Transcript MBA - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Prof. dr hab. Barbara Kutkowska
Przemiany
w rolnictwie dolnośląskim
po integracji
z Unią Europejską
Wrocław, 29 listopada 2013 r.
Plan wystąpienia:
1. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne produkcji rolniczej
2. Przemiany strukturalne w zakresie:
• liczby i powierzchni gospodarstw
• powierzchni użytków rolnych
• powierzchni zasiewów
• pogłowia zwierząt
• struktury produkcji globalnej i towarowej
3. Finansowe wsparcie rolnictwa w ramach WPR w woj. dolnośląskim
4. Dynamika nakładów inwestycyjnych
5. Zmiany wartości środków trwałych
6. Podsumowanie
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały:
1. Procesy globalizacyjne ( WTO i sytuacja na światowych rynkach rolnych)
2. Integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR
Rys.1. Polski handel zagraniczny ogółem
Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
Rys. 2. Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi
Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
2000
Lp.
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
%
Eksport
1
8,4
8,4
8,0
8,4
8,7
9,9
9,7
9,9
9,9
11,7
11,2
11,1
6,5
6,8
6,5
5,9
6,1
6,8
6,4
6,8
7,0
8,6
8,1
8,3
Import
2
Udział handlu artykułami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski
Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
Skumulowana wartość wsparcia finansowego w ramach WPR w woj. dolnośląskim
Wg stanu 30.09.2013 r.
Wartość
Lp.
Wyszczególnienie
mln zł
1
2
3
4
5
6
Płatności bezpośrednie
PROW 2007-2013
PROW 2004-2006
SAPARD
SPO „Rolnictwo”
Razem
Źródło: ARiMR – DOR we Wrocławiu
5 550,7
2 599,9
510,4
146,1
186,9
8 994,0
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Woj. dolnośląskie dysponuje 6,2% areałem UR w kraju i zajmuje 8. lokatę w
kraju pod względem areału gruntów rolnych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
• Po roku 2000 nastąpił w woj. dolnośląskim systematyczny spadek liczby
gospodarstw rolnych. PSR 2010 wykazał, że w stosunku do PSR 1996 było ich
o 28% mniej.
• Największą dynamikę spadku obserwuje się wśród gospodarstw najmniejszych
(do 1 ha -19%, 1-5 ha -16%).
• Znacząco wzrosła liczba gospodarstw największych o powierzchni powyżej
50ha ( o 49%) i powyżej 100ha (99%).
• W roku 2010 ogólna liczba gospodarstw wynosiła 107, 3 tys., w tym
gospodarstw powyżej 1 ha UR – 62,9 tys.
Obserwuje się proces koncentracji gruntów rolnych. W gospodarstwach
powyżej 50 ha znajduje się obecnie 52% użytków rolnych województwa.
• Koncentracja gruntów jest korzystna z punktu widzenia lepszego
wykorzystania czynników produkcji: pracy i sprzętu rolniczego, a także
możliwości wykorzystywania ekonomicznych efektów skali produkcji.
• Integracja Polski z UE wpłynęła na wzrost cen gruntów rolnych i stawek
czynszu dzierżawnego, co przyczyniło się do spotęgowania procesu
koncentracji ziemi rolniczej w gospodarstwach obszarowo większych i
pogłębiło niechęć rolników do wyzbywania się gruntów rolniczych
(Berbeka 2012).
• Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w województwie
dolnośląskim wzrosła o 30%, z 8,1 ha w roku 1996 roku do 10,5 ha w 2010,
w tym 11,06 ha UR dla gospodarstw prowadzących działalność rolniczą.
(w kraju przeciętna powierzchnia gospodarstwa wynosi 7,95 ha UR)
•
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
• 80% gospodarstw dolnośląskich prowadzi działalność rolniczą (
więcej o 16%), w tym 72% działalność wyłącznie rolniczą.
• 20% gospodarstw nie prowadzi działalności rolniczej.
• W latach 2002-2010 o 16% zwiększyła się liczba gospodarstw
prowadzących działalność rolniczą, natomiast o 8% zmniejszyła się
liczba gospodarstw nie prowadzących działalności rolniczej,
• Spadła również liczba gospodarstw łączących działalność rolniczą z
pozarolniczą (o 7,6%).
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Powierzchnia zasiewów w woj. dolnośląskim stanowi 7% zasiewów w kraju.
Pod zasiewami znajduje się 80% ziemi rolniczej, a 3% jest ugorowanej ( w kraju
odpowiednio- 67% i 3%)
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
13% udział dolnośląskiego w uprawie rzepaku i 2. lokata po wielkopolskim
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
W woj. dolnośląskim w latach 2002 2010 o 70% zwiększyło się zużycie nawozów
mineralnych
119.0
120.0
110.0
104.0
100.0
90.0
91.1
80.0
82.0
87.8
80.2
77.2
77.5
70.0
Polska
Dolnośląskie
66.3
60.0
54.3
50.0
Bydło
Trzoda chlewna
Owce
Konie
Drób ogółem
Wykres 3. Dynamika pogłowia zwierząt gospodarskich w 2010 r. [%]
(2002=100)
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
W latach 2004-2013 rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 5,5 mld
złotych dopłat bezpośrednich = 100%
Zróżnicowanie wsparcia finansowego w ramach WPR wg powiatów
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
23
24
25
26
Powiat
Powiat bolesławiecki
Powiat dzierżoniowski
Powiat głogowski
Powiat górowski
Powiat jaworski
Powiat jeleniogórski
Powiat kamiennogórski
Powiat kłodzki
Powiat legnicki
Powiat lubański
Powiat lubiński
Powiat lwówecki
Powiat milicki
Powiat oleśnicki
Powiat oławski
Powiat polkowicki
Powiat strzeliński
Powiat średzki
Powiat świdnicki
Powiat trzebnicki
Powiat wałbrzyski
Powiat wołowski
Powiat wrocławski
Powiat ząbkowicki
Powiat zgorzelecki
Powiat złotoryjski
Razem woj. dolnośląskie
Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu
Dopłaty bezpośrednie razem
zł
% ogółu
192 707 666,07
3,5
174 532 180,64
3,1
156 494 159,89
2,8
197 167 793,24
3,6
243 917 572,11
4,4
108 090 266,61
1,9
73 426 535,63
1,3
283 280 581,53
5,1
294 155 895,43
5,3
105 161 588,71
1,9
147 046 371,97
2,6
145 216 864,08
2,6
117 298 357,58
2,1
284 512 770,64
5,1
222 668 998,56
4
142 465 522,40
2,6
320 070 769,87
5,8
281 177 046,06
5,1
333 470 984,56
6
264 586 267,47
4,8
75 315 588,06
1,4
158 063 634,20
2,8
616 653 737,94
11,1
294 297 513,59
5,3
111 110 372,17
2
207 810 771,05
3,7
5 550 699 809,99
100
W latach 2004-2013 rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 3,4 mld złotych
w ramach, SAPARD, SPO, PROW = 100%
Wsparcie finansowe rolnictwa dolnośląskiego w latach 2004-2013 (SPO, PROW
2004-2006, PROW 2007-2013)
Lp.
Powiat
1
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
23
24
25
bolesławiecki
dzierżoniowski
głogowski
górowski
jaworski
jeleniogórski
kamiennogórski
kłodzki
legnicki
lubański
lubiński
lwówecki
milicki
oleśnicki
oławski
polkowicki
strzeliński
średzki
świdnicki
trzebnicki
wałbrzyski
wołowski
wrocławski
ząbkowicki
zgorzelecki
złotoryjski
26
Razem woj. dolnośląskie
Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu
% wsparcia
wojewódzkiego
(100=3,3mld zł)
9
2,9
2,2
3,3
4,5
3,6
3,4
3,3
8,6
4,7
2,0
3,0
3,6
3,3
4,9
2,6
3,3
2,9
3,4
3,9
5,4
2,5
3,5
9,9
4,3
1,7
3,0
100,0
świdnicki
ii
strzeliński
MAPA 3. Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW 20042006, PROW 2007-2013 w zł /1 ha UR ( 30.09.2013 r.)
ARiMR DOR we Wrocławiu
legnicki
wrocławski
MAPA 4 . Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW 2004-2006,
PROW 2007-2013 w zł /1 gospodarstwo ( 30.09.2013 r.)
ARiMR DOR we Wrocławiu
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych
Podsumowanie
 Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały :
integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR oraz procesy
globalizacyjne
 Obserwuje się powolny proces koncentracji gruntów rolnych w
gospodarstwach o areałach powyżej 50 i 100ha UR
 Zwiększa się liczba gospodarstw prowadzących działalność rolniczą
 Zasoby gospodarstw rolnych przesunęły się w stronę produkcji roślinnej,
zwłaszcza rzepaku i zbóż, produkcja zwierzęca ulega ograniczaniu (czy to jest
korzystne z punktu widzenia rolnictwa zrównoważonego?)
 Dzięki wsparciu finansowemu z UE zwiększyła się dynamika nakładów
inwestycyjnych i ograniczony został proces deprecjacji wartości majątku
trwałego w rolnictwie.
 Duże zróżnicowanie subregionalne poziomu wsparcia finansowego w ramach
WPR pociąga za sobą konieczność łączenia instrumentów polityki rolnej i
polityki spójności.
Dziękuję za uwagę