Transcript Хар тамхи мансууруулах бодисны асуудлуудаас

ХАР ТАМХИ MАНСУУРУУЛАХ БОДИСНЫ
АСУУДЛУУДААС УРЬДЧИЛАН
СЭРГИЙЛЭХ
Пубуду Суманасекара
Шри-Ланка улсын Архи
Тамхи Мансууруулах
Бодисоос Иргэдий
Хамгаалах Нийгэмлэгийн
Захирал
2011 оны 1 дүгээр сар
БИД ЮУНААС СЭРГИЙЛЭХИЙГ ХҮСЭЖ
БАЙНА ВЭ?
• ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХ
• ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХТЭЙ
ХОЛБООТОЙ АСУУДЛУУД
• ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС СУДСААР ТАРЬЖ
ХЭРЭГЛЭХ
• ХДХВ ТАРХАЛТ
• ДЭЭРХ БҮГД
ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭХИЙГ
БУУРУУЛАХ ОРОЛДЛОГУУД
ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ:
МАНЛАЙЛАЛ БОЛЖ ЧАДАХ
ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРАХГҮЙ
ХЭРЭГЛЭЭГ ИХЭСГЭХ
ХДХВ ТАРХАЛТ БУУРУЛАХ
ОРОЛДЛОГУУД
ТАРХАЛТЫГ БУУРУУЛАХ ЧАДВАРТАЙ
ЯМАР Ч ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРАХГҮЙ
ХДХВ ТАРХАЛТ ИХСЭХ БОЛОМЖТОЙ
УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНУУДЫГ ҮНЭЛЭХ
ҮР ДҮН ҮРГЭЛЖ НАЙДВАРТАЙ БАЙДАГГҮЙ
НЭГ МАЯГИЙН ТОХИРГОО ХЭРЭГЛЭЖ
БОЛОХГҮЙ
ХЭРВЭЭ БИД ҮР ДҮНГИЙН ШАЛТГААНЫГ ЗӨВ
ОЙЛГОВОЛ АШИГТАЙ БАЙЖ БОЛНО
‘САНАМСАРГҮЙ ҮР ДҮНГҮҮД’
- ЖИШЭЭГ ӨӨР ХЭСГЭЭС АВАХ
БОЛОМЖТОЙ (жич: зарим урьдчилан
сэргийлэх үйл ажиллагаа):
- АМИА ХОРЛОХ
- СЭТГЭХҮЙН ӨВЧИНТЭЙ БОЛОХ
ГУТАМШГИÉГ БУУРУУЛАХ
Өөр зарим зүйлсийг хийж үзье
• ‘Хар тамхи мансууруулах бодисоос
урьдчилан сэргийлэх хөндлөнгийн
оролцоо’г туршиж үзэх, ойлгох
шийдвэрлэх
a. Хэрэглээг бууруулахад туслах
b. Энэ үр дүнгүй юу
c. Байдлыг улам дордуулах
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ХАР ТАМХИ МАНСУУРУУЛАХ
БОДИСНЫ ХЭРЭГЛЭЭГ БУУРУУЛАХ
Өөрчлөлт хэрэгтэй жишээнүүд • Хар тамхи мансууруулах бодисны хэрэглээг дур
сонирхолтой болгож буй дүр зураг
• Хар тамхи мансууруулах бодисноос хүлээх нөлөөлөл .
• Хэрэглэдэг болон хэрэглэдэггүй хүмүүсийн энэ
талаарх дүр зураг
• Хэрэглээтэй холбоотой бэлэгдлийн утга учир
• Бүлэг дэхь хэвийн буюу төсөөлж буй зан авир
• Хэрэглэхтэй холбоотой шийтгэл буюу эрх ямба
Өсвөр үеийнхэн мансуурах
бодис хэрэглэхээс сэргийлэх
Үр дүнгүй нь мэдэгдсэн зүйлс:
• Нэг чиглэлт үйл ажиллагаа
• Дидастик , буюу нэг талын лекц
• Аюул заналын талаар үнэн бодит мэдээлэлээр
хангах
• ‘мансууруулах бодис хэрэглэгчийн мэдүүлэг’
• “зөвхөн Үгүй” гэж мансууруулах бодист хэлж
сурахыг оюутнуудад заах
Хар тамхи мансуурах бодисхэрэглэгчдэд
хүрч ажиллах
Таамаглалд суурилсан
Эдгээрийг бид нар асууж /өөрчлөж
болно
Одоогийн байдлыг сайжруулах
- Илүү үр дүнтэй, õàð òàìõè мансууруулах
бодисны талаар тодорхой агууламж
хэрэглэх
- Илүү өргөн цар хүрээгээр харах жишээлбэл:
гэр бүл дэхь хөдөлгөх хүчийг өөрчлөх
-нийгэм орчны өргөн цар хүрээтэй
өөрчлөлтүүд
-хэвлэл мэдээллийн нөлөө
-худалдааны үйл ажиллагаа
ХҮЧ ЧАРМАЙЛТ ЗҮТГЭЛ
- ОРОН НУТГИЙН БОДИТ БАЙДАЛД
ТОХИРУУЛЖ ХИЙСЭН БАЙХ
- Жишээлбэл : одоо ямар чиг
хандлагатай байгаа ?
ОДООГИЙН БАЙДАЛ ..
- БИДНИЙ СЭТГЭГДЭЛ ЗӨВ ҮҮ?
Эрүүл мэндэд эрсдэл бүхий 5 гол хүчин зүйлүүд
14000
1400
High blood pressure
800
Alcohol
600
400
Overweight
200
WPR_A
Australia, Brunei Darussalam,
Japan, New Zealand, Singapore
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
10000
Overweight
High cholesterol
WPR_B
Cambodia, China, Cook Islands, Fiji, Kiribati,
Lao People's Democratic Republic, Malaysia,
Marshall Islands, Micronesia (Federated States
of), Mongolia, Nauru, Niue, Palau, Papua New
Guinea, Philippines, Republic of Korea, Samoa,
Solomon Islands, Tonga, Tuvalu, Vanuatu, Viet
Nam
High cholesterol
6000
4000
Alcohol
2000
0
Overweight
SEA_D
Bangladesh, Bhutan, Democratic People's
Republic of Korea, India, Maldives, Myanmar,
Nepal
DALYs (000's)
Tobacco
Tobacco
8000
Alcohol
High blood pressure
High blood pressure
12000
High cholesterol
0
DALYs (000's)
DALYs (000's)
1000
DALYs (000's)
Tobacco
1200
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
Tobacco
High blood pressure
Alcohol
Overweight
High cholesterol
SEA_B
Indonesia, Sri Lanka, Thailand
Source: World Health
Organization 2004
ОДООГИЙН БАЙДАЛ (ct)
Ихэнхи хэлэлцүүлэг ‘агуулга утга
санаа’нд тулгуурласан
Бид арга зүй рүү бас харах нь зүйтэй
ЗОРИЛТ ШААРДЛАГА (ct.)
• Одоо байгаа ололтыг дутуу үнэлэхгүй
байх
• Зарим оролдлогууд санамсаргүй үр дүн
авчирдгийг санах
• Юу ололт дэвшил гаргасан болон хэрхэн
үүнийг сайжруулах талаар ойлгох
БИД ХЭРХЭН ДАРААГИЙН ШАТЫГ ЭХЛЭХ ?
-ӨНДӨР ТҮВШНИЙ ТЕХНИКИЙН
ШИНЖЭЭЧИЙН ЗӨВЛӨМЖИЙН САН
БИЙ БОЛГОХ
-‘СУРГАГЧ БАГШ’ИЙН ЦӨМ БИЙ БОЛГОХ
-ӨӨРСДИЙН ОЙЛГОЛТОО ÒÀÑÐÀËÒïÉ
ДЭЭШЛҮҮЛЭХ
ЮУ МАНАЙ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ТӨЛӨВЛӨГӨӨ ВЭ?
• ҮНДЭСНИЙ ХАРИУЛÒ
• ОРОН НУТГИЙН ТУРШИЛТ
• ХУВЬ ХҮН БҮРТ
Дэвшүүлж буй хандлагууд
• Загварт суурилан хэрэглээний
тархалтыг ойлгох
• Îëîëòûã хэмжих үзүүлэлт
шалгууруудаар хангагдсан
Дэвшүүлж буй загвар
• Ямар хүчин зүйлүүд туршилтыг
дэмжих вэ?
• Ямар хүчин зүйлүүд даâòàí хэрэглэýг
дэмжäýã вэ?
жишээ: ‘дур татах байдлыг
бууруулах’
Хэрхэн хар тамхи мансууруулах бодисын хэрэглээний
дур татах байдлыг багасгах?
• Суралцагдад эдгээр эерэг төсөөллийг хэрхэн бий
болгохыг ойлгоход туслах.
• Тэд нарыг энэ төсөөлөлд хэн хэрхэн оролцож дэмжих
талаар ойлгоход туслах.
• Тэд нарт хэрхэн сөрөг үйлдэлтэй харьцах ýñðýãýýð
хувиргах талаар зааж сургах
• Хүрсэн ололтоо үнэлж цэгнэхэд тэдэнд туслах .
олон нийт дэхь өөрчлөлт
• Нийтийг хамарсан үйл ажиллагаа бий
болгох
• Ололтоо үнэлэх
Элбэг тохиолдох саад
бэрхшээлүүд
• Танил зүйлдээ итгэх дасах
• Шинэ ур чадвар сурахаас айх
Ур чадвараа дээшлүүлэх
• Гол дутагдлыг засах
• Сургалт ба урвуу холбоо
• Ашигтай материалууд бэлдэх