Transcript indirek radyoloji işlemler

İNDİREKT RADYOLOJİK İŞLEMLER
Dr. Kayıhan Akın
1 Radyolojik Görüntüleme Fiziği
Konu: Bilgisayarlı Tomografi Fiziği (6 saat)
2 R a d y o l o j i k G ö r ü n t ü l e m e Yö n t e m l e r i
a) Konu: Floroskopik teknikler ile indirekt radyografilerde
(özefagus, mide, duodenum, ince barsak vs.) çekim teknikleri ve
uygulama (3 saat)
b)Konu: Film kalitesi (doz, pozisyon) (3 saat)
3 Kontrastlı Radyoloji
Konu: Myelografi, özefagus, mide, duodenum, ince barsak ve
kolonun kontrastlı incelemesi (3 saat)
4 R a d y o g r a f i v e B a n y o Te k n i k l e r i
Konu: Servikal, torakal, lomber vertebra, sakrum ve koksiks
radyografisi (6 saat)
b)Konu: Film kalitesi (doz, pozisyon)
Radyolojik kaliteyi belirlerken kenar keskinliği, dansite, opasite, kontrast,
kenar bulanıklığı ve noiz’in bilinmesi gerekir.
Kenar keskinliği: Birbirine komşu iki yapıya ait görünümler arasındaki geçiş
bölgesinin genişliğidir. Kontrast ve kenar bulanıklığı kenar keskinliğini
etkileyen faktörlerdir.
Kontrast:
Birbirine komşu iki yapının dansitesi arasındaki farktır. Kontrast nekadar
yüksek olursa kenar keskinliği de o kadar fazla olarak görülür.
Dansite: Filmin X-ışını fotonlarına vermiş olduğu cevap sonucunda siyahlaşma
miktarıdır. Filmin siyahlığı, filmin üzerindeki metalik gümüşün miktarıyla
orantılıdır.
Opasite: Filme gelen ışığın, filmden geçen ışığa oranıdır. Dansite, opasitenin
logaritmasıdır. Dansite 1 olduğunda opasite 10, dansite 2 olduğunda opasite
100, dansite 3 olduğunda opasite 1000 olmaktadır.
Dansite, filmin yapısı, kullanılan doz faktörleri, banyo sıcaklığı, banyo süresi,
banyo solüsyonunun özelliği gibi birçok değişkenden etkilenmektedir.
Opasite (A/B)
Radyolojik Kontrastı Etkileyen Faktörler:
Objeye bağlı faktörler
a) Maddenin absorbsiyon farklılıkları: İncelenen bölgenin kalınlığı, yoğunluğu,
atom numarası
b) Radyasyon kalitesi: (kVp, filtrasyon)Radyasyon kalitesi arttırıldığında
radyografik kontrast artmaktadır.
c) Saçılan radyasyon: Saçılan radyasyonu arttıran faktörler (kVp, obje kalınlığı,
alan) kontrastın azalmasına neden olurlar.
Radyolojik Kontrastı Etkileyen Faktörler:
Filme bağlı faktörler
a) Film tipi
b) Banyo işlemi: kimyasal madde aktivitesi, banyo ısısı, banyo süresi
c) Fotografik dansite
d) Sislenme
e) Bekleme, ışık teması
f) Ranforsatör varlığı
Kenar Bulanıklığı:
Birbirine komşu iki yapı arasındaki dansite değişimi olan bölgenin genişliğidir.
Radyolojik Kenar Bulanıklığını Etkileyen Faktörler:
a) Geometrik faktörler: Objenin konumu (distorsiyon= objenin görüntüsünün
orjinalinden farklı olarak yansımasıdır.) , şekli, kaynak boyutu (fokal spot),
kaynak-film uzaklığı, obje-film uzaklığı, hareket
b) Işık difüzyonuna bağlı faktörler: Ranforsatör yapısı, film türü, ranforsatör
ile film temasının tam olmaması, halasyon
Objenin kaynak ile film arasındaki konumunun yaptığı distorsiyon
Penumbra oluşumu ve fokal spotun penumbraya etkisi
Kaynak film mesafesinin
azalmasının kenar bulanıklığını
artırması
Obje –film mesafesinin artmasının
kenar bulanıklığını artırıcı etkisi
Ranforsatör film temasının tam olmamasının kenar bulanıklığına etkisi
Noiz:
Görüntünün izlenmesine engel olan, radyografik dansitedeki istenmeyen
değişikliklerdir. Radyografik noiz, radyolojik beneklenme ve artefaktlar olarak
ikiye ayrılır.
Beneklenme:3 tipi vardır. Kuantum beneklenme, yapısal beneklenme, filmin
grenli olması
En etkili olan ve teknisyen tarafından değiştirilebilen faktör kuantum
beneklenmedir. Görüntüyü oluşturan ışın fotonlarının sayısı ne kadar yüksek
olursa radyografik noiz o kadar azalmaktadır. Yüksek mAs ve düşük hızlı
filmler kullanılarak kuantum beneklenme azaltılabilir.
Artefaktlar: film taşınma ve saklanmasına bağlı: kıvrılma, statik elektrik
artefaktı, filmin ışık alması, parmak izleri
banyo işlemine bağlı: otomatik banyo makine merdaneleri, el banyolarındaki
klipsler, solüsyon artıkları
kaset ve ranforsatörlerden kaynaklanan artefaktlar
Çekim sırasında oluşan artefaktlar: çift dozlama, hasta hareketi
Diğer: Hasta elbisesi, takı, saç örgüsü, opak madde kalıntısı, grid sistemindeki
arızalar