Transcript Cocuk Haklari ppt 2

Çocukluk ve Çocuk Hakları
Çocukluk fiziksel, bilişsel, psikolojik ve sosyal
gelişim açısından insan hayatında özel bir
dönemi işaret eder, ileride nasıl biri olacağımızı
belirleyen en önemli dönemlerden biridir
Bu dönemde çocukların, insan hakları ile ilgili
özel koruma önlemlerine ve bakım hizmetlerine
gereksinimleri vardır.
Çocuk hakları…
Çocuk hakları demek, her çocuğun büyürken, gelişip
en yüksek hedeflerine ulaşabildiği, şiddet ve
yokluktan uzak, sağlıklı olabildiği, oynayıp
öğrenebildiği ortamlarda güven içinde bakılıp,
büyütüldüğü bir çocukluk sağlanması demektir.
Yetişkinler için haklardan bahsettiğimizde
hakların yanında yükümlüklerden de bahsedilir
Çocuklar için bu böyle değildir
Çocukların haklara sahip olması için
yetişkinlerden farklı olarak bir şey yükümlülüğü
yerine getirmesi gerekmez
Çocuk hakları…
Çocuk hakları yetişkinlerden oldukça farklıdır
Bu haklar çocukların bir şeyler yaparak elde edeceği haklar
değildir çocuk olmaları yeterli
BM ÇH Dair Sözleşme’ye imza atan üye devletlerin hepsi
çocuklarına bu hakları tanımış ve onları korumaya söz
vermiş devletlerdir
Çocuk haklarının geliştirilmesi korunması yanında çocuk
adına ÇH savunuculuğu yapılması ve çocuk haklarının
uygulanması devletin yükümlülüğündedir.
“Çocuk Hakları Sözleşmesi” 54 maddelik bir metindir.
Sözleşmenin ruhuna hakim olan ilkeler şunlardır;
-Çocuğun yüksek yararının gözetilmesi
-Eşitlik ilkesi
-Yaşama hakkı
-Gelişim hakkı
-Katılım hakkı
-Korunma hakkı
-ÇHS nin uygulanması hakkı
Hakların uygulanması ; Devletin tüm bu hakları
uygulama yükümlüğü vardır.Çünkü adalet öncelikle
bir paylaşım meselesidir.Ve bu paylaşımı adil şekilde
çocuk lehine uygulatacak olan yegane kurumlar
devlet aygıtlarıdır.
Adil olmak “aynı” demek değildir.Herkese hakkı olanı
vermektir.
ÇHS Semsiye Haklar
• Ayrım
gözetmeme
• Çocuğun
yüksek yararı
Hiçbir çocuğa dili,dini,ırkı veya
başka bir özelliği nedeniyle ayırım
yapılamaz. Tüm çocuklar eşittir ve
eşit haklara sahiptir.
Çocukla ilgili alınacak tüm
kararlarda çocuğun yüksek yararı
gözetilir ve yaşına, değerlendirme
durumuna göre fikri alınır
ÇHS Semsiye Haklar
•Yaşama, hayatta
kalma ve gelişme
• Hizmet sağlanması hakkı: tüm
kaynaklar, beceriler, her çocuğun
yaşaması, sağlıklı bir şekilde hayatta
kalması ve potansiyeline
ulaşabilmesi için kullanılır
ÇHS Semsiye Haklar
Katılım
• Katılım hakkı: çocuklara kendi
haklarının hayata geçmesini
sağlayacak mekanizmalarda
kararları etkileyebilecek katılım
alanları sağlanması, etkin birer
birey olarak toplum hayatına
katılımlarının sağlanması
ÇHS Semsiye Haklar
Kaynaklar ve
uygulama
• Korunma hakkı: çocukların ihmal,
istismar, sömürü, kötü muamele,
şiddetin her türünden korunması,
çocuğun insanlık onurunu, hayatta
kalmasını ve gelişimini tehdit eden
yetişkin kişi ve kurumlardan
koruyacak mekanizmaların
kurulması
Çocuk hakları…
kendimize nasıl davranılmasını istiyorsak öyle:
insanlık onuruna yaraşır biçimde,
saygı göstererek,
eşit davranarak,
adil davranarak
Dünyada Çocuk Hakları
İlk kez 1924 yılında, 5 maddelik “Cenevre Çocuk
Hakları Bildirisi” ile şekillenmiştir.
1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk dünyada
bu bildirgeyi imzalayan ilk yöneticilerden biriydi.
BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme
(ÇHS)
“Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi” Birleşmiş
Milletler tarafından kuruluşunda kabul edilmiştir
20 Kasım 1959 tarihinde 10 maddelik Birleşmiş
Milletler Çocuk Hakları Bildirisi olarak
güncellenmiştir
20 Kasım 1989 tarihinde daha geniş olan
Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair
Sözleşme ile değiştirilmiştir.
BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme
(ÇHS) ve Türkiye
Türkiye Cumhuriyeti sözleşmeyi 1994 yılında
onaylamış ve 1995 yılında uygulamaya
geçilmiştir.
Sözleşmenin 17. 29. ve 30. maddelerinin
uygulanmasına ilişkin çekincelerini belirterek
sözleşmeye onaylamıştır.
20 Kasım günü “Çocuk Hakları Günü” olarak
kabul edilmiştir.
ABD ve Somali hariç, dünyadaki tüm ülkeler
Sözleşme’nin geçerliliğini kabul ettiler
(193 Devlet - 29 Eylül 2009 itibariyle)
BM Çocuk Haklarına dair
Sözleşme (ÇHS)
Birleşmiş Milletler şemsiyesinin altında
barındırdığı ülkelerin, kültürel toplumsal ve
ekonomik çeşitliliğine rağmen ÇH Sözleşmesinde
ortak bakış açısı yakalamaları bu sözleşmenin
evrensel yönünü ve önemini göstermektedir.
Birleşmiş Milletler Çocuk
Haklarına Dair sözleşme
İnsanlar, herkes için adil olan ve olmayan şeyler
konusunda “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” ile
anlaşmaya varmış görünüyor.
Bu bildirgenin varlığı bile ilerlemedir,daha adil bir
dünya isteğimizin kanıtıdır.
Ve haksızlığın kurbanı çocuklar olduğunda haksızlık
daha da şiddetli olduğu için ayrıca bir “Çocuk Hakları
Sözleşmesi” hazırlanmıştır.
Türkiye’de durum
Türkiye nüfusunun yaklaşık % 35’i (yaklaşık 25
milyon kişi) 18 yaşın altındadır (adrese dayalı
nüfus sayımı, TUİK 2008)
Bu durumda Türkiye deki tüm hukuki ve politikaya
yönelik gelişme doğrudan hem sağlam hem de özel
korunma gereksinimi olan çocuklarla doğrudan
ilişkilidir.
Çocuk hakları için yükümlülük
Çocuk hakları hayata geçecekse, bu ancak
çocuklarla doğrudan ya da dolaylı çalışanların bu
hakları anlayıp saygı göstermesiyle olur
Ögretmenler, sosyal hizmet uzmanları,
psikologlar, avukatlar, savcılar, hakimler, polisler,
kurum çalısanları, erken cocukluk gelisimi
alaninda çalısanlar, doktorlar, hemsireler, halk
saglıgı uzmanlari…
Çocuk hakları temelli yaklaşım
Her çocuk eşit değerde insandır
Her çocuğun potansiyeline ulaşması için yaşama,
hayatta kalma ve gelişme hakkı vardır
Her çocuk kendi durumunu anlar ve bize
tecrübelerini sunabilir
Çocukların yeterli kaynak ayrılarak öncelikli
menfaatlerinin karşılanmasına hakkı vardır
Çocuk Haklarının günlük yaşama
aktarılması için gerekli eylemler
1. Çocuk hakları için farkındalık arttırma / destek
verecek gruplar yaratma
(hükümetteki bireyler, uzmanlar, medya, özel
sektör, kamuoyu ve sivil toplum)
2. Özel ve uygulanabilir eylemler (ÇHS yi
uygulamak için doğrudan ihlalleri hedef alan ve
hizmet sunumundaki açıkları kapatmak için
faaliyetler)
Çocuk Haklarının günlük yaşama aktarılması için
gerekli eylemler
3. Çocukların haklarını geliştirmek ve korumak için
yapıları ve mekanizmaları güçlendirmek
(örnek: yasal, siyasi, kamu ve toplumun yapısı,
uygulamalar ile ilgili..)
ÇHS’nin ulusal yasal sistemin bir parçası haline gelmesi,
gelişmenin izlenmesi, hesapverebilirliği sağlamak ve
zorlukların üstesinden gelmek)
Sağlık çalışanları için çocuk hakları
eğitimi
Bir ülke, halkının sağlıgını iyileştirmek ve sağlıkta
eşitsizlikleri azaltmak adına öncelikle çocuk haklarını
korumalı, saygı göstermeli ve hayata geçirme adına
çaba sarfetmeli, çocuk sağlığına, ihmal ve istismarın
önlenmesine, koruma önlemlerine yatırım yapmalıdır.
ÇHS’de çocuk koruma ve sağlık
Madde 6 – yaşama, hayatta kalma ve gelişme
Madde 19 – ihmal ve istismardan koruma
Madde 23 – engelli çocukların hakları
Madde 24 – sağlık hakkı
Madde 39 – mağdur çocuklara fiziksel ve
psikolojik destek ve normal hayata dönüş
Gelişim hakkı ile ilgili hükümler
İlk öğretimi tamamlaması,
Eğitimde cinsiyet ayrımının gözetilmemesi,
Zihinsel ve fiziksel yeteneklerin geliştirilmesi,
Gerekli durumlarda maddi destek sağlanması
Boş zamanların değerlendirilmesi
Çocuk hakları
Madde 17
Devlet, olanaklarını çocukların herhangi bir konu
ile ilgili doğru bilgiye ulaşımlarını adaletli ve
uygun şeklide sağlar.
Gelişimlerine zarar verecek her tür yayından
korunmaları devletin güvencesi altındadır.
Çocuk hakları
Madde 23
Engelli çocuklar özel olarak korunurlar.
Kendilerine yeten saygın birer insan olmaları
sağlanır.
(Engelli çocuklar özel bakım özel eğitim ve sosyal
bütünleşme hakkına sahiptirler)
Çocuk hakları
Madde 28
Çocuk, eğitim hakkına sahiptir.
Çocuk eğitimini eksiksiz yapabilsin diye
desteklenir ve korunur.
İlköğretim herkes için parasızdır.
Kız olsun erkek olsun her çocuk için zorunludur.
Çocuk hakları
Madde 29
Eğitim, çocuğun kişiliğinin, becerilerinin,
zihinsel ve fiziksel yeteneklerinin mümkün
olduğunca geliştirilmesini hedefleyecektir.
Çocuk hakları
Madde 30
Çocuğun boş zamanlarını değerlendirmesi,
oynaması, eğlenmesi için oyun bahçeleri
çocuk klüpleri, kitaplıklar, spor okulları açılır.
Çocuk hakları
Madde 37
Hiçbir çocuk insanlık dışı yöntemlerle ya da
aşağılanarak cezalandırılamaz
Çocuklar suç islemişse uygulanacak cezalar
yaşına uygun gelişmelerini engellemeyecek ve
eğitsel olmalıdır.
Çocuk hakları
Madde 41
Çocuğun hakları ile ilgili olarak geçerli ulusal ve
uluslar arası yasalarda yer alan standartların iş
bu sözleşme de yer alanlardan daha üstün
olmaları halinde, her durumda daha üstün
standartlar geçerli olacaktır.
Çocuk hakları
Madde 42 - 44
Taraf devletler anlaşma hükümlerini çocuklara
uygun ve etkili araçlarla yaygın biçimde
öğretmeyi taahhüt eder.
Bütün devletler bir araya gelerek hakların daha
iyi uygulanmasını sağlamak için çalışır.
Türkiye’de durum
Türkiye’ de son 25 yılda hızlı ve önemli değişimler
yaşanmıştır
İç göç, hızlı kentleşme, bölgesel farklılıklar,
ekonomik krizler, yoksulluk,
Çocuk ve genç nüfusun büyüklüğü,
İşsizlik, küreselleşme, bilgi teknolojileri,
Aile içi şiddet, çocuk büyütmedeki gelenekler,
Türkiye’de durum
toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri,
tutarlı çocuk ve gençlik politikalarının ve yasal
çerçevenin yokluğu,
terörizm,
gibi etmenlerin tümü Türkiye’deki çocukların
durumu üzerinde rol oynamaktadır.
Alanda çalışanlar için eğitim
Eğitim bilgi ve kapasite sağlamalı ki
alanda çalışanlar çocuklara ve haklarına
karşı sorumluluklarını yerine
getirebilsinler
Bireysel hizmet sunumlarında,
Hizmetlerin tasarlanması ve sunulması aşamasında
Hak savunucuları olarak, yasaların, politikaların ve
kaynakların çocuk haklarını korup kollaması
işlerimizde de daha başarılı olmamız demek
Sonuç
Çocuk hakları, çocuklarla doğrudan ve dolaylı
çalışan herkes için güçlü bir yasal araç
sağlamaktadır.
Bu araç ile daha iyi politikalar, programlar,
toplumsal projeler gerçekleşeceği gibi sahada
çalışanların hesapverebilirliği ve iş kalitesi de
artacaktır.
Katılımınız için
teşekkürler….