Transcript maddenin-tanecikli-yapisi

12.04.2015
1
12.04.2015
HAZIRLAYAN : Salih Zeki GÖKÇE
Sevgili öğrenciler;
Bu ünitedeki amacımız; ısı enerjisini maddenin tanecikli doğası ile ilişkilendirerek ısı iletim yollarını
keşfedebilmek,ısı iletimi ve yalıtımını irdeleyerek ısı yalıtım teknolojisini kavrayabilmektir.
2
Ünitenin kavram haritası
12.04.2015
Konveksiyon
Işıma
(Radyasyon)
İletim
yoluyla iletilir
yoluyla iletilir
yoluyla iletilir
ISI
iletir
çarpışmasıyla
aktarılır
iletmez
Yalıtkan
Atom/Molekül
İletken
oluşur
olabilir
olabilir
3
MADDE
MADDE VE ISI
12.04.2015
KONULAR:
1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI
2)ISININ YAYILMASI
3)ISI YALITIMI
4
1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE
ISI
Bütün maddeler tanecikli
yapıya sahiptir.

Taneciklerin hareketi ile
maddenin ısınması arasında
bir
ilişki var mıdır?

12.04.2015
5
ETKINLIK -1
>>> Bir beherin veya deney tüpünün üçte ikisine
kadar
su doldurup yavaş yavaş ısıtalım.
>>> Sudaki hareketleri gözlemleyelim:
>>> Görünen hareket, ısınan molekül yığınlarının
hareketidir.
(Moleküller
tek tek
görülemeyecek
kadar
Isı ve hareket ilişkisi
sıvıgözle
ve gazlarda
kolayca görülebilir.
küçüktür.)
Sonuç: MADDELER ISINDIKÇA MOLEKÜLLER HIZLANIR.
12.04.2015
6
CEVAPLAYALIM…
12.04.2015
Beherdeki su ısınırken neler gözlemlediniz?
 Hareket edenler tek bir molekül mü yoksa
molekül yığınları mı?
 Bu deneyde ısı veren ve ısı alan maddeler
nelerdir?
 Su, ısıyı ısı kaynağından nasıl almış olabilir?

7
ETKİNLİK-2
12.04.2015
Bir elektrik sobası veya ocağını,çıplak direnç
telleri üste gelecek şekilde yerleştirip güç
kaynağına takalım.
Ocağın 20-30 cm üstünden geçen bir el feneriyle
oluşturulmuş ışık huzmesini beyaz bir arka
zemine(duvar olabilir.)düşürelim.
Direnç akkor haline gelirken ısınan havanın
içinde hareket olup olmadığını arkaplanda
gözlemleyelim.
8


12.04.2015
BILGI:
Etkinliğimizdeki ısı alışverişi kısmen,doğrudan
temas ile olmuştur.
Teldeki veya alevdeki hızlı moleküller hava
moleküllerine çarpıp onları hızlandırmıştır.
9
MADDE BİLGİSİ
12.04.2015
KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN
HERŞEYE MADDE DENİR.
 Maddenin şekil almış haline cisim denir
 Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir
 Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde
bulunabilir

10
Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır
 Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler
arasında güçlü çekim kuvveti vardır

 Moleküller

12.04.2015
A-MADDENIN KATI HALI
titreşim hareketi yaparlar.
Örnekler :Bardak saat masa sıra vs
11
B-MADDENIN SIVI HALI
12.04.2015
Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır
 Şekilleri yoktur
 İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar
 Tanecikler arası boşluk daha fazladır
 Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır
 Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden
kayar)
 Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

12
C-MADDENIN GAZ HALI
12.04.2015
Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur
 İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini
alırlar
 Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise
çok azdır
 Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler
 Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

13
MADENİN HAL DEĞİŞİMİ
12.04.2015
Isı alır
DÜZENSİZLİK ARTAR
KIRAĞILAŞMA
ERİME
KATII
BUHARLAŞMA
SIVI
GAZ
YOĞUNLAŞMA
DONMA
SÜBLİMLEŞME
ISI VERİR
DÜZENLİLİK ARTAR
14
MADDELERIN GÖRÜLEBILEN
HISSEDILEBILEN ÖZELIKLERI
12.04.2015
RENK
 SAYDAMLIK VE OPAKLIK
 KOKU TAD
 SERTLİK YUMUŞAKLIK

15
KÜTLE
 HACİM
 EYLEMSİZLİK
 ELEKTRİKLİ YAPI

BU ÖZELLİKLER MADDE
MİKTARINA GÖRE
DEĞİŞİRLER
12.04.2015
MADDENIN ORTAK ÖZELLIKLERI
16
MADDE
SIVI
GAZ
12.04.2015
KATI
TANECİKLİ
BOŞLUK
ÇOK AZ
BİRAZ
BOŞLUK
VAR
BOŞLUKLAR
ÇOK
17
Katı mı-sıvı mı- gaz mı
Maddenin adı
Katı
Ağaç
Çorba
Yağmur
Sıcak çikolata
Süt
Kaya
Peynir
Ateş ve duman
Kolonya
Rüzgar 12.04.2015
X
Sıvı
Gaz
X
X
X
X
X
X
X
X
X
18
Hangisi Sıkışır?
MADDE
Gözlemler
AÇIKLAMALAR
DEMİR
________
Yapısında boşluk
olmadığı için
SU
________
Yapısında boşluk
olmadığı için
HAVA
X
Yapısında boşluk
olduğu için
Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır.
O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?
12.04.2015
19
MADDELERIN ÖZELLIKLERINI
BULALIM:
Katı
Sıvı
X
X
X
X
X
X
X
12.04.2015
Özellikler
Şekli değişebilir.
Sıkıştırılabilir.
Tanecikler arasında çok boşluk
vardır.
Tanecikler birbirine çok yakındır.
Sıkıştırılamaz.
Şekli değişemez.
Hacmi değişmez.
Gaz
X
X
X
X
20
OKULUMUZUN BINASI BIR BÜTÜN MÜ?
Kumu
Oluşturan
tanecikler
var mı?
Tuğla
Okulumuz
Kum tanesi
???????????
12.04.2015
21
ORGANİZMAYI
OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER
BİRARAYA GELİR
12.04.2015
ORGAN
HÜCRE
ATOMU OLUŞTURAN
DAHA KÜÇÜK
PARÇACIK
VARMI?????
ATOMLAR
HÜCREYİ OLUŞTURAN
22
KARBONHİTRATVE YAĞ
12.04.2015
Çok sayıda aynı çeşit
atomların bir araya gelerek
oluşturduğu maddeye
ELEMENT denir.
Elementlerdeki
atomlar tek çeşittir.
Elementler saf
maddelerdir.
23
12.04.2015
Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler
kümeler halinde bulunur.
Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.
24
12.04.2015
Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi
çok fazla sayı da atomdan da oluşur
Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken;
bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur.
Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri
ve özellikleri de birbirinden farklıdır.
25
MOLEKÜLLER
12.04.2015
BASİT YAPILI
MOLEKÜLLER
( AZ SAYIDA
ATOM)
KARMAŞIK
YAPILI
MOLEKÜLLER
(ÇOK SAYIDA
ATOM)
26
BİLEŞİK
12.04.2015
İki yada daha
fazla çeşitte
element
atomlarının bir
araya gelerek
oluşturdukları
yeni saf maddeye
denir.
Bileşiği
oluşturan
elementler
kendi
özeliklerini
kaybeder.
27
12.04.2015
28
SU
MADDEDEKİ
DEĞİŞİMLER
FİZİKSEL DEĞİŞİM
12.04.2015
KİMYASAL DEĞİŞİM
29
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
12.04.2015
Fiziksel özellikler
 Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin
gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili
özellikleridir.
 Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü,
sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b.
özelliklerdir

30
12.04.2015
•
•
•
•
•
fiziksel değişimler
Kömürün toz haline gelmesi
Demirin tel ve levha haline gelmesi
Kağıdın yırtılması
Suyun buharlaşması
Şekerin suda çözünmesi
*** Bu olaylar sonunda maddenin
iç yapısında değişme olmaz.
*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel
31
YAĞMUR DA FİZİKSEL BİR OLAYDIR.
12.04.2015
32
KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR.
12.04.2015
33
KIMYASAL ÖZELLIKLERI
özellikleri
 Maddenin maddeler ile birleşerek yeni
madde oluşturabilme kapasitesidir.

Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi
veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile
ilgili özelliklerdendir.

Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik
olması, suyla reaksiyona girip girmemesi
kimyasal özelliklere örnek verilebilir.
12.04.2015
 Kimyasal
34
kimyasal değişimler
12.04.2015
• Kâğıdın yanması
• Mumun yanması
• Sütün ekşimesi
• Yumurtanın bozulup çürümesi
• Demirin paslanması
• Fotosentez olayı
• Solunum olayı
*** Kimyasal değişmeler sonucunda
maddeler başka maddelere dönüşür.
*** Bütün yanma olayları kimyasal
değişmedir.
35
12.04.2015
36
BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY
GERÇEKLEŞTİRİYORDUR.
SAF (ARI) MADDELER
12.04.2015
Tek tür tanecikten oluşan maddelere
saf madde denir

atomlar
moleküller
37
cins atomlardan oluşmuş saf maddelere
Element denir.
Sembollerle ifade edilirler .
H:HİDROJEN
O:OKSİJEN
C:KARBON
Fe:DEMİR
12.04.2015
 Aynı
38
12.04.2015
İki yada daha fazla elementin belirli oranda
birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni
özellikteki saf maddeye
BİLEŞİK DENİR

Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR
39
SAF OLMAYAN MADDELER
YADA DAHA FAZLA MADDENİN
ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN
ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE
OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR
12.04.2015
 İKİ
 KARIŞIMI
OLUŞTURAN MADDELER
KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER
40
12.04.2015
41
12.04.2015
TİTREŞİM
ÖTELEME
42