Transcript De Republiek in tijd van vorsten

De Republiek in
een tijd van
vorsten
Een Gouden
Eeuw voor de
Republiek
§ 3.2
Europa 1600
3.2 De eerste twintig jaar van de Republiek
Gered
• Redding
– Filips vocht op teveel fronten
• Tegen de Engelsen, de Franse Hugenoten en Duitse protestanten
• Daarbij gingen de twee Armada’s ook nog eens naar de kabeljauwenkelder
• Het geld raakte meerdere malen op
– Tegelijkertijd wist de Republiek zich militair op te richten
• Prins Maurits vormde een krachtig leger. Vanaf 1588 werd stad na stad
heroverd
• Men sloot bondgenootschappen. Het Drievoudig Verbond was niet alleen
vanuit militair oogpunt belangrijk, maar betekende ook internationale
erkenning
– Na de vrede tussen Spanje, Engeland en Frankrijk richtte de nieuwe
koning van Spanje zich weer op het gepeupel in de Republiek. Echter,
de sterke weerstand en geldgebrek leidde tot vredesbesprekingen.
– Uiteindelijk kwam het onder Filips III tot het Twaalfjarig Bestand. Een
vrede zat er niet in, doordat beide partijen godsdienstvrijheid eisten aan
weerzijde van de noordzuidgrens (1609).
3.2 De eerste twintig jaar van de Republiek
De staatsinrichting
• De Republiek werd door
de Staten Genenaal
bestuurd
– Deze besliste inzake
• Buitenlandse politiek
• Defensie (Staatse leger)
• Centrale belastingen op
handel (in- export)
• Bestuur
Generaliteitslanden ►
– Vanuit Den Haag
• Ridderzaal
3.2 De eerste twintig jaar van de Republiek
Bestuurlijke organisatie
• Het Bestuur
– De Republiek was een statenbond
• Het hoogste gezag lag bij de zelfstandige staten
• De kosten voor het Staatse leger werden volgens een vaste
verdeelsleutel door de afzonderlijke gewesten opgebracht
– Men vergaderde het gehele jaar door, dit in tegenstelling tot de
vroegere Staten-Generaal in de Republiek. In Engeland en
Frankrijk was dit nog altijd “ouderwets” geregeld
– In de Staten-Generaal had ieder gewest één stem, maar in de
praktijk was die van Holland overheersend, doordat
• zij de meeste inwoners had
• de sterkste economie had
• de meeste belasting betaalde
3.2 De eerste twintig jaar van de Republiek
Bestuurlijke strijd om de macht
• Verdeling van de macht
– In theorie werd de Republiek bestuurd door een groot aantal regenten
– In de praktijk waren twee bestuurders het belangrijkst
De stadhouder
•
•
•
•
Hij was in dienst van de staten
(dus feitelijk ambtenaar)
De opperbevelhebber van vloot en
leger
Benoemer van bestuursfuncties in
een aantal de steden
Na Willem van Oranje werd zijn
zoon prins Maurits stadhouder
De Raadspensionaris aka de
Landsadvocaat
•
•
Adviseur van de staten
Woordvoerder van de staten, dus
een soort regeringsleider
•
Na de moord op Willem zorgde
Johan van Oldebarnevelt ervoor
dat Maurits stadhouder werd
Maar tijdens het Twaalfjarige bestand ontstond er een machtsstrijd tussen
beide mannen, hetgeen bijna tot een burgeroorlog leidde