Transcript Pobierz - Politechnika Poznańska

dr inż. Piotr LUBIŃSKI
Politechnika Poznańska
ul. Strzelecka 11 pok.312
www.fem.put.poznan.pl
[email protected]

zasady i etapy realizacji projektu dyplomowego

formalna strona projektu dyplomowego

kryteria oceny projektu dyplomowego

kryteria obrony projektu dyplomowego

metoda projektu

praktyczny i teoretyczny problem badawczy

metody i techniki badawcze

rodzaje i opracowanie materiałów źródłowych

prezentacja wstępnego planu realizacji projektu
dyplomowego
grupa studencka (2-4 osobowa) przygotowuje wstępny/próbny plan
realizacji projektu dyplomowego - propozycja:

tytuł projektu

cele i zakres projektu

najważniejsze zadania oraz czas i warunki ich wykonania

sposób monitorowania wykonywanych zadań i ewaluacji
(oceny tego co zostało wykonane)

analizę możliwości wykonania projektu w praktyce
(co ułatwi wykonanie projektu, jakie trudności mogą się pojawić
w trakcie prac i jak sobie z nimi poradzić)

metody i techniki badawcze służące realizacji projektu

propozycje zasad działania grupy, w tym komunikację pomiędzy
członkami grupy
Student kończący studia pierwszego
stopnia zobowiązany jest do przygotowania
projektu dyplomowego, którym może być
rozwiązanie lub koncepcja rozwiązania
problemu praktycznego lub teoretycznego
z zakresu studiowanego kierunku
Przykłady projektu dyplomowego:

projekt eksperymentu

opracowanie modelu

opracowanie i analiza wyników badań

koncepcja wykorzystania analiz i wyników badań

case study

opracowanie oprogramowania

projekt techniczny

studium porównawcze / ewolucyjne

strona tytułowa

spis treści

streszczenie

wprowadzenie (cel i zakres projektu, uzasadnienie wyboru problemu)

opis problemu (diagnoza sytuacji w ujęciu praktycznym i teoretycznym)

metody i techniki badawcze (wykorzystywane na potrzeby projektu)

przyjęte rozwiązanie (opis i uzasadnienie)

wnioski

bibliografia

załączniki
(zależnie od charakteru projektu, obowiązkowo harmonogram prac nad projektem)



w semestrze IV, Studenci zapoznają się z zasadami
przygotowania projektu dyplomowego (przed
rozpoczęciem prac nad projektem dyplomowym)
pod koniec semestru IV Studenci dokonują
wyboru grupy seminaryjnej (zasady wyboru będą
dostępne w Extranecie)
podczas V i VI semestru studiów (logistyka
inżynierska semestry V, VI i VII) studenci
uczestniczą w wybranym Seminarium
dyplomowym, w ramach którego przygotowują
projekty dyplomowe



studencka grupa projektowa dokonuje wyboru
problematyki projektowej w porozumieniu
z promotorem - przedstawiając kilka propozycji
projekty przygotowywane są przez studentów
w zespołach 2-3 osobowych lub w
uzasadnionych przypadkach indywidualnie - pod
kierunkiem promotora
w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się
zmiany w składzie grupy projektowej
(za pisemną zgodą promotora/dziekana)
 tryb
prac nad projektem zatwierdza
promotor
 oceny
projektu dokonuje promotor
i recenzent zgodnie z przyjętymi kryteriami
 średnia
arytmetyczna ocen projektu
dyplomowego (promotora i recenzenta)
stanowi 20% ostatecznego wyniku studiów
wpisanego na dyplomie
 problem
badawczy
 przyjęte
rozwiązanie
 metody
i techniki wykorzystane
do rozwiązania problemu
 wymogi
formalne
 indywidualna
praca Studenta
Problem badawczy
• poprawność sformułowania problemu
• odpowiada na zapotrzebowanie praktyki / teorii
• wskazuje na potencjalne potrzeby
• oryginalność, złożoność, aktualność problemu
badawczego
Przyjęte rozwiązanie
• rozpoznanie i uwzględnienie uwarunkowań mających wpływ
na rozwiązanie problemu
• kompleksowość proponowanych rozwiązań
• możliwość zastosowania
• spójność projektu
• oryginalność rozwiązań
• poprawność sformułowanych wniosków i ustaleń
• uzasadnienie wyboru wariantu rozwiązania problemu
• wpływ projektu na otoczenie gospodarcze i społeczne
Metody i techniki wykorzystane
do rozwiązania problemu
• adekwatność doboru metod,
technik i narzędzi do problemu
• umiejętność poprawnego wykorzystania
metod, technik i narzędzi
• dobór i wykorzystanie źródeł
Wymogi formalne
• poprawność językowa
• poprawność redakcyjna
(błędy korektorskie, błędy edycyjne i
..ortograficzne)
• przestrzeganie standardów edycyjnych
Indywidualna praca Studenta
opinia promotora w oparciu o opinię
członków zespołu projektowego:
• realizacja harmonogramu działań
• zaangażowanie Studenta
• systematyczność
• odpowiedzialność
(wywiązywanie się z powierzonych zadań i etyka
pracy)
kryterium oceny projektu
waga kryterium
Problem badawczy
…. x 0,1 = ….
Przyjęte rozwiązanie
…. x 0,4 = ….
Metody i techniki wykorzystane do rozwiązania
problemu
…. x 0,1 = ….
Wymogi formalne
…. x 0,1 = ….
Indywidualna praca Studenta
…. x 0,3 = ….
suma
…………
ocena
..………..
wyliczona wartość
ocena słownie
ocena cyfrą
do 2,99
niedostateczny
2
od 3,00 do 3,24
dostateczny
3
od 3,25 do 3,74
dostateczny plus
3+
od 3,75 do 4,24
dobry
4
od 4,25 do 4,74
dobry plus
4+
od 4,75
bardzo dobry
5

obrona odbywa się podczas egzaminu dyplomowego
i obejmuje prezentację projektu oraz odpowiedzi
na pytania komisji egzaminacyjnej

prezentacja projektu odbywa się zgodnie z
przyjętymi standardami

obrona projektu oceniana jest zgodnie przyjętymi
kryteriami

każdy Student oceniany jest indywidualnie

ocena z obrony projektu dyplomowego stanowi 20%
ostatecznego wyniku studiów wpisanego na
dyplomie
 prezentacja
 argumentacja
 formułowanie
wniosków
 wykorzystanie
wiedzy
Prezentacja
• struktura wypowiedzi
• komunikatywność
• wykorzystanie czasu prezentacji (organizacja)
• sposób opracowania materiałów wizualnych
Argumentacja
• dobór rzeczowych przesłanek wypowiedzi
• opieranie się na właściwych danych źródłowych
• umiejętność skoncentrowania się na istotnych
elementach podejmowanego problemu
• konsekwencja / logiczność wypowiedzi
Formułowanie wniosków
• wyczerpujące wnioski
• logiczna poprawność wniosków
Wykorzystanie wiedzy
• umiejętność wykorzystania wiedzy
zdobytej podczas studiów
kryterium oceny obrony
waga kryterium
prezentacja
…. X 0,4 = ….
argumentacja
…. X 0,4 = ….
Formułowanie wniosków
…. X 0,1 = ….
Wykorzystanie wiedzy ze studiów
…. X 0,1 = ….
suma
…………
ocena
…………
 faza
orientacji
 faza
konfrontacji i eksploatacji różnic
 faza
współpracy
 faza
kończenia




okres formowania – poznawania się członków grupy, wstępnej
często pobieżnej autoprezentacji, określania zasad i celów
funkcjonowania grupy, przełamania barier psychologicznych,
ustalenie relacji wobec innych uczestników grupy
oraz własnego miejsca w grupie
w tej fazie wyłania się lider oraz podstawowe role społeczne,
grupa nie realizuje zadań twórczych, uczestnicy starają się
znajdować podobieństwa i niwelować różnice, nie są ujawniane
wzajemne niechęci, obawy i niepokoje, relacje pomiędzy
członkami mają oficjalny charakter
następuje integracja grupy najczęściej wokół celów i/lub
problemów; rozmowy dotyczą raczej obaw grupy - nie emocji;
grupa unika wzrostu napięcia, które rozładowywane jest
w konwencjonalny sposób (np. śmiech)
celem grupy jest poznanie się, rozpoznanie zasad, norm, granic,
ról, koalicji oraz budowanie poczucia bezpieczeństwa




bardzo dynamiczny okres kiedy grupa eksperymentuje, ścierają się
cele
i interesy jednostkowe, toczy się walka o władzę i pozycje w grupie
etapy: ogólne zakłopotanie, opór, opis dawnych odczuć,
wyrażenie nieprzyjemnych emocji wobec trenera i członków grupy,
powstają podgrupy (różne powody i zasady)
następuje spadek zaufania i poczucia bezpieczeństwa; uczestnicy
bardziej jawnie wyrażają nadzieje na uzyskanie sympatii innych
oraz obawiają się odrzucenia;
następuje destabilizacja pierwotnych ról w grupie, mogą powstać
nowe role, pomyślny rozwój grupy powoduje zanik ról destruktywnych
celem grupy jest testowanie granic, ustalanie norm, badanie
autentyczności uczestników, zdobycie poczucia bezpieczeństwa
i wzajemnego zaufania, konstruktywne rozwiązywanie konfliktów
i antagonizmów oraz ustalenie swojej pozycji i własnych potrzeb;
w efekcie końcowym znacznie wzrasta spójność grupy



okres ujednolicania funkcjonowania grupy kończy się
normalizacją jej działalności, kiedy na nowo zostaną
ustanowione wspólne cele i wartości;
następuje ustabilizowanie wewnętrznej struktury grupy,
rozwija się grupowa solidarność, zaufanie i współpraca,
wzrasta poziom otwartości, pojawiają się twórcze pomysły,
zapał i energia do pracy
uczestnicy grupy są w mniejszym stopniu osadzeni tylko
w jednej roli, są bardziej niezależni od trenera i postrzegają
go bardziej realistycznie
celem grupy w tej fazie jest integracja poprzez m.in.
wspólną realizację zadań, obecność w grupie oraz osiąganie
z tego powodu satysfakcji, zwiększenie produktywności
zespołu
oraz równoległe zaspokajanie potrzeb jednostek i grupy




w grupach, które mają z góry wyznaczony czas trwania,
okres kończenia pracy grupy (a nawet samo przewidywanie
rozstania) zwykle wywołuje u uczestników smutek,
niepewność i niepokój
w tej fazie zazwyczaj omawiane są plany na przyszłość,
zmiany jakie się dokonały podczas pracy grupy oraz
wspomnienia wspólnych przeżyć
następuje spadek aktywności i zaangażowania, wzrost
indywidualnych zainteresowań oraz pragnienie przedłużenia
kontaktu; niektórzy uczestnicy jawnie wyrażają
rozczarowanie i żal wobec trenera z powodu mniejszych niż
się spodziewali efektów pracy
celem grupy w tej fazie jest rozstanie się, podsumowanie
pracy grupy, domykanie relacji i zadań oraz znalezienie
innych
Dziękując za uwagę..
..proszę świadomie utworzyć
2-3 osobowe zespoły projektowe
METODA PROJEKTÓW
 podział
na 2-3 osobowe grupy
projektowe
każda grupa otrzymuje arkusz A4
otrzymany arkusz proszę podzielić
na cztery pola (ćwiartki)
pierwszej ćwiartce, każdy uczestnik
grupy rysuje swój znak rozpoznawczy
w
ćwiartkę dzieli się na tyle pól,
ilu jest uczestników grupy
 drugą
w każdym z pól, każdy uczestnik
rysuje swój znak
 trzecia
ćwiartka:
wszyscy uczestnicy grupy
równocześnie rysują „na wyścigi”
jak najwięcej swoich znaków
 czwarta
ćwiartka:
wszyscy uczestnicy grupy wspólnie
rysują historyjkę wykorzystując
swoje znaki
następnie wspólnie budują opowiadanie
na podstawie przygotowanego
rysunku
Analiza działań członków grupy:

Kto wybrał najskuteczniejszy symbol?
(jednoznaczność, łatwość rysowania..)

Kto narysował najwięcej swoich znaków?
(łatwość rysowania znaku czy sprawność rysującego?)

Czy wszyscy członkowie grupy grali fair?
(Najszybciej rysował czy powiększał rozmiar zajmując większą
powierzchnię blokując pozostałych?)

Kto został liderem grupy?
(Jak do tego doszło?)
Praca zespołowa
• szybkość
• skuteczność
• innowacyjność
• efektywność
 samodzielne
działanie uczestników
grupy na wybrany temat
(indywidualne lub zespołowe),
sprzyjające osiąganiu celów kształcenia
 to
metoda nauczania kształtująca wiele
umiejętności i integrująca wiedzę
z różnych przedmiotów dla osiągnięcia
unikalnego efektu
(łącząca wiedzę teoretyczną z działaniem
praktycznym)
Projekt jest odbywającym się w oznaczonym
terminie zadaniem
wymagającym podejmowania różnorodnych
działań,
realizowanym przez Studentów
samodzielnie,
jednak pod kierunkiem opiekuna
oraz według przygotowanego wcześniej
planu
Działania przygotowujące Studentów
do pracy projektowej

wprowadzenie do zasad pracy zespołowej

wspomaganie w nabywaniu umiejętności
skutecznego porozumiewania się

rozwijanie umiejętności podejmowania
decyzji zespołowej

wspomaganie w rozwiązywaniu
problemów grupie
Cechy dobrego projektu




cele są jasne i możliwe do osiągnięcia
uczestnicy uczą się czegoś nowego
oraz użytecznego
jest dobrze rozplanowany w czasie
zadania są jasno rozdzielone,
zgodnie z zainteresowaniami,
predyspozycjami i możliwościami uczestników
Wybór tematu
projektu
Ogranicza się do wskazania Studentom obszaru
tematycznego, zakresu zagadnień spośród których
wybierają oni szczegółowy temat możliwie dokładnie
go precyzując
Przygotowanie
kontraktu
Zadanie zwykle realizowane wyłącznie przez opiekuna
Zbieranie
i opracowanie
materiałów,
wykonanie
projektu
Opiekun może wspierać grupę jako konsultant,
odpowiadając na ewentualne pytania i prośby;
konsultacje mogą odbywać się regularnie,
a ich czas i miejsce powinny być określone
w kontrakcie
Prezentacja
Opiekun ogranicza się do podania czasu i ewentualnie
formy prezentacji oraz szczegółów przygotowania
technicznego sali, środków audiowizualnych..
Ocena
Opiekun podejmuje decyzję czy ocena będzie
wystawiana tylko przez niego czy też włączy on do tej
czynności Studentów – członków grupy projektowej
Inicjacja projektu
 określenie
obszaru problemowego
 wybór tematu
• pomysł
• selekcja
• wybór
 uzasadnienie
wyboru tematu
Temat określony pytaniem?
• Zdefiniowanie celów
• Cel główny
• Cele szczegółowe



Planowanie projektu
Dekompozycja celów do zadań
Przydział zadań do uczestników zespołu
• Analiza ryzyka
• Ustalenie harmonogramu prac projektowych (na piśmie)

Weryfikacja - przeformowanie celów,
zmiana tematu?..
obszar
OCHRONA ŚRODOWISKA
problemowy/tematyczny
temat
UDZIAŁ CZŁOWIEKA W KSZTAŁTOWANIU
KRAJOBRAZU
cel główny
STWORZENIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA
TERENU W OBRĘBIE PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI
MIASTA DO ROKU 2015r
cel szczegółowy
UTWORZENIE TERENU REKREACYJNEGO W
OBSZARZE 100 ha WRAZ Z JEZIOREM.. I LASEM
DO KOŃCA maja 2018r
S – szczegółowy, konkretny
M – mierzalny
A – ambitny
R – realny
T - terminowy
Zagrożenia

brak funduszy na realizację zadań

choroba członka zespołu

nieterminowość

brak kontaktu z opiekunem..
Kierowanie / odpowiedzialność za projekt
powinna być przekazywana czasowo dla każdego
członka zespołu projektowego
KONTRAKT NA WYKONANIE PROJEKTU
zawarty w dniu …..
pomiędzy …(imię i nazwisko opiekuna) …
a zespołem w składzie:
………………………………..
………………………………..
………………………………..
Temat projektu: ……….
Cele projektu: ……..
Formy realizacji: ……..
Efekt końcowy projektu: ………
Termin rozpoczęcia projektu: ………
Termin zakończenia projektu: ……....
Na mocy niniejszego kontraktu:
1. Studenci zobowiązują się do wykonania
działań zgodnie z ustalonym
harmonogramem realizacji projektu
zgodnie z założeniami zawartymi w
kontrakcie.
2. Studenci mają obowiązek uczestniczyć w
konsultacjach z opiekunem
3. Studenci zobowiązują się do zaprezentowania
publicznie efektów swojej pracy
4. Opiekun prowadzący projekt zobowiązuje się
do prowadzenia konsultacji ze Studentami
w ustalonych terminach oraz służenia pomocą
w sytuacjach, gdy zespół wykonujący projekt
tego potrzebuje,
ustala się termin konsultacji: ……..…
Konsekwencje nieprzestrzegania
zobowiązań
1. W przypadku jednorazowego
niedotrzymania terminu wykonania zadania
Student otrzyma ustne upomnienie
opiekuna
2. Jeśli pomimo upomnienia, licznych rozmów,
Student nadal nie wywiązuje się
z przydzielonego zadania, może zostać
wykluczony z zespołu i nie zaliczyć projektu
Prowadzący projekt
………………………
Wykonujący projekt
…………………......
……………………..
……………………..

Szczegółowy temat projektu

Cele projektu (jasne i mierzalne)


Przewidywaną formę realizacji i prezentacji
(wybraną w drodze dyskusji w grupie, biorąc pod uwagę:
realność, możliwość realizacji, ryzyko, spodziewane rezultaty,
atrakcyjność..)
Plan pracy grupy – zakres zadań dla każdego z uczestników
(harmonogram)
Przygotowany przez grupę opis przedstawiony zostaje
opiekunowi, wspólnie z nim przeanalizowany, zaakceptowany
po uwzględnieniu wynegocjowanych poprawek
zadania
forma
realizacji
potrzebne
środki
osoby
odpowiedzialne
dokumen- termin
towanie
wykonani
a
Realizacja i kontrola
 harmonogram
 jakość
 zakres
 ryzyko
Składniki oceny projektu
 samoocena
wykonawców
 społecznościowa
 opiekuna
zewnętrzna
Prezentacja projektu
 wewnętrzna
 publiczna


ocena pracy Studenta powinna być rzetelna;
musi odbywać się w sposób ciągły
na poszczególnych etapach projektu,
a kończyć oceną zbiorczą
arkusz oceny projektu, zawierający oceny
cząstkowe umożliwia wystawienie oceny
końcowej
(obejmujące on jak największy zakres
zdobywanych umiejętności, czynności Studenta
oraz ocenę jego zaangażowania,
a także samoocenę i ocenę innych osób
biorących udział w projekcie)
 50%
ocena opiekuna
 30%
średnia ocen wystawionych
przez członków grupy
 20%
samoocena
lp.
kryterium
1
Uczestniczyłem w wyborze tematu pracy
projektowej
2
Uczestniczyłem w opracowaniu opisu
projektu
3
Uczestniczyłem w planowaniu pracy
zespołu
4
Poszczególne etapy projektu
wykonywałem systematycznie
5
Zaplanowane zadania wykonywałem
terminowo
6
W pełni zaangażowałem się w prace
projektowe zespołu
7
Motywowałem kolegów do podjęcia
działań związanych z wykonywaniem
projektu
tak
częściowo
nie
lp.
kryterium
8
Unikałem tworzenia konfliktowych
sytuacji (??!!)
9
Pomagałem kolegom w przypadku
kiedy mieli trudności
10
W realizacji projektu korzystałem
z różnorodnych źródeł
11
Jestem zadowolony z mojej pracy
w zespole
12
Moje refleksje i uwagi związane
z wykonywaniem projektu w zespole
Moja praca zasługuje na ocenę
tak
2
3
częściowo
4
5
nie

wybór tematu i jego ujęcie,
zrozumienie zagadnienia

realizacja zamierzonych celów

poprawność merytoryczna

dotrzymywanie terminów

dobór i wykorzystanie różnych źródeł

estetyka wykonania prac

sposób i forma prezentacji

umiejętność współpracy w grupie
oraz organizacji pracy
 STORNA
TYTUŁOWA
zawiera nazwę projektu, imiona i nazwiska autorów
oraz opiekuna (koordynatora), datę złożenia
projektu, nazwę szkoły (instytucji) w której projekt
zrealizowano
 PODZIĘKOWANIA
(dla osób, instytucji, konsultantów mających wpływ
na końcowy efekt projektu)
 SPIS
TREŚCI
(sporządzony na końcu sprawozdania)

STRESZCZENIE PROJEKTU
W skondensowanej formie (do jednej strony A4) przedstawia
cele, warunki i podstawowe wnioski płynące z projektu
oraz uwypukla jego osiągnięcia

WSTĘP
A. warunki projektu
określa się cel, temat i czas wykonania projektu;
w tym miejscu należy poinformować dlaczego temat projektu
warty jest zainteresowania, należy przedstawić problem, który
jest tematem oraz dotychczasowe próby jego rozwiązania;
jakie aspekty problemu zostały przebadane i dlaczego;
należy podać dla kogo projekt jest przeznaczony
B. procedury badań
określa się zakres badań, metody zbierania informacji
i uzasadnienie ich wyboru

CZĘŚĆ GŁÓWNA – ODKRYCIE i INFORMACJE
należy podzielić tę część na mniejsze, logicznie uporządkowane;
przedstawia się tu istniejące rozwiązania, analizę wyników,
pomiarów, badań, opis sposobu dojścia do rozwiązania, opisuje
uzyskane efekty; najważniejsze rysunki, tabele, wykresy..

WNIOSKI
konkluzje wynikające z przeprowadzonych badań,
eksperymentów lub innych działań oraz omówienie
wad i zalet rozwiązania

REKOMENDACJE – ZALECENIA
zapisuje się je w przypadku , gdy opisana w projekcie sytuacja
nie jest satysfakcjonująca lub wykazuje warunkowość czy też
niestabilność; zawiera sugestie dotyczące działań w celu
naprawy istniejącej sytuacji

BIBLIOGRAFIA
(powinny do niej nawiązywać odsyłacze w tekście)

ZAŁĄCZNIKI
(wzory ankiet, kalkulacje ekonomiczne..)
Pracując w ramach grupy projektowej proszę przygotować pisemnie
i przedstawić na następnych zajęciach (w formie krótkiego referatu)
następujące zagadnienia:

określenie obszaru problemowego

wybór tematu (pomysł, selekcja, wybór)

uzasadnienie wyboru tematu

szczegółowy temat projektu

cele projektu (jasne i mierzalne)

przewidywaną formę realizacji i prezentacji
(wybraną w drodze dyskusji w grupie, biorąc pod uwagę: realność,
możliwość realizacji, spodziewane rezultaty, ryzyko, atrakcyjność..)

plan pracy grupy – zakres zadań dla każdego
z uczestników (harmonogram)

oraz zastanowić się wstępnie nad wyborem metody badawczej?..
Dziękując za uwagę..
..życzę Państwu Dobrego Dnia
METODY BADAŃ NAUKOWYCH
Jako metodę naukową rozumie się:
 całokształt
sposobów badawczego
docierania do prawdy i pojęciowego
przedstawiania jej
 sposób
uzyskiwania materiału
naukowego do prowadzenia badań

ustalenie i uzasadnienie problemu oraz dostrzeżenie zagadnień
pochodnych

krytyka problemu w świetle dotychczasowych osiągnięć nauki
(analiza literatury przedmiotu)

wyliczenie niezbędnych założeń lub twierdzeń, czasem także hipotez

ustalenie metod roboczych, obejmujące krytykę metod dotychczasowych
i wybór lub konstrukcję metod nowych

przeprowadzenie badań naukowych: wykonanie czynności wynikających
z postawionego problemu i wybranej metody roboczej

opracowanie materiałów zebranych w czasie badań i ich synteza

pisemne opracowanie wyników badań aż do stanu pracy gotowej do
druku, po czym ujawnienie ich w publikacji naukowej

krytyczna ocena przebiegu własnych badań
i pisemnego opracowania wyników

METODA OBSERWACYJNA

METODA INTUICYJNA

KRYTYKA ŹRÓDEŁ

METODA ANKIETOWA

ANALIZA KRYTYCZNA

METODA EKSPERYMENTALNA

METODA STATYSTYCZNA

METODA MONOGRAFICZNA





sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę
i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym
(w odróżnieniu od metody eksperymentalnej)
jest celowym poszukiwaniem faktów,
celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów
stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego
spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe;
wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk,
od którego często zaczynają się badania naukowe
jest najstarszą metodą roboczą pracy naukowej
jej elementy występują w wielu innych metodach
należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów
widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy
obserwacji;
tworzą one schemat obserwacyjny lub przewodnik obserwacyjny;
podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez
postawionych w przewodniku


niektóre obserwacje dokonywane
są przy pomocy instrumentów naukowych
(środków technicznych do różnego rodzaju
badań )
spełniają one często funkcję pomocniczą,
umożliwiając dokładną obserwację
pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych
zjawisk, ale również na udokumentowanie ich;
ważne więc jest poznanie specyfiki działania
poszczególnych instrumentów naukowych,
ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie
(np. internet – przeglądarka internetowa)


obserwacja bez interwencji – jej celem jest opis naturalnie
występujących zachowań bez ingerowania w nie przez
badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką
trafnością ekologiczną (kiedy taka obserwacja odbywa się w
warunkach naturalnych, nazywamy ją obserwacją naturalną),
ta metoda jest wykorzystywana głównie w psychologii
obserwacje z interwencją – obejmują sytuacje, gdy badacz
ingeruje w spontaniczny tok zdarzeń, wyróżnia się trzy typy
tego rodzaju obserwacji:
• obserwację uczestniczącą – badacz sam uczestniczy w sytuacji,
która jest przedmiotem jego obserwacji
• obserwację ustrukturowaną – może być prowadzona w warunkach
naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące
go zdarzenia
• eksperyment naturalny – badacz manipuluje wieloma zmiennymi
w warunkach naturalnych i określa ich wpływ na zachowanie


metoda intuicyjna to sposób pracy naukowej,
w którym argumenty do twierdzeń ogólnych
są czerpane z doświadczenia osobistego
sprawdzianem ostatecznym dla prac naukowych
opartych na tej metodzie są wyniki badań
późniejszych;
częściowo można już się przekonać o wartości
takiej pracy według stopnia zgodności zawartych
w niej twierdzeń z ustaloną już wiedzą naukową
i z bieżącym stanem problematyki naukowej





rozumie się jako pracę naukową, czysto umysłową;
polega ona wtedy na rozważeniu pojęć,
przypuszczeń, problemów, projektów lub innych
elementów szeroko pojętej pracy naukowobadawczej
jest składnikiem zawsze i koniecznie obecnym
w każdej metodzie badan naukowych
staje się niezbędna do uzasadnienia problemu,
wyboru metody roboczej, wskazania założeń,
ustalenia hipotez
tożsama z myśleniem?..

polega na stwierdzeniu autentyczności śladów pewnej
działalności ludzkiej (źródło historyczne) oraz odczytaniu
ich znaczenia (wydarzenie historyczne) w świetle przyczyn
i warunków ich powstania w procesie historycznym

niezbędna w poznawaniu przebiegu minionej aktywności
(np. chronologia) i jej wytworów

w procesie oceny jakości źródła pomocnych jest szereg
metod, tzw. Nauk Pomocniczych Historii,

ma fundamentalne znaczenie w metodologii badań
historycznych

uwaga na fałszerstwa..
(MRP, H. Ford..)



metoda ankietowa i metoda wywiadu to metody
badań naukowych polegające na stawianiu pytań,
a następnie – na opracowywaniu uzyskanych
odpowiedzi (próbka reprezentatywna?)
stanowią one trzon metodologiczny
nauk społecznych
ankieta jest zbiorem pytań stawianych pisemnie,
celem uzyskania odpowiedzi mających służyć
do rozwiązania pewnego problemu;
odpowiedzi te są następnie opracowywane
statystycznie, a wyniki objaśniane /
interpretowane



odpowiedzi na pytania często bywają niedokładne
lub kłamliwe czy zwodnicze
istnieją jednak sposoby na uzyskanie prawdy z takich
wypowiedzi, w ankietach tym sposobem jest odpowiednie
ułożenie pytań, na przykład zadawanie parokrotne pytań
różnie sformułowanych, które jednak powinny dać
tą samą odpowiedź
ankiety mogą być niedokładne lub wręcz nieprawdziwe
z tego powodu, że pytania zostały źle ułożone: ankietowany
nie rozumie ich lub jego odpowiedź leży poza przyjętym
zestawem odpowiedzi (w pytaniach zamkniętych)
wartość poznawcza w badaniach naukowych obu metod jest
ogromnie zmienna, w zależności od jakości przygotowania
ankiet i od praktycznego zastosowania jednej z nich

metoda analizy i krytyki piśmiennictwa albo analiza
krytyczna jako metoda badań naukowych jest stosowana do
prac naukowych i badań innych naukowców

jest metodą stosowaną powszechnie w nauce

powstają dzięki niej publikacje oparte nie tylko na badaniach
własnych, lecz na pracach i badaniach cudzych

elementy tej metody są stosowane również
w innych badaniach

istotą metody naukowej jest przystosowanie nowego
problemu do wiedzy dotychczasowej, a więc niezbędnym
etapem jest analiza i krytyka literatury przedmiotu



charakteryzuje się innym niż w obserwacji stosunkiem
osoby badanej do zjawiska badanego; obserwując nie
zmienia się badanego zjawiska - natomiast eksperyment
naukowy polega na czynnej modyfikacji zjawiska
stanowiącego przedmiot badania, dążąc do poznania
zależności przyczynowych pomiędzy składnikami lub
warunkami przebiegu
badanego zjawiska
dzięki eksperymentom powstała większa część odkryć
w fizyce, chemii, biologii i innych dziedzinach naukowych
metoda ta najlepiej nadaje się do badań nad zjawiskami
powtarzającymi się w warunkach przynajmniej częściowo
takich samych
(nadaje się więc także do badań nad zjawiskami
społecznymi, politycznymi lub gospodarczymi)


wyodrębnienie zjawiska mającego stanowić
przedmiot badania, nazywane stwarzaniem
układu odosobnionego
ustalenie zmiennych warunków danego zjawiska
i wyodrębnienie warunków mających stanowić
przedmiot czynnej ingerencji prowadzącego
eksperyment

wywołanie zmian wyodrębnionych
warunków zjawiska.

stwierdzenie rodzaju zmiany czynnie wywołanej




do pomiaru wielkości zmian służą instrumenty naukowe
możliwy jest jednak eksperyment naukowy bez
instrumentów, pod warunkiem możliwie dokładnego opisu
warunków zmiennych
podobnie jak w metodzie obserwacyjnej do badań
przystępuje się z przygotowanymi punktami widzenia i
założeniami
niezbędnym jest także rejestrowanie przebiegu
eksperymentu oraz uzyskanych wyników; metoda jedynej
różnicy
obserwacja stanowi część składową eksperymentu;
wiele prac badawczych prowadzi się metodami
obserwacyjnymi i eksperymentalnymi łącznie,
niejako podchodząc z dwóch stron do studiów
nad tą samą sprawą


eksperyment naturalny jest analizą przebiegu zjawiska,
wywołanego i kontrolowanego, ale w warunkach
naturalnych, między innymi w warunkach działalności
ludzkiej uprawianych z innych względów niż poznawanie
prawdy naukowej;
stosuje się tu na przykład grupy równoważne: grupę
eksperymentalną i grupę kontrolną, by porównać
zachowanie pewnej zbiorowości gdzie wprowadzony zostaje
nowy czynnik i zbiorowości, gdzie zmiana taka nie nastąpiła
Eksperyment laboratoryjny wykonywany jest w sztucznie
stworzonym środowisku – tradycyjnie w ograniczonym
zaopatrzonym w przyrządy miejscu jakim jest laboratorium,
z zastosowaniem odpowiednich instrumentów;
istotą takich eksperymentów jest izolacja zjawisk w postaci
układów odosobnionych;
jest szeroko stosowany w naukach ścisłych, naukach
technicznych, naukach biologicznych i w naukach
medycznych



stosuje się wszędzie tam, gdzie chodzi o poznanie
prawidłowości w zakresie zjawisk masowych – tam,
gdzie bada się problemy demograficzne,
ekonomiczne, socjologiczne (oraz w innych naukach)
dzięki danym statystycznym można ustalić zmienność
zjawisk masowych, tendencji ich przekształceń
w czasie (sporządza się w tym celu wykresy,
ilustrujące krzywą rozwoju danego zjawiska
czy też to, jaką część stanowi większej całości)
część danych dostarcza badanie metodą grup
reprezentatywnych (zbiera się dane nie od
wszystkich, ale od odpowiednio wybranej grupy,
określanej jako grupa reprezentatywna)

celem analizy statystycznej jest pozyskanie jak
największej wiedzy z pozyskanych danych

aby zbiór danych był dobrą bazą do analizy
statystycznej należy:
• zaplanować badanie
• podsumować zbiór danych z obserwacji, podkreślając
tendencje, ale rezygnując ze szczegółów
• uzgodnić, jaką wiedzę o badanym zjawisku mają
dostarczyć dane.

powyższe punkty odpowiadają działom
statystyki:
• metoda reprezentatywna
• statystyka opisowa
• wnioskowanie statystyczne




należy do metod obserwacji częściowej
polega na wszechstronnym opisie i szczegółowej analizie
pojedynczej jednostki lub niewielkiej liczby
charakterystycznych jednostek badanej zbiorowości
statystycznej (w związku z tym, że badaniu poddaje się
pojedynczą jednostkę obejmuje ono na ogół bardzo szeroki
zakres zagadnień, co sprzyja wnikliwej analizie;
przy tego typu badaniu oprócz charakterystyki liczbowej
uwzględnia się informacje w formie jakościowo-ilościowej)
w metodzie monograficznej, badana jednostka dobierana
jest w sposób świadomy (wybiera się jednostkę typową,
taką, która występuje powszechnie; czasem bada się
jednostki skrajne lub też przodujące)
z uwagi na to, że na podstawie badania jednostki ocenia się
całą zbiorowość, ważne jest by dokonać poprawnego doboru
Dziękując za uwagę..
..proszę o przygotowanie.. (na piśmie, 2-3 str)..
..planu realizacji próbnego projektu dyplomowego
(spis treści ww. planu jest dostępny na slajdzie nr 3)