Transcript 1-tehlikeli_maddeler_sunum_cevregorevlisi_egitimi

Çevre Görevlisi Eğitimi
(28-29 Ocak 2010, Antalya)
TEHLİKELİ MADDELERİN SU VE
ÇEVRESİNDE NEDEN OLDUĞU
KİRLİLİĞİN KONTROLÜ
YÖNETMELİĞİ
(26/11/2005
R.G.No: 26005)
Ülkemizde sucul ortamların su kalitesi,
başta sanayi faaliyetleri olmak üzere
günden güne artan çeşitli baskılar
sebebiyle kötüleşmektedir.
Su kaynaklarımızın kalitesinin
korunması ve kısa-orta-uzun vadelerde
iyileştirilmesi için ciddi yasal önlemler
oluşturulması bir gerekliliktir.
Alınacak önlemler, sürdürülebilir su
kalitesi yönetimi açısından hayati önem
arz etmektedir.
“TEHLİKELİ MADDELER” İLE NE KASTEDİLMEKTEDİR?
“Tehlikeli Maddeler”, su ve çevresinde önemli risk teşkil eden
Zehirlilik
Kalıcılık
Biyolojik Birikme
özelliklerine sahip olan madde ve madde grupları olarak
tanımlanmaktadır.
Sucul ortamlarda tehlikeli kimyasalların asimilasyonu
Tehlikeli maddelerin neden olduğu su kirliliğinin kademeli olarak
azaltılarak ortadan kaldırılması amacıyla AB tarafından “Su”
konusunda ilk kez 4 Mayıs 1976 tarihinde “Su Çevresine Boşaltılan
Belli Tehlikeli Maddelerin Neden Olduğu Su Kirliliği” ne ilişkin direktif
(76/464/EEC) çıkartılmıştır.
Su direktiflerin uygulanmasında bir eşgüdüm sağlamak ve tüm su
direktiflerine bir çatı oluşturmak amacıyla; 22 Kasım 2000 tarihinde
2000/60/EC sayılı “Su Çerçeve Direktifi” çıkarılmıştır.
Türkiye yakın bir gelecekte Avrupa Birliği’nin bir üyesi olmayı
amaçlamaktadır ve bu kapsamda AB müktesebatının Türk
müktesebatına uyum çalışmaları devam etmektedir.
Bu kapsamda uyum çalışmaları yürütülen sektörlerin başında su
sektörü gelmekte olup; su sektörü altında Su Çerçeve Direktifi ile
birlikte 21 adet Direktif bulunmaktadır.
76/464/EEC sayılı “Su Çevresine Boşaltılan Belli Tehlikeli Maddelerin
Neden Olduğu Su Kirliliği”ne ilişkin direktifin kardeş direktifleri.
82/176/EEC : Civa (Klor alkali elektroliz endüstrileri)
83/513/EEC : Kadmiyum
84/156/EEC : Civa (diğer sektörler)
84/491/EEC : Hekzaklorohekzan
86/280/EEC : Tehlikeli Maddelerin Deşarjı:
- Karbon tetraklorit
- DDT
- Pentaklorofenol
- Aldrin, Dieldrin, Endrin ve İsodrin (88/347/EEC ile değişik)
- Hekzaklorobenzen
- Hekzaklorobutadin
- Kloroform (90/415/EEC ile değişik)
- 1,2-dikloroetan (EDC)
- Trikloroetilen (TRI)
- Perkloroetilen (PER)
- Triklorobenzenler ve 1,2,4-TCB
AB Mevzuat uyum çalışmaları kapsamında, Ulusal Programda 22.1
“Su Kalitesi” başlığı altında yer alan; “Su Çevresine Boşaltılan Belli
Tehlikeli Maddelerin Neden Olduğu Kirliliğe Dair” 4 Mayıs 1976 tarih
ve 76/464/EEC sayılı Konsey Direktifi ile Kardeş Direktifleri’nin ve
87/217/EEC sayılı Asbest Direktifinin Türk Mevzuatına
uyumlaştırılması amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda; “Tehlikeli
Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü
Yönetmeliği” hazırlanmış olup; diğer kurum ve kuruluşların görüşleri
doğrultusunda düzenlenmiştir.
Yönetmelik 26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin EK-1 ve Ek-2’sini düzenleyen “Tehlikeli Maddelerin Su
ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ise 31.12.2005 tarih ve 26040
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
YÖNETMELİĞİN AMAÇ VE KAPSAMI
Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü
Yönetmeliği:
Su ve çevresinde tehlikeli maddelerden kaynaklanan kirliliğin
tespiti, önlenmesi ve kademeli olarak azaltılması
Kirliliğin önlenmesi ve izlenmesi
Yüzeysel sularda, haliç sularında, bölgesel sularda kirliliğe neden
olan tehlikeli maddelerin belirlenmesi
Suya deşarj edilen tehlikeli maddelerin envanterinin oluşturulması
Deşarj limitleri ve çevresel kalite standartlarının (kriterlerinin)
belirlenmesi
Kirlilik azaltma programlarının ve özel programların oluşturulması
Tehlikeli madde deşarjlarının kontrolü ve denetimi
Raporlama
ile ilgili teknik ve idari esasları kapsamaktadır.
YÖNETMELİĞİN EKLERİ
Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin
Kontrolü Yönetmeliği, 5 adet EK içermektedir. Bunlar:
EK 1: Çok tehlikeli maddeler ve bunlara ait özel hükümler
EK 2: Daha az tehlikeli maddeler
EK 3: Tehlikeli maddelerin deşarjına ilişkin Deşarj İzin Başvuru Formu
EK 4: Tehlikeli maddeler için Deşarj Kontrolü Belgesi
EK 5: Tehlikeli madde Deşarj İzin Belgesi
EK-1: Çok Tehlikeli Maddeler Listesi
- Civa (Hg)
- Kadmiyum (Cd)
- Hekzaklorohekzan (HCH)
- Karbon tetraklorit (CCI4)
- DDT
- Pentaklorofenol (PCP)
- Aldrin
- Dieldrin
- Endrin
- İsodrin
- Hekzaklorobenzen (HCB)
- Hekzaklorobutadin (HCBD)
- Triklormetan (Kloroform)
- 1,2-dikloroetan (EDC)
- Trikloroetilen (TRI)
- Perkloroetilen (PER)
- Triklorobenzen (TCB)
TEHLİKELİ MADDELERDEN KAYNAKLI SU KİRLİLİĞİNİN
AZALTILMASI İLE İLGİLİ ESASLAR
Tehlikeli maddelerin neden olduğu kirliliğe karşı suların korunması ve
kirliliğin kademeli olarak azaltılarak ortadan kaldırılmasında:
Tehlikeli maddelerin neden olduğu su kirliliğinin kontrolünde her
bir tehlikeli maddenin kanalizasyona deşarjında kanalizasyona
bağlantı kalite kontrol izin belgesi, alıcı ortama deşarjında ise bu
Yönetmeliğin Ek–5’indeki tehlikeli madde deşarj izin belgesinin
düzenlenmesi,
Tehlikeli madde deşarj izin belgesinde tehlikeli maddelerin bu
Yönetmelikte verilen deşarj limit değerlerini aşmaması,
Kirliliğin azaltılması, giderilmesi ve kirliliğe engel olunabilmesi için
temiz üretim teknolojilerine başvurulması,
esastır.
Kanalizasyona deşarjın
söz konusu olduğu
durumlarda; Bağlantı
Kalite Kontrolü İzninin
verilmesinden
Belediyeler
Alıcı ortama deşarjın söz
konusu olduğu
durumlarda; Tehlikeli
Madde Deşarj İzin
Belgesinin düzenlenmesi
ve verilen izinlerin
kontrolü ile denetiminden
Mahallin En Büyük
Mülkü Amiri
sorumludur.
TEHLİKELİ MADDELERİN DEŞARJ ESASLARI
Tehlikeli madde içeren atıksuların alıcı ortama doğrudan
deşarjı yasaktır,
Bu Yönetmelikle belirlenen limit değerler aşılamaz,
Asbest maddesinin, kağıt, çimento, alçı ve benzeri
malzemelerin üretiminde kullanılmasıyla ortaya çıkan
atıksuda askıda toplam katı madde limit değeri 30 gr/m3’ü
geçemez,
KANALİZASYONA DEŞARJ STANDARTLARINA İLİŞKİN ESASLARI
Bu Yönetmeliğin Ek–1 ve Ek–2 sinde yer alan tehlikeli
maddelerin kanalizasyona deşarjında; 5216 ve 5393 sayılı
Kanunlar kapsamında Belediyeler tarafından Bağlantı Kalite
Kontrol İzin Belgesi düzenlenir.
Düzenlenen izin belgesi ile sağlanacak olan deşarj
standartlarının; bu Yönetmelikte belirtilen standartlarla
paralellik arz etmesi gerekir.
Belediyeler tarafından bu Yönetmelikte belirtilen
standartlardan daha az kısıtlayıcı standartlar getirilemez.
Belediyeler, Bakanlığın uygun görüşünü almak şartıyla,
Yönetmeliğin Ek–1 ve Ek–2 sinde verilen değerlerden daha
kısıtlayıcı standartlar belirleyebilir.
TEHLİKELİ MADDELER İÇİN DEŞARJ İZİN BELGESİNİN DÜZENLENMESİ
Bu Yönetmelik esaslarına uymak şartı ile, atıksularında tehlikeli
madde bulunduran sektörlerin tehlikeli maddeler için Deşarj İzin
Belgesi (Ek-5) alması gerekir.
Atıksularında bu Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan tehlikeli
maddeleri içeren sektörlerin sağlaması gereken deşarj
standartları ile kalite kriterleri, Tablo (1–14) arasında verilmiştir.
EK-2’de yer alan tehlikeli maddelerden 31/12/2004 tarih ve 25687
sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Tablo-25’de (Atıksuların Atıksu Altyapı Tesislerine
Deşarjında Öngörülen Atıksu Standartları) yer alanlar için
Tablo 25’de verilen standart değerler geçerli olup; tabloda yer
almayan parametrelerin değerleri envanter çalışması ile
belirlenecektir.
EK–2’de yer alan tehlikeli maddelerden Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Tablo 5–21’de yer alanlar için Tablo 5-21’de verilen
deşarj standartları geçerli olup; diğerleri envanter çalışması
ile belirlenecektir.
Alıcı ortama tehlikeli maddelerin deşarjı için deşarj izin
başvurusunda bulunan gerçek ve tüzel kişiler, bu Yönetmeliğin
Ek-3’ünde bulunan Tehlikeli Madde Deşarj İzin Başvuru
Formunu doldurmakla yükümlüdür.
Alıcı ortama tehlikeli madde deşarj izin başvurusunda, başvuru
dosyasının eksiksiz olarak hazırlanması ve alınan en az 3 adet
atıksu numunesi analiz sonuçlarının aritmetik ortalamasının bu
Yönetmelikte belirtilen standartları sağlaması durumunda,
müracaat tarihinden itibaren en geç iki ay içerisinde izin
başvurusu sonuçlandırılır.
Tehlikeli Madde Deşarj İzin Belgesi, deşarj edilen atıksudaki
tehlikeli madde miktarına bakılmaksızın düzenlenir. Deşarj
edilen atıksuda tehlikeli madde miktarı ardışık iki deşarj izninde
bu Yönetmelikle belirtilen limit değerlerden beş kez daha küçük
oranlarda ise; tehlikeli madde deşarj izin belgesinde bu tehlikeli
maddenin belirtilmesine gerek olmadığına ilgili idarece karar
verilir.
Tehlikeli madde deşarj izin belgesi, izin veren ilgili idare
tarafından en az 4 yılda bir yeniden gözden geçirilir.
Bu Yönetmelik hükümleri kapsamında verilen izin belgelerindeki
şartların sağlanmadığının tespiti halinde, ilgili idare izin
şartlarının yerine getirilmesi için otuz gün süre verir. Bu süre
sonunda izin şartlarının yerine getirilmediği görülürse, ilgili
işletmenin faaliyeti durdurulur.
Bir bölgedeki alıcı ortama birden fazla kalite kriteri
uygulandığında, su kalitesinin mutlaka bu kriterlerin her birine
uyacak ölçüde korunmasının sağlanması esastır.
Bu Yönetmeliğin Ek–2’sinde yer alan ve yine bu Yönetmelikle
veya Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile deşarj limit değerleri
belirlenmemiş olan tehlikeli maddelerin deşarj izinleri, gerekli
envanter çalışmalarının tamamlanması sonrasında alıcı ortam
kalite kriterlerine dayalı olarak ilgili idarelerce verilir.
TEHLİKELİ MADDE DEŞARJLARININ KONTROLÜ VE DENETİMİ
Deşarj standartlarına uygunluk ve alıcı ortam kalite kriterlerinin
sağlanıp sağlanmadığının kontrolü, bu Yönetmelik ve 7/1/1991
tarihli ve 20106 sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune
Alma ve Analiz Metotları Tebliği veya uluslararası geçerliliği
olan standartlara göre akredite olmuş ve/veya Bakanlık
tarafından yeterlilik belgesi almış laboratuarlarda yapılır. Ölçüm
sonuçları Bakanlığa iletilmek üzere faaliyet sahibi tarafından
ilgili idareye her yıl düzenli olarak bildirilir.
Deşarjın kontrolü için yirmidört saatlik kompozit numune alınır.
Toplama sistemine ve/veya alıcı ortama deşarj yapan gerçek ve
tüzel kişiler, deşarjın kontrolünü bu Yönetmeliğin Ek-4’ünde yer
alan “Tehlikeli Maddeler İçin Deşarj Kontrolü Belgesi”
kapsamında her üç ayda bir yapar veya yaptırır ve kayıt altına
alır.
TEHLİKELİ MADDE ENVANTERİNİN OLUŞTURULMASI
Tehlikeli madde envanteri, alıcı ortamda ve deşarj edilen atıksuda
olmak üzere Bakanlıkça yapılır/yaptırılır.
Bu Yönetmeliğin Ek–1 ve Ek-2’sinde yer alan tehlikeli maddeler ile
uğraşan kamu veya özel kuruluşların tehlikeli maddelerin özelliklerini
ve miktarlarını içeren envanter bilgilerini ilgili idareye beyan etmesi
zorunludur.
Üretimde kullanılan tehlikeli kimyasal maddelerin ve prosese
giren tehlikeli ham materyallerin, proses boyunca kullanım,
üretim ve tüketim aşamaları belirlenir.
Tehlikeli maddelerin envanterinin oluşturulmasında, faaliyet sahibi
tarafından belirli periyotlarda yapılan ölçüm sonuçları ile ilgili idare
tarafından yapılacak olan ölçüm sonuçlarının uyumlu olması esastır.
Bakanlık, her bir tehlikeli madde için tehlikeli madde deşarj edilen alıcı
ortamın izlenmesi maksadıyla ulusal izleme veri tabanı oluşturur.
Tehlikeli maddelerin deşarjına ilişkin ülke bazında envanter çalışması
ile bu Yönetmeliğin Ek–2’sinde yer alan tüm tehlikeli maddeler için
çevresel kalite standartları oluşturulur.
ÖZEL PROGRAMLARIN OLUŞTURULMASI
Bu Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan ve limit değerleri verilen çok
tehlikeli maddeler için özel programlar uygulanır. Bu programlar, bu
Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan çok tehlikeli maddelerle daha az
tehlikeli maddelerin yer değiştirmesi veya bunların yeniden
kazanılması için en uygun önlemleri ve teknikleri içerir.
KİRLİLİK AZALTMA PROGRAMLARI
Bu Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan tehlikeli maddelerin neden
olduğu kirliliğin azaltılması ve giderilmesi, doğal kaynakların etkin
kullanımının sağlanması amacıyla tehlikeli madde deşarjında
bulunan işletmeler, Kirlilik Azaltma Programları oluştururlar.
Kirlilik Azaltma Programları, üretimde kullanılan tehlikeli maddeler
ile bunların miktarları ve atıksuyun tehlikeli madde içeriği göz
önünde bulundurularak alınacak önlemleri, kontrol mekanizmasını
ve deşarj izin belgesinin geçerlilik süresini içerir.
Özel Programlar ve Kirlilik Azaltma Programları Bakanlıkça gözden
geçirilir ve gelişmelere açık olması sağlanır.
RAPORLAMA
Bu Yönetmeliğin Ek–1 ve Ek–2’sinde yer alan her bir tehlikeli
madde için verilen tehlikeli madde deşarj izin belgesi ve
uygulanma sonuçları, izin veren ilgili idare tarafından Bakanlığa
her yıl düzenli olarak rapor edilir.
Oluşturulan kirlilik azaltma programların özellikleri, uygulanma
sonuçlarına ilişkin bilgiler, izleme ve kontrol sonuçları faaliyet
sahibi tarafından izin veren idareye rapor edilir. İlgili idare
Bakanlığa her yıl düzenli olarak raporu gönderir.
Teşekkürler