Transcript kaynaştırmada kavram öğretimi

Kaynaştırma Ortamında
Kavram Öğretimi ve
Öğretimsel Uyarlamalar
Hazırlayan:
Ayşegül GÜNGÖR
Özel Eğitim Formatörü
KAVRAM
Ortak tepkiye yol açan ilişkili
uyaran takımıdır


Kavramların gerçek hayatta tam
karşılıkları yoktur, örnekleri vardır.
Örneğin kırmızı renk bir araba gösterilip
ne renk diye sorulduğunda tüm bireyler
kırmızı diyerek ortak tepki vermeleri
beklenir. Ortak tepki dışındaki tepkiler,
kavramın edinilmediği anlamına gelir.
Kavramlar somut ve soyut
olarak incelenebilir;
Somut Kavramlar: Fiziksel özellikleri
duyu organları ile algılanabilen
kavramlardır.
Soyut (tanımlanmış) Kavramlar:Somut
bir şekilde gösterilemeyen
kavramlar soyut kavramlardır.
*Somut kavramlar, soyut kavramların
öğrenilmesinin önkoşuludur.
Kavram Çeşitleri ve Örnekleri
Yer Bildiren Kavramlar (Konum
Kavramları)
Üstünde, altında, arasında, içinde,
dışında, sağında, solunda, yakında…
Zıtlık Bildiren Kavramlar
Sıcak,-soğuk, açık-kapalı,temiz-kirli….
Miktar Kavramları
Az-çok, ağır-hafif, bütün- yarım…
Niteleme Kavramları
Uzun-kısa, kalın-ince,büyük-küçük…
Karşılaştırmalı Kavramlar
Daha geniş, daha büyük, daha ağır gibi
Kavram Çeşitleri ve Örnekleri
Eylem Bildiren Kavramlar: Kes,
tut, fırlat…
En Üst Dereceyi Bildiren
Kavramlar: En geniş, en ucuz,
en ağır…
Renk Kavramları:Kırmızı, sarı,
mavi…
Kavramın
Kurallarının
Yapısı
Farklı renkte, aynı türde
iki nesne arasından “kırmızı
renkte olanı göster”
dendiğinde, üç kezden ikisinde
gösterir.
(1 tane kırmızı pil ve 1 tane sarı
pil gibi)

Farklı renkte, farklı tipte
iki nesne arasından “kırmızı
renkte olanı göster”
dendiğinde, üç kezden ikisinde
gösterir.
(1 tane büyük kırmızı düğme ve 1
tane küçük sarı düğme gibi)

Farklı renkte, farklı türde
iki nesne arasından “kırmızı
renkte olanı göster”
dendiğinde, üç kezden ikisinde
gösterir
(1 tane kırmızı kalem ve 1 tane
yeşil düğme gibi)

Kavramların ilişkili (ayırıcı) ve ilişkisiz
(ayırıcı olmayan) nitelikleri bulunmaktadır
Kavramın ilişkili niteliği onu diğer
kavramlardan ayırt eden
niteliğidir.
 İlişkisiz nitelikler kavram
örneklerinin farklılaşmasını sağlar.
 ÖRNEK: ‘Kare’ kavramının ilişkili
niteliği şeklidir.
Kare kavramının ilişkisiz niteliği
karenin kağıttan kesilmiş olması,
büyük ya da küçük olması vb.dir.

ÖRNEK



.
Kavram: Sarı
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Rengi
İlişkisiz (Ayırıcı olmayan)
Nitelik: Farklı şekil, malzeme,
büyüklük vb. nitelikler
Sarı top, sarı kalem, sarı
mandal
örnek
Kavram: 3
 İlişkili (Ayırıcı) Nitelik:
Sayılan, görülen nesnenin
üç tane olması
 İlişkisiz (Ayırıcı olmayan)
Nitelik: Taneli olan
nesnelerin cinsi, türü, rengi
vb gibi

Kavramın Olumlu ve Olumsuz
Örnekleri
Olumlu örnekler, kavramı
tanımlayan niteliklerin neler
olduğunu gösterirler.
Olumsuz örnekler, kavramı
tanımlamayan niteliklerin neler
olduğunu gösterirler.
KAVRAM:Meyve


Olumlu Örnekler: Elma, muz,
portakal...
Olumsuz Örnekler: masa,
patlıcan, peçete
KAVRAM:Yazlık giysi
Olumlu Örnekler:Şort, mayo,
askılı bluz
Olumsuz Örnekler:Palto, bot,
kazak,çizme


Kavramlar öğrenilirken benzer ve
yakın örneklere yer verilmesi
kavramın öğrenilmesini
kolaylaştırır.
Örneğin: Kırmızı renk öğretilirken
başlangıçta iki farklı renk
arasından kırmızı olanı göstermesi
amaçlanırken öğretim ilerledikçe 34-5 farklı renk arasından seçmesi,
başlangıçta aynı malzeme ve aynı
tipte nesneler arasından kırmızıyı
seçmesi beklenirken öğretim
ilerledikçe öğretim araçlarında
şekil, büyüklük, malzeme gibi ayırt
edici olmayan niteliklerin
eklenmesi gerekir.
Kavram Öğretiminde İzlenmesi
Gereken Basamaklar








1. Öğrenci performansının belirlenmesi,
2. Kavram analizi,
3. Öğretim amaçlarının belirlenmesi ve
4. Materyallerin seçimi ve geliştirilmesi,
5. Olumlu ve olumsuz örneklerinin seçimi
ve listelenmesi,
6. Öğretmenin kavramı sunma
stratejileri,
7. Test (Değerlendirme) örneklerinin
seçimi ve uygulanması,
8. Hataların analiz edilmesi ve
düzeltilmesi.
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ
OLAN ÇOCUKLARA KAVRAM
ÖĞRETİMİ


Zeka geriliği, zihinsel işlevde bulunma ve
kavramsal, sosyal ve pratik uyumsal
becerilerde kendini gösteren uyumsal
davranışların her ikisinde anlamlı
sınırlılıklar olarak karakterize edilen bir
yetersizliktir.
Zihinsel yetersizliği olan çocukların
gelişim özellikleri dikkate alınarak
kavram öğretiminde daha özel programlar
düzenlenmelidir.
Özel eğitime ihtiyaç duyan
çocuklar;


zihinsel bir süreç olan kavram
oluşumunun gerçekleştiği
normal gelişim aşamalarını
gösteremezler.
kavramları gözlem ve yaşantı
yoluyla öğrenmede güçlük
çekerler
Kavram Öğretiminde Dikkat
Edilecek Noktalar
*Her
bir
kavram
öğretilmelidir.
tek
tek
*Kavramlar öğretilirken kullanılacak
araçlar öğrencinin bildiği, tanıdığı
araçlar olmalıdır.
*Araçlar, mümkünse sınıf içinden
temin edilebilir olmalıdır. Olumsuz
örnekler de öğrencinin bildiği
nesneler arasından olmalıdır.
Kavram Öğretiminde Kullanılan
Yöntemler





geleneksel yöntem,
açık anlatım yöntemi (doğrudan
öğretim tümdengelim),
yaratıcı yöntem (tümevarım),
basamaklandırılmış yöntem
(etkileşim ünitesi),
yanlışsız öğretim yöntemleri




Geleneksel Yöntem
Bu öğretim sürecinde belirlenen amaç,
öğrencinin değil öğretmenin amacıdır.
Amaçlar, öğrencinin performansına
göre değil; programda öngörülen
şekilde ele alınmaktadır. Öğretmenler
, programların, ders kitaplarının ve
dergilerin belirlediklerini amaç olarak
almaktadırlar.
Öğretme-öğrenme sürecinde yeterli
pekiştirmeye yer verilmediği
gözlenmektedir. Öğrencinin adım adım
pekiştirilmesi olanaksızdır.
Verilen pekiştirmeler öğrenciden çok
sınıfa yöneliktir ve süreklilik
görülmemektedir.
devam




Geri dönüt olayı da sistemli bir şekilde
verilmemektedir.
Öğretmenler, daha çok sözel
ipuçlarına yer vermektedirler.
İki boyutlu ve üç boyutlu araçlardan
yeterince ve zamanında
yararlanamamaktadırlar.
Sınıf içi etkinliklerinde tek düze
çalışmalar sürüp gitmektedir
Açık Anlatım( Doğrudan öğretim) Yöntemi



Öğretim süreci baştan sona kadar
eğitimci tarafından yönlendirilir.
Öğretim süreci belli prensipler ve
detaylı planlar çerçevesinde
gerçekleştiği ve materyallerin
kullanımında sistematik olmayı
gerektirdiği için tesadüflere yer
verilmez.
Bu yöntemde, ayırt edici öğrenme
sürecinden yararlanılmaktadır
DEVAM…



Öncelikle öğretmen tarafından kavramın
analizi yapılarak ilişkili ve ilişkisiz
niteliklerin kolaydan zora doğru sıraya
konulmasıyla öğretim basamakları
oluşturulmaktadır.
Bu basamaklara uygun olarak kavramın
olumlu ve olumsuz örnekleri
hazırlanmaktadır.
Ayrımlı pekiştirmelere yer verilerek
öğretim yapılır. Öğrenciye kavramın olumlu
ve olumsuz örnekleri sunulmakta ve doğru
tepkiler pekiştirilmekte, yanlış tepkiler
görmezlikten gelinip, tekrar sunu
yapılmaktadır.
Basamaklandırılmış Yöntem



özellikle zihin özürlü öğrencilere matematik
kavram ve becerilerini kazandırmak için
geliştirilen bir matematik beceri ve işlemleri
öğretim modelidir.
Öğretilecek matematiksel kavram ya da
beceri küçük basamaklara bölünmektedir.
Matematik beceri ve işlemlerin öğretiminde
öğretimsel içeriğin ve materyallerin
hazırlanıp sunulması için öğretmen-öğrencimateryal arasında kurulan etkileşimi içeren
ve 16 değişik kombinasyondan oluşan bir
öğretim modelidir.

Öğretmen-öğrenci etkileşimi dört
basamağa ayrılmıştır. Öğretmenin:
Yap: Gerçek nesnelerle
Göster: Resimlerle
Söyle: Sözlü sembollerle
Yaz: Yazılı sembollerle sunu yaptığı
basamaklardır.
*** Bu basamaklar da kendi içlerinde,
öğrencinin gerçekleştireceği davranışlara
göre dörder alt basamağa
ayrılmaktadır.
ETKİLEŞİM ÜNİTESİ
BASAMAKLAR
YAP
GÖSTER
SÖYLE
YAZ
GİRDİ
ÖĞRETMEN
SUNUMU
ÇIKTI
ÖĞRENCİ TEPKİSİ
YAP-YAP
YAP-GÖSTER
YAP-SÖYLE
YAP-YAZ
İşlem ve becerilerin
öğretiminde
“nesnelere” yer
verilir.
Nesneler kullanılır.
Resimlerle eşleme
yapılır.
Yazılı ve sözlü olarak
ifade edilir.
GÖSTER-YAP
GÖSTER-GÖSTER
GÖSTER-SÖYLE
GÖSTER-YAZ
İşlem ve becerilerin
öğretiminde
“resimli
kartlara” yer
verilir.
Nesneler kullanılır.
Resimlerle eşleme
yapılır.
Yazılı ve sözlü olarak
ifade edilir.
SÖYLE-YAP
SÖYLE-GÖSTER
SÖYLE-SÖYLE
SÖYLE-YAZ
İşlem ve becerilerin
öğretiminde
“sözlü
ifadelere” yer
verilir.
Nesneler kullanılır.
Resimlerle eşleme
yapılır.
Yazılı ve sözlü olarak
ifade edilir.
YAZ-YAP
YAZ-GÖSTER
YAZ-SÖYLE
YAZ-YAZ
İşlem ve becerilerin
öğretiminde
“sembollere/
rakamlara” yer
verilir.
Nesneler kullanılır.
Resimlerle eşleme
yapılır.
Yazılı ve sözlü olarak
ifade edilir.
BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEM
ÖRNEK TANE KAVRAMI
YAP –YAP
Öğretmen bir tane alır, öğrencinin de bir tane almasını
ister.
YAP – GÖSTER
Öğretmen bir tane alır , öğrenciden bir tane resmi
bulunan kartı göstermesini ister.
YAP - SÖYLE
Öğretmen bir tane alır ve kaç tane aldığını sorar.
BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEM
ÖRNEK TANE KAVRAMI
GÖSTER – YAP
Öğretmen bir tane nesne resmi bulunan kartı gösterir
,öğrenciden bir tane nesne almasını ister.
GÖSTER - GÖSTER
Öğretmen bir tane nesne resmi bulunan kartı gösterir,
öğrenciden bir tane nesne resmi bulunan kartı göstermesini
ister.
GÖSTER –SÖYLE
Öğretmen bir tane nesne resmi bulunan kartı gösterir,resim
de kaç tane olduğunu sorar.
BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEM
ÖRNEK TANE KAVRAMI
SÖYLE- YAP
Öğretmen öğrenciden bir tane nesne almasını ister.
SÖYLE – GÖSTER
Öğretmen öğrenciden bir tane nesne resmi olan kartı
göstermesini ister.
SÖYLE – SÖYLE
Öğretmen sınıf ortamında masada duvarda 1 tane duran
nesneyi göstererek Burada kaç tane var der 1 rakamını
göstererek bir tane almasını ve eşleştirmesini ister.
DEĞERLENDİRME
• Değerlendirme örnekleri kavramın
özelliğine göre aynı ya da farklı
materyallerden oluşmalıdır.
• Değerlendirme örnekleri tahmin
edilemeyen bir sıra içeren bir düzende
olması gerekir. Test örnekleri tahmin
edilemeyen bir düzende olduğu zaman
öğrenci, örneklerin özelliklerine dikkat
etmek için kendisini zorlar
Sıra geldi
•Becerİ
öğretİmİne