Transcript czyste powietrze wokół nas

CZYSTE POWIETRZE
WOKÓŁ NAS
PROGRAM PRZEDSZKOLNEJ
EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ
Najskuteczniejszym działaniem w dziedzinie
profilaktyki chorób odtytoniowych jest
zapobieganie paleniu tytoniu. Dlatego
konieczne są działania zmierzające do
kształtowania prawidłowych postaw
zdrowotnych wśród dzieci i młodzieży.
ROLA ŚRODOWISKA W KSZSTAŁTOWANIU
POSTAW WOBEC PALENIA TYTONIU
Duże znaczenie przypisuje się środowisku, w jakim
wzrastają dzieci.
Pierwszym środowiskiem rozwojowym i wychowawczym
jest rodzina, następnie przedszkole, szkoła oraz grupa
rówieśnicza.
Wzory zachowań, także w odniesieniu do nałogu
palenia, kształtuje środowisko rodzinne, a poprzez
„formowanie norm i wartości” może kreować postawy i
zachowania z tym związane.
Prawdopodobieństwo palenia
przez dzieci wzrastania, gdy palą
rodzice lub starsze rodzeństwo
oraz, gdy rodzice przejawiają
tolerancję wobec prób palenia
przez ich dzieci.
Dowiedziono, że na inicjonowanie
palenia tytoniu przez dzieci
znaczny wpływ wywiera palenie
tytoniu przez ich matki.
Na postawę dzieci wobec
palenia tytoniu ma wpływ,
także szkoła.
Uczniowie w szkole
przyswajają sobie pewne
nawyki, wzorując się na
postawach i zachowaniach
wychowawców i nauczycieli.
Z rozwoju
psychosomatycznego
dziecka wynika, że rola
nauczyciela i rodzica w
pierwszych latach życia
dziecka jest największa.
Autorytet rodziny oraz
nauczycieli, maleje wraz
z wiekiem dziecka i
rozszerzeniem się
kontaktów ze
środowiskiem
rówieśniczym.
W okresie dorastania
autorytetem do
naśladowania stają się
rówieśnicy, a wzorem do
naśladowania liderzy
grup rówieśniczych.
Na kształtowanie protytoniowych przekonań ma wpływ
reklama papierosów, ułatwiająca ich akceptację i
dostępność.
W Polsce po wprowadzeniu Ustawy z dnia 9 listopada
1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, zakazano
reklamy tytoniu.
 Działania antytytoniowe zostały podjęte na całym
świecie. Styl życia młodego Amerykanina, Irlandczyka to
styl życia bez papierosa.
 Zapobieganie rozpowszechnienia nałogu palenia tytoniu
wśród dorosłych oraz podejmowaniu palenia przez dzieci i
młodzież w Polsce wymaga ciągłych i systematycznych
działań.
BIERNE PALENIE WŚRÓD DZIECI
Dzieci są w największym stopniu narażone na
składniki dymu papierosowego.
W Polsce każdego roku ponad 100 000 dzieci w
ciągu życia wewnątrzłonowego jest
poddawanych wpływowi niszczących ich zdrowie
związków chemicznych.
Ok. 60% małych dzieci w naszym kraju jest
narażonych na bierne palenie.
Palenie przez matki, ojców i innych
domowników wpływa negatywnie na rozwój:
Somatyczny
Psychoruchowy
Poznawczy dzieci
(zaburzenia zachowania się dziecka, zaburzenia
uwagi, zmniejszona gotowość szkolna)
Skutki biernego palenia wśród dzieci
Astma
Otyłość
Bulimia
Infekcyjne
schorzenia
układu
oddechowego
Reumatoidalne
zapalenie
stawów
Nieswoiste zapalenia
jelit
Alergie
ADHD
Zaburzenia
uwagi
Choroby
nowotworowe
Przewlekłe zapalenie
ucha środkowego
Dotychczasowe doświadczenia z realizacji
programu edukacji antytytoniowej „czyste
powietrze wokół nas”
Pierwsza wersja programu edukacji
antytytoniowej pt.: „Czyste powietrze
wokół nas” powstała w roku 1997.
Pilotaż programu odbył się w Przedszkolu
Nr 1 w Ząbkach pod Warszawą.
Program dostosowany jest do możliwości
psychofizycznych dzieci 5 i 6 - letnich
Szczecińska realizacji programu „czyste
powietrze”
Rodzice o programie
W przedszkolach zorganizowano edukację
antytoniową dla rodziców
Stwierdzono, że większość rodziców uznaje
potrzebę realizowania takich zajęć w
przedszkolu, mając na uwadze skutki biernego
palenia, pragnie uchronić przed nimi swoje
dziecko
Dzieci o programie
Dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w zajęciach.
Dzieci wykazały wysoki poziom wiedzy na temat palenia
tytoniu i jego skutków.
Proponowane zabawy ruchowe, tematycznie
konstruowane zainspirowały ich wyobraźnię.
W wyniku zajęć dzieci usystematyzowały swoją wiedze
na temat szkodliwości dymu tytoniowego.
Nauczyciele o programie
Program jest dostosowany do możliwości rozwojowych i
intelektualnych dzieci przedszkolnych.
Metody aktywizujące powodują, że zajęcia są
wypełnione zabawą.
Zdaniem nauczycieli bardzo cenne są wskazówki
metodyczne, jakie znajdują się w scenariuszach.
Wszyscy nauczyciele wyrazili chęć kontynuowania zajęć
antytytoniowych.
Założenia programu
Ochrona dzieci przed szkodliwym wpływem dymu
tytoniowego.
Program jest adresowany do dzieci przedszkolnych, z
udziałem rodziców i opiekunów.
Stanowi on pierwsze ogniwo w cyklu programów
antynikotynowych.
Program ma charakter profilaktyczny, ma na celu
wykształcenie u dzieci świadomej postawy ochrony
własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na
bezpośredni kontakt z palącymi.
Program może być rozszerzony na środowiska lokalne.
Cele główne programu
Wzrost kompetencji rodziców w zakresie
ochrony dzieci przed ekspozycją na dym
tytoniowy.
Zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie
radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w
zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli
palą przy nich.
Cele szczegółowe programu
Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych
źródeł dymów.
Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych
dymów, „wydobycie” dymu papierosowego
Zwiększenie wrażliwości dzieci na szkodliwość dymu
papierosowego.
Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia
papierosów.
Zwiększenie wrażliwości dzieci na miejsca, w których
mogą być narażone na dym.
Aspekty realizacji celów skierowane do dzieci
Każdy program edukacyjny powinien być
adresowany do struktury „Ja” i uwzględniać trzy
aspekty Ja, ściśle ze sobą powiązane.
Ja i troska o mnie
Ważne w tym aspekcie jest odpowiednie do
poziomu i warunków rozwoju, wyjaśnienie
określeń:
Co to znaczy odpowiedzialne podejmowanie
decyzji,
Jak podejmowane przeze mnie decyzje i
działania wpływają na moje zdrowie,
Palenie w mojej obecności i jak ono na mnie
wpływa.
Ja i relacje z innymi ludźmi:
Uświadomienie, że jakość kontaktów z innymi
ludźmi wpływa na nasze zdrowie,
Przekazanie prawidłowych wzorców relacji
interpersonalnych i zachowań społecznych
sprzyjających zdrowiu,
Wstęp do asertywności, obrony własnych praw
bez narażania się na agresję innych.
Ja i środowisko
Uświadomienie:
Iż w społeczności, w której żyjemy są rożni
ludzie, którzy robią różne rzeczy - niekoniecznie
zdrowe,
Że nie należy wzbudzać agresji wobec nich,
Co dziecko może zrobić dla środowiska,
Czy to środowisko jest dla niego zdrowe,
Jak można to zmienić.
Metodyka programu
Zajęcia mają charakter warsztatowy.
Rolą prowadzącego jest rozbudzenie ciekawości
poznawczej i wspieranie uczących się dzieci, a
w szczególności stworzenie atmosfery zaufania i
bezpieczeństwa.
W odniesieniu do programu edukacji
antytytoniowej wymaga się, aby realizatorami
zajęć były osoby niepalące.
W programie zastosowano metody
aktywizujące:
Umożliwiające wchodzenie w rolę,
Kształtujące umiejętności wyszukiwania
informacji, analizowania i rozwiązywania
problemów
Kształtujące umiejętności komunikowania się,
współpracy i odpowiedzialności
Kształtowanie umiejętności właściwego
rozumienia i interpretacji terminów i symboli.
SCENARIUSZE ZJAĘĆ
DLA DZIECI
ZAJĘCIA I: WYCIECZKA
Cel: Ukierunkowanie uwagi dzieci na źródła i rodzaje
dymu, poprzez obserwację środowiska.
Materiały: po wycieczce nauczyciel przygotowuje duży
rysunek źródeł dymów, potrzebny na następnych
zajęciach
Plan:
Przygotowanie dzieci do spaceru.
Spacer po okolicy; obserwacja różnych rodzajów dymów.
Zapowiedź rozmowy o spostrzeżeniach ze spaceru.
Przygotowanie planszy z rysunkami.
ZAJĘCIA II: CO I DLACZEGO DYMI?
Cel: Zwiększenie wiedzy dziecka w zakresie:
Zlokalizowania różnych źródeł dymów,
Określenia różnych rodzajów dymów,
Określenia przyczyn wydobywania się dymów
Materiały: trzy, cztery duże arkusze papieru, zestawy kredek, duża
plansza ze źródłami dymów.
Plan:
Rysunek dzieci
Podsumowanie na podstawie planszy i rysunków dzieci.
ZAJĘCIA III: JAK SIĘ CZUJĘ, KIEDY DYMI
PAPIEROS
Cel: Zwiększenie wiedzy dotyczącej szkodliwości dymu
papierosowego.
Materiały: Kaseta z nagraniem relaksującej muzyki jako podkład do
treści punktu 1,3, emblematy różnych kwiatów, kopia postaci
maskotki programu – Dinozaura Dinusia w wersji do kolorowania.
Plan:
Ćwiczenia oddechowe.
Rozmowa z dziećmi.
Zabawa w kwiatki.
Zapoznanie dzieci z maskotką programu dinozaurem Dinkiem;
nauka piosenki.
ZAJĘCIA IV: CO SIĘ DZIEJE, GDY LUDZIE
PALĄ PAIEROSY
Cel: Zwiększenie wiedzy u dziecka na temat skutków
palenia papierosów.
Materiały: portret Dinusia (te pokolorowane przez dzieci) z
tekstem piosenki na odwrocie. Kaseta z nagraniem
piosenki o Dinusiu.
Plan:
Piosenka o Dinusiu – próba zaśpiewania.
Historyjka o podróży Dinusia pociągiem (z ilustarcją pantommiczną
dzieci).
Piosenka.
ZAJĘCIA V: JAK UNIKAĆ DYMU
PAPIEROSOWEGO
Cel: Wzrost kompetencji dziecka w zakresie:
Umiejętności zachowania się, gdy znajdują się w zadymionych
pomieszczeniach,
Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach, w których inni palą
papierosy.
Materiały: 3 – 4 tabliczki z zakazem palenia, karteczki z napisem NIE
PAL PRZY MNIE – dla każdego dziecka, duży arkusz papieru,
zestaw kredek.
Plan:
Odszukiwanie tabliczek z zakazem palenia
Rozmowa
Rysowanie własnego znaczka NIE PAL PRZY MNIE.
SCENARIUSZE ZAJĘĆ
DLA RODZICÓW
CEL 1: Zwiększenie świadomości rodziców na
temat znaczenia ich roli w rozwoju
zdrowotnym dzieci, a w szczególności w
profilaktyce antytoniowej.
CEL 2: Zwiększenie umiejętności rodziców w
zakresie wspierania dzieci w sytuacjach
społecznych, w których narażone są na
ekspozycje dymu tytoniowego.
CEL 3: Podjęcie przez rodziców decyzji na temat
utrzymania efektów programu w czasie i po
jego realizacji.
METODA PRACY
Aktywna praca z grupą rodziców w formie
spotkania grupowego.
Spisanie wniosków i rekomendacji do tworzenia
zasad postępowania w zakresie wychowania
zdrowotnego dzieci.
Zaplanować i zrealizować podpisanie kontraktu
na uczestnictwo w programie i realizowanie
przyjętych zasad oraz zachowań zgodnych z
formułą programu.
SPOTKANIE I
PRZED ROZPOCZĘCIEM PROGARAMU
Podstawowym założeniem i warunkiem bezwzględnym w pracy z
małymi dziećmi jest równoległa współpraca z rodzicami lub
opiekunami.
W działaniach profilaktycznych podejmujemy różne formy
aktywności mające na celu kształtowanie właściwych postaw i
zachowań wobec własnych zachowań zdrowotnych
To rodzice wyznaczają kierunek edukacji i wychowania dziecka.
Wpływają na jego wybory i uczą określonych nawyków i zachowań
Pewna część rodziców pali tytoń i robi to często przy dzieciach. Przy
wdrażaniu programu konieczne są spotkania z rodzicami i
omówienie sprawy konsekwentnego wprowadzania spójnego
przekazu na temat szkodliwości palenia i unikania miejsc, w których
dzieci są narażone na ekspozycje dymu tytoniowego.
W czasie spotkania z rodzicami przed
rozpoczęciem programu należy:
1.
Przedstawić ogólne założenia programu,
przedstawić oczekiwane korzyści z jego realizacji
oraz umówić przewidywane trudności.
2.
Należy zapytać rodziców, jakie mają zdanie na
temat przeprowadzenia programu w przedszkolach
wśród ich dzieci.
Tę część spotkania należy przeprowadzić w postaci
dyskusji grupowej.
Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na fakt, że palący
rodzice mogą mieć trudności podczas realizacji
programu związane z:
Dyskomfortu psychcicznego wynikającego z oceny rodzica przez
dziecko, że robi coś co jest szkodliwe dla jego zdrowia;
Dyskomfortu psychicznego rodzica, że będzie nagabywany przez
dziecko, aby przestał palić papierosy;
Dyskomfortu psychicznego wynikającego z tego, że działanie
rodzica nie jest spójne z deklaracjami na temat zdrowia;
Dyskomfortu psychicznego, poczucia winy, że na uwagi dziecka
rodzic zareagował agresywnie;
Dyskomfortu psychicznego wypływającego z konieczności
wdrażania zaleceń programu w codziennym życiu i ograniczenia
wolności rodzica.
Dyskusje należy tak przeprowadzić w taki sposób, aby
wydobyć jak najwięcej sytuacji trudnych dla rodziców i
spowodować, że źródła pojawienia się różnych trudnych
emocji jak: rozdrasżnienie, złość, strach, lęk, poczucie
winy i inne uczucia zostaną nazwane i określone.
3.
W czasie spotkania z rodzicami nauczyciel
powinien zwrócić uwagę, że realizacja programu
ma charakter systemowy i wpływa na dziecko, jego
rodzinę oraz personel przedszkola.
Podpisanie kontraktu
Należy doprowadzić do jednoznacznej deklaracji rodzica,
że chce:
Aby jego dziecko uczestniczyło w progarmie,
Osobiście przestrzegać zasady nie palenia papierosów
przy dziecku,
Dawać wsparcie dziecku w sytuacjach, gdy chce
unikać zadymionych pomieszczeń oraz w sytuacjach,
gdy ktoś pali przy nim.
4.
5.
Spotkania, konsultacje z rodzicami i opiekunami
celem omówienia różnych sytuacji wynikających z
tematyki programu.
SPOTKANIE II
PO ZAKOŃCZENIU PROGRAMU
Podczas spotkania, nauczyciel powinien z rodzicami
omówić:
Przebieg programu z dziećmi, podsumować realizację.
Stworzyć sprzyjającą sytuację dla rodziców, która
otworzy wspólną rozmowę odnośnie korzyści z realizacji
programu.
Stworzyć sprzyjającą sytuację dla rodziców, która
utworzy wspólną rozmowę na trudności, jakie pojawiły
się w trakcie realizacji programu.
Nakreślić plany dalszego działania mającego na celu
wzmocnienie efektów programu.