Transcript ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ภูมป
ิ ญ
ั ญาทองถิ
น
่
้
(๓๐๐๐-๑๓๐๒)
ภูมิปัญญาท้ องถิ่น
(Local Wisdom)
ภูมิปัญญาชาวบ้ าน
(P0pular Wisdom)
ภูมิปัญญาไทย
(Thai Wisdom)
ความหมายภูมป
ิ ญ
ั ญา
ความหมายภูมป
ิ ญ
ั ญา
ภูม ิ
พืน
้
ปัญญา
ความรู้
แผนดิ
่ น
รอบรู้
ความรอบรูของคนใน
้
แผนดิ
่ น
ความหมายของภูม ิ
ปัญญาทองถิ
น
่
้
หมายถึง
ความรู้
ความสามารถและ
ทักษะของคนในชุมชนหรือทองถิ
น
่ นั้น ๆ ทีม
่ ี
้
การสั่ งสมขึน
้ มาจากประสบการณ์
การ
เรียนรู้
การเลือกสรร การปรุงแตง่
และ
ถายทอดสื
บตอกั
่
่ นมา เป็ นระยะเวลายาวนาน
เพือ
่ ใช้เป็ นแนวทางในการแก้ปัญหา
และ
พัฒนาวิถช
ี ว
ี ต
ิ ผสมผสานให้สอดคลองกั
บ
้
สภาพแวดลอมและเหมาะสมกั
บยุคสมัย
้
ภูมป
ิ ญ
ั ญา : จากนามธรรม
สู่รูปธรรม
ภูมป
ิ ญ
ั ญา : จากนามธรรม
สู่รูปธรรม
ภูมป
ิ ญ
ั ญา : จากนามธรรม
สู่รูปธรรม
วิธแ
ี ก้ปัญหา
เครือ
่ งมือ
เป็ นสิ่ งประดิษฐ ์
เป็ นกระบวนการคิด จับ
จับต้องได้
ต้องไมได
่ ้
วิธแ
ี ก้
ปัญหา
อากาศ
ร้อน
ฝนตกมาก
หลังคาบาน
้
ลาดเอียง
วัสดุมุงหลังคา
ไมเก็
่ บความ
ร้อน
มุงให้ไม่
ซ้อนทับกัน
สนิทแน่น
ครกตาข้ าว
ตาข้ าวเปลือกให้ เป็ นข้ าว
กล้ อง
เครื่องสีข้าว
ขัดข้ าวเปลือกให้ เป็ นข้ าว
กล้ องและข้ าวขาว
การสีข้าว
ลักษณะสาคัญของภูมิปัญญาท้ องถิ่น
๑. เป็ นความรู้ แบบองค์ รวมที่เกิดจากการเชื่อมโยงความรู้ หรื อกิจกรรมทุก
อย่ างที่เกี่ยวข้ องกับวิถีชีวติ
๒. เป็ นวิถีความสัมพันธ์ ท่ ีสมดุลระหว่ างคนกับคน คนกับธรรมชาติ และคน
กับสิ่งเหนือธรรมชาติ
๓. มีลักษณะเป็ นพลวัต (Dynamics) คือ เปลี่ยนแปลงได้ ตามยุคสมัย
และมีพัฒนาการอยู่ตลอดเวลา
๔. มีวัฒนธรรมเป็ นพืน้ ฐาน
๕. มีลักษณะเฉพาะหรื อเอกลักษณ์ ในตนเอง
ประเภทของภูมป
ิ ญ
ั ญา
ท้องถิน
่
ประเภทของภูมิปัญญาท้ องถิ่น
ลักษณะที่ ๑
ภูมปิ ั ญญาที่เป็ นนามธรรม
ได้ แก่ ความตระหนักรู้ วิธีคิด
ความเชื่อ วิถีการดาเนินชีวิต
ภูมปิ ั ญญาที่เป็ นรูปธรรม
ได้ แก่ เทคโนโลยีการทามาหา
กิน แพทย์พื ้นบ้ าน ศิลปะ
หัตถกรรม สถาปั ตยกรรม
เครื่ องมือเครื่ องใช้ ฯลฯ
ลักษณะที่ ๒
ภูมปิ ั ญญาที่เกี่ยวกับความอยู่
รอด
ได้ แก่ ปั จจัยสี่
ภูมปิ ั ญญาที่เกี่ยวกับ
เทคโนโลยีการทามาหากิน
ได้ แก่ เทคโนโลยีการทามาหากิน
แพทย์พื ้นบ้ าน ศิลปะ หัตถกรรม
สถาปั ตยกรรม เครื่ องมือเครื่ องใช้
ฯลฯ
ภูมปิ ั ญญาที่เกี่ยวกับ
วัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรม
ได้ แก่ ประเพณี พิธีกรรม ตานาน
ความเชื่อ การละเล่น ฯลฯ
ลักษณะที่ ๓
ภูมปิ ั ญญาของบุคคล
ได้ แก่ ความรู้ความสามารถ
ความคิด วิธีการของบุคคล เช่น
ผู้ใหญ่วิบลู ย์ เข็มเฉลิม อาจารย์
เฉลิมชัย ฯลฯ
ภูมปิ ั ญญาของชุมชน
ได้ แก่ ภูมิปัญญาที่สงั่ สมอยู่ใน
ท้ องถิ่น ไม่มีผ้ ใู ดเป็ นเจ้ าของ เช่น
จักสานพนัสนิคม ไข่เค็มจังหวัด...
ภูมปิ ั ญญาของประเทศ
ได้ แก่ ความสามารถภาพรวมของ
ประเทศ เช่น อาหารไทย สมุนไพร
ไทย ฯลฯ
เครื่องมือเครื่องใช้
ประเพณี พิธีกรรม
แหนาง
่
แมว
ทาขวัญแม่
โพสพ
แพทย์ แผนไทย
ผู้ใหญทั
่ ศน ์
กระยอม
เฉลิมชัย โฆสิ ษ
พิพฒ
ั น์
นายวิวฒ
ั น์
ศั ลยกาธร
ถวัลย ์
ดัชนี
ผู้ใหญวิ
ู ย์
่ บล
เข็มเฉลิม
เอือ
้ สุนทรา
ภรณ ์
ผ้าแพรวา
กาฬสิ นธุ ์
สั นกาแพง
พนัสนิคม
ไชยา
ชุมชนเกาะ
เกร็ด
ดานเกวี
ยน
่
ด้ วยความรู้ นัน้ เลิศประเสริฐสุด
เปรี ยบประดุจดังแควกระแสสินธุ์
จะวิดวักตักมาเป็ นอาจินต์
ไม่ ร้ ู สนิ ้ แห้ งขอดตลอดกาล
หญิงสาวโดนป่ าวร้ อง
เสียหาย
ชายเสน่ หากลับกลาย
เล่ นลิน้
แฉความเรื่องอับอาย
ทาร่ วม กันนา
เผยแผ่ ออกมาสิน้
สิ่งนีบ้ ่ ควร
ศาลปู่ ตา
จบ/สอบ