Transcript 532 KB
İŞ PLANI HAZIRLAMA ÇALIŞMALARINA GEÇİŞ Üçlü Yaklaşım 1 Üçlü Yaklaşım İŞ PLANI İhtiyaç Tespiti Plan ve Kararlar YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASI Alternatif Belirleme 2 Girişimcinin Hedefleri 3 Kısa Dönemli Hedefler (1 Yıl) Orta Dönemli Hedefler (3 Yıl) Uzun Dönemli Hedefler (3 Yıl ve Sonrası) 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Piyasa ve Talep Araştırması Genel İş Akışı Müşteri Kitlesi Talep Özellikleri Sektör Ürün ve Hizmet Sunumunda Vurgulanacak Temel Özellikler İlişkili Piyasalar Rakip Firmalar 4 Rekabet Özellikleri 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Yapılabilirlik araştırmasının “piyasa ve talep araştırması” bölümü üzerine iş planı çalışmaları sırasında 2 ana bölüm eklenecektir: – – 5 Ürün / hizmet sunumunda vurgulanacak temel özellikler Tahmini satış planının hazırlanması 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Ürün / hizmet sunumunda vurgulanacak temel özellikler: Ürün ve hizmetler temel özellikleri ile tanımlanır, piyasada mevcut olanlarla karşılaştırılır: 6 Sunulacak ürün ya da hizmetler müşteriler tarafından hangi özellikleri ile değerlendirilmekte ve karşılaştırılmaktadır? Ürün ve hizmetlerin piyasadaki rakiplerinden farklılıkları nelerdir? Müşteriler bu ürün ve hizmetlerden hangi faydaları sağlayacaklardır? Ürün / hizmetin müşterilere sunumunda hangi temel özellikleri vurgulanacaktır. 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Tahmini satış planının hazırlanması 7 Yapılabilirlik araştırmasının piyasa ve talep yapısı bölümünde sunacağımız ürün/hizmete olan toplam talep belirlenmiş ve çeşitli alternatifler değerlendirilerek bu talebin ne kadarının işletmemiz tarafından karşılanabileceği işletme senaryoları dahilinde incelenmiştir. Yapılabilirlik araştırmasında tahmini satış planı, yıllık bazda iş fikrimizin yapılabilirliğini gösterebilmek yönünde genel olarak hazırlanmıştır. İş planının bu bölümünde ise satış planı, yapılabilirliği ispat edilmiş işletme senaryomuz üzerine kurulacak ve işletme dönemimizin temel hedeflerinden birisini oluşturacaktır. 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Tahmini satış planı (birinci yıl için aylık) Ürün / Hizmet 8 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 1. Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçlarına Göre Tahmini Satış Planının Hazırlanması Tahmini satış planı (ilk beş yıl için yıllık) Ürün /Hizmet 9 2003 2004 2005 2006 2007 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Piyasa/Talep Araştırması Sonuçları Rekabette Güçlü ve Zayıf Yönler Rekabete Yönelik Önlemler Satış ve Pazarlama İşgücü Gelişimi Tahmini Satış Planı Temel Satış / Pazarlama Hedefleri Üretim Modeli Fiyatlandırma Ürün ve Hizmetleri Müşteriye Ulaştırma Reklam ve Tanıtım DETAYLI PAZARLAMA AKTİVİTE PLANI 10 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Girişimcinin; iş fikrinin piyasa ve talep yapısını araştırdıktan sonra hedef kitlesini belirlemesi, bu kitleye nasıl ulaşacağını, ürünlerini hangi fiyatlandırma ile satacağını, hangi reklam ve tanıtım araçlarını kullanacağını, hangi dönemde ne kadar satacağını tahmini olarak belirlemesi gerekir. Burada kısaca belirttiğimiz bu faktörler girişimcinin pazarlama planı kapsamında vereceği kararlardan bazılarıdır. 11 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Satış ve Pazarlama Çalışmalarında Temel Hedefler Girişimci öncelikle işletmesinin ilk yıllarında ulaşmak istediği pazarı ve bölgeyi belirlemeli, bu sınırlar içinde girişimci müşteri kitlesini daha detaylı alt gruplara ayırmalıdır. Örneğin çalışan kadınlar, süper marketler, küçük işletmeler, metal eşya imalatçıları, ofisler, v.b. gibi detaylı müşteri hedef grupları tanımlanmalıdır. 12 Müşteri grupları ile ilgili olarak piyasa ve talep araştırması bölümünde ulaşılan demografik ve sosyo-ekonomik özelliklerden iş fikrinin başarısı ile ilgili olanları burada özetlenmelidir. 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Satış ve Pazarlama Çalışmalarında Temel Hedefler • Pazarda ilk yıl ve üçüncü yıl sonunda ulaşmayı hedeflediğiniz pazar ve bölgeyi tarif ediniz. • Ulaşmak istediğiniz müşteri grupları kimlerdir? • Müşteri gruplarınızın büyüklüğü ve harcama özellikleri nelerdir? 13 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Rekabete Yönelik Önlemler Girişimci piyasada rakipleri karşısında güçlü ve zayıf olduğu yönleri analiz etmelidir. Öncelikle girişimci hangi özellikleri ile güçlü olduğunu bilmelidir. Diğer taraftan girişimci zayıf olduğu yönleri de objektif olarak incelemelidir. Girişimci güçlü ve zayıf yönlerini belirledikten sonra piyasada rekabet edebilmek için zayıf yönlerini ortadan kaldırmak ve bu noktalarda güçlenmek için önlemler geliştirmelidir. 14 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Rekabete Yönelik Önlemler • Kurulacak işletmenin rakipleri karşısında güçlü yönleri nelerdir? • Kurulacak işletmenin rakipleri karşısında zayıf yönleri nelerdir? • Zayıf yönleriniz için önlemleriniz nelerdir? 15 2. Pazarlama Planının Hazırlanması İşletmenin Tahmini Satış Planı Piyasa ve talep yapısının incelenmesi sonucunda ulaşılması gereken önemli sonuçlardan bir tanesi güvenilir bir satış tahminidir. İşletmelerin satış düzeyleri belirlenirken piyasa ve talebin özellikleri yanında planlanan kapasite, sahip olunan işletme sermayesi, işgücü gibi faktörler önem kazanmaktadır. 16 2. Pazarlama Planının Hazırlanması İşletmenin Tahmini Satış Planı • İlk yıl ulaşılması hedeflenen aylık satış tahminleri nelerdir? • Yıl içi satış düzeylerini etkileyen faktörler nelerdir? • Uzun dönemde satış düzeylerinde beklediğiniz gelişme şekilleri nelerdir? 17 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ya da Hizmetlerinizin Satış Bedelleri Bu bölümde girişimci öncelikle ürün ya da hizmetlerini hangi fiyatlardan satacağını ifade edecektir. Bunun için öncelikle ürün ya da hizmetinde yer alan maliyet gruplarına göre birim maliyetlerini bulacaktır. Burada girişimciler ‘Yapılabilirlik Araştırması ve İş Planı Hazırlama’ çalışmasının tüm aşamalarında elde ettikleri bilgileri bir arada kullanmak zorundadırlar. Ürün ya da hizmetlerin maliyetlerinin belirlenmesinden sonra girişimciler satış fiyatlarını belirleyeceklerdir. Bu noktada girişimciler iş fikirlerini, piyasaya giriş şekillerini, piyasanın rekabet özelliklerini, ürün/hizmetlerine olan talebin fiyat düzeyine gösterdiği hassasiyeti göz önünde bulundurmalıdırlar. 18 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ya da Hizmetlerin Satış Bedelleri • Ürün/Hizmetlerin toplam birim maliyetlerini, hedeflenen kazanç oranlarını ve satış fiyatlarını tablo üzerinde gösteriniz. • Ürün ya da hizmetleriniz için satış fiyatı belirlerken temel aldığınız faktörler nelerdir? 19 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ve Hizmetlerinizi Hedef Kitleye Ulaştırma Metotları Girişimciler pazarlama çalışmalarını planlarken özellikle müşterilere ürün ve hizmetlerini hangi kanallar, hangi araçlar ve sistemler yardımıyla ulaştırmaları gerektiğini belirlemelidirler. Bu aşamada işletmenin ulaşması gereken aracı işletmeler, sahip olması gereken depo ya da tanıtım merkezleri, ulaştırma araçları, bu araç ve sistemlerin sahip olması gereken teknik özellikler ortaya çıkacaktır. 20 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ve Hizmetlerinizi Hedef Kitleye Ulaştırma Metotları • İşletmenin pazarlama çalışmaları ve müşteri kitleniz açısından yerleşim yeriniz hangi özelliklere sahip olmalıdır. • İşletmenizin müşterilere ulaşmak için kullanacağı dağıtım/iletişim kanalları nelerdir? • Dağıtım ya da kitleye ulaşım kanalında hangi aracılar bulunacak ve görevleri ne olacaktır. • Ürünlerinizin dağıtımında gerekli olan araçlar ve sistemler nelerdir? 21 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ve Hizmetlerinizi Hedef Kitleye Tanıtma Metotları Reklam ve tanıtım çalışmaları her iş fikri ve hedef kitleye göre değişmektedir. Girişimci piyasa ve talep yapısını araştırdıktan sonra özellikle ürün ve hizmetlerinin vurgulanması gereken özelliklerini hedeflediği müşteri kitlelerine uygun metotlarla tanıtmak zorundadır. Bu konuda girişimciler hem ekonomik hem de en etkili yöntemleri geliştirmelidirler. 22 Dip Not: Pazarlama Taktikleri Ürün/hizmetlerimizi duyurmak ve istediğimiz mesajları müşterilere ulaştırmak için kullanabileceğimiz birçok pazarlama taktiği bulunmaktadır. Bu taktiklerin her biri kapsam, uygulama maliyeti ve ulaştığı kitle açısından önemli farklılıklar göstermektedir. Pazarlama Taktikleri KİŞİSEL ve KİŞİSEL OLMAYAN taktikler olarak iki ana gruba ayrılır. Kişisel Taktikler, girişimcinin potansiyel müşterileri ile kişisel olarak temas kurduğu pazarlama çalışmalarını içerir. Kişisel Olmayan Taktikler ise pazarlama araçları, çeşitli sistem ve aracılar kanalıyla yapılan ve daha geniş açılı çalışmalardır. 23 Dip Not: Pazarlama Taktikleri Kişisel Pazarlama Taktikleri 1. Telefonda tanıtımlar 2. Tanıtım Toplantıları ve Seminerler 3. Konuşma ve dersler 4. Ön değerlendirme ve teklifler 5.Tavsiyeler ve tavsiye edenler 6. Kişisel- doğrudan satış ve tanıtım 7. Toplumsal örgütler 24 Dip Not: Pazarlama Taktikleri Kişisel Olmayan Taktikler 1. Yazılı ve görsel medya 2. İş rehberleri ve veri tabanları 3. Bilgi notları ve bültenler 4. Yayın kuruluşları (kitap/dergi) 5. Tanıtım broşürleri 6. Posta yoluyla tanıtım 7. Halkla ilişkiler/basın yayın haberleri 25 yoluyla tanıtım/kampanyalar 2. Pazarlama Planının Hazırlanması Ürün ve Hizmetlerinizi Hedef Kitleye Tanıtma Metotları • Reklam ve tanıtım çalışmalarınız ya da müşteriler ile bağlantı kurma yöntemleriniz neler olacaktır? • İlk aşamada tanıtım çalışmalarınızı yönelteceğiniz müşteri kitleleri hangileridir. • Reklam ve tanıtım çalışmalarına ayıracağınız bütçe nedir? • Reklam ve tanıtım çalışmalarının ürün ya da hizmetlerinizin satış miktarına ne yönde katkısı olacaktır? 26 2. Pazarlama Planının Hazırlanması İşletmeniz İçin Yapacağınız Pazarlama Çalışmalarının Aktivite Planı Pazarlama planını oluşturan yukarıdaki hedefler ve çalışmalar girişimci tarafından somut aktivite adımları olarak tanımlanmalı ve "Pazarlama Çalışmaları Aktivite Planı" üzerinde tarihleri, sorumluları ve bedelleri ile birlikte gösterilmelidir. 27 2. Pazarlama Planının Hazırlanması İşletme Pazarlama Aktivite Planı (Aylık) Pazarlama Aktiviteleri 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Sorumlu Bedel 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Piyasa ve Talep Araştırması Sonuçları Üretim İş Akışı Başlangıç Üretim Sistemi Satış Planı 29 Yatırım İhtiyacı Makine Ekipman Tedarik Planı Üretim Sistemi Geliştirme İhtiyacı Ürün/Hizmet Üretim Planı Malzeme Tedarik Planı İşyeri Yerleşim Planı Üretim işgücü Planı 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Yapılabilirlik araştırmasının üretim bölümünde gerekli makine-ekipmanların hammadde ve girdilerin ve işgücünün analizi yapılır ve seçilen işletme senaryosu ve iş fikrinin genel yapılabilirliği kapsamında bir başlangıç üretim sistemi yapısına ulaşılır. İş planında ise yapılabilirlik araştırması çalışmasında yapılan bu analizler kullanılarak üretim sistemi ile ilgili temel kararlara ulaşılır ve bunlar aşağıdaki bölümlerde çeşitli planlara dökülür: – – – – – 30 Üretim Sistemi Geliştirme Planı Makine-Ekipman Temin Planı Hammadde Tedarik Planı Detaylı Üretim Planı Üretim İşgücü Temin Planı 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Üretim Sistemi Geliştirme Planı: 31 Bu bölümdeki temel amaç, belirlenen başlangıç üretim modeli üzerine, işletmemizin genel gelişme hedeflerini, finansman planını, satış tahminlerini ve toplam talep içindeki artan payımız gibi geleceğe yönelik planları temel alarak üretim sistemimizdeki genel gelişimi tarif etmektir. Beş yıllık bir projeksiyon dahilinde yapılacak bu tarif artan kapasite kullanım oranlarını, kapasiteye eklenecek yeni makine ve ekipmanları, yeni ürünler üretmek için gereken yeni makineekipmanları veya tamamen değiştirilecek üretim sistemini içerebilir. Bu bölümde bu tip faktörler gözönüne alınarak üretim sisteminde yapılacak gelişimin genel kapsamı ve hedefleri tarif edilmelidir. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Makine-Ekipman Temin Planı: 32 Yapılabilirlik araştırmasında üretim için gereken makine ekipmanların detaylı analizi yapılarak, bizim için geçerli işletme senaryomuz kapsamında hangilerinin alınacağı belirlenmiştir. Bu bölümdeki temel amaç, belirlenen başlangıç üretim modeli ve üretim sistemi geliştirme planı dahil olmak üzere gereken makine ekipmanların işletme kuruluş ve gelişme dönemi içerisinde aylık bazda ne zaman temin edileceğini belirlemektir. Bu bölümde elde edilecek makine-ekipman temin planı, finansman planının yatırım sermayesi gereksinimi bölümünün ana girdilerinden birini oluşturacaktır. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Makine-Ekipman Temin Planı (Kuruluş Dönemi İçin Aylık) Makine Ekipman 33 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Makine-Ekipman Temin Planı (Beş Yıllık) Makine / Ekipman 34 2003 2004 2005 2006 2007 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı: 35 Yapılabilirlik araştırmasında hammadde ve yardımcı malzemelerin genel temin koşulları ve işletmemize uygun olanları belirlenmiştir. Hammadde ve yardımcı malzemeler konusunda yapılan analiz iş fikrinin genel yapılabilirliği içerisinde derinlemesine planlanmamıştır. Bu bölümde hammadde tedarik planı, üretim ve satış planları paralelinde detaylı olarak hem birim hem de para karşılığı olarak hesaplanacaktır. Bu bölümde elde edilecek hammadde tedarik planı finansman planının işletme sermayesi gereksinimi, gelir gider tablosu ve nakit akım tablosunun önemli bir girdisini oluşturacaktır. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı: 36 Hammadde ve yardımcı malzemeler tedarik planı hazırlanırken, üretim ve satış planlarımız, hammaddenin kendi maliyeti, indirim dönemleri, sipariş miktarları üzerinden yapılan indirimler, yıllık sözleşmeler, sipariş verme süresi-maliyeti ve siparişin elimize ulaşma süresi-maliyeti gibi faktörler gözönüne alınmalıdır. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı (İlk yıl için aylık)- Birim Bazında Gösterim Hammadde / Yardımcı Malzeme 37 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı (İlk yıl için aylık)- TL veya $ Bazında Gösterim Hammadde / Yardımcı Malzeme 38 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı (Beş Yıllık)- Birim Bazında Gösterim Hammadde / Yardımcı Malzeme 39 2003 2004 2005 2006 2007 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Hammadde Tedarik Planı (Beş Yıllık)- TL veya $ Bazında Gösterim Hammadde / Yardımcı Malzeme 40 2003 2004 2005 2006 2007 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması 41 Detaylı Üretim Planı: Yapılabilirlik araştırması bölümünde genel kapasite, sunum bölgesindeki tahmini talep, finansman kaynakları, seçilen üretim teknolojisi gibi faktörlere göre oluşan işletme senaryosu kapsamında genel hatları belirlenen üretim rakamları bu bölümde detaylı üretim planına dönüştürülecektir. Bu plan işletmenin genel gelişme hedeflerini yansıtacak şekilde hazırlanmalıdır. Bu anlamda pazar payındaki artış hedefleri, üretim sistemindeki planlanan gelişmeler, üretim işgücündeki artış gibi etkenler detaylı üretim planına yansıtılmalıdır. Hizmet sektöründeki işletmeler için satış planı ile üretim planı aynı olacaktır. Ancak yine de bu bölüm ayrı olarak düşünülmeli ve aylık-sezonluk-yıllık kapasite sınırları ve çalışma verimi oranları belirlenmelidir. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Detaylı Üretim Planı (İlk yıl için aylık) Ürün / Hizmet 42 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Detaylı Üretim Planı (Beş Yıllık) Ürün / Hizmet 43 2003 2004 2005 2006 2007 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Üretim İşgücü Temin Planı: 44 Yapılabilirlik araştırması bölümünde üretim işgücünün genel temin koşulları belirlenmiştir. Bu bölümde öncelikle kuruluş dönemi olmak üzere işletme gelişme dönemini de içine alacak şekilde bir işgücü temin planı yapılmalıdır. Özellikle kuruluş döneminde deneme üretimi, işgücünün eğitim ihtiyacı gibi faktörler düşünülmeli ve buna göre planlama yapılmalıdır. 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Üretim İşgücü Temin Planı (İlk yıl için aylık- kuruluş dönemi için gerekirse haftalık) İşgücü 45 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 3. Üretim Sistemi Geliştirme Planı ve Üretim Planının Hazırlanması Üretim İşgücü Temin Planı (Beş Yıllık) İşgücü 46 2003 2004 2005 2006 2007 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Temel Faaliyetler (Üretim Dışı) İş Süreçleri ve Akışlar 47 Destek Faaliyetler İş Süreçleri ve Akışlar Üretim Dışı İşgücü Planı Örgütsel Modelin Geliştirilmesi İş Tanımları ve Yetki / Sorumlulukların Netleştirilmesi 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması 48 Özellikle teknik becerilerini iş fikrine dönüştüren girişimciler yönetim aktivitelerine gereken önemi vermemektedirler. Oysa işletmelerin başarılı olması için girişimcilerin işletmelerinde yeterli düzeyde bir yönetim sistemi kurmaları, ayrıca kendilerinin de teknik becerileri ve girişimci özellikleri yanında yöneticilik becerilerini geliştirmeleri gerekir. Bu amaçla girişimciler öncelikle temel hizmet ve ürün üretimi süreci dışında kalan yönetim aktivitelerinin neler olduğunu ve nasıl yerine getirileceğini belirlemelidirler. 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Girişimci iş kurma sürecine girdiğinde öncelikle bilmelidir ki, kurduğu işin sahibi ve yöneticisi olarak sadece tasarım, üretim ya da satış ile uğraşmayacak, günlük çalışmaları içinde kar-zarar hesapları, vergi işlemleri, sigorta kayıtları, işe eleman alma, ücret belirleme, çalışanlara görev verme, iş gelişmelerini ve gerçekleşmeleri izleme, proje ekipleri oluşturma, planlama yapma, hizmet maliyetlerini hesaplama, kontrol, koordinasyon gibi yönetim aktiviteleri ile de doğrudan ilgilenecektir. 49 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması İŞLETME YÖNETİMİ TEMEL AKTİVİTELER DESTEK AKTİVİTELER 50 Satınalma İş yönetimi Üretim Satış Kontrol İdari işler 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Girişimci, yönetim aktivitelerinin kapsamını araştırırken öncelikle üretim grubu dışında kalan satın alma, satış ve pazarlama gibi diğer temel aktivitelerin ne şekilde yürütüleceğini gösteren iş akış şemalarını hazırlamalıdır. Temel aktiviteler yanında ayrıca işletme yönetimi, izleme ve kontrol aktiviteleri ile personel yönetimi, muhasebe ve resmi işlemler gruplarında neler yapılması gerektiğini belirleyen girişimci bu görevlerin kimler tarafından gerçekleştireceğini de belirleyerek işletmesinin örgüt şemasını hazırlamalıdır. 51 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Örgütlenme Çalışmaları İşletmelerde örgütlenme işlevinin amacı “düzenli ve sürekli işleyen bir sistem kurmaktır”. İşletmelerin boyutları arttıkça örgütlenme çalışmasının kapsamı ve ihtiyaç duyulan örgüt yapısının karmaşıklığı artar. Ancak işletme boyutlarından bağımsız olarak örgütlenme çalışmaları üç aşamada gerçekleştirilir: 52 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Kişiler arasındaki ilişkilerin tanımlanması İşletmede yapılacak işlerin belirlenmesi İşleri yapacak kişilerin belirlenmesi 53 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Küçük işletme kuran girişimciler yukarıda sıraladığımız adımlar içinde işyerlerinde yer alan iş gruplarını belirlemeye, bunlara dayalı bir örgüt yapısı kurmaya çok fazla sıcak davranmamaktadırlar. Bunun nedeni olarak da kurdukları işlerde teknik olsun idari olsun tüm aktivitelerin gerçekleştirilmesinde bizzat kendilerinin ya da az sayıda kişinin görev alacak olmasını düşünmektedirler. Ancak bu durumda dahi girişimci işletmesini başarılı bir şekilde yürütmek için bu farklı başlıklar altında neler yapılması gerektiğini bilmeli ve az sayıda eleman ile bunların hepsini eksiksiz yerine getirmelidir. 54 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması İşletme ölçeğinin zaman içinde gelişmesi ile birlikte girişimci, işletmenin finansman, muhasebe, tanıtım, pazarlama gibi farklı uzmanlık gerektiren faaliyetlerini başkalarına devretme aşamasına gelir. Bu durumda organizasyon modeli yatay genişleme yaşayarak önce basit örgütlenme modeline ulaşır. Yataydaki bu tür gelişmeler yanında, iş yoğunluğu artan fonksiyon grupları kendi içlerinde daha fazla sayıda alt uzmanlık alanlarına bölünmeye başlar. 55 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması İşletme örgütünün temel üretim aktiviteleri dışında gerçekleştireceği süreçlerin iş akışları incelenir, tüm süreçleri kapsayan organizasyon şeması tanımlanır: 56 İşletmede temel üretim çalışmaları dışında kalan süreçler nelerdir? Bu süreçlerin iş akış şemaları nasıldır? İşletmede hizmet ya da üretim maliyetleri nasıl izlenecektir? İşletmede insan kaynakları yönetimi ve bu kapsamda gerçekleştirilecek personel seçimi, iş alma, ücretlendirme, görevlendirme ve değerlendirme çalışmaları nasıl ve kimler tarafından gerçekleştirilecektir? İşletmenin yürütmesi gereken resmi işlemler nelerdir? Kimler tarafından gerçekleştirilecektir? İşletmede iş planının güncelleştirilmesi çalışmaları nasıl yapılacaktır? İşletme içinde bilgi akışı ve koordinasyon hangi sistemlerle sağlanacaktır? 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması İşletme örgütünün temel üretim aktiviteleri dışında gerçekleştireceği süreçlerin iş akışları incelenir, tüm süreçleri kapsayan organizasyon şeması tanımlanır: 57 İşletmenin temel ve destek aktivitelerini yerine getiren görev gruplarını gösteren organizasyon şeması nedir? İşletmede yer alacak kişiler kimlerdir? İşletmede yer alacak kişilerin kısa özgeçmişleri ve işletmenin başarısı açısından sahip oldukları özellikler nelerdir? Organizasyon şemasına göre işletme içindeki görev yetki ve sorumluluklar ne olacaktır? İşletmenin yasal modeli ne olacaktır? Modeli belirleyen faktörler nelerdir? İşletmenin muhasebe işlemleri ne şekilde gerçekleştirilecektir? İşletmenin finansman yönetimi ne şekilde gerçekleştirilecektir? Finansman yönetimi ve muhasebe hizmetleri konusunda piyasadan ne tür hizmetler alınabilir? Koşulları nelerdir? 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Yöneticinin Destek Faaliyetler Kapsamındaki Hedefleri Nelerdir? – – – – – – – 58 İşletmesinin sahip olduğu potansiyeli değerlendirmek Piyasadaki fırsatları araştırmak Yeni müşteri ilişkileri oluşturmak, mevcut müşteri ilişkilerini geliştirmek Ürün/hizmet özelliklerini piyasa ihtiyaçlarına uygun hale getirmek Finansman ihtiyacını belirlemek ve en uygun finansman kaynaklarına ulaşmak Üretimi planlamak ve izlemek Stokları kontrol etmek 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Yöneticinin Destek Faaliyetler Kapsamındaki Hedefleri Nelerdir? (devam) • • • • • • • • • 59 Personel ihtiyacını belirlemek, personel temin etmek Eğitim ihtiyacını belirlemek ve eğitim planı hazırlamak Teklif hazırlamak Nakit akışını izlemek Karlılığı izlemek Verimliliği izlemek, verimliliği geliştirecek projeler hazırlamak İşletme içi problemleri ve işletme dışı tehditleri değerlendirmek Geleceğe yönelik tahminler yapmak Strateji ve hedef belirlemek • Dönemlik gerçekleşmeleri izlemek ve planlarla karşılaştırmak 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması Yöneticinin Destek Faaliyetler Kapsamındaki Hedefleri Nelerdir? (devam) – – – – – – – – – – 60 İş gruplarına göre organizasyon yapısını kurmak İş grupları ve organizasyon birimleri arasındaki ilişkileri belirlemek Birimler arası koordinasyonu izlemek ve geliştirmek Görev tanımlarını ve bu görevler için gereken nitelikleri belirlemek Geliştirilen proje ve planların uygulanmasını sağlamak ve koordine etmek Personelin motivasyonunu geliştirmek ve katılımı sağlamak İşletmede gerekli verilerin toplanmasını sağlamak Bilgi akış sistemlerini kurmak İş planı hedef, karar ve planlarını gerçekleşmelere göre revize etmek Resmi işlemleri yürütmek ve koordine etmek. 4. Örgütlenme Yapısının Belirlenmesi ve Yönetim Planının Hazırlanması • “Üretim Dışı Aktiviteler İşgücü Planını” hazırlayınız. • İşletmenin üretim, üretim dışı temel aktiviteler ve destek aktiviteler ile ilgili tüm iş gruplarını kapsayan örgüt şemasını hazırlayınız. • İşletmede örgüt şemasında yeralan yönetim kadrolarının görevleri, yetkileri ve sorumlulukları nelerdir? Bu aşamada bu görevleri yürütecek kişilerden belirledikleriniz var mı? Var ise işle ilgili kısa özgeçmişlerini yazınız. 61 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Başlangıç Sabit Yatırım İhtiyacı Yatırım İhtiyacı İşletme Giderleri TOPLAM YATIRIM İHTİYACI Finansman Kaynakları Kredi Geri Ödeme Planı Ek İşletme Sermayesi İhtiyacı Mevcut Finansal Yapının Özellikleri – İşletmesi Kurulu Olanlar İçin Tahmini Finansman Hareketleri Gelir-Gider Analizi Nakit Akış Analizi Karlılık Analizi Satış Planı 62 Yatırım Geri Dönüş Süresi NBD Analizi İç Karlılık Analizi 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Bu bölümde temel olarak yapılabilirlik araştırması aşamasında yapılan finansman hesaplamaları tekrar yapılır. Ancak ek olarak; 1. Yapılabilirliği ispat edilen işletme senaryosundan iş planında tarif edilen işletme modeli dönüşümündeki farklar bu bölüme yansıtılır. (Üretim Planı, Hammadde Temin Planı, İşgücü Temin Planı, Üretim Sistemi Gelişim Planı, Satış Planı, Makine-Ekipman Temin Planı vb.) 2. 3. 63 İşletme modelinin daha sağlıklı kurulabilmesi için gelir-gider analizi ve nakit akım hesaplamaları ilk yıl için aylık bazda yapılır. Başabaş noktası, net bugünkü değer, iç karlılık oranı, yatırımın geri dönüş süresi gibi ek analizler yapılır. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Başlangıç Yatırım Harcamaları Üretim ve hizmet süreçlerinin araştırılması sonucunda elde edilen bilgilerin yardımıyla iş fikrinin gerçekleştirilmesi için gerekli tüm yatırım kalemlerinin özellikleri belirlenir. Yurtiçi ve yurtdışından temin edilecek yatırım kalemlerinin parasal değerleri ile temin giderleri araştırılır ve toplam yatırım sermayesi gereksinimi bulunur. 64 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması İşletme Giderleri ve İşletme Sermayesinin Belirlenmesi Girişimcinin işletmenin kurulması sırasında toplam finansman gereksinimini ve işletme karlılığını analiz edebilmesi için öncelikle işletme giderlerini ve işletme sermayesini incelemesi gerekir. 65 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması 66 İşletme giderleri, işletmenin planladığı ürün ya da hizmeti üretmesi ve müşteri kitlesine sunması sırasında yapılacak her türlü harcamayı göstermektedir. "Yıllık İşletme Giderleri Tablosu" işletme gider kalemlerini göstermektedir. İşletme sermayesi, işletme faaliyete geçtiğinde üretilen mal ya da hizmetin bedelinin tahsil edilmesine kadar yapılacak işletme giderlerini karşılayacak finansman kaynağıdır. İşletme döneminin ilerleyen aşamalarında işletmenin düzenli ve aksamadan işlemesi için gerekli olan fon gereksinimi belirler. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Toplam Yatırım Gereksinimi Başlangıç yatırımı ve işletme sermayesi ihtiyaçlarının toplamı, iş fikrinin gerçekleştirilmesi için gerekli toplam finansman ihtiyacını belirler. Finansman Kaynakları Araştırması 67 Yapılabilirlik araştırmasının önemli adımlarından bir tanesi finansman kaynaklarının araştırılmasıdır. Yatırımın gerçekleştirilmesinde gerekli ilk yatırım ve işletme sermayesinin temini için, özkaynak, kredi, borç sağlanması ile ortaklık kurma türü tüm potansiyel finansal kaynaklar belirlenir. Bu kaynakların tümü incelenir ve kaynak limitleri, finansman maliyetleri, ödeme yapıları, teminat ve özkaynak gerekliliği faktörlerine göre karşılaştırılır ve değerlendirilir. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Kredi Geri Ödemesi Hesaplaması 68 Kredi kullanımı durumunda girişimciler nakit akış ve karlılık tablolarında kredi ana para ve faiz ödemelerini göstermek zorundadırlar. Bu hesaplamalar yapılırken kredi tutarı, kredinin geri ödeme süresi ve yıllık faiz verileri kullanılır. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Finansal Hareketlerin ve İşletme Karlılığının Araştırılması 69 – Finansal değerlendirme bölümleri, girişimcilerin bu aşamaya kadar ulaştıkları sonuçları kullanarak, iş fikrinin finansal kazanç özelliklerini analiz etmelerini sağlar. – Bu analiz sonucunda girişimci yatırımı ile ilgili kabullerini gerektiğinde yeniden gözden geçirerek en uygun ve karlı işletme modeline ve finansal çözümlere ulaşmaya çalışır. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Gelir-Gider Hesabı 70 – Bu hesaplamalarda yıllara göre işletme giderleri ve işletme gelirleri karşılıklı olarak verilir ve yıllık işletme gelir-gider farkı bulunur. – Gelir-Gider Hesabı Tablosunda, işletme gelirleri bölümünde, ürün ve hizmet sunumu için üretim ve satış programlarında yapılan tahminlere uygun olarak satış miktarları ve satış fiyatları çarpımından işletme gelirleri elde edilir. Tabloda her ürün grubu ayrı ayrı belirtilir. Gider kalemleri ise İşletme Giderleri Tablosundan alınır. – Gelir-gider hesabı tablosu işletmenin sadece yıllık işletme brüt gelirini göstermeyi amaçlar. İşletme gelirlerinin net sonuçlarını ve yatırım harcamalarının karşılanışı gibi mali değerlendirmelerde gerekli diğer bilgileri içermez. – Yapılabilirlik araştırmasından farklı olarak bu bölümde gelir-gider hesaplamaları ilk yıl için aylık bazda yapılmalıdır. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Nakit Akışı Hesaplaması 71 – İşletmenin yatırım döneminden başlamak üzere tüm dönemlerinde her türlü nakit girişi ve çıkışını gösteren tablodur. Nakit akım hesaplamaları sonucunda işletmenin gelirgider yapısının ötesinde yatırım, kredi ödemeleri, vergi ödemeleri gibi nakit hareketlerinin işletme finansal yapısı üzerindeki etkileri görülür.Bu tablo işletmenin karlılığı ile ilgili bilgi vermez. – Nakit akım tablosunda yıl sonu eldeki nakit satırındaki değerlerin eksi olmaması gerekir. Bu durum işletmenin kuruluş ve işletme dönemi nakit ihtiyacının çözülemediğini gösterir. – Yapılabilirlik araştırmasından farklı olarak bu bölümde nakit akışı hesaplamaları ilk yıl için aylık bazda yapılmalıdır. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Başabaş Noktası Hesabı 72 – Başabaş noktası hesabı, işletme gelirleri ile işletme giderlerinin eşitlendiği noktadaki satış düzeyinin bulunmasını sağlar. – Başabaş noktası hesabı işletme cirosu içindeki kar payının işletmenin sabit giderlerini de karşıladığı üretim sayısını gösterir. Bu noktaya kara geçiş noktası da denir. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Karlılık Hesabı 73 – Karlılık hesabı işletmenin başlangıç sermayesi, işletme sermayesi ihtiyacı dahil tüm gelir ve gider kalemlerini gözönüne alarak, iş fikrinin dönemsel ve toplam kar/zarar durumunun incelenmesini sağlayan hesaplamadır. Karlılık hesabı tablosunda nakit akış tablosundan farklı olarak işletmenin ürettiği ve tükettiği finansmanın karşılaştırması yapılır. – Karlılık hesabı sonucunda elde edilen yıllara göre net nakit akımlar satırı ile Net Bugünkü Değer ve Iç Karlılık Oranı Analizleri yapılır. – Toplam net nakit akımlar satırı ise kendi başına bir göstergedir ve yatırımın geri dönüş süresini gösterir. Bu satırdaki rakamların -(eksi)'den +(artı)'ya dönüştüğü dönem ise işletmeye bağlanan toplam sermayenin kendisini geri döndürdüğü dönemi ifade eder. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması Net Bugünkü Değer Analizi: 74 – Yatırım projelerinde yatırım ve işletme sermayesi harcamaları ile işletme döneminde işletme karından oluşan bir net nakit akım söz konusudur. Bu harcama ve karların yıllara yayılımını piyasa için geçerli bir indirgeme oranı ile bugüne çekerek proje net nakit akımlarının bugünkü değerini değerlendirme yöntemine Net Bugünkü Değer(NBD) Analizi denir. – NBD analizi yapılırken kullanılan indirgeme oranı genellikle piyasada nakit paranın en basit değerlendirme yöntemi olan banka faizleridir. NBD değerinin pozitif olması gerekir. Aksi halde proje için yapılan harcamaların, piyasa için geçerli bir kazanç oranının üstünde bir kazanç getirmediği belirlenir. 5. İşletme Dönemi Finansman Planının Hazırlanması İç Karlılık Analizi: 75 – İç Karlılık Oranı, Net Bugünkü Değeri sıfırlayan indirim oranıdır. – İç karlılık oranı yatırımcının beklediği yatırım kazancı oranı ile karşılaştırılır ve beklentisinden yüksek ise yatırıma geçilir. İç karlılık oranı hesaplamasında ortaya çıkan indirim oranı Türkiye gibi enflasyonist bir ekonomi yapısına sahip ülkelerde enflasyon oranı ve yatırımcının kar beklentisinin toplamını karşılıyor olması gerekir. – Yatırımcının/girişimcinin birden fazla iş fikrine sahip olması durumunda bu aşamada hesaplanan indirim oranı iş fikirlerinin karşılaştırılmasında değerlendirmeye alınan etkenlerden önemli bir tanesidir.