Transcript Hoofdstuk 2 Een nieu..

Hoofdstuk 2 Een nieuw land
Op 10 augustus 1566 begon de beeldenstorm in Steenvoorde.
De beeldenstorm
De 80- jarige oorlog
•
•
In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in
de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen zijn werkloos en
veel mensen hebben honger. De mensen leven in armoede, maar moeten ook
belasting betalen aan de kerk. De kerk is rijk, het volk is arm. En dan komt het
plotseling tot een grote razernij tegen de kerken. Mensen zijn enorm boos en
vernielen alle beelden in de kerken, vandaar de naam: beeldenstorm.
In 1566 is Filips II koning van Spanje. Zijn rijk is groot. Hij heerst over half Europa.
Hij is ook heer over de Nederlanden. Zelf woont hij in Spanje. Filips II is streng
katholiek.
De 80- jarige oorlog
De Spaanse koning Philips II hoorde over de opstand in de Nederlanden, hij was woedend. Als
het volk van de Nederlanden niet wilde horen, dan moest het maar voelen. Hij stuurde Hertog
van Alva, met 10.000 soldaten naar de Nederlanden.
Karel V, heer der Nederlanden,
koning van Spanje, keizer van
Duitsland en heerser over grote
gebieden in Amerika. Hij was
streng katholiek en wilde één
geloof. Hij was een machtige
man.‘In mijn rijk gaat de zon
nooit onder,’ zei hij.
Philips II, zoon en erfgenaam
van Karel V. Hij was erg
machtig, steng katholiek en
liet de protestanten wreed
vervolgen.
Hertog van Alva, ook wel
de ijzeren hertog
genoemd. Hij was wreed,
zijn ‘Bloedraad’
veroordeelde duizenden
mensen ter dood.
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050127_beeldenstorm01
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080906_karelv01
Spanje en Oranje
•
•
Intussen was er in Nederlanden ook een leger gevormd. Prins Willem van Oranje was de
leider van het verzet tegen de Spaanse koning. Philips II was niet blij met de
tegenwerking van prins Willem van Oranje, hij wilde zo snel mogelijk van hem af.
Philips II verklaarde Willem van Oranje vogelvrij: iedereen mocht hem doden en zou
daar zelfs een beloning voor krijgen.
Bathazar Gerards verzon een smoes, hij vertelde Willem van Oranje dat hij mee wilde
vechten tegen de Spaanse koning. Dankzij dat smoesje kon hij in de buurt van Willem
van Oranje komen. Op 10 juli 1584 schoot hij Willem van Oranje dood. Een beloning
heeft hij nooit gehad, want hij werd gevangen genomen en vermoord.
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20080926_opstand02
Oorlog en Water
Willen van oranje had een slim plan om
het leger van Alva aan te vallen: hij wilde
vanuit Duitsland, Engeland en Frankrijk de
Nederlanden binnenvallen. Zijn plan
mislukte door de volgende redenen:
• de bevolking durfde niet mee te helpen
omdat ze bang waren voor de wrede
straffen van Alva.
• het lukte niet om van meerdere kanten
tegelijk aan te vallen.
• de boodschappen die de prins stuurde
kwamen vaak niet aan.
De Spaanse soldaten lagen om Leiden
heen. Zij lieten niemand de stad in of uit.
Zij dachten dat het volk zich over zou
geven, als zij daar lang genoeg bleven
staan. Een groot deel van de stad stierf
door honger of ziekte, maar Leiden gaf
zich niet over. De Nederlanders
bedachten een slim plan, ze staken de
dijken door. Alles rondom de stad kwam
onder water te staan. De Spaanse
soldaten moesten vluchten. Op 3 oktober
1574 was het feest in Leiden. De mensen
vierden dit met haring en wit brood.
Oorlog en water
De watergeuzen hielpen het volk
vanuit zee. Zij vielen de Spaanse
schepen aan en namen alles in beslag.
Geus was eigenlijk een scheldnaam,
bedelaar betekende het. Maar de
Nederlanders vonden het een
erenaam. In Den Briel verloren de
Spanjaarden de strijd tegen de
watergeuzen. Op 1 april 1572 was de
stad weer eigendom van de
Nederlanden.
Den Briel
Na de dood van Willem van Oranje
dacht de Spaanse koning Philips II dat
de Nederlanden zich zouden
overgeven, ze hadden immers geen
leider meer. Maar dat gebeurde niet.
De stadsbesturen waren boos, hij had
hun prins laten vermoorden!
De gewesten sloten samen een
verbond in 1588. Ze richtten ‘De
Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden’ op.
Nog steeds oorlog
Prinsgezinden en staatsgezinden
Prins Maurits, zoon
van Willem van
Oranje. Hij was
stadhouder. Ook hij
streed lange tijd
tegen de Spaanse
overheersing.
De republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Er
waren acht gewesten. Eén daarvan was Drenthe,
deze vergaderde niet mee. De ‘generaliteitslanden’,
deze waren : Limburg, Brabant en ZeeuwsVlaanderen, werden rechtstreeks door de StatenGeneraal bestuurd.
Johan van
Oldenbarnevelt. Hij was
raadspensionaris , hij
regelde het twaalfjarig
bestand met Spanje, dat
kostte hem zijn leven.
Nog steeds oorlog
Prins Maurits heeft heel lang de adviezen van Johan van Oldenbarnevelt opgevolgd.
Nadat Johan van Oldenbarnevelt een wapenstilstand met Spanje had geregeld kwam
er een einde aan de vriendschap tussen de twee. Zo zouden de Spanjaarden meer tijd
krijgen om een grotere leger te vormen. De twee gingen elkaar haten en tegenwerken.
Beide hadden aanhangers: Prinsgezinden prins Maurits en Staatsgezinden Johan
van Oldenbarnevelt. Prins Maurits werd de bemoeienis zat en liet Johan van
Oldenbarnevelt gevangen nemen. In 1619 werd Johan van Oldenbarnevelt onthoofd.
Zware lasten en slimme listen.
Hugo de Groot was het niet eens met de
politiek van Prins Maurits. Hij vond het niet
terecht dat Johan van Oldenbarnevelt
onthoofd werd. Prins Maurits liet Hugo de
Groot gevangen nemen. Hugo’s vrouw
bedacht een slim plan om hem uit de
gevangenis te redden.
Hugo de Groot
Turfschip van Breda
Breda was in handen van de Spanjaarden. Er
kwam een schip met turf aan, de Spaanse
soldaten lieten het schip door. Ze dachten dat
zij de turf goed konden gebruiken om zich
warm te houden. Toen het donker was, begon
de lading te bewegen. Nederlandse soldaten
zaten verscholen onder de turfhoop. Ze
sloegen de poortwachters neer en openden
de poort. Prins Maurits kon naar binnen met
zijn soldaten om de stad te bevrijden.
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20051221_hugodegroot
Einde van de oorlog
1648- Vrede van Munster
Frederik Hendrik,
halfbroer van Prins
Maurits. Hij werd de
stedendwinger
genoemd.
Stedendwinger werd
zijn erenaam, hij wist
veel steden terug te
nemen van de
Spanjaarden.
In
In 1648 vond iedereen dat de oorlog lang genoeg had
geduurd. Beide partijen waren de strijd zat. In de Duitse stad
Munster werd in 1648 vrede gesloten. De Republiek was
geen deel meer van Spanje, het werk van alle mannen van
Oranje was niet voor niets geweest.
Afsluiting
Belangrijk om te onthouden:
•
•
•
•
1566 Beeldenstorm
1568 Begin 80-jarige oorlog
1584 Willem van Oranje vermoord
1588 Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden opgericht.
• 1609-1621 Twaalfjarig bestand
• 1619 Johan van Oldenbarnevelt vermoord
• 1648 Vrede van Munster