Transcript Güvenli ayakkabılar ve botlar

İÇERİK
 KKD Olarak Ayakkabı ve Botlar
•
•
•
•
Ayak ve Bacak Koruyucuları
Ayak Koruyucularının Önemi
KKD Olarak Kullanılan Ayak Giyeceği Tasarımları
İş ve Güvenlik Ayakkabılarının Tasarımı
 KKD Olarak Kullanılan Ayakkabı ve Botlarda Temel Gereksinimler
•
•
•
•
•
Burun ve Ayak Üst Bölüm Koruyucuları İçin Temel Gereksinimler
Taban İçerisinde Batmaya Dayanıklı Plakalar İçin Temel Gereksinimler
Elektriksel Özellikler
Sıcaklığa ve Soğuğa Karşı Yalıtım
Topuk Bölgesi Enerji Absorpsiyonu ve Dış Taban Özellikleri
 KKD Olarak Kullanılan Ayakkabı ve Botlarda İşaretlemeler
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
2
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)
Nedir
 Kişisel Koruyucu Donanım,
bir veya birden fazla sağlık ve
güvenlik risklerine karşı
korunmak için kişilerce
giyilmek, takılmak veya
taşınmak amacıyla
tasarlanmış herhangi bir
cihaz, alet veya malzemedir.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
3
Ayak ve Bacak Koruyucuları
 Ayakkabı, bot, çizme, tozluk
ve dizlikler gibi donanımlardır.
 İnşaat, maden, yer altı, metal
vb işlerde elektriğe, sıcaklığa,
kaymaya, düşen, sıçrayan ve
batan cisimlere karşı koruma
sağlar.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
4
Ayak Koruyucularının Önemi
 Ayak ve ayak bileği çevresinde iş kazalarına bağlı
meydana gelen yaralanmalar, bütün iş kazaları
içerisinde ciddi bir orana sahiptir.
 Anatomik yapısı gereği
yaralanmalara karşı hassas
olan ayak, fonksiyonlarını
yerine getirememesi halinde
kişinin yaşam standartlarını
son derece olumsuz etkiler.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
5
WorkSafeBC Business Information & Analysis, March 31st, 2010
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
6
KKD Olarak Kullanılacak Ayak Giyeceği
Tasarımları - TS EN ISO 20345
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
A
Ayakkabı
B
Kısa Bot
C
Uzun Bot
D
Dize Kadar Çizme
E
Diz Üstünde Çizme
1
Giyen kişiye göre
ayarlanabilen
değişebilir yükseklik
7
İş ve Güvenlik Ayakkabıları
 Çoğunlukla iş yerlerinde
kullanılan, çalışanların
ayaklarını oluşabilecek
kazalardan ve darbelerden
koruyan ayakkabılardır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
8
İş Güvenliği Ayakkabılarının Bölümleri
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
9
İş Güvenliği Ayakkabılarının Bölümleri
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
10
KKD Olarak Kullanılacak
Ayakkabılarda Standartlar
 TS EN ISO 20344 - Kişisel Koruyucu Donanım, Ayak
Giyecekleri İçin Deney Metotları
 TS EN ISO 20345 - Emniyet Ayak Giyecekleri
 TS EN ISO 20347 - İş Ayak Giyecekleri
 TS EN 12568 - Ayakkabı Burnu Ve Nüfuz Etmeye
Dirençli Metal Takviyeler
 TS EN 50321 - Elektriksel Yalıtımlı Ayak Giyecekleri
 ASTM F2413 - Performance Requirements for
Protective (Safety) Toe Cap Footwear
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
11
KKD Olarak Kullanılan Ayakkabı
ve Botlarda Temel Gereksinimler
Burun Koruyucuları
 Ayakkabının ön tarafına, parmakların darbelerden
korunması amacı ile konulan bombedir.
 Burun koruyucuları, ayakkabıya
hasar verilmeksizin çıkarılmayacak
şekilde ayakkabı ile birleştirilmiş
olmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
12
Burun Koruyucuları
 Ayağa rahatsızlık vermemesi amacıyla burun
koruyucunun arka kenarından en az 5 mm içeri
girecek şekilde ve zıt doğrultuda en az 10 mm
uzanan uç kaplaması (destek bandı) bulunmalıdır.
 Burun koruyucusu takılan
ayakkabılarda gamba astarı
veya astar görevi görecek
saya elemanı bulunmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
13
Burun Koruyucusunun İç Uzunluğu
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
14
Ayak Giyeceği Burun Koruyucusunun Asgari
İç Uzunluğu
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
15
Burun Koruyucuların Darbe Direnci
 Darbe Direnci tayini, 20 kg ±
0,2 kg kütledeki çelik
vurucunun koruyucu ayak
giyecekleri için (100 ± 2) J ve
emniyetli ayak giyeceği için
(200 ± 4) J’luk darbe enerjisi
verecek şekilde uygun
yükseklikten deney ekseni
üzerine düşürülmesiyle elde
edilir.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
Darbe Vurucusu
16
Emniyetli Ayakkabıların Darbe Direnci
Ayak Giyecekleri İçin
Deney Ekseni
Darbe Deneyi İçin Silindir Konumu
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
17
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
18
 KKD olarak kullanılacak ayakkabı ve botlar, (200±4)
J’luk darbe enerjisine tabi tutulduklarında,
ayakkabının burun koruyucusunda meydana gelen
açıklık, aşağıdaki çizelgeye uygun olmalıdır.
Darbe ve sıkıştırmada ayakkabı burnu altında en küçük açıklık (mm)
 Ayrıca, burun koruyucu deney ekseni üzerinde,
malzeme boyunca uzanan herhangi bir çatlama
oluşmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
19
Burun Koruyucuların Sıkıştırma Direnci
 Sıkıştırma direncinin tayini, 5 ± 2 mm/dk hızla
hareket eden tablalar arasında en az 20 kN’luk
(±% 1 toleranslı) kuvvetle deney parçasına bir
güç uygulayan sıkıştırma makinesi ile
gerçekleştirilir.
 Kuvvet uygulandığı sürece tablalar paralel
kalmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
20
 Deney parçası olarak kullanılan ayakkabı burnu
sıkıştırma makinesinin tablaları arasına yerleştirilir.
Numune, emniyet ayak giyeceği için (15 ± 0,1) kN,
koruyucu ayak giyeceği için (10 ± 0,1) kN’luk yük ile
sıkıştırılır.
Sıkıştırma deney düzeneği
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
21
Burun Koruyucuların Sıkıştırma Direnci
 Ayakkabı burnuna, koruyucu ayak giyecekleri için
amaçlanan ayakkabı burunları için 10±0,1 kN’luk,
emniyetli ayak giyecekleri için amaçlanan ayakkabı
burunları için 15±0,1 kN’luk bir sıkıştırma yükü
uygulandığında burun koruyucusundaki açıklık
çizelgede verilen değerlerden düşük olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
22
Taban İçerisine Konulan Batmaya Dayanıklı Plakaların
Nüfuziyet Direnci
 Batmaya dayanıklı takviye elemanı deney
donanımının plâkaları arasına konulur ve çivinin
deney parçasına giriş hızı 10± 3 mm/dk olacak
şekilde belirli bir hızla çalıştırılır.
 Artışın ilk kesildiği noktada kuvvet Newton
cinsinden kaydedilir. KKD olarak kullanılacak
ayakkabılarda nüfuziyet direnci 1100 N’dan
düşük olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
23
Taban İçerisine Konulan Batmaya Dayanıklı Plakaların
Nüfuziyet Direnci
Nüfuziyet direnci deneyinde
kullanılacak deney çivisi
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
Deney Düzeneği
24
Taban İçerisine Konulan Batmaya Dayanıklı Plakaların
Bükülme Direnci
 Deney parçası olarak kullanılan takviye plakası,
bükülme hattı olarak belirlenen noktadan itibaren
bükülme cihazına yerleştirildiği ilk konumundan 33
mm yüksekliğe saniyede 16±1 çevrimlik bir hızla
kıvrılır.
 Deney cihazındaki kılavuz kol, takviye plakanın
kıvrım hareketini sağlar ve her kıvrımdan sonra ilk
konumuna dönüp dönmediğinin kontrol edilmesine
de olanak verir.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
25
Taban İçerisine Konulan Batmaya Dayanıklı Plakaların
Bükülme Direnci
Takviyelerin nüfuziyet direnci için
bükülme cihazı
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
Takviyelerde, 1x106
bükülme çevrimi
tamamlandığında
görünür bir çatlama
olmamalıdır.
26
Taban İçerisine Konulan Batmaya Dayanıklı Plakaların
Bükülme Direnci
Takviyeler için bükülme hattı
Takviye, dönüm noktası (joint) ve topuk bölgesi teğet
olacak şekilde düz bir hatta doğru yerleştirilir. Dönüm
noktasındaki teğete bir dikme çizilir. Bu hat takviyenin
sıkıştırıldığı yerdeki bükülme hattıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
27
Antistatik Ayakkabılar İçin Elektrik Direnci
 Elektrik direncinin tayini için, toplam 4 kg kütledeki
temiz çelik bilyeler ayakkabının içine doldurulur.
 Doldurulmuş numune bakır
levha üzerine yerleştirilir, bakır
levha ile çelik bilyeler arasına
(100 ± 2) V DC’lik deney
gerilimi 1 dakika süreyle
uygulanır ve direnç hesaplanır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
28
Antistatik Ayakkabılar İçin Elektrik Direnci
 Taban malzemesinin
özelliğine göre kuru veya ıslak
ortamda şartlandırma
sonrasında elde edilen deney
verileri, antistatik ayak
giyecekleri için 100 kΩ‘dan
fazla ve 1000 MΩ’a eşit veya
bundan daha az olmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
29
Sıcaklığa Karşı Yalıtım
 Sıcaklığa Karşı Yalıtım Tayini için taban astarının
sıcaklığı (23 ± 2)°C’ta sabitlenene kadar
şartlandırılır.
 Deney için hazırlanan kum banyosu, en az 2 saat
süreyle ön ısıtmaya tabi tutulur. Kum banyosunun
tabanını oluşturan sıcak levhanın sıcaklığı 150°C
veya 250°C (± 5°C doğrulukta) olmalıdır. Bu
sıcaklık deney süresince muhafaza edilir.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
30
Sıcaklığa Karşı Yalıtım
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
31
Sıcaklığa Karşı Yalıtım
 Ayakkabı, sıcak levha ile en iyi şekilde temas
etmesi sağlanarak kum banyosu içerisine
yerleştirilir. Taban astarındaki sıcaklığın zamana
göre artışı, sıcaklık ölçme cihazı ile ölçülür.
 Elde edilen sıcaklık farkı, emniyetli
ayakkabılarda ve iş ayakkabılarında 22°C’tan
fazla olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
32
Soğuğa Karşı Yalıtım
 Soğuğa Karşı Yalıtım Tayini için taban astarının
sıcaklığı (23 ± 2)°C’ta sabitlenene kadar
şartlandırılır.
 Deney için oluşturulan soğuk kutunun sıcaklığı
(-17±2)°C’a ayarlanır ve deney süresince bu
sıcaklık muhafaza edilir. Ayakkabı soğuk kutu
içerisindeki laboratuar krikosu üzerine yerleştirilir
ve bir ısı yalıtım kapağı ile sızdırmazlığı sağlanır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
33
Soğuğa Karşı Yalıtım
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
34
Soğuğa Karşı Yalıtım
 Taban astarındaki sıcaklığın zamana göre ölçülmesi
amacıyla, sıcaklık ölçme ucuna bağlı olan ve grafik
olarak sıcaklık düşüşünü kaydeden sıcaklık ölçme
cihazı kullanılır.
 Sıcaklıktaki düşüş, deney parçası soğuk hücreye
yerleştirildikten 30 dakika sonra hesaplanır. Elde
edilen sıcaklık düşüşü, emniyetli ayakkabılarda ve iş
ayakkabılarında 10°C’tan fazla olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
35
Topuğun Yere Basma Bölgesinin Enerji Absorpsiyonu
 Deney parçası, çelik bir tabla üzerine ökçe ile
birlikte yerleştirilir ve deney zımbası ayak
giyeceğinin iç tarafından tabanına doğru 5000
N’luk kuvvet elde edilene kadar (10 ± 3) mm/dak
deney hızında bastırılır.
 Her deney için yük/sıkıştırma eğrisi çizilir ve
joule cinsinden enerji absorpsiyonu (E) tayin
edilir.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
36
Topuğun Yere Basma Bölgesinin Enerji Absorpsiyonu
Burada;
 F: Newton cinsinden uygulanan sıkıştırma kuvveti,
 S: mm cinsinden mesafedir.
 İş ve emniyet ayakkabılarında topuğun yere basma
bölgesinin enerji absorpsiyonu 20 J’den fazla
olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
37
Ayak Üst Bölümü Koruyucusu
 Ayak üst bölümünü
koruyucusu, darbe altında
ortaya çıkan kuvvetleri
tabana, ayak giyeceği burun
koruyucusuna ve mümkün
olabildiğince ayak yüzey
genişliğine yayacak şekilde
uygun malzemeden
yapılmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
Darbe Noktası
38
Ayak Üst Bölümü Koruyucusu
 Emniyet ayakkabılarının 100±2 J değerinde darbe
enerjisi altında üst bölümlerindeki açıklık
çizelgeye uygun olmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
39
Dış Taban Dişli Alan Özellikleri
 Ayak giyeceği burun koruyucusunun kenar bölgesi
hariç taranmış alanda yana açık dişler olmalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
40
Çok Tabakalı Dış Taban
Tamamen Kauçuk yada
Tamamen Polimerik Taban
 Doğrudan enjekte edilerek veya vulkanize edilerek
oluşturulmuş dış tabanların d1 kalınlığı 4mm’den,
 Çok tabakalı dış tabanların d1 kalınlığı 4 mm’den
 Tamamı kauçuk ve tamamı polimer esaslı
tabanların d1 kalınlığı 3 mm’den d3 kalınlığı 6
mm’den az olmamalıdır.
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
41
KKD Olarak Kullanılan Ayakkabı
ve Botlarda İşaretlemeler
 Emniyet ve iş ayak giyeceklerinin her bir parçasına
kabartma veya damgalama gibi metotlarla yapılarak
aşağıdaki bilgiler açık ve kalıcı olarak işaretlenmelidir:
a) Ayak giyeceği numarası,
b) İmalatçının tanıtım işareti,
c) İmalatçının tip kısa gösterilişi,
d) İmalat yılı ve dönemi,
e) Standardın numarası ve yılı(örneğin, TS EN ISO 20347:2007),
f) Temin edilen korumaya uygun semboller veya kodlar (SB, S1, S5).
Bahtiyar ÖZTÜRK
Caner GÜLEN
42