Transcript Narzędzia analizy ekonomicznej

Narzędzia analizy
ekonomicznej
WYKŁAD 2
1
Źródła danych ekonomicznych
• Ekonomista posiada swoje narzędzia, którymi są
modele i dane statystyczne. Dzięki nim ustala
prawdę o gospodarce.
• Jedną z metod, która dostarcza ekonomistom
materiału do badań i wnioskowania jest
obserwacja gospodarki.
• Ekonomiści rozsyłają do przedsiębiorstw
ankiety dotyczące interesujących ich kwestii.
• Samodzielna obserwacja gospodarki jest jednak
bardzo pracochłonna - łatwiej jest studiować
gotowe zestawy danych statystycznych.
2
Gotowe zestawy danych
• dostarczają wyspecjalizowane instytucje
państwowe m.in. Główny Urząd Statystyczny
(GUS).
• Dane statystyczne o polskiej gospodarce
publikuje Narodowy Bank Polski (NBP) i
poszczególne ministerstwa.
• Międzynarodowe instytucje publikujące dane
statystyczne o gospodarce świata są min. różne
agendy ONZ, Międzynarodowy Fundusz
Walutowy i Bank Światowy.
3
Dane statystyczne i wykresy
• Dane mogą mieć postaci szeregów czasowych lub danych
przekrojowych. Szereg czasowy jest to zbiór wartości zmiennej
ekonomicznej w kolejnych okresach.
4
Szereg czasowy w postaci
wykresu
5
Dane przekrojowe
• informują o strukturze zjawiska, np. podając wartości
analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub
grup osób w pewnym okresie.
6
Wygodną formą prezentacji danych
przekrojowych są wykresy kołowe
7
8
Średnie
• Posługiwanie się szczegółowymi danymi
bywa kłopotliwe. Na przykład, trudno jest
odwoływać się jednocześnie do 365 liczb
pokazujących cenę dolara w kolejnych
dniach roku. W takich przypadkach stosuje
się wartości średnie.
• Posługiwanie się średnimi wygładza zatem
wahania analizowanej zmiennej.
9
Wartości absolutne zmiennej
• są wyrażone w konkretnych jednostkach miary i
bezpośrednio informują o jej poziomie.
• oto przykład:
10
Wartość względna zmiennej
• informuje o stosunku zmiany wartości absolutnej tej
zmiennej do poziomu wartości absolutnej z ustalonego
dowolnie tzw. okresu bazowego.
11
Procenty i punkty procentowe
• Ujętą w procentach stopę wzrostu lub spadku łatwo pomylić
ze zmianą wyrażoną w punktach procentowych.
• Przykład 1: W mediach czytamy informację: Bezrobocie
spadło w tym miesiącu o 3%. Wiemy, że stopa ta na
początku miesiąca wynosiła 7%.
• Spadek o 3% nie znaczy wcale, że wynosi obecnie 4%, lecz
7%-3%*7%=6,79%.
• Spadek z 7% do 4% byłby natomiast równy 3 punktom
procentowym ale zarazem ok. 43% wartości bezrobocia na
początku miesiąca.
• Przykład 2: Bank podniósł stopę oprocentowania kredytu z
10% do 11%, w takim razie podniósł o 1 punkt procentowy,
ale zmiana ta oznacza 10% wzrost tej stopy, jeśli za bazę
przyjąć jej wartość przed podwyżką.
12
Wskaźniki
• Wskaźniki ekonomiczne opisują relacje między
określonymi wielkościami ekonomicznymi i
pozwalające na analizę sytuacji ekonomicznej
oraz przewidywanie przyszłych zmian.
• Wskaźniki (indeksy) są liczbami pozostającymi
w takim stosunku do stu, jak zmienna z okresu,
którego wskaźnik dotyczy, do zmiennej z
ustalonego dowolnie okresu bazowego.
13
Przykład zastosowania wskaźników
Dysponując wskaźnikiem zmiany danej wielkości w pewnym okresie, bez trudu
ustalimy rozmiary wyrażonej w procentach względnej zmiany tej wielkości w
tymże okresie.
14
Wskaźniki jako średnie ważone
• Przykład: Chcemy obliczyć zmianę przeciętnego
poziomu cen w pewnej społeczności. Jej członkowie
kupują tylko wino i ryby. Z każdych 10 zarobionych
złotówek wydają 8 na ryby, a 2 na wino.
szukany wskaźnik jest arytmetyczną średnią ważoną obu
wskaźników cząstkowych (za wagi uznajemy udziały wydatków na
oba dobra we wszystkich wydatkach konsumentów, czyli
odpowiednio 0,2 i 0,8).
Zatem wskaźnik wzrostu wszystkich cen wynosi:
15
200 • 0,2+300 • 0,8=40+240=280
Dochód nominalny a dochód
realny
• Przykład: w końcu lutego 1989 r. przeciętnie za 1000 zł
mogliśmy kupić mniej dóbr niż w końcu stycznia tego
roku. Przyczyną był wzrost cen w lutym 1989 r. o 7,9%.
• Zatem Między końcem stycznia a końcem lutego 1989 r.
siła nabywcza 1 zł zmalała do poziomu 1:1,079 zł, czyli w
przybliżeniu do 93 groszy.
• Siła nabywcza jednostki pieniądza to ilość dóbr,
którą przeciętnie można za nią nabyć.
• Nasz dochód realny w lutym wyniósł więc nie 1000 zł,
lecz 1000 zł • 1/1,079, czyli w przybliżeniu 926 zł i 79
groszy z końca stycznia 1989 r.
• W miarę trwania inflacji w kolejnych miesiącach wzrost
cen coraz bardziej zmniejszał siłę nabywczą stałego
dochodu nominalnego.
16
• Zmienna nominalna jest to zmienna
ekonomiczna, której poziom zmierzono
pieniądzem o sile nabywczej z okresu, do
którego się ona odnosi. Natomiast
wartości zmiennej realnej są wyrażone w
jednostkach pieniądza o sile nabywczej z
jednego ustalonego okresu.
17
• W kategoriach realnych można wyrażać
wszelkie ceny, kursy walut czy też płace, czyli
cenę pracy.
18
Związki między zmiennymi ekonomicznymi
• punkty,
odpowiadające
parom zmiennych,
są rozrzucone
wokół linii prostej
co sugeruje
wprost
proporcjonalną
zależność dwóch
zmiennych
19
Model ekonomiczny
• Model ekonomiczny jest to uproszczona wersja
teorii ekonomicznej. Pokazuje on podstawowe
związki badanych zmiennych w formie np.
rysunku, systemu równań matematycznych,
• Przykład:
USD= f (A, B, C, D).
zmiany kursu dolara w Polsce w 1989 r. są funkcją
(zależą od) tempa inflacji (A), sposobu działania sklepów
dewizowych (B), popytu osób wyjeżdżających za granicę
(C), sposobu działania kont dewizowych (D).
20