Τι είναι ο Ατομικός φάκελος του παιδιού; (portfolio)

• μία συστηματική και πολυδιάστατη συλλογή πειστηρίων, μια αποτύπωση της μάθησης των παιδιών μέσα στο χρόνο, η οποία δείχνει τις προσπάθειες, τα επιτεύγματα και την πρόοδό τους

Τι είναι

Ο Φάκελος αξιολόγησης

Τι δεν είναι Ένα πλαίσιο με ξεκάθαρους στόχους, εργασίες και κριτήρια Ένας χώρος για οτιδήποτε Μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε πολλούς, αυθεντικούς, βασισμένους στις επιδόσεις δείκτες των ικανοτήτων των παιδιών Μια συνεχής διαδικασία αξιολόγησης ενσωματωμένη στη διδασκαλία Ένας ανοιχτός προσβάσιμος χώρος αποθήκευσης των εργασιών των παιδιών και των καταγραφών της μαθησιακής τους εξέλιξης Μια συμπληρωματική αξιολόγηση σε άλλες αξιολογήσεις κριτηρίου ή σταθμισμένες αξιολογήσεις Χώρος αποθήκευσης ασύνδετων εργασιών Μια φορά τον χρόνο, αξιολόγηση από ένα άτομο που δεν λαμβάνει μέρος στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία Ένας χώρος συλλογής δειγμάτων εργασίας των παιδιών Ένας τρόπος να αποφύγει κανείς συμπεράσματα για τη μάθηση που δεν πέτυχε το προσδοκώμενο επίπεδο ποιότητας

Ο ατομικός φάκελος μπορεί να χαρακτηριστεί:

• είτε ως ένα

προσωπικό αρχείο

που σκιαγραφεί τις δεξιότητες των παιδιών • είτε ως ένα

«πορτρέτο»

και εξέλιξης των παιδιών ανάπτυξης

Σκοπός του φακέλου αξιολόγησης

• Να δείξει τη σταδιακή προσωπική ανάπτυξη του παιδιού • Να αποτυπώσει τη διαδικασία μάθησης, όχι μόνο τι έχει μάθει, αλλά πώς σκέφτεται, πώς παράγει και δημιουργεί, πώς συνεργάζεται με τους άλλους • Να ενθαρρύνει το παιδί στην αυτοαξιολόγηση • Να δώσει στον εκπαιδευτικό στοιχεία για να καταλαβαίνει τα παιδιά • Να δώσει στον εκπαιδευτικό στοιχεία ανατροφοδότησης για τη διδασκαλία • Να δώσει στους γονείς στοιχεία για τα παιδιά τους

• Όποιοι κι αν είναι οι σκοποί για τους οποίους χρησιμοποιούμε τον φάκελο αξιολόγησης

πρέπει να καθορίζονται με σαφήνεια από την αρχή

. • Από τους σκοπούς εξαρτώνται τα περιεχόμενα που θα επιλεγούν και τα κριτήρια επιλογής του υλικού

•

Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν φάκελο αξιολόγησης

•

Το υλικό που συγκεντρώνεται για τον φάκελο ενός παιδιού διαφέρει από αυτό ενός άλλου

•

Κανένας φάκελος δεν είναι ίδιος με τον άλλον

Είδη φακέλων αξιολόγησης

• Μπορεί να είναι εξελικτικοί και να περιέχουν δείγματα εργασιών του παιδιού κατά τη διάρκεια μιας περιόδου • Μπορεί να είναι φάκελοι μονοθεματικοί (για ένα μόνο γνωστικό αντικείμενο) ή πολυθεματικοί (όλα τα γνωστικά αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος) • Μπορεί να αφορά συλλογή καταγραφών σχετικών με το παιδί π.χ. α) τα αγαπημένα του ενδιαφέροντα β) τους φίλους του, γ) την οικογένειά του, δ) τους βασικούς τομείς ανάπτυξής του

Ένα portfolio μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με

• την αδρή και λεπτή κινητικότητα • τις γλωσσικές ικανότητες • τις έννοιες που έχει κατακτήσει • τις μαθηματικές γνώσεις που έχει • την κοινωνικό-συναισθηματική του ανάπτυξη • τους τρόπους με τους οποίους εκφράζεται • και άλλες πληροφορίες που αφορούν την ανάπτυξή του

• αντιπροσωπευτικά έργα ή «στιγμές» των παιδιών • η χρονολόγηση των έργων και των δειγμάτων και η τοποθέτηση τους με χρονολογική σειρά • η κατηγοριοποίηση των πληροφοριών σε τομείς ανάπτυξης ή γνωστικά αντικείμενα • η αξιολόγηση του ιδίου πράγματος με τον ίδιο τρόπο σε τακτά χρονικά διαστήματα • σύντομος σχολιασμός για τη δραστηριότητα ή τις συνθήκες

• Σχέδια, ζωγραφιές, κολάζ, εκτυπώσεις από τον υπολογιστή, φωτογραφίες από τρισδιάστατα έργα (κατασκευές), • συμμετοχές των παιδιών σε συμβολικά παιχνίδια, δραματοποιήσεις, • φύλλα παρατήρησης, αναφορές ερευνών (π.χ. ποιο είναι το αγαπημένο παιχνίδι των φίλων μου), • βιντεοκασέτες, φύλλα αυτοαξιολόγησης (π.χ. σε ποιο σημείο δυσκολεύτηκα για να πραγματοποιήσω την εργασία), • φύλλα εκτίμησης (π.χ. μου αρέσει, δεν μου αρέσει), • σημειώσεις, εκπαιδευτικού, φύλλα παρατήρησης

Για να είναι αποτελεσματικό το portfolio χρειάζεται

• καλή οργάνωση • συστηματική προσπάθεια

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Ο εκπαιδευτικός ορίζει αρχικά τους στόχους που θέλει να πετύχει με τη δημιουργία του φακέλου, όπως: • α) να βελτιώσει τη συνεργασία του με την οικογένεια, • β) να αφυπνίσει την κριτική σκέψη των παιδιών, • γ) να βελτιώσει τη διδασκαλία του, • δ) να κινητοποιήσει τα παιδιά σχετικά με τη μάθηση και την αξιολόγηση, • ε) να αναδείξει την εξέλιξη του παιδιού μέσα στο χρόνο

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα παιδιά τον σκοπό του φακέλου Παράδειγμα: «Αυτός είναι ο φάκελος σου, όπου θα μπορείς να φυλάς μερικές από τις αγαπημένες σου εργασίες. Αργότερα θα έχουμε τη δυνατότητα να τις βλέπουμε μαζί και θα μπορείς να τις δείξεις στους γονείς και τους φίλους σου και να συζητάς μαζί τους για ό, τι καινούριο έχεις μάθει»

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Ο εκπαιδευτικός (αλλά και τα παιδιά και οι γονείς) ορίζουν ξεκάθαρα κριτήρια για την επιλογή και αξιολόγηση του περιεχομένου του φακέλου (π.χ. βοηθάει τον εκπαιδευτικό να ενημερωθεί για την προσπάθεια του παιδιού, την εξέλιξη και τη βελτίωσή του, το πόσο έχει εμπλακεί το παιδί σε μια δραστηριότητα, βοηθάει το παιδί να έχει άποψη για τη μάθησή του) • Οι πληροφορίες που συλλέγονται πρέπει να αντανακλούν τους στόχους του εκπαιδευτικού και των παιδιών αλλά και του αναλυτικού προγράμματος

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Ο φάκελος αξιολόγησης απαιτεί τη συνεργασία του εκπαιδευτικού με το παιδί, το οποίο κατέχει έναν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της οργάνωσής του • Ο εκπαιδευτικός πρέπει να βοηθάει το παιδί σε αυτή τη διαδικασία με ερωτήσεις, προτάσεις, υποδείξεις. Ενθαρρύνει το παιδί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως: Τι σου αρέσει περισσότερο σε αυτή την εργασία; Τι σου άρεσε όταν την έκανες; Πώς σκέφτηκες; • Ο εκπαιδευτικός μαζί με τα παιδιά αποφασίζουν από κοινού τα κριτήρια επιλογής του υλικού για το φάκελο • Η κάθε εργασία πρέπει να περιλαμβάνει την ημερομηνία, το πλαίσιο δημιουργίας της, οι λόγοι που επιλέχθηκε • Ο εκπαιδευτικός μαζί με τα παιδιά αποφασίζουν πού θα αποθηκεύσουν τους φακέλους

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Ο εκπαιδευτικός οργανώνει συναντήσεις με το παιδί για την ανασκόπηση του φακέλου (π.χ. κάθε μήνα, 5-10 λεπτά). Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων το παιδί μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις, όπως:

Τι έργα έχεις στο φάκελό σου, Ποια από αυτά θεωρείς τα καλύτερα; Ποια θα ήθελες να είχες κάνει διαφορετικά;

• Ο εκπαιδευτικός καταγράφει τα σχόλια των παιδιών και εκείνο συμμετέχει όλο και πιο ενεργά στη διαδικασία • Ο εκπαιδευτικός μπορεί να οργανώσει συναντήσεις και με την παρουσία των γονέων • Σε ένα φάκελο μπορεί να υπάρχει και ένας πίνακας περιεχομένων που διαρκώς ανανεώνεται: Π.χ.

σχέδια εργασίας, ομαδικές εργασίες, ατομικές εργασίες, αυτοαξιολογήσεις, διάφορα

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Η πρόσβαση των παιδιών στον φάκελο πρέπει να είναι εύκολη.

• Μπορεί να έχει τη μορφή φακέλου-ακορντεόν ή μεγάλου χάρτινου φακέλου • Το παιδί θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προσθέτει ή να αφαιρεί έργα του από τον φάκελο, να αναστοχάζεται για το περιεχόμενό του, να κάνει σχόλια για τα έργα του και τις μεθόδους που χρησιμοποίησε • Ο εκπαιδευτικός καλό είναι να αναλύει τον φάκελο του παιδιού πριν τη συνάντηση μαζί του, ενώ κατά τη διάρκεια της να ζητάει να του παρουσιάσει τον φάκελό του και να κρατάει σημειώσεις, καθοδηγώντας το συνέχεια.

Πώς οργανώνεται και τηρείται στην πράξη ο φάκελος αξιολόγησης;

• Το σύνολο των στοιχείων του φακέλου (όταν πάψει η διαδικασία πρόσθεσης επιπλέον στοιχεία) συνιστά τον τελικό φάκελο αξιολόγησης, ο οποίος μπορεί και να αξιολογηθεί.

Τι κάνει το portfolio κάτι παραπάνω από μια απλή συλλογή των «έργων» των παιδιών;

• Η συμμετοχή των ίδιων των παιδιών, • Η άμεση σύνδεση του με τους διδακτικούς στόχους του εκπαιδευτικού και του προγράμματος γενικότερα, • Οι σαφείς απόψεις των εκπαιδευτικών για τη σημασία και την αναγκαιότητα της αξιολόγησης γενικότερα και του portfolio ειδικότερα.

Με ποιο ΤΡΟΠΟ μαζεύω στοιχεία;

• με τις παρατηρήσεις μου και την καταγραφή τους • τη συλλογή έργων των παιδιών όπως, ζωγραφιές, πορτρέτα τους, κατασκευές ή εργασίες • τη μαγνητοφώνηση διαλόγων ή αφηγήσεων τους • βιντεοσκοπήσεις ή φωτογραφίες των αλληλεπιδράσεων τους στο παιχνίδι • συνεντεύξεις με τα ίδια τα παιδιά

ΠΟΥ ψάχνω για αποδείξεις;

• Εκμεταλλεύομαι την καθημερινή ρουτίνα • Προκαλώ καταστάσεις για να πάρω πληροφορίες

Συγκεκριμένα :

• Στα σχέδια των παιδιών • Στις κατασκευές τους • Στα λόγια – διαλόγους τους • Στο παιχνίδι τους • Στις ιστορίες που φτιάχνουν • Σ’ αυτά που γράφουν • Στις αντιδράσεις τους

ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΕ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ, ΒΑΡΕΤΑ ΚΑΙ ΑΝΟΥΣΙΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΟΤΕ ψάχνω για αποδείξεις;

• Στην αρχή της σχολικής χρονιάς • Στο τέλος κάθε δραστηριότητας • Στο τέλος ενός project • Στο τέλος της σχολικής χρονιάς

Αξιολογώντας οργανωμένες δραστηριότητες

Γιατί αγαπώ τη μαμά μου

Μαρία Κοντού Χριστίνα Κατσαμ. Κατερίνα Σοφία Κατερίνα Αντωνιάδου Στέλλα Μαρία Λ. Για τι μου κάνει όλα τα χατίρια Μου διαβάζει βιβλίο όταν κοιμάται Γιατί μας αγαπάνε κι αυτοί και μας πήρε κούκλες απ’ τα τζάμπο Όταν κοιμάμαι μου δίνει πολλά φιλάκια και την αγαπώ πολύ Γιατί την αγαπώ πολύ που μου φέρνει παιχνίδια και με γέννησε από την κοιλιά της Γιατί θα μου κάνει αδελφούλα Γιατί μου φέρνει παιχνίδια Γιατί με πηγαίνει σχολείο Γιατί με φροντίζει Γιατί κάποιες φορές κοιμάται μαζί μου Γιατί μ’ αγαπάει και εκείνη Παίζει μαζί μου και είναι μαζί μου στο κρεβάτι Γιατί μου φέρνει παιχνίδια

☻ ☻ ☻ ☻ ☻

Πίνακας διπλής εισόδου

ζωγραφική κουκλόσπιτο οικοδομικό υλικό puzzles

Ενδεικτικό σχέδιο καταγραφής της μαθησιακής προσπάθειας στο πλαίσιο της ανάπτυξης συγκεκριμένων δραστηριοτήτων

Όνομα παιδιού: Ακριβής ηλικία: Περιγραφή δραστηριότητας Μαθησιακές επιδιώξεις: Έδειξε ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα; Χρησιμοποίησε δικές του ιδέες κατά την ανάπτυξή της; Πως συνεργάστηκε με τα άλλα παιδιά; Έδειχνε ευχαριστημένο κατά την ανάπτυξη της δραστηριότητας; Κατάφερε να ολοκληρώσει τη δραστηριότητα; Ποιας μορφής υποστήριξη μπορεί να συμβάλλει θετικά στη μαθησιακή του προσπάθεια;

Μαθηματικές έννοιες

Ομαδοποιήσεις – ταξινομήσεις

Διαχωρίζει αντικείμενα σε συλλογές με βάση 1 χαρακτ.

Διαχωρίζει αντικείμενα σε συλλογές με βάση 2 χαρακτ.

Περιγράφει ομοιότητες Περιγράφει διαφορές Επεξηγεί τη δράση του

Μετρήσεις

Μπορεί να υλοποιήσει μετρήσεις με αυθαίρετη μονάδα μέτρησης Χρησιμοποιεί εργαλείο μέτρησης με συνέπεια ημερ ημερ ημερ

Μαθηματικές έννοιες……..

Αντιστοίχηση

Κάνει 1-1 αντιστοίχηση με αντικείμενα Κάνει 1-1 αντιστοίχηση συμβολικά Μπορεί να συγκρίνει 2 συλλογές με αντικείμενα Μπορεί να συγκρίνει 2 συλλογές με σύμβολα Αντιλαμβάνεται τη διατήρηση της ποσότητας Είναι σε θέση να περιγράψει τη δράση του σε τέτοιες δραστηριότητες

ημερ ημερ ημερ.

Μαθηματικές έννοιες……

Αρίθμηση

Εφαρμόζει τον κανόνα 1-1 με συνέπεια Γνωρίζει την ακολουθία των αριθμών σωστά ως …..

ημερ ημερ ημερ Είναι σε θέση για να εκτιμήσει τους αριθμούς μικρών ποσοτήτων ως…

Μαθηματικές έννοιες……

Στερεά και επίπεδα γεωμετρικά σχήματα

ημερ ημερ ημερ Αναγνωρίζει τα σχήματα σε καθημερινά αντικείμενα Χρησιμοποιεί σωστές ονομασίες (στερεά ) Χρησιμοποιεί σωστές ονομασίες (επίπεδα) Περιγράφει χαρακτηριστικά Μαντεύει το σχήμα όταν ακούει τα χαρακτηριστικά Χρησιμοποιεί το σχετικό λεξιλόγιο

Μαθηματικές έννοιες

Επίλυση προβλημάτων

Μπορεί να καταγράψει /οργανώσει τα δεδομένα ημερ ημερ ημερ Επινοεί στρατηγικές Μπορεί να περιγράψει τη δράση του Άλλα:

Φύλλο αξιολόγησης για τη γλώσσα ΟΝΟΜΑ: ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Διηγείται/ αφηγείται Περιγράφει/ εξηγεί Συζητά/ χρησιμοποιεί επιχειρήματα Λεξιλόγιο

ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Απομνημονεύει μικρά κείμενα Αναγνωρίζει οικείες λέξεις (ημέρες, ονόματα συμμαθητών, κ.λ.π) Αναγνωρίζει γράμματα, «διαβάζει» Διαβάζει κανονικά Χρησιμοποιεί τη βιβλιοθήκη Εντοπίζει τίτλο, συγγραφέα, στοιχεία βιβλίου

Ημερ.

12/2

Δραστηριότητα

Όχι ακόμα Όχι Όχι Περιορισμένο Όχι Όχι Λίγο όχι

Φύλλο αξιολόγησης για τη γλώσσα Όνομα: ΓΡΑΦΗ

Γράφει το όνομά του (κεφ., πεζά) Αντιγράφει λέξεις Γράφει από μόνος τα γράμματα Ημερομηνία Δραστηριότητα Ναι (κεφαλαία) Ναι Όχι Γράφει λέξεις με άσχετα γράμματα Γράφει λέξεις & χρησιμοποιεί κυρίως τα σύμφωνα Γράφει σχεδόν κανονικά, κανονικά Ναι όχι

Κριτική θεώρηση του Ατομικού φακέλου

• Ενισχύει την ικανότητα διαχείρισης της γνώσης.

• Οι εναλλακτικές τεχνικές αξιολόγησης αποτελούν βασική καινοτομία του ΔΕΠΠΣ. • Αποτελεί για την προσχολική εκπαίδευση μία δυναμική πρόταση αφού η αξιολόγηση είναι σημαντική εκπαιδευτική διαδικασία. • Πέρα από την αποτύπωση μιας «προσωπογραφίας» του παιδιού αποβλέπει όχι μόνο στην δημιουργία ενός κριτικού και σκεπτόμενου παιδιού στο σχολείο του σήμερα αλλά προοπτικά στη δημιουργία ενός κριτικού και σκεπτόμενου πολίτη στην κοινωνία του αύριο.

Ως δυσκολίες στη δημιουργία Ατομικών φακέλων αναφέρεται:

• ο χρόνος παρατήρησης και καταγραφής που απαιτείται για τη συλλογή πληροφοριών, • η δυσκολία γραπτής έκφρασης αξιολογικών σχολίων, • η δημιουργία και η διατήρηση των φακέλων σε τάξεις με μεγάλο αριθμό παιδιών, • ο κίνδυνος να μετατραπεί ο ατομικός φάκελος αξιολόγησης σε απλό φάκελο συλλογής εργασιών των παιδιών( Γουργιώτου 2007).

Συνοψίζοντας, το portfolio

• • • • • • • • είναι ευέλικτο στο περιεχόμενο και στον τρόπο οργάνωσης του προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα της προόδου των παιδιών εμπλέκει το ίδια τα παιδιά στην αξιολόγηση τους καταγράφει τη συμπεριφορά και τις δυνατότητες τους σε «αυθεντικές» καταστάσεις αποτελεί σημαντικό μέσο επικοινωνίας με γονείς και συναδέλφους ενδείκνυται για την αξιολόγηση παιδιών με ειδικές ανάγκες είναι ένας «διασκεδαστικός» τρόπος αξιολόγησης μπορεί να συνοδέψει το παιδί στο δημοτικό • •

Ένας τρόπος που δίνει

άλλο νόημα στην έννοια της αξιολόγησης θετικά μηνύματα στα παιδιά