Transcript Δείτε εδώ σε μορφή Power Point το σενάριο μαθήματος με θέμα

ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ
ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΕΙΡΗΝΗ
ΠΕ04
ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
“ Η ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ –
ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ”
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ




ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
ΤΑΞΗ:
Α΄ ή Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ


Στη Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου προβλέπεται η
διδασκαλία της ενότητας “Ωκεανοί και
θάλασσες”.
Η “Αργοναυτική Εκστρατεία” μελετάται, με
τη βοήθεια χαρτών, σαν ένα θαλάσσιο ταξίδι
εξερεύνησης του κόσμου στην αρχαιότητα, με
διαθεματική σύνδεση με την Μυθολογία και την
Ιστορία.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Χώρος διδασκαλίας και απαιτούμενη
υλικοτεχνική υποδομή:


Το μάθημα μπορεί να γίνει στο εργαστήριο
Πληροφορικής, όπου θα χρησιμοποιηθεί ένας
υπολογιστής για κάθε ομάδα μαθητών.
Θα χρησιμοποιηθούν:
Το διαδίκτυο, χάρτες της τάξης, φύλλα εργασίας,
λογισμικό παρουσίασης.
Τρόπος εργασίας:
Οι μαθητές εργάζονται σύμφωνα με την
ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Χωρίζονται σε ομάδες των
3-4 ατόμων, σε συνεργασία οι μαθητές κάθε ομάδας
διερευνούν και αναζητούν πληροφορίες στους
προτεινόμενους δικτυακούς τόπους και συμπληρώνουν
το φύλλο εργασίας που αντιστοιχεί στην ομάδα τους.
Εκτιμώμενη διάρκεια:
Τρεις διδακτικές ώρες συνολικά:
Δύο ώρες για την έρευνα και τη συμπλήρωση των
φύλλων εργασίας και μία ώρα για την παρουσίαση των
εργασιών των ομάδων και τη διατύπωση τελικών
συμπερασμάτων.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ






Να εξασκηθούν οι μαθητές στη χρήση χαρτών, με την
αναζήτηση και εξερεύνηση πορειών ταξιδιών.
Να κατανοήσουν τον σημαντικό ρόλο των θαλάσσιων
ταξιδιών στην εξερεύνηση του κόσμου.
Να γίνει διαθεματική επέκταση με τη Μυθολογία και την
Ιστορία.
Να αντιστοιχίσουν τόπους του μύθου, με πραγματικές
τοποθεσίες στον χάρτη και να προβληματιστούν με τις
διαφορετικές εκδοχές.
Να ερευνήσουν για επιστημονικές και τεχνολογικές
γνώσεις της αρχαιότητας και για πιθανές γεωλογικές
μεταβολές.
Να κατανοήσουν την αξία της συνεργασίας των φυσικών
επιστημών όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με άλλες
επιστήμες.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ








Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την ομαδοσυνεργατική και την
συνεργατική μέθοδο μάθησης, ώστε να εργάζονται δημιουργικά σαν
ομάδα, αλλά και να αυτενεργούν.
Να αναπτύξουν αισθήματα κοινής ευθύνης, αλληλοϋποστήριξης και
σεβασμού των άλλων.
Να αυξηθεί η αυτοεκτίμηση και η κοινωνικοποίηση του κάθε ατόμου
μέσα στην ομάδα.
Να αναπτύξουν δεξιότητες που σχετίζονται με την οργάνωση και την
εργασία στο πλαίσιο ομάδων.
Να γνωρίσουν το διαδίκτυο ως πηγή γνώσης και να το
χρησιμοποιούν ως εύχρηστο και σημαντικό μέσο έρευνας και
μάθησης.
Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και κριτική επιλογή πληροφοριών
μέσα από το διαδίκτυο.
Να καλλιεργήσουν την αναλυτική και συνθετική τους ικανότητα.
Να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων
της έρευνάς τους.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΤΟΧΟΙ
Με αφορμή το θέμα της εργασίας τους, να
έλθουν οι μαθητές σε επαφή με μια νέα σχετικά
επιστήμη, την ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΑ.
ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΑ (Γεωλογία και Μυθολογία):
Η Γεωμυθολογία είναι ο κλάδος των
γεωεπιστημών ο οποίος προσπαθεί να βρει τη
σχέση μεταξύ των φυσικογεωλογικών
διεργασιών που συμβαίνουν στη γη και της
μυθολογίας.
Είναι η επιστήμη που ερευνά μύθους και πληροφορίες
της προϊστορικής εποχής και με τη βοήθεια των Φυσικών
Επιστημών δίνει την ερμηνεία τους και μελετά τις
αλλαγές του φυσικού περιβάλλοντος.
«Είναι λάθος η άποψη ότι η Ελληνική Μυθολογία είναι
ένα ωραίο παραμύθι»
(Ηλίας Δ. Μαριολάκος - καθηγητής Γεωλογίας του
Πανεπιστημίου Αθηνών).
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
1η Διδακτική ώρα
Δίνεται το Φύλλο εργασίας, κοινό για όλους τους μαθητές
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (κοινό)
ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ: Γενικά
Περιέχει τρεις δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα:
Αφόρμηση – πρόκληση ενδιαφέροντος των μαθητών.
Στο λογισμικό Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γ/σίου οι μαθητές παρακολουθούν
κάποιες θαλασσοπορίες του 15-16ου αιώνα.
Συζητούν για αντίστοιχα ταξίδια της αρχαιότητας.


2η δραστηριότητα:
Στο διαδίκτυο βρίσκουν πληροφορίες για την Αργοναυτική
Εκστρατεία, σύμφωνα με τη Μυθολογία και απαντούν στις
ερωτήσεις.
Σημειώνουν ότι είναι μία μυθική εκστρατεία της Μυκηναϊκής
Εποχής, της 2ης χιλιετηρίδας π.Χ.
3η δραστηριότητα:
Ανακαλύπτουν, εξερευνώντας τους προτεινόμενους δικτυακούς
τόπους, ότι υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το ταξίδι των
Αργοναυτών.
Συγκρίνουν τις πορείες. Κάποιες προκαλούν έκπληξη.
Οι εκδοχές που εξετάζονται είναι:
Α. Πορεία των Αργοναυτών σύμφωνα με τον
Ορφέα
(Ορφέας - Ήρωας που θεωρείται ότι έλαβε μέρος στην Αργοναυτική
εκστρατεία, ποιητής και μουσικός - Στα “Αργοναυτικά” περιέγραψε
την εκστρατεία, τα αρχικά κείμενα δεν διασώθηκαν, αλλά
ανασυντέθηκαν μεταξύ 4ου και 6ου π.Χ. αιώνα.)
Orpheas' Argonautica
Β. Πορεία των Αργοναυτών σύμφωνα με τον
Απολλώνιο
(Απολλώνιος ο Ρόδιος - 3ος π.Χ. αιώνας – λόγιος, επικός ποιητής –
Έγραψε τα «Αργοναυτικά», ένα έπος όπου περιγράφει την Αργοναυτική
εκστρατεία)
Apollonius' Argonautica
Γ. Πορεία των Αργοναυτών σύμφωνα με την
Henriette Mertz
(Henriette Mertz - Αμερικανίδα δικηγόρος,
ερευνήτρια-αρχαιολόγος – (1898-1985) )
Henriette Mertz's Theory
2η Διδακτική ώρα
Δίνονται σε κάθε ομάδα διαφορετικά φύλλα εργασίας. Κάθε ομάδα
συνεργατικά, ερευνά τις προτεινόμενες ιστοσελίδες και βρίσκει
πληροφορίες για το τμήμα της εκστρατείας που της έχει ανατεθεί.
1ο Φύλλο Εργασίας – 1η Ομάδα
ΠΟΡΕΙΑ: Από την Ιωλκό στην Κολχίδα
(κατά τον Ορφέα και τον Απολλώνιο)
Περιέχει δύο δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα:
Με τη βοήθεια χαρτών οι μαθητές παρατηρούν την πορεία από την
Ιωλκό στην Κολχίδα (κατά τον Ορφέα και τον Απολλώνιο).
Καταγράφουν μέρη από όπου πέρασε η Αργώ και βρίσκουν τη θέση
της Κολχίδας στα παράλια του Εύξεινου πόντου.
ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

2η δραστηριότητα:
Ερευνούν σε αυτή τη διαδρομή για την εξήγηση μυθολογικών
φαινομένων και την αντιστοίχηση μυθολογικών τόπων με πραγματικούς,
όπως:


Σκύλλα και Χάρυβδη:
- πειρατικοί λαοί στα στενά του Βοσπόρου (Σκολότοι και Χάλυβες)
- επιβολή φορολογίας και διοδίων από τους Χετταίους.
Άρπυιες:
-προσωποποίηση καταστροφικών θυελλωδών ανέμων, καταιγίδων και
ανεμοστροβίλων.

Συμπληγάδες πέτρες:
-είσοδος από τον Βόσπορο στον Εύξεινο Πόντο
-έντονος κυματισμός σε στενό πέρασμα δημιουργεί προβλήματα
-το πέρασμα της Αργούς αποτελεί μια πρώϊμη ναυσιπλοϊκή παρατήρηση
και γνώση.

Χαλκοπόδαροι ταύροι που έβγαζαν φωτιές:
-πολεμικές μηχανές, πετρέλαιο κοντά στη Κολχίδα (Καύκασος).
2ο Φύλλο Εργασίας – 2η Ομάδα
ΠΟΡΕΙΑ: Από την Κολχίδα στην Ιωλκό
(κατά τον Ορφέα)

Περιέχει δύο δραστηριότητες:
1η δραστηριότητα:
Με τη βοήθεια χαρτών οι μαθητές παρατηρούν την πορεία
επιστροφής από την Κολχίδα στην Ιωλκό, μέσω του Β. Παγωμένου
ωκεανού, του Ατλαντικού ωκεανού κλπ και καταγράφουν
γεωγραφικά στοιχεία (ποταμούς, θάλασσες κλπ).

2η δραστηριότητα:
Ερευνούν σε αυτή τη διαδρομή για την εξήγηση μυθολογικών
φαινομένων και την αντιστοίχηση μυθολογικών τόπων με πραγματικούς,
στοιχεία που ενισχύουν αυτή την εκδοχή του ταξιδιού της επιστροφής,
όπως:

Ηλεκτρίδα νήσος:
-Νησιά Βαλτικής, από όπου είναι γνωστό ότι προμηθεύονταν το
ήλεκτρον.

Κασσιτερίδες νήσοι:
- Ιρλανδία και Βρετανία, από όπου είναι γνωστό ότι προμηθεύονταν τον
κασσίτερο.

Χώρα Σειρήνων:
-παραλία της Καμπανίας κοντά στη Νεάπολη ή
- η νήσος Κύρνος ( Κορσική), χώρα των Τυρρηνών (πειρατικός λαός).

Σκύλα και Χάρυβδη:
-στον πορθμό της Μεσσήνης μεταξύ Ιταλίας και Σικελίας.
3ο Φύλλο Εργασίας – 3η Ομάδα
ΠΟΡΕΙΑ: Από την Κολχίδα στην Ιωλκό
(κατά τον Ορφέα)
Περιέχει δύο δραστηριότητες:


1η δραστηριότητα:
Οι μαθητές εξετάζουν τις δυσκολίες του ταξιδιού,
παρατηρώντας την πορεία στον χάρτη και χρησιμοποιώντας
γεωγραφικές γνώσεις σχετικά με τους ωκεανούς, τα ποτάμια,
το κλίμα. Εξετάζουν με ποιο τρόπο μπορεί να
αντιμετωπίστηκαν.
2η δραστηριότητα:
Με τη βοήθεια του χάρτη εξετάζουν μια άλλη διαδρομή από
τον Εύξεινο Πόντο, μέσω του Δούναβη, στη Βόρεια θάλασσα
και στον Ατλαντικό ωκεανό.
4ο Φύλλο Εργασίας – 4η Ομάδα
ΠΟΡΕΙΑ: Από την Κολχίδα στην Ιωλκό
(κατά τον Απολλώνιο)
Περιέχει δύο δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα:
Με τη βοήθεια χαρτών οι μαθητές παρατηρούν την πορεία
επιστροφής από την Κολχίδα στην Ιωλκό, μέσω του ποταμού
Δούναβη, της Αδριατικής θάλασσας κλπ και καταγράφουν
γεωγραφικά στοιχεία (ποταμούς, θάλασσες κλπ).
Εξετάζουν αν μπορεί να γίνει εξ ολοκλήρου με πλωτά μέσα.

2η δραστηριότητα:
Ερευνούν σε αυτή τη διαδρομή για την εξήγηση μυθολογικών
φαινομένων και την αντιστοίχηση μυθολογικών τόπων με πραγματικούς,
στοιχεία που ενισχύουν αυτή την εκδοχή του ταξιδιού της επιστροφής,
όπως:

Σκύλα και Χάρυβδη:
- στον πορθμό της Μεσσήνης μεταξύ Ιταλίας και Σικελίας.

Τρίτων:
- προσωποποίηση του παλινδρομικού παράκτιου κύματος στις ακτές της
Λιβύης.

Γίγαντας Τάλως:
- το πρώτο ρομπότ, ο χάλκινος ήρωας, συμβολίζει τις γνώσεις
μεταλλουργίας και την τεχνολογική εξέλιξη (είναι μια τεράστια αυτόματη
μηχανή με υδραυλικό σύστημα λειτουργίας) ή
- είναι η προσωποποίηση του ηφαιστείου της Θήρας (γεωλογικό φαινόμενο)
- ο θάνατός του πιθανόν συμβολίζει την καταστροφή του μινωϊκού
πολιτισμού και την επικράτηση του μυκηναϊκού.
5ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: 5η Ομάδα
ΠΟΡΕΙΑ: Από την Ιωλκό στην Κολχίδα (κατά την
Henriette Mertz)
Περιέχει δύο δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα:
Με τη βοήθεια χαρτών οι μαθητές παρατηρούν την πορεία της
Αργούς από την Ιωλκό, στον Ατλαντικό ωκεανό και στη Νότια
Αμερική και καταγράφουν γεωγραφικά στοιχεία της διαδρομής.
Συγκρίνουν με τις πορείες του Κολόμβου. Οι αρχαίοι Έλληνες
ανακάλυψαν την Αμερική αιώνες πριν τον Κολόμβο;

2η δραστηριότητα:
Εντοπίζουν τη θέση της Κολχίδας σύμφωνα με αυτή την εκδοχή
και αναζητούν στοιχεία που την ενισχύουν. Κάποιες ενδείξεις είναι:
 Η Κολχίδα βρισκόταν στα υψίπεδα των Άνδεων, κοντά στη λίμνη
Τιτικάκα.
 Νότια της λίμνης Τιτικάκα ζούσε η φυλή των Κολχικούρους. Η
Mertz πιστεύει πως η λέξη Κολχικούρους είναι παραφθορά της λέξης
Κολχίς.
 Αναφέρεται ότι έφτασαν σε τόπο όπου έδυσε η Μεγάλη Άρκτος
(δηλ. στο Νότιο Ημισφαίριο, όπου δεν είναι ορατή).
 Η πρωτεύουσα Αία της Κολχίδας βρισκόταν δυτικά, σύμφωνα με
παλαιότερους μύθους.
 Σε ανασκαφές στη Νότια Αμερική έχουνε βρεθεί αγάλματα που
απεικονίζουν κύκλωπες, κέρβερους και μέδουσες.
 Πολλά τοπωνύμια της Ν. Αμερικής έχουν ελληνικές ρίζες.
 Στην γλώσσα των γηγενών λαών υπάρχουν μυκηναϊκές λέξεις.
 Γλωσσολογικές μελέτες αναδεικνύουν την αρχαία ελληνική γλώσσα
ως τη βάση πολλών τοπικών διαλέκτων (Ίνκας, Μάγια, Κέτσουα στο
Περού).
 Αρχαιολογικά ευρήματα παρουσιάζουν πολύ μεγάλη ομοιότητα με
ευρήματα από τον Ελλαδικό χώρο.
Πύλη στο Machu Picchu στο Περού. Η ομοιότητα με την
μυκηναϊκή αρχιτεκτονική εμφανής.
Μυθολογικά στοιχεία:
 Συμπληγάδες Πέτρες:
Πέρασμα μεταξύ νησιών Αϊτής και Κούβας, όπου η έντονη παλίρροια
δημιουργεί την οφθαλμαπάτη των συγκρουόμενων βράχων.
 Άρπιυες:
Οι Αργοναύτες συνάντησαν τον μάντη Φινέα στο Πουέρτο-Ρίκο, όπου τον
ελευθέρωσαν από τα πουλιά “Hoatzin” όπως λέγονται σήμερα στην Νότια
Αμερική.
 Ήρεμη και ζεστή θάλασσα μετά τις Συμπληγάδες:
Είναι η Καραϊβική θάλασσα την οποία συναντούν μετά τον κρύο και άγριο
Ατλαντικό ωκεανό.
6ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – 5η Ομάδα
ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ –
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Περιέχει τρεις δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα:
Οι μαθητές ερευνούν για το χρυσόμαλλο δέρας και ψάχνουν τον
συμβολισμό του.
Ανακαλύπτουν τον τρόπο συλλογής του ποταμίσιου χρυσού
(αλλουβιακού) με προβιές προβάτων.
Βρίσκουν στοιχεία για την μεταλλουργία της εποχής στην Αρχαία
Ελλάδα και στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου και συμπεραίνουν
τον πραγματικό λόγο της εκστρατείας.

2η δραστηριότητα:
Αναζητούν πληροφορίες για αρχαιολογικά ευρήματα σχετικά με τη
θέση της μυθικής Κολχίδας στις ακτές του Εύξεινου Πόντου,
όπως:

Χρυσό περιδέραιο που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στον Βόλο
δείχνει ως τόπο προέλευσης του χρυσού την Κολχίδα.

Στο Μουσείο του Λούβρου εξετάζονται και συγκρίνονται και άλλα
δείγματα χρυσού από την περιοχή της Γεωργίας και του Βόλου.

3η δραστηριότητα:
Ανακαλύπτουν και μια ακόμη εκδοχή για το ταξίδι των
Αργοναυτών, στην Ινδία, λιγότερο πιθανή.
3η Διδακτική ώρα

Γίνεται ολοκλήρωση και παρουσίαση των εργασιών
των ομάδων (με λογισμικό παρουσίασης ή τα συμπληρωμένα φύλλα
εργασίας).

Ακολουθεί συζήτηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και διατύπωση
συμπερασμάτων σχετικά με:

Την σπουδαιότητα των θαλασσών στην επικοινωνία των ανθρώπων. (Οι
θάλασσες δεν αποτελούν εμπόδιο, αλλά διευκολύνουν την επικοινωνία).
Τις γεωγραφικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων, από την προϊστορική
ακόμη εποχή.
Την τεχνογνωσία, τις επιστημονικές γνώσεις, την ναυτική τεχνολογία και τις
ναυσιπλοϊκές γνώσεις των Ελλήνων αυτής της εποχής.
Την διατύπωση διαφορετικών εκδοχών για την πορεία των Αργοναυτών.
(Είναι πολύ πιθανόν στο μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας να
συμπεριελήφθησαν στοιχεία από πολλά άλλα θαλάσσια ταξίδια της εποχής).




Αξιολόγηση των εργασιών.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
 http://b-epipedo.cti.gr (Υλικό επιμόρφωσης: Γενικό μέρος και
ειδικό μέρος ΠΕ04)
 http://www.netschoolbook.gr/epimorfosi/2008_epimorfosi_B.html
 http://www.ekke.gr/estia/Cooper/Mariolakos/New_Mariolakos_greek
.pdf
 http://www.metafysiko.gr/?p=5922
 Οι προτεινόμενοι στα φύλλα εργασίας δικτυακοί τόποι