Transcript Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Podstawowe informacje o Naturze 2000
i planach ochrony
Iwona Bubak
Michał Behnke
Elbląg, 16 stycznia 2014
Czym jest Natura 2000?
 Sieć obszarów chronionych utworzona w Polsce w 2004 r.
 Obejmuje:
1) obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO);
2) specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO);
3) obszary mające znaczenie dla Wspólnoty.
 Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość
obszarów i obiektów objętych innymi formami ochrony
przyrody
Wspólnotowe podstawy prawne


„dyrektywa siedliskowa” - dyrektywa 92/43/EWG w sprawie
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
„dyrektywa ptasia” - dyrektywa 2009/147/WE w sprawie
ochrony dzikiego ptactwa
a także




dyrektywa 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów
i programów na środowisko (dyrektywa SEA/SOOŚ),
dyrektywa 2011/92/EU w sprawie oceny skutków wywieranych
przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko
naturalne (dyrektywa EIA/OOŚ),
dyrektywa 2000/60/WE ustanawiająca ramy wspólnotowego
działania w dziedzinie polityki wodnej (WFD/RDW)
…
Cel ustanowienia europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000
Celem tworzenia sieci jest umożliwienie zachowania
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków uznanych za
ważne dla Wspólnoty we właściwym stanie ochrony
(w ich naturalnym zasięgu) lub tam gdzie jest to
stosowne – odtworzenie takiego stanu.
Procedura tworzenia obszarów Natura 2000
- Obszary wyznaczane wyłącznie na podstawie kryteriów
naukowych: rozmieszczenia, stanu zachowania i
liczebności gatunków i siedlisk zagrożonych wyginięciem
w granicach Europy.
- Uznanie danego obszaru za obszar proponowany do
objęcia ochroną jest obowiązkowe, jeżeli obszar spełnia
kryteria naukowe takiej kwalifikacji
Procedura tworzenia obszarów Natura 2000
- Państwo członkowskie nie może się powoływać się na
interesy gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy
regionalne i lokalne jako powody wyłączenia obszarów
spełniających kryteria naukowe z listy obszarów
proponowanych do objęcia ochroną
=> ocena taka jest możliwa dopiero przy analizie
planowanych programów i przedsięwzięć
- Zmiana granic – jedynie w razie zaniku przedmiotu
ochrony w wyniku zmian związanych z naturalnymi
procesami, którym nie dało się zapobiec
Procedura tworzenia
Obszar OSO („ptasi”)
opracowanie krajowej listy
obszarów OSO przez kraj
członkowski
Obszar SOO („siedliskowy”)
opracowanie krajowej listy obszarów
OSO przez kraj członkowski
przesłanie listy do Komisji Europejskiej
ustanowienie formalne ––
rozporządzenia Ministra
przesłanie listy do Komisji
Europejskiej
stworzenie przez KE projektu krajowej
listy tzw. Obszarów mających znaczenie
dla Wspólnoty (OZW, zgodnie z art. 21
DS)
państwo członkowskie formalnie
wyznacza zatwierdzone przez KE
obszary mające znaczenie dla Wspólnoty
(OZW), nadając im status SOO
Nadzór nad obszarami
• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
• Regionalni dyrektorzy ochrony środowiska - koordynują
funkcjonowanie obszarów Natura 2000 na obszarze swojego
działania, a także są dla większości obszarów sprawującymi
nadzór.
• Dyrektorzy parków narodowych – dla obszarów, które
obejmują w całości lub w części teren parku narodowego
• Dyrektorzy urzędów morskich - dla obszarów Natura 2000
lub ich części, które znajdują się na obszarach morskich.
Plan ochrony - elementy
 Opis i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń
wewnętrznych i zewnętrznych oraz opis sposobu ich
eliminacji lub ograniczenia
 Opis warunków zachowania lub przywrócenia właściwego
stanu ochrony siedlisk i gatunków
 Wykaz zadań ochronnych, z określeniem sposobu ich
wykonywania, rodzaju, zakresu i lokalizacji, na okres
stosowny do potrzeb
 Określenie zakresu monitoringu przyrodniczego
 Opis przebiegu granic obszaru Natura 2000.
Szczegółowe prace nad planem ochrony
Przedmioty ochrony (dla których wyznaczono obszar) gatunki i siedliska, wskazuje tzw. „SDF”:
Standardowy Formularz Danych
obszaru Natura 2000
Ocena oddziaływania dotyczy wpływu na:
 przedmiot i cele ochrony obszaru Natura 2000
 integralność obszaru Natura 2000
 spójność sieci Natura 2000
Zalew Wiślany
Płaskonos
Szczegółowe prace nad planem ochrony
Przedmioty ochrony
Ustalenie przedmiotów ochrony
- gatunki i siedliska z oceną A, B lub C z SDF,
- gatunki i siedliska nowo znalezione, dla których obszar
jest istotny (powinny być wpisane do SDF z oceną A, B
lub C),
- wyłączenie z prac planistycznych gatunków i siedlisk
wpisanych do SDF w wyniku błędu
- lista przedmiotów ochrony może ulec zmianie w toku
prac nad planem ochrony
Szczegółowe prace nad planem ochrony
Ocena stanu ochrony
siedlisk
parametr 1:
• powierzchnia siedliska
parametr 2:
• struktura i funkcja
parametr 3:
• szanse zachowania
siedliska
gatunków
parametr 1:
• populacja
parametr 2:
• siedlisko
parametr 3:
• szanse zachowania
gatunku
Każdy z parametrów oceniany jest w skali:
FV = właściwy, U1 = niezadowalający, U2 = zły.
W przypadku braku danych zapisuje się XX = nieznany.
Szczegółowe prace nad planem ochrony
Zagrożenia
Identyfikacja zagrożeń:
• czynniki obecnie będące powodem niewłaściwego
stanu przedmiotów ochrony
• czynniki zagrażające utrzymaniu właściwego stanu
ochrony
• czynniki, które potencjalnie utrudnią lub uniemożliwią
osiągnięcie właściwego stanu ochrony
WŁAŚCIWY STAN OCHRONY
(art. 5 pkt 24 i 25 ustawy o ochronie przyrody)
gatunku
siedliska
•
dane o dynamice liczebności
populacji tego gatunku wskazują,
że gatunek jest trwałym
składnikiem właściwego dla niego
siedliska,
•
powierzchnia siedliska nie
zmniejsza się i nie jest sztucznie
pofragmentowana, nie
zmniejsza się zasięg
geograficzny
•
naturalny zasięg gatunku nie
zmniejsza się ani nie ulegnie
zmniejszeniu w dającej się
przewidzieć przyszłości
•
struktura i funkcje ekologiczne
są typowe dla danego typu
siedliska,
•
typowe dla siedliska gatunki są
we właściwym stanie ochrony
•
odpowiednio duże siedlisko dla
utrzymania się populacji tego
gatunku istnieje i prawdopodobnie
nadal będzie istniało
NATURA 2000
integralność obszaru Natura 2000 =
-„spójność czynników strukturalnych i funkcjonalnych warunkujących
zrównoważone trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych,
dla ochrony których zaprojektowano lub wyznaczono obszar Natura
2000” (art.5 pkt 1d UOchrPrzyr.);
spójność sieci Natura 2000 =
- „(…) znaczenie obszaru dla spójności sieci jest funkcją założeń
ochronnych obszaru, liczby i statusu siedlisk i gatunków
rozpoznanych na danym obszarze, jak również roli, jaką odgrywa
obszar w zagwarantowaniu odpowiedniego rozmieszczenia
geograficznego w stosunku do zasięgu danych gatunków i siedlisk.
Art. 6 ust. 4 wymaga „ochrony” ogólnej spójności sieci Natura
2000. A zatem, dyrektywa zakłada spójność sieci w momencie jej
utworzenia.” (wytyczne KE art.6.4 Dyrektywy siedliskowej)
Szczegółowe prace nad planem ochrony
• Ustalenie działań ochronnych
zapewniających utrzymanie lub odtworzenie właściwego
stanu przedmiotów ochrony, likwidację, ograniczenie
zidentyfikowanych zagrożeń lub zapobieżenie im, oraz
zachowanie lub poprawienie integralności obszaru i roli,
jaką dany obszar pełni dla spójności sieci Natura 2000
• Ustalenie wskazań do zmiany studiów lub planów,
w oparciu o analizę obowiązujących studiów uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
planów zagospodarowania przestrzennego województw
oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich
wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy
ekonomicznej,
Szczegółowe prace nad planem ochrony
Określenie działań ochronnych zapewniających
osiągniecie celów ochrony
• prace przewidziane do realizacji:
 zakres,
 teren lub miejsce,
 termin oraz częstotliwość,
• podmiot odpowiedzialny za wykonanie i monitoring,
• koszty realizacji działań,
• techniczne uwarunkowania realizacji działań,
• podmioty niezbędne przy realizacji działań ochronnych
PŁASZCZYZNY KONFLIKTÓW – pole dyskusji
Dziękuję za uwagę