Transcript polityka energetyczna

Wspólne działania
UE
POLITYKA W ZAKRESIE BADAŃ I ROZWOJU
Nowe technologie:
Chociaż pierwsze prace badawcze, finansowane ze
wspólnego budżetu, prowadzono już w latach
siedemdziesiątych, nie stanowiły one wielkiego
przełomu w sferze nowych technologii. W 1978
roku unijny program FAST objął 54 ośrodki, w
których opracowywano 36 zagadnień - głównie
technologie informatyczne i biotechnologie. Jego
budżet, w porównaniu ze środkami
wyasygnowanymi na ten cel przez Amerykanów,
był symboliczny - 5,6 mln ECU.
POLITYKA W ZAKRESIE BADAŃ I ROZWOJU
• Badania na skalę przemysłową podjęto w Unii w latach
osiemdziesiątych. Wspólnota jednak pozostawała wciąż
daleko w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Japonią.
• Istniało niebezpieczeństwo, że wkrótce zostanie
zdystansowana przez Koreę Południową, Singapur i Tajwan.
Wprowadzono programy badawcze w dziedzinie
informatyki i telekomunikacji. W ramach ESPRIT I
(informatyka) wykonano 227 projektów. W pracach
badawczych uczestniczyło 536 przedsiębiorstw,
uniwersytetów i instytutów badawczych. Sukces programu
ESPRIT I zachęcił do przedłużenia badań także na lata
dziewięćdziesiąte. Podwojono środki budżetowe - wyniosły
one ponad 3 mld ECU w ciągu czterech lat.
POLITYKA REGIONALNA
• Reforma funduszy strukturalnych (1988) i
związane z nią ustalenie nowych, precyzyjnych (i
do dziś obowiązujących) celów tworzyło wspólną
wizję problematyki regionalnej.
• Na mocy Traktatu z Maastricht (1992) został
powołany Fundusz Spójności. Przyznawany jest
on państwom UE, w których PKB w przeliczeniu
na jednego mieszkańca wynosi mniej niż 90 proc.
średniej UE. Z pomocy korzystają Hiszpania,
Portugalia, Irlandia i Grecja. Współfinansowane
są przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska
naturalnego i infrastruktury transportu (sieci
transeuropejskie). Budżet funduszu wynosi 2,5
mld euro rocznie.
POLITYKA REGIONALNA
• Na obszarze Unii Europejskiej istnieje w sumie
ponad 200 regionów, o różnym stopniu
zaludnienia, warunkach geograficznych czy
wskaźnikach ekonomicznych. Są wśród nich
najbogatsze miasta świata takie jak Londyn
(222% średniego dochodu w Unii), Bruksela
czy Paryż, ale również takie jak grecki Epir,
gdzie średni dochód na głowę mieszkańca jest
pięć razy niższy niż w stolicy Wielkiej Brytanii.
POLITYKA REGIONALNA
• W połowie lat dziewięćdziesiątych dochód na
jednego mieszkańca najuboższych regionów UE
wynosił nieco ponad połowę przeciętnego
dochodu we Wspólnocie (55 proc.).
• Aby zmniejszyć różnice w rozwoju najbogatszych i
najuboższych regionów Europy Unia prowadzi
szereg działań określanych mianem polityki
regionalnej. Chodzi o wsparcie finansowe i
strukturalne regionów zacofanych, stref
przygranicznych i terytoriów, dotkniętych
upadkiem tradycyjnych przemysłów: węglowego,
stalowego, stoczniowego i tekstylnego.
POLITYKA PRZEMYSŁOWA
• Trudność z jej zdefiniowaniem wynika z tego,
że na treść tej polityki składają się również
działania podejmowane w innych obszarach:
w ramach polityki handlowej, finansowej,
regionalnej, ochrony środowiska, zdrowia,
obrony narodowej, a zwłaszcza w dziedzinie
badań i rozwoju, systemu oświaty, kształcenia i
szkolenia zawodowego.
POLITYKA PRZEMYSŁOWA
• Do głównych celów polityki przemysłowej UE można
zaliczyć:
• - wspieranie postępu naukowo-technicznego
decydującego o konkurencyjności wyrobów
wspólnotowych;
• - wspieranie rozwoju tzw. przemysłów strategicznych
tj.: zapewniających utrzymanie lub rozszerzenie na
światowych rynkach udziału w produkcji wyrobów
nowych generacji, opartych na nowoczesnych
technologiach oraz ważnych dla obronności i
prestiżowych z punktu widzenia pozycji
międzynarodowych (informatyka, biotechnologia,
elektronika i telekomunikacja, badania i technologie
kosmiczne, przemysł lotniczy, materiały syntetyczne,
energia atomowa);
POLITYKA PRZEMYSŁOWA
• - restrukturyzacja przemysłów tradycyjnych
(wydobywczego, energetycznego, hutniczego,
tekstylnego);
• - pobudzanie i restrukturyzacja przemysłu w
regionach opóźnionych w rozwoju o zanikającej
produkcji przemysłów "schyłkowych", o
rosnących tendencjach do strukturalnego
bezrobocia, wymagających szybkiej poprawy
stanu środowiska naturalnego.
POLITYKA PRZEMYSŁOWA
• W 1967 r. w Komisji Europejskiej utworzono Dyrekcję
Generalną ds. Polityki przemysłowej i powierzono jej
współdziałanie w polepszaniu międzynarodowej
produktywności europejskiego przemysłu,
utrzymywaniu wysokiego poziomu zatrudnienia w
drodze swobodnego przepływu wyrobów, koordynację
narodowych polityk i monitorowanie konkurencji
zewnętrznej. Obecnie nadzór nad polityką
przemysłową sprawuje Dyrekcja Generalna ds.
Przedsiębiorstw łącząca zagadnienia polityki
przemysłowej, MSP, telekomunikacji i innych
związanych z rynkiem wewnętrznym.
POLITYKA PRZEMYSŁOWA
• Instrumentami realizacji polityki przemysłowej są: finansowanie/ współfinansowanie: badań i rozwoju,
kształcenia kadr i szkolenia zawodowego, rozwoju
regionalnego, infrastruktury, ochrony środowiska,
subwencje dla podupadających przedsiębiorstw i gałęzi
- procedury antydumpingowe i antysubwencyjne programy rozwoju przemysłu (krajowe, restrukturyzacji
gałęziowej i regionalnej przemysłu, transferu
technologii), - doradztwo, - standardy i normy
techniczne, - promowanie przekształceń
organizacyjnych przedsiębiorstw (prywatyzacja), zamówienia publiczne, - systemy podatkowe
poszczególnych krajów.
POLITYKA UE W STOSUNKU DO MAŁYCH I
ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW
• Ponieważ Unii Europejskiej zależy na
podniesieniu konkurencyjności małych i
średnich przedsiębiorstw, to w 2000 roku Rada
Europejska przyjęła Europejską Kartę Małych
Przedsiębiorstw. Zawiera ona zalecenia dla
państw członkowskich, dzięki którym ten cel
ma zostać osiągnięty.
• Zgodnie z zapisami tego dokumentu, UE ma :
– rozwijać edukację i szkolenia z zakresu
przedsiębiorczości;
– ułatwiać rejestrację firm;
– upraszczać regulacje prawne;
– rozwijać kształcenie zawodowe i ustawiczne;
– poprawiać dostępność usług elektronicznych;
– polepszać funkcjonowanie firm na jednolitym rynku;
– upraszczać system podatkowy i poprawiać dostęp do
źródeł finansowania.
• Ma też wspierać nowe technologie, promować
skuteczne zastosowanie e- biznesu i
nowoczesnych systemów wspierania firm, a także
efektywniej reprezentować interesy
przedsiębiorstw na poziomie krajowym i unijnym.
• Przedsiębiorcy korzystają, też z pomocy sieci Euro - Info
Centre (EIC).
• Idea takiej sieci narodziła się w 1986 r., a już rok później
Komisja Europejska utworzyła ponad 300 Centrów
Euro-Info.
• Mają one ułatwiać dostęp do informacji o UE
przedsiębiorstwom, szkołom wyższym, placówkom
oświatowym i innym zainteresowanym.
• Ich celem jest ułatwianie firmom korzystanie z
europejskiego rynku nowych technologii i
wspomaganie międzynarodowego transferu
technologii. Obecnie sieć obejmuje także kraje
stowarzyszone - Islandię, Norwegię, Izrael i Szwajcarię.
POLITYKA ENERGETYCZNA
• Polityka energetyczna UE nie dotyczy
wyłącznie sektora energii, ale również ochrony
środowiska, podatków, handlu i konkurencji.
Ma na celu budowę wspólnego rynku energii,
zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii
oraz ochronę środowiska. Budowa
wewnętrznego rynku energetycznego
realizowana jest pośrednio poprzez
harmonizację prawa państw członkowskich i
bezpośrednio przez liberalizację narodowych
rynków energetycznych.
• Początki wspólnej polityki energetycznej WE
sięgają Traktatu o Europejskiej Wspólnocie
Węgla i Stali z 1951 r. oraz Traktatu
powołującego Europejską Wspólnotę Energii
Atomowej - EURATOM z 1957 r.
• Po kryzysie naftowym lat 70. kraje europejskie
zdały sobie sprawę z uzależnienia gospodarki od
zewnętrznych źródeł energii, zwłaszcza ropy
naftowej. Rządy państw europejskich zaczęły
tworzyć narodowe programy energetyczne.
Dopiero w latach 80. Komisja Europejska podjęła
w raporcie "Rynek wewnętrzny energii"
inicjatywę liberalizacji europejskiego rynku
energii. Dotyczyło to głównie sektorów węgla
kamiennego i energii elektrycznej. Większej wagi
nabrały także elementy ochrony środowiska.
Zadaniem polityki energetycznej Unii Europejskiej
jest zapewnienie niezawodnego zaopatrzenia w
tanią i przyjazną dla środowiska energię.
Trzy cele polityki energetycznej to:
- zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego;
- zapewnienie konkurencyjności;
- ochrona środowiska, a zwłaszcza przeciwdziałanie
zmianom klimatycznym.
• Budowa wewnętrznego rynku energetycznego
realizowana jest pośrednio poprzez harmonizację
narodowych rynków energetycznych.
• Priorytetem UE jest utworzenie wspólnego rynku
energii, najefektywniejszego,
najbezpieczniejszego i najbardziej
konkurencyjnego.
UE ustaliła przejrzyste ceny energii, udostępniła
sieci do tranzytu gazu ziemnego i energii
elektrycznej.
Przyjęto dwie zasady:
1) zasadę regulowanego dostępu - uprawnieni
odbiorcy energii elektrycznej mają dostęp do sieci
na podstawie taryf zatwierdzanych przez organ
nadzorujący; taryfy te nie są indywidualnie
negocjowane i mają zastosowanie do wszystkich
uprawnionych grup odbiorców energii
elektrycznej ;
2) zasadę negocjowanego dostępu - każdy
użytkownik sieci negocjuje z operatorem sieci
indywidualne warunki dostępu do sieci w zakresie
taryf przesyłowych.
POLITYKA ENERGETYCZNA
• Unia Europejska szczególną wagę przywiązuje
do respektowania zasady wolnej konkurencji
na wewnętrznym rynku energii każdego z
krajów członkowskich - w sposób przejrzysty
mają być ustalone ceny, jak prowadzone
działania inwestycyjne. Wszelkie odstępstwa
czy wyjątki wprowadzające preferencje dla
lokalnych podmiotów są traktowane z dużą
troską, stanowią bowiem potencjalne
zagrożenie dla mechanizmu rynkowego.
POLITYKA ENERGETYCZNA
• Jeśli chodzi na przykład o sektor energetyki to
w jego rozwoju, ochrona środowiska
naturalnego stała się jednym z podstawowych
celów, głównie w odniesieniu do
zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.
Powstały zintegrowane zasady zapobiegania
zanieczyszczeniom i kontroli, obowiązujące
także kraje ubiegające się o członkostwo w
Unii Europejskiej.
POLITYKA ENERGETYCZNA
• Rosyjsko-ukraiński kryzys gazowy na początku
stycznia 2006 roku (którego jednym z e skutków
było zmniejszenie dostaw rosyjskiego gazu do
Europy Zachodniej) uświadomił UE, że jej
bezpieczeństwo energetyczne nie jest pewnikiem.
Kryzys zapoczątkował dyskusję nt. zwiększenia
bezpieczeństwa energetycznego w UE. najczęściej
pojawiają się postulaty o dywersyfikacji źródeł
dostaw gazu, tworzenia zapasów gazu i
wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.
POLITYKA ENERGETYCZNA
• Swój udział w dyskusji o energetycznym
bezpieczeństwie UE ma również Polska. Pod
auspicjami prezydenta Lecha Kaczyńskiego
została przygotowana nowa strategia
wspólnego bezpieczeństwa energetycznego w
Europie. Polska proponuje m.in. o wspólny
system magazynowania gazu, wspólną
rozbudowę istniejących rurociągów i budowę
nowych. Kluczowym elementem koncepcji są
jednak gwarancje bezpieczeństwa