI
SENSORYCZNEJ:
 U wielu dzieci przyczyną problemów w nauce, zachowaniu,
rozwoju są zaburzenia integracji sensorycznej.
 Terapia Integracji Sensorycznej skierowana jest do dzieci z
 • nadmierną wrażliwością na bodźce dotykowe, wzrokowe,
słuchowe oraz ruch,
• zbyt małą wrażliwością/reaktywnością na stymulację
sensoryczną,
• zbyt wysokim lub niskim poziomem aktywności
ruchowej,
• trudnościami z koncentracją uwagi, impulsywnością,
• problemami z koordynacją,
• opóźnieniem rozwoju mowy, rozwoju ruchowego oraz
trudnościami w nauce,
• słabą organizacją zachowania,
• niskim poczuciem własnej wartości.
 Wczesna interwencja wspomagania rozwoju, pozwala
uchwycić podstawowe problemy związane z
integracją sensoryczno-motoryczną wówczas, gdy
układ nerwowy dziecka rozwija się i dojrzewa. Im
wcześniej rozpocznie się terapię tym będzie ona
skuteczniejsza.
Terapia integracji sensorycznej ma formę "naukowej
zabawy", w której dziecko chętnie uczestniczy i
współtworzy zajęcia z terapeutą.
 Nie uczymy dzieci konkretnych umiejętności lecz
poprawiając integrację sensoryczną stymulujemy
procesy nerwowe leżące u podstaw tych
umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny
jako konsekwencja poprawy funkcjonowania
ośrodkowego układu nerwowego.
Terapia SI ma na celu wzmocnienie rozwojowych
funkcji dziecka, poprawić uczenie się, sprawić, by
mogło cieszyć się z wykonywanych w okresie
dorastania zadań, ułatwić jego funkcjonowanie przez
całe życie.
MUZYKOTERAPI A
 Muzyka działa na człowieka jako
zjawisko fizyczne, a więc określony
zbiór drgań akustycznych,
wzbudzających konkretne reakcje
fizyczne, w połączeniu z
jednoczesnymi reakcjami
psychicznymi. Bierny lub czynny
kontakt z muzyką wywołuje
odpowiednie doznania emocjonalne,
którym towarzyszą przemiany
biochemiczne i reakcje wegetatywne.
 Silny rezonans emocjonalny,
wegetatywny i neurofizjologiczny na
muzykę wyjaśniany jest ścisłym
połączeniem organu słuchu, wzgórza i
układu limbicznego (odpowiadającego
za nasze emocje) w mózgu.
 Program oddziaływań powstał w oparciu
zmodyfikowany Model Mobilnej Rekreacji
Muzycznej dr M. Kieryła oraz doświadczenia
własne w ciągu 13-to letniej pracy terapeutycznej w
Zakładzie Psychologii Klinicznej Centrum Zdrowia
Dziecka i kilkuletniej w niepublicznych ośrodkach
pomocy psychologiczno - pedagogicznej.
 Forma zajęć ( indywidualna bądź
grupowa), dobór ćwiczeń i zabaw,
czas trwania zajęć wyznaczają cele
terapii oraz aktualny stan
psychofizyczny dziecka.
 Zajęcia prowadzone są w formie
aktywnej - dzieci słuchają muzyki,
muzykują na prostych
instrumentach perkusyjnych,
wykonują wiele ćwiczeń ruchowych,
tańczą.
 Stałym elementem zajęć jest
relaksacja - modyfikacja treningu
autogennego Schultza w wersji dla
dzieci.
REALIZOWANE CELE:

- motywowanie do aktywności poznawczej i ruchowej,
- redukcja lęku, niepokoju, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa,
- ujawnienie i rozładowanie zablokowanych emocji i napięć,
- osiągnięcie integracji w grupie, poprawy komunikacji,
- podnoszenie samooceny, wzmacnianie wiary i siły we własne
możliwości,
- usprawnienie funkcji percepcyjno-motorycznych,
- poprawa koordynacji,
- uwrażliwienie na muzykę i przyrodę
- nauka odpoczynku i relaksacji,
- nauka przygotowania się na poziomie psycho - fizjologicznym do
skutecznego uczenia się (wykorzystanie "Efektu Mozarta"),
- poprawa kondycji psychofizycznej, wzrost pozytywnego
nastawienia do życia,
- dostarczenie radości, zabawy, poczucia satysfakcji .
 Program oddziaływań - "Efekt Mozarta” wg Dona Campbella -
jednego z największych na świecie autorytetów zajmującego się
wpływem muzyki na organizm człowieka, a w szczególności wpływem
muzyki na proces uczenia się.
 "Efekt Mozarta” to termin oznaczający wpływ muzyki
 w dziedzinie zdrowia, edukacji i dobrego samopoczucia.
 Przedstawia on zastosowanie muzyki Mozarta w redukcji stresu,
depresji czy lęków, wzbudzania stanu relaksacji lub snu,
zaktywizowania ciała, poprawy pamięci, koncentracji uwagi. Badania
naukowe potwierdzają wpływ muzyki Mozarta również na poprawę
percepcji przestrzenno- czasowej jak i jaśniejsze wyrażanie swoich
myśli. Zastosowanie muzyki Mozarta może być pomocne w poprawie
zaburzeń słuchania, w zespołach nadaktywności psychoruchowej
(ADD i ADHD), dysleksji i autyzmu.
 Prekursorem badań nad wpływem muzyki na percepcję
słuchową, aparat słuchowy i mózg był profesor Alfred
Tomatis. Wykazał on, że ucho jest organem nie tylko do
słyszenia (z natury biernego) i słuchania (o charakterze
wolicjonalnym, wymagającym zaangażowania i aktywności)
oraz instrumentem równowagi, wyprostowanej postawy
ciała, kontrolującym orientację przestrzenną oraz mowę,
język i głos, lecz przede wszystkim, organem, który
naładowuje korę mózgową energią elektryczną. W ślimaku,
na wypustkach włoskowych komórek słuchowych narządu
Cortiego, dźwięk przeobrażony zostaje w impulsy
elektryczne. Najwięcej komórek zmysłowych jest w zakresie
wysokich częstotliwości - ponad 24 000, w średnich
częstotliwości - kilkaset, niskich - kilkadziesiąt. Oznacza to,
że wysokie dźwięki dają większą stymulację w postaci
impulsów nerwowych niż dźwięki niskie.
 Dlatego dźwięki o wysokiej częstotliwości określa Tomatis jako
dynamizujące, aktywizujące nasz umysł, podczas gdy niskie rozładowawczymi, dezaktywującymi. Te ostatnie nie dostarczają
odpowiedniej stymulacji energetycznej i prowadzą do stanu
wyczerpania, zjawisko to jest tym silniejsze jeśli dźwiękom
towarzyszy ruch, np. taniec przy muzyce rockowej czy rapu.
Tomatis zauważył, że zdynamizowanie kory mózgowej poprzez
dźwięki powoduje następujące objawy:
- poprawia się koncentracja uwagi,
- wzrasta kreatywność,
- zapamiętywanie, nauka nawet przez dłuższy okres czasu
przychodzą bez wysiłku,
- podwyższa się motywacja i organizacja w zakresie codziennych
obowiązków,
- objawy zmęczenia odczuwa się znacznie później,
- harmonizuje się napięcie mięśniowe co wpływa na postawę ciała,
- rzadko cierpi się na poczucie spadku energii, depresje.
 Naukowcy z University of Texas w Houston sprawdzali "efekt
Mozarta" na lekarzach wykonujących kolonoskopię, tj. badanie
jelita grubego przy pomocy wziernika zakończonego kamerą.
Jest to metoda wykorzystywana w diagnostyce chorób jelita
grubego. Pozwala wykryć (i od razu usunąć) zmiany
nowotworowe o charakterze łagodnym, tzw. polipy
gruczołakowate, które z czasem mogą przekształcić się w raka.
Lekarze szacują, że aż trzy czwarte raków jelita grubego wywodzi
się z tych łagodnych guzów.
W doświadczeniu wzięło udział dwóch lekarzy wykonujących
kolonoskopię, z których każdy przeprowadził wcześniej co
najmniej 1000 takich badań. Obydwaj wykonywali kolonoskopię
z muzyką Mozarta w tle oraz bez niej. Odsetek pacjentów, u
których wykryli polipy porównywano następnie ze średnimi
wynikami, jakie uzyskali w ostatnim roku.
 Jak wiadomo dzieci nadpobudliwe muszą być w ciągłym ruchu:
poprzez pobudzenie czynności przewodu słuchowego, tj.
układu przedsionkowego poszukują okazji aby "naładować
swój mózg".
 Odpowiednio dobrana stymulacja dźwiękowa oraz ćwiczenia
ruchowe mogą być bardzo pomocne dla tych dzieci.
 Po zbadaniu muzyki wielu kompozytorów okazało się, że
muzyką najbogatszą w wysokie częstotliwości, które
"doenergetyzowują" mózg jak również aktywizują fale beta w
pracy mózgu sprzyjające uczeniu się, jest muzyka Mozarta.
Muzyka chorałów gregoriańskich ma również działanie
aktywujące.
 Analiza śpiewu gregoriańskiego wykazuje, że jego fraza i
rytmika odpowiada fizjologicznemu rytmowi oddechu i
rytmowi bicia serca, co w konsekwencji daje poczucie
zadowolenia i uspokojenia.
 Muzyka Mozarta ma również wyjątkowe właściwości
harmonizacji pracy serca i mózgu co daje nam poczucie
wewnętrznej spójności pozwala na bycie w danej sytuacji
"tu i teraz" w zgodzie ze swoim wewnętrznym rytmem co
ma istotny wpływ na uczenie się. (C. Hannaford).
Z wielu badań neurofizjologicznych wynika, że"... system
komunikacji mózgu oparty jest na określonej
częstotliwości opartej na dominujących
neurotransmiterach. "Jeśli przemówimy" do mózgu
dokładnie w jego częstotliwości możemy szybko i
dokładnie zwiększyć produkcję tego neurotransmitera,
która przyśpiesza uczenie się, przynosi ulgę w bólu czy
wzmaga wytwarzanie przyjemnych czynników
chemicznych."(A Metera).
 Na podstawie wielu badań dotyczących metod
wspierania uczenie się stwierdzono, że muzyka:
- synchronizuje umysł i ciało,
- sprawia, że cały organizm jest w gotowości,
- sprawia, że rozluźnione ciało i pobudzony mózg
tworzą idealny stan do optymalizacji działań (A.
Metera )
CHOREOTERAPIA:
 Terapia tańcem stosowana
jest w wielu krajach od
blisko trzydziestu lat.
 Należy do niewerbalnych
metod pracy z dziećmi i
dorosłymi, które pozwalają
diagnozować, wspomagać
leczenie, a także stymulować
harmonijny rozwój
psychofizyczny człowieka.
Celem choreoterapii jest
korekta zaburzeń
psychomotorycznych i poprawa
kontaktów społecznych.
 Wśród czynników, które mają największy wpływ na
dziecko w tej terapii autorzy wymieniają : ruch,
muzykę, czas, przestrzeń, dotyk, grupę i
terapeutę, a także harmonijne angażowanie
różnych sfer, jak sfera motoryczna, psychiczna,
emocjonalna, poznawcza, motywacyjno wolicjonalna, duchowa.
Dobór form ruchowych i muzycznych wyznaczają cele
terapeutyczne.
 Program ruchowy składa się z tańców, ćwiczeń
muzyczno - ruchowych, improwizacji ruchowych oraz
zabaw ruchowych.
Do walorów tej metody należy zaangażowanie wielu
zmysłów: wzroku, słuchu, zmysłu kinestetycznego i
zmysłu dotyku. Daje też możliwość docierania do
problemów emocjonalnych dziecka poprzez wiele
wymienionych już sfer odczuć.
 Wśród korzyści i efektów płynących z choreoterapii
wymienić należy:
- obniżenie poziomu lęku,
- poprawa koncentracji uwagi,
- obniżenie poziomu neurotyczności,
- poprawa koordynacji ruchowej,
- poprawa odporności na zmęczenie,
- obniżenie napięcia psychofizycznego,
- rozładowanie nadmiaru energii i agresji,
- podniesienie samooceny - lepsza ocena swoich
możliwości i ograniczeń,
- korzystne zmiany zachowania, zadowolenie
- aktywizacja naturalnych senso-motorycznych układów
koordynacji.
TERAPIA
PROPRIOCEPTYWNARYTMICZNY RUCH:
 Od niedawna w Polsce łatwa i lubiana przez dzieci
metoda wsparcia w:
- trudnościach w uczeniu się,
- nadpobudliwości psychoruchowej,
- zaburzeniach mowy ,
- autyźmie,
- mózgowym porażeniu dziecięcym .
 Twórcami metody są Kerstin Linde i dr Halard
Blomberg (Szwecja).
 Inspiracją w tej metodzie terapeutycznej były
rytmiczne ruchy jakie wykonują dzieci zanim zaczną
chodzić - kołysanie na cztery strony, pełzanie itd.
 Kerstin Linde zmodyfikowała te ruchy w rytmiczne
ćwiczenia całego ciała, które stosowane są dla dzieci jak i
dorosłych.
 Celem terapii jest intensywna aktywizacja układu
przedsionkowego.
Rytmiczne ruchy stymulują:
 kinestetykę, dotyk, równowagę razem dostarczają
one silnego przepływu impulsów nerwowych
biegnących od najniższych partii mózgu - pnia mózgu
przez móżdżek, układ limbiczny do płatów czołowych
kory mózgowej odpowiedzialnej za myślenie
przyczynowo-skutkowe, przewidywanie i inne.
Ta droga przepływu impulsów nerwowych ma wiele
korzystnych efektów, do najistotniejszych należą :
- przywrócenie właściwego napięcia mięśniowego ,
- pobudzenie ciała do aktywności.
 Jeśli przepływ impulsów z układu przedsionkowego
poprzez układ siatkowaty jest zbyt słaby, efektem może
być niski tonus mięśniowy oraz problemy z koncentracją
uwagi.
Ćwiczenia Rytmicznego Ruchu poprawiają :
- napięcie mięśni,
- strukturę i postawę ciała,
- równowagę statyczną i dynamiczną,
- koncentrację uwagi.
 U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym rytmiczna
stymulacja powoduje relaksacje mięśni, zmniejszenie
napięcia.
 Podczas ćwiczeń Ruchu Rytmicznego silnie
stymulujemy najwcześniej dojrzewające zmysły jak:
dotykowy, proprioceptywny i przedsionkowy, które
wspólnie z integracją odruchów leżą u podstaw całego
przyszłego rozwoju dziecka. Badania dowodzą, że
działanie zmysłów "wyższego rzędu"(słuchowego i
wzrokowego) jest stymulowane przez sensoryczne
bodźce płynące z dotyku, propriocepcji i narządu
przedsionkowego.
 Układ przedsionkowy odgrywa istotną rolę w
utrzymaniu równowagi, reakcji posturalnych, percepcji
wzrokowej, widzenia przestrzeni i normalizacji funkcji
mięśni oczu.
 Dzieci z poważnymi trudnościami jak upośledzenie,
autyzm lepiej uczą się, gdy na skutek terapii nastąpi
poprawa integracji w zakresie reakcji posturalnych i
przedsionkowo-ocznych. Mogą wówczas patrzeć na to , co
robią i uważnie słuchać tego, co mają robić, skupiać
wzrok na terapeucie, przedmiocie, na tym co robią rękami
czy innych czynnościach.
 Istnieje również ścisła neurofizjologiczna zależność
pomiędzy układem przedsionkowym i słuchowym.
Deficyty w zakresie funkcjonowania układu
przedsionkowego pozytywnie korelują z zaburzeniami
percepcji słuchowej, wzrokowej co ma zasadniczy wpływ
na rozwój zdolności językowych oraz naukę czytania.
ĆWICZENIA
RYTMICZNYCH RUCHÓW:
 Są bardzo korzystną formą




terapii dla dzieci mających
zaburzenia mowy i języka, zwykle
reagują one zwiększoną
rozmownością czy wokalizacją na
czynności pobudzające układ
przedsionkowy.
W ćwiczeniach tych działając na
procesy integracji zmysłowych z
poziomu pnia mózgu można
wspomóc funkcje pochodzące z
wyższych poziomów mózgu, tj.
mowę,
zdolności językowe,
percepcję słuchową.
 Dzieci nadpobudliwe psycho-ruchowo są w ciągłym ruchu , ich mózg
domaga się stymulacji, wymuszając zachowani, które zwykle oceniane
jest jako niewłaściwe.
 Dla dzieci z ADHD charakterystyczne jest silne przeżywanie emocji, które
często kończą się wybuchem, gdyż impulsy nerwowe płynące z niższych
partii mózgu zatrzymują się w środkowych częściach - układzie
limbicznym (odpowiedzialnym za emocje) i nie docierają do ośrodków
świadomej kontroli w płatach czołowych.
 Już po 5-6 miesiącach ćwiczeń u ćwiczących wiele zaczyna się zmieniać
pojawia się integracja na wszystkich poziomach mózgu, co przejawia się
zmianami w zachowaniu:
- dzieci rzadziej tracą kontrolę nad swoimi emocjami,
- częściej myślą przyczynowo- skutkowo, wydają sądy,
- pojawia się kontrola emocji i zachowania,
- umiejętność przewidywania konsekwencji własnych zachowań,
- znacznie poprawia się koncentracja uwagi.
 Dzieci z autyzmem niepewnie stoją na nogach ich ruchy są
nieskoordynowane (dysharmonia ruchów, chaotyczność).
Powodem jest brak integracji między procesami pobudzenia i
hamowania czego konsekwencją jest również duże zróżnicowanie
w napięciu mięśniowym. Często obserwuje się nadmierne napięcie
mięśni, w szczególności mięśni pleców w połączeniu z wiotkością
mięśni brzucha, obszaru łydkowego w połączeniu z obniżonym
napięciem mięśnia czterogłowego uda.
 Terapia kinezjologiczna oraz ćwiczenia Ruchu
Rytmicznego mogą przynieść wiele pozytywnych zmian dzieciom
z autyzmem, które mają również trudności w utrzymaniu
równowagi - postawa ciała najczęściej nadmiernie "pochylona do
przodu". Środek ciężkości ciała odpowiednio nieproporcjonalnie
przenosi się do przodu , żeby utrzymać równowagę mózg
przekazuje polecenie ścięgnom i mięśniom podkolanowym o
konieczności "wytężenia wszystkich sił, żeby ustać". Taka sytuacja
nadmiernie aktywizuje obronną reakcję "walki lub ucieczki".
Prowadzi ona w jeszcze większym stopniu do ruchów
impulsywnych.
 Wysoka impulsywność na poziomie kinestetycznym jako
obrona ciała obniża emocjonalną wrażliwość dziecka. Im
bardziej dziecko nachyla się do przodu, tym bardziej
napinają się mięśnie brzucha, pleców i nóg, a także
zatrzymuje się oddychanie - zatrzymanie na wdechu (typ
oddychania przyspieszonego, powierzchownego,
piersiowego) i tym bardziej narasta potrzeba "szybkiego
biegnięcia".
 Niestabilność pracy mięśni i typ oddychania zatrzymanego
nieustannie aktywizuje tylne części mózgu (pień) i tym
samym uniemożliwia rozwój środkowych partii mózgu układu limbicznego odpowiedzialnego za emocje, przednich
przyczynowo uwarunkowanych części mózgu.
ĆWICZENIA RUCHU
RYTMICZNEGO:
 aktywizują wyższe partie mózgu odpowiedzialne za
procesy poznawcze w tym:
- myślenie przyczynowo-skutkowe,
- koncentrację uwagi,
- pamięć,
- rozwój mowy,
- stymulują pojawienie się nowych koordynacji,
- wpływają również na poprawę napięcia
mięśniowego, relaksują i wyciszają.
TERAPIA TAKTYLNA
 W czasie terapii stosuje się specjalne techniki stymulacji, który
pobudzają oraz przygotowują receptory skóry do prawidłowego
odbioru bodźców sensoryczno-motorycznych pochodzących z
otoczenia. Zwiększa świadomość ciała i reguluje zaburzenia skóry w
odbiorze wrażeń dotykowych. Reguluje reakcje mózgu na informacje
pochodzące ze skóry i mięśni.
 Skóra jest najrozleglejszym organem naszego ciała. Bogata jest w liczne receptory
lekkiego dotyku, silnego dotyku, nacisku, ciepła, zimna, ból, propriocepcji.
 Propriocepcja jest wrażeniem z mięśni, ścięgien i układu przedsionkowego, które
sprawia, że mózg może zdecydować o ruchu oraz pozycji ciała i jego części w
przestrzeni.
 Wrażenia dotykowe docierają do mózgu ze wszystkich obszarów skóry i
pobudzają wiele różnych poziomów i obszarów mózgu od pnia mózgu, wzgórza
poprzez układ limbiczny (odpowiedzialny za emocje) do czuciowej kory mózgu
(płat ciemieniowy).
 Uczucie, że jest się dotykanym, zwiększa produkcję specyficznego hormonu w
mózgu: Nerwowego Czynnika Wzrostu (NCW), który podwyższa aktywność
układu nerwowego, a zwłaszcza wpływa na rozwój sieci nerwowej. Gdy
dzieciom brak dotyku, wykazują one obniżone funkcjonowanie
sensoryczne, ruchowe i psychiczne.
W TERAPII TAKTYLNEJ:
 Stymulujemy produkcję nerwowego czynnika wzrostu,
oddziałujemy również na pracę przysadki, podwzgórza i
szyszynki, które aktywizują ośrodek kontroli sensorycznych ruchowych bodźców , wpływają na dojrzałość niektórych
funkcji psychicznych.
 Dotyk i miłość od matki są niezbędne aby utrzymać
aktywność układu limbicznego, który budując emocjonalny
stosunek do nowych sytuacji jest bramą do nowego uczenia
się. Jeśli pojawia się stres układ limbiczny blokuje dolne i
górne partie mózgu w konsekwencji nie ma nowego uczenia
się.
 Każdy z nas niezależnie od wieku powinien być
dotykany minimum 30 razy dziennie!
 Gdy brakuje dotyku zmniejsza się stymulacja kory mózgowej,
rośnie napięcie mięśniowe, impulsywność, poczucie izolacji,
agresja.
TERAPIA PEDAGOGICZNA:
 Jest to oddziaływanie za pomocą środków psycho -
pedagogicznych na przyczyny i przejawy trudności w
uczeniu się, mające na celu eliminowanie niepowodzeń
szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji (poziom
samooceny, niechęć do dalszej nauki, zaburzenia
koncentracji uwagi, zaburzenia kontaktów
interpersonalnych, nerwice, trudna i patologiczna sytuacja
domowa- zbyt duży nacisk na naukę), likwidowanie
przyczyn, wyrównywanie wiadomości szkolnych,
kompensacja .
CELE TERAPII
PEDAGOGICZNEJ:
 Stymulowanie rozwoju dziecka - jest to cel nadrzędny
-stymulowanie i usprawnianie rozwoju funkcji psycho motorycznych
-wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach
-eliminowanie niepowodzeń szkolnych poprzez różne
techniki
-eliminowanie niepowodzeń emocjonalno - społecznych i ich
konsekwencji.
 Bardzo ważnym i istotnym efektem zajęć terapii
pedagogicznej jest to, że zajęcia są efektywne, i powodują
zmiany (np. zmiana nastawienia do nauki, pracy,
opanowanie niechęci do szkoły).Dobór metod pracy
podyktowany jest trudnościami jakie ma dziecko.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO:
 Została opracowana przez Sherborne w latach sześćdziesiątych XX w.
Główną ideą R.R. jest posługiwanie się ruchem jako
narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego
dziecka i terapii zaburzeń jego rozwoju.
Ruch Rozwijający nie jest metodą usprawniania ruchowego, choć ma
ona miejsce w trakcie sesji.
 Celem jest stworzenie okazji do stymulowania rozwoju we wszystkich
sferach (szczególnie w sferze emocjonalno-społecznej).
Jest metodą rozwojową wykorzystywaną w różnych okresach wieku
(od poniemowlęcego do dorosłości), która stwarza okazję do poznania
siebie i innych.
 Udział w R.R. ma na celu stworzyć dziecku okazję do poznania
własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły,
sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych.
Podstawowe założenia metody to rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
- świadomości przestrzeni i działania w niej,
- dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi
bliskiego kontaktu.
NA ZAJĘCIACH RUCHU
ROZWIJAJĄCEGO:
 dziecko może zrealizować istotne potrzeby:
- poczucia bezpieczeństwa,
- rozluźnienia, relaksu, rozładowania napięcia,
- "dawania" i "brania",
- akceptacji samego siebie,
- poczucia siły i własnej wartości,
- bliskiego kontaktu z innymi ludźmi,
- poczucia własnej energii,
- satysfakcji związanej z wysiłkiem fizycznym,
 - mobilizacji do pokonywania trudności, do sprawdzania
się w trudnej sytuacji,
- poznania swojego ciała,
- odkrywania własnych możliwości,
- odczucia energii własnej i energii drugiego człowieka,
- zaufania do siebie i innych,
- doznawania przyjemności, radości, zabawy,
- bliskości fizycznej drugiego człowieka,
- więzi z grupą,
- akceptacji swojego ciała,
- spontaniczności,
- pewności siebie,
- poczucie partnerstwa.
TERAPIE
TOWARZYSZĄCE:
 Aby brać udział w zabawach społecznych, dziecko musi
radzic sobie z naśladowaniem innych oraz rozumieć
mowę, począwszy od prostych poleceń, takich jak:
,,Chodź tu’’, ,,Usiądź’’ i ,,Zrób to’’.
 Pomagamy dzieciom opanować i ćwiczyć przydatną w
relacjach społecznych zdolność słuchania, reagowania
polecenia, komunikowania się, naśladowania oraz
oczekiwania na swoją kolej. Jedną z używanych przez
nas metod jest pokazywanie, jak właściwie bawić się
zabawkami.
 Wiele dzieci ze spectrum autyzmu używa ich w sposób




powtarzalny, biorąc je do ust, uderzając nimi i obracając je.
Terapeuta zaczyna od prostej zabawki, opartej na związku
przyczynowo-skutkowym, którą dziecko wyraźnie lubi.
Wydaje polecenie: ,,Zrób to’’, pokazując dziecku właściwą,
związaną z nią czynność.
Zabawka od razu trafiła do rąk dziecka, które poprawne wykonanie
zadania. Jeżeli ma z tym problem, terapeuta pomaga mu.
Zabawki działają również motywująco w nauce oczekiwania ma
swoją kolej. Dzięki delikatnemu i konsekwentnemu podejściu
stosowanemu w programie ,,Star’’ opartemu na strategiach
amerykańskiej analizy behawioralnej (ABA-American Behavioral
Analysis), niektóre dzieci zaczynają słuchać, patrzeć i postępować
zgodnie z prostymi poleceniami.
Praca behawioralna pomaga zbudować podstawy interakcji z
innymi ludźmi, która jest ważnym elementem zabawy.
GRY I ZABAWY odnoszą się do poszczególnych cech
dzieci ze spectrum autystycznego ASD (Autism
Spectrum Disorder)
oraz SPD (Semantic-Pragmatic Disorder):
 Znaczna część ze spectrum autyzmu i z zaburzeniami
przetwarzania sensorycznego jest onieśmielona i
niespokojna. Ich defensywna postawa oznacza, że
próbują się przed czymś uchronić.
 Sytuacja społeczna, która nam wydaje się normalna,
często jest dla nich stresująca, ponieważ nie wiedzą, co
się zaraz stanie albo czego się od nich oczekuje.
 Irytuje dźwięki, zapachy, faktura przedmiotów, męczące
oświetlenie lub głośne hałasy mogą postawić ich układy
sensoryczne w stan gotowości.
 Dzieci te żyją w bezustannym strachu. Dlatego te żyją w
bezustannym strachu. Dlatego łatwo je rozproszyć.
Trudno jest im uspokoić się i na czymś skupić.
 Znalezienie przyczyny stresu i wyeliminowanie jej są w
tym wypadku niezwykle istotne.
 Najpierw należy zapewnić dziecku pewien porządek.
Pokój nie może być zagracony. Światło powinno być
rozproszone i naturalne. Aby zredukować niepokój
dziecka, stwórzmy obrazkowy plan dnia, żeby wiedziało
co je czeka. Zajęcia muszą być znajome i
przewidywalne.
 Zanim wprowadzimy modyfikacje gier i zabaw,
pokonujemy za każdym razem ten sam tor przeszkód.
Aby ograniczyć niepokój dziecka w czasie zabawy,
powiedz mu, czego oczekujesz i kiedy skończyła się gra.
 Na przykład: ,,Trzeba będzie zrobić dwie rzeczy: napisać
cos świecą na papierze, a potem pomalować po wierzchu
farbą. Można też narysować pędzlem, a na końcu słowo
,,GOTOWE’’.
 Zachętą będzie też obrazek z ulubioną zabawką lub grą,
którymi dziecko zajmie się, jak tylko wykona zadanie.
 Oprócz wprowadzenia porządku należy znaleźć trochę
czasu na oswojenie i swobodną zabawę. Pomimo że
powinno się trzymać materiały potrzebne w grach poza
zasięgiem wzroku dziecka, gdyż mogą zwiększać
rozproszenie uwagi, można umieścić kilka przedmiotów
na półkach, aby zachęcić dzieci do zapoznania się z
nimi.
 Pozwalamy też na zabawę różnymi, wybranymi przez
dziecko zabawkami na dywanie lub miękkim kocu, gdzie
można swobodnie się położyć lub posiedzieć.
 Taka nieskrępowana zabawa podziała uspokajająco
przed lub po przeprowadzeniu gier terapeutycznych i
zredukuje związany z nimi stres.
INNE ODPRĘŻAJĄCE
ĆWICZENIA STOSOWANE W
GRACH TO:
 Zawijanie dziecka w koc lub inny materiał o dużej




powierzchni;
Bandażowanie rąk i nóg (zabawa w mumię);
Noszenie obciążających przedmiotów, na przykład
kamizelek, koców, woreczków wypełnionych fasolą,
pluszowych zwierzątek lub ciężarków na nadgarstki i
kostki u nóg;
Delikatny masaż kończyn lub pleców;
Powolne, powtarzające się ruchy takie jak huśtanie,
kołysanie lub ślizganie.
TERAPIA WODNA:
 Wszystkie gry powinny opierać się na przewidywalnym
schemacie. Od czasu do czasu można urozmaicenia
dodać nową zabawę. Dzieciom trzeba też umożliwić
inicjonowanie ćwiczeń. Czas przeznaczony na
zaplanowane gry warto przerywać, aby pozwolić dziecku
na chwilę swobodnej zabawy w wodzie, samodzielnej lub
z innymi dziećmi, pod nadzorem dorosłych. Ze
względów bezpieczeństwa każdemu dziecku bawiącemu
się w wodzie powinien towarzyszyć dorosły.
 Uspokajające ćwiczenia w terapii wodnej to na przykład:
masaże, huśtanie, kołysanie, wyciskanie wody z
pojemników i inne ćwiczenia związane z silnym
naciskiem.
 Jest wspaniałym
rozwiązaniem w pracy z
dziećmi z ASD i SPD. Można
ją przeprowadzić w płytkiej
wodzie, w misce z wodą albo
baseniku dziecięcym.
 Niektóre z zabaw sprawdzają
się również w głębszej
wodzie, na przykład w
jeziorze lub basenie,
oczywiście pod ciągłym
nadzorem dorosłym.