Transcript Ονοματολογία

Ονοματολογία οργανικών
ενώσεων
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από
τρία συνθετικά.
1ο συνθετικό
(αριθμός ατόμων C)
1 άτομο C: μεθ2 άτομα C: αιθ3 άτομα C: προπ4 άτομα C: βουτ5 άτομα C: πεντ.
.
.
2ο συνθετικό
(είδος δεσμού ανάμεσα
στα άτομα C)
3ο συνθετικό
(χαρακτηριστική
ομάδα)
Μόνο απλοί δεσμοί: -αν1 διπλός δεσμός:
-εν1 τριπλός δεσμός: -ιν2 διπλοί δεσμοί:
-διεν2 τριπλοί δεσμοί: -διιν.
.
.
Υδρογονάνθρακας: -ιο
-COOH:
-ικό οξύ
-ΟΗ:
-όλη
-CH=O
-άλη
-CO-όνη
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
2
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδείγματα:
CH3-CH2-CH2-CH3
Βουτάνιο
CH3-CH2-OH
Αιθανόλη
CH3-CO-CH3
Προπανόνη
H-CH=O
Μεθανάλη
H-COOH
Μεθανικό οξύ
CH2=C=CH2
προπαδιένιο
CH3-CH2-CH2-CH2COOH
Πεντανικό οξύ
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
3
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που
γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.
• CH3-CH=CH-CH3
2- βουτένιο
• CH2=CH-CH2-CH3
1- βουτένιο
• CH3-CH2-CH2-C≡CH
1- πεντίνιο
• CH3-CH2-C ≡C-CH3
2- πεντίνιο
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
4
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό,
ο οποίος όταν:
Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του
κύριου ονόματος.
CH3-CH-CH2-CH3
2- βουτανόλη
OH
Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο
συνθετικό του κύριου ονόματος.
CH ≡C-CH2-C-CH3
4- πεντιν-2-όνη
O
Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών
ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.
Ο C είναι
πάντα
στηΧημείας
θέση 1.
Παραδόσεις
Οργανικής
5
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το
όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους
δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων
τους.
• Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια.
CH3-
μεθύλιο
C2H5- ή CH3-CH2-
αιθύλιο
C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο
ή CH3-CH-
ισοπροπύλιο
CH3
• Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει
αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
6
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
• CH3-CH-CH2-COOH
CH3
3-μεθυλο-βουτανικό οξύ
CH3
• CH≡C-C-CH2-CHO
CH3
3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη
CH3
CH3
• CH3-C-CH2-CΗ-CH-CH3
CH3
C2H5
4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο
εξάνιο
• Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
7
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά
προτεραιότητας είναι:
Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
8
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα
περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
9
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες:
Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα
CH2=CH-CH-CH-CH3
OH OH
4- πεντεν- 2,3- διόλη
Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη
δηλώνεται με πρόθεμα.
Χαρακτηριστική
ομάδα
-COOH
-CN
-CH=O
-CO-OH
-NH2
Πρόθεμα
ΚυανοΑλδεϋδοΚετοΥδροξυΠαραδόσεις Οργανικής
Αμινο-Χημείας
Κατάληξη
-ικό οξύ
-νιτρίλιο
-άλη
-όνη
-όλη
-ιο
10