Transcript Финансово право - презентации втор дел

Недела 7:
ЈАВНИ ПРИХОДИ
Општа теорија на оданочувањето
Поим на данок
Privatno pravni
Javno pravni prihodi
- redovni i vonredni javni prihodi
- izvedeni i izvorni javni prihodi
Данокот претставува вид на јавен приход, со кој државата
(вклучувајќи ги и потесните политичко територијални
единици) од субјектите коишто се под нејзина даночна
власт принудно зафаќа парични средства, без непосреден
противнадомест, заради задоволување на своите
финансиски потреби и остварување на други –
првенствено економски и социјални цели.
Карактеристики на даноците
Derivatnost
Prisilen karakter
Otsustvo na neposreden protivnadomest
So danocite se finansiraat javnite rashodi
Danokot e pari~no davawe
-Drugi vidovi na fiskalni prihodi se:
Taksa
Nadomest
Pridones
Царина
Цели на даноците
Fiskalna cel-primarna cel na danocite e obezbeduvawe na
sredstva za funkcionirawe na dr`avata
Nefiskalni celi na danocite
-ekonomski(mikro i makroekonomska priroda
-socijalni(nivelacija na bogatstvo)
-politi~ki
-celi vo oblasta na demografskata politika
Теории за оправдување на даноците
Teorija na sila
Teorija na ekvivalencija
Teorija na `rtva
-teorija na apsolutno ednakva `rtva
-teorija na proporcionalno ednakva `rtva
-teorija na minimalna `rtva
Teorija na suverenitet
Klasifikacija na danocite
Neposredni i posredni
Objektni(realni) i subjektni(personalni)
Analiti~ki i sinteti~ki
Op{ti i namenski
Pretpostaveni i fakti~ki
Ad valorem i specifi~ni
Fundirani i nefundirani
Redovni i vonredni
Reparticiski i kvotitetni
Centralni i lokalni
Sudir na dano~ni jurisdikcii
Poim na dvojno odano~uvawe
Pri~ini za dvojno odano~uvawe
Dr`avjanstvo
Rezidentnost
Izvor(odano~uvawe na izvorot)
Pojavi sli~ni na dvojnoto odano~uvawe
- nadodano~uvawe
- kumulirawe na danoci
- ekonomsko dvojno odano~uvawe
Недела 8:
-Даночни принципи
- Ефекти од оданочувањето
- Одбегнување на плаќање
данок
Принципи на оданочувањето
-Финансиски даночни принципи
Princip na {tedrost(danocite zaedno so drugite
fiskalni prihodi treba da gi obezbedat finansiskite
sredstva za pokrivawe na redovnite rashodi,vonrednite
rashodi i sozdavawe na buxetska rezerva)
Princip na elasti~nost(se odnesuva na dano~niot
sistem vo celina-brzo i lesno prisposobuvawe na danocite
kon promenata na visinata na rashodite
-ekonomska
-legalna elasti~nost
Економски даночни принципи
Princip na efikasnost(neutralnost)
-Даноците треба да се поставени на таков начин за да
влијаат што е можно помалку врз економските одлуки на
субјектите на пазарот
 Princip na umerenost na dano~noto optovaruvawe
-Висината на даноците да не биде прекумерна. Горната
граница на зафаќање на доходот треба да биде
определена на макро ниво и на ниво на категории даночни
обврзници
-апсолутен даночен лимит
-релативен даночен лимит
 Princip na izbor na dano~niot izvor
Ekonomski dano~ni principi
Princip na fleksibilnost
-Merki na stabilizaciona ekonomska politika
-avtomatski merki -diskrecioni merki
Princip na stabilnost na dano~niot sistem
-Промените во даночниот систем треба да се со
претпазливост, бидејќи постојаното менување доведува до
нарушување на условите на стопанисување и
предизвикува отпор и додатен напор кај обврзниците
Princip na identitet na dano~niot destinator i
nositelot na dano~niot tovar
-mo`nost za prenesuvawe na dano~en tovar
Socijalno-politi~ki danoчni principi
Princip na op{tost
-Osloboduvawa vo odnos na principot na op{tost:
-politi~ki
-finansiski -ekonomsko-politi~ki
-dano~no-tehni~ki -socijalnopoliti~ki
Princip na ramnomernost na danocite
-Princip na horizontalna ednakvost-site lica so ednakva
ekonomska sila da pla}aat ist danok
-Princip na vertikalna ednakvost-lica so pogolema
ekonomska sila da pla}aat srazmerno pogolem danok
Pravno-administrativni dano~ni principi
Princip na zakonitost na danokot
-Politi~ko zna~ewe na principot na zakonitost
-Pravno zna~ewe na principot na zakonitost:
a)samo zakoн mo`e da bide izvor na Dano~no pravo
b)tolkuvawe v)analogija g)zabrana za retroaktivno va`ewe
d)odredenost na danokot
Princip na minimalizacija na administrativnite tro{oci
-organizaciski merki za podobruvawe na efikasnosta
-eksterni merki za efikasnost na naplata
Princip na minimizirawe na tro{ocite na pla}awe na danok
-Tro{oci na dano~en dol`nik:direktni i indirektni
Ефекти на оданочувањето
Efektite mo`at da bidat
-Makroekonomski efekti
-Mikroekonomski efekti
a)signalni dejstvija na danocite(efekti na supstitucija)
b)cenovni efekti(prenesuvawe na danocite)
Fazi na prenesuvawe na danocite se:
-perkusija
-reperkusija
-incidenca
Odbegnuvawe na pla}awe na danok.Dano~na
evazija.Dano~no zatajuvawe
Intenzitetot na otporot pri pla}awe na danocite
zavisi od :
a)visina na dano~no optovaruvawe
b)namenata na sobranite sredstva
v)dano~niot oblik
g)percepcijata na javnosta za pravi~nosta na
dano~niot sistem
Zakon za opa|a~ki prinosi
Otporot najizrazen kaj neposredni danoci
Merki za suzbivawe na dano~na evazija
Preventivni merki
a)sozdavawe na kompetentna,efikasna dano~na i carinska
administracija
b)opremenost na administracijata za otkrivawe i spre~uvawe
na dano~ni i carinski delikti
v)zaemna sorabotka na dano~nite i drugite organi
g)kontrola pri sproveduvawe na regulativata
d)unapreduvawe na dano~en moral i dano~na kultura na
naselenieto
|)sveduvawe na dano~niot tovar vo razumni merki
Represivni merki
Недела 9:
ДИРЕКТНИ
(НЕПОСРЕДНИ)ДАНОЦИ
 I. ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК ОД ДОХОД
Odano~uvawe na zbirot na site prihodi,od site izvori koi{to
gra|anite gi ostvaruvaat vo tekot na edna fiskalna godina
Dano~ni obvrznici-fizi~ki lica- rezidenti na prihodot koj
{to go ostvaruvaat vo RM i vo stranstvo-princip na svetski
dohod
Dano~ni obvrznici-fizi~ki lica-nerezidenti na prihodot koj
{to go ostvaruvaat na teritorijata na RM-princip na izvorot
 Prihodi na gra|anite koi{to vleguvaat vo kategorija
dohod za odano~uvawe:
Li~ni primawa po osnova na raboten
odnos,penzii,invalidnini;
Prihodi od zemjodelska dejnost;
Li~ni primawa od stopanska i profesionalna dejnost;
Prihodi od imot i imotni prava i dr. vidovi na
prihodi(avtorski prava,patenti i tehni~ki
unapreduvawa,prihodi od kapital,kapitalni dobivki i
dobivki od igri na sre}a
 Dano~na osnova i Dano~na stapka
Dohod za odano~uvawe
Li~no osloboduvawe
=
DANO^NA OSNOVA
- Пропорционална даночна стапка – 10%
- * РАМЕН ДАНОК!!!
2.Prihodi od kapital и капитална добивка na fizi~ki lica koi
{to podle`at na odano~uvawe
Dano~na stapka od 10% se oblo`uva na osnova koja pretstavuva:
a)fakti~ka visina na ostvareniot iznos
b)neto-prihod koj se dobiva po revalorizacijata na klu~nite parametri,so
cel neutralizirawe na inflatorni efekti
- Kapitalnata dobivka -zgolemuvawe na vrednosta na imotot/kapitalot
i realizirawe na zgolemenata vrednost po pat na proda`ba na kapitalnoto
dobro pazarot
Kapitalno dobro-hartii od vrednost,nedvi`en imot i oprema
Dolgoro~ni kapitalni zagubi se prebivaat so kusoro~nite kapitalni
dobivki za ist period
70%od sekoja kapitalna dobivka se vklu~uva vo dano~nata osnova na
PDD
4.Utvrduvawe i naplata na
personalniot danok od dohod
Dano~ni obvrznici-podnesuvaat godi{na dano~na prijava
za dohod koj go ostvarile,osven onie koi pla}aat danok
spored katastarski prihod(primawa od raboten
odnos,penzii,invalidnini,prihodi od zemjodelska dejnost)
Utvrduvawe i naplata-Uprava za javni prihodi na RM po
nekolku osnovi:godi{na dano~na prijava,delovni knigi na
obvrznik,slu`beni podatoci nabaveni pri kontrola od UJP
5.Akontacisko odano~uvawe na
oddelni vidovi na prihodi
Pay-As-You-Earn(Pla}aj kako {to zarabotuva{)
Akontacijata se presmetuva na dva na~ina:
a)po odbivka od sekoj prihod;b)so re{enie na dano~en
organ
Akontacijata po odbivka se utvrduva za:
-Li~ni primawa,penzii,invalidnini
-Prihodi od avtorski dela,kapital,
-Dobivki od igri na sre}a
-Prihodi od imot i imotni prava,ako isplatuva~ot vodi
delovna kniga
Akontacija vrz osnova na re{enie se utvrduva za prihodi
od:zemjodelska dejnost,kapitalni dobivki,li~ni primawa od
stopanska i profesionalna dejnost
II. ДАНОК ОД ДОБИВКА
Dano~ni obvrznici-pravni lica koi ostvaruvaat
dobivka od vr{ewe registrirana dejnost
Dano~ni obvrznici,koi se osnovani i imaat sedi{te na
teritorijata na RM,se neograni~eno dano~no
odgovorni-rezidenti
Drugite lica se vo dano~na obvrska spored
teritorijalniot princip-nerezidenti
7.Dano~na osnova na Danok na
dobivka
Utvrduvawe na osnovica se vr{i vrz:
a)Op{ti smetkovodstveni principi;
b)Pravila za prevencija na dano~na evazija od strana na
pretprijatijata
Dano~en objekt=deloven rezultat na pretprijatieto,a ne
faktori za sozdavawe
Dano~en bilans-Smetkovodstven bilans
Business income-deloven prihod
Finansiski rezultat-dobivka pred i po odano~uvawe
8.Dano~na osnova na Danok na
dobivaka i Transferni ceni
Dano~na osnova =vkupni prihodi - vkupni rashodi od
presmetkoven period
Rashodi se delat na :delovni,rashodi na
finansirawe,vonredni rashodi
Transferna cena -cena vo vrska so transakcii na sredstva
ili obvrski pome|u povrzani lica
Razlika pome|u -Cena na dofat na raka i transferna cena se
vklu~uva vo dano~nata osnovica
Dano~ni dedukcii ne se:pari~ni kazni,penali,rashodi od
poluprivaten karakter,dolgoro~ni rezervirawa
 Приходи од капитал и капитална добивка
 Dano~ni olesnuvawa i osloboduvawa
Razlika pome|u Dano~ni rashodi i neposredni javni
rashodi(dotacii,subvenci)
Investiciski dano~ni stimulacii(zabrzana
amortizacija,investicisko odbivawe,
regionalno -razvojno investicisko odbivawe,pottiknuvawe
na stranski vlo`uvawa)
Povolen dano~en tretman na sredstva za posebni rezervi
Generalno i specijalno investiciono dano~no olesnuvawe
III. ДАНОЦИ НА ИМОТ
Imotot kako objekt e izlo`en na odano~uvawe vrz osnova
na :
Svojot vrednosen izraz vo statika
Pri transfer vrz drugo lice so ili bez nadomestok,imot vo
dinamika
Svojata zgolemena vrednost,vo uslovi na realno
steknuvawe so zgolemenata vrednost,pri proda`ba na
kapitalnite dobra
Prihodite od danoci na imot se prihodi na edinicite na
lokalna samouprava
1. Данок на имот
Predmet na odano~uvawe:
-Nedvi`en imot:zemji{te, stanbeni zgradi ili stanovi,delovni
prostorii i administrativni zgradi,zgradi ili stanovi za odmor
i rekreacija
Dano~en obvrznik:pravno i fizi~ko lice
-Sopstvenik na imot, plodou`ivatel
korisnik,sosopstvenik(srazmerno na svojot del), korisnik na
imot koj e vo sopstvenost na dr`avata ili edinica na lokalna
samouprava
Dano~na osnova:pazarna vrednost na nedvi`en i
dvi`en imot
Dano~na stapka:stapkata e propi{ana so zakon,Sovetot na
op{tinata ja opredeluva nivnata stapka dvi`ej}i se vo
zakonskite ramki od 0.10% do 0.20%
Dano~ni osloboduvawa na nedvi`en imot:
-vo dr`avna sopstvenost i vo sopstvenost na op{tinata
-на странски дипломатски и конзуларни претставништва
- објекти на верски заедници
-objekti koi slu`at za delovna dejnost na dol`nikot
-земјишта што се користат во рударството и геолошки
истражувања
2.ДАНОК НА НАСЛЕДСТВО И
ПОДАРОК
Предмет на оданочување
Данок на наследство и подарок се плаќа на:
- недвижен имот, право на плодоуживање и користење
на имот кој се наследува или прима на подарок
- готови пари, парични побарувања, хартии од
вредност и друг подвижен имот (ако вредноста е
повисока од едногодишна просечна плата во РМ)
Fизичко или правно лице (резидент на РМ) кој
наследува или прима имот на подарок
Fизичко или правно лице (нерезидент) за
недвижниот и подвижниот имот кој го наследува
или прима на подарок на територијата на РМ
Dano~na osnova-Пазарната вредност на
имотот, намалена за долговите и трошоцитe
Dano~na stapka
-Vtor nasleden red od 2% do 3%
-Tret nasleden red od 4% do 5%
naslednici i primateli na podarok od prv nasleden red i od
vtor nasleden red
nasledstvo(podarok)na zemjodelsko zemji{te i ekonomski
zgradi vo zemjodelieto
државни органи и органи на општините, Народна Банка
на РМ, Црвениот крст, хуманитарни, социјални, научни,
образовни и културни организации и верски заеднициза подарок што го примиле во недвижен, подвижен
имот, хартии од вредност, парични средства и
побарувања
3.ДАНОК НА ПРОМЕТ НА
НЕДВИЖНОСТИ И ПРАВА
Predmet na odano~uvawe
-Promet na nedvi`nosti: ostvaren so prenos na pravoto
na sopstvenost so nadomestok,zamena na pravoto na
sopstvenost i dr.na~in na steknuvawe na nedvi`nost
Dano~en obvrznik:
-prodava~ na nedvi`nosta;
-kupuva~ na nedvi`nosta;
-lice koe zamenuva nedvi`nost so pogolema vrednost;
-sekoj sopstvenik posebno( se zamenuvaat nedvi`nosti so ednakva
vrednost);
-primatelot na nedvi`nosta(dogovor za do`ivotno izdr`uvawe)
Dano~na osnova:pazarna vrednost na nedvi`nosta
Dano~ni stapki:proporcionalni
-Visinata na dano~nite stapki ja opredeluva Sovetot na
op{tinata vo zak. ramki od 2%do 4%
Dano~ni osloboduvawa
-promet na nedvi`nosti vo postapka na komasacija i eksproprijacija;
-prenos na sopstvenost vo postapka za prisilan naplata;
-prv promet na stanbeni zgradi ako se izvr{ vo rok od 5 god.;
-prenos na nedvi`nost na banka za naplata na pari~no pobaruvawe(ako go
prodadat imotot vo rok od 3 godini)
Недела 10:
ДАНОЦИ НА
ПОТРОШУВАЧКА
(ИНДИРЕКТНИ ДАНОЦИ)
1. ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ
 Во Европската економска заедница во 70-те
години
 Во Р.Македонија АПРИЛ 2000 година, врз
основа на 6-та ДДВ Директива на ЕУ
 Сефазен, потрошувачки тип на ДДВ, метод
на даночен кредит
 ДДВ претставува општ сефазен нето-данок
на промет
 КАТЕГОРИИ НА ДДВ
 ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ
• разлика помеѓу вредноста на инпутот и
аутпутот на еден субјект
 ДАНОЧНА ОСНОВА
• разлика помеѓу вкупните продажби и
вкупните набавки коишто ги реализирал
даночниот обврзник, во одреден временски
период
 ПРЕСМЕТУВАЊЕ
• ДДВ се пресметува и наплаќа сукцесивно и ја
товари САМО новосоздадената вредност на
производот или услугата
 ДАНОЧЕН КРЕДИТ – срcевина на ДДВ
 метод на калкулација според кој ДДВ
пресметан во една фаза на прометот, се
намалува за ДДВ којшто е искажан во
фактурите што му се доставуваат на
купувачот
 ДАНОЧНИ ПРИНЦИПИ НА ДДВ - Општост,
еластичност, штедрост, неутралност,
евиденција, идентитет на даночниот
дестинатор и носителот на даночниот товар,
минимизирање на режиските и
административни трошоци, принцип на
дестинација и др
 ПРЕДМЕТ НА ОДАНОЧУВАЊЕ И ДАНОЧНИ
ОБВРЗНИЦИ
 Прометот на стоки и услуги, којшто се врши
во земјата од страна на даночниот обврзник,
во рамките на неговата стопанска дејност,
увозот на стоки и услуги
 Секое правно и физичко лице коешто
самостојно врши стопанска дејност
 Во оваа категорија се опфатени и
земјоделската, шумарската
дејност,адвокатура, под определени услови и
државни органи
 Правни лица – праг на регистрација –
2 000 000 денари
ДАНОЧЕН ДОЛЖНИК
 Може да биде и лице кое не е даночен
обврзник на ДДВ
 Како даночни должници се јавуваат: лица од
промет со недвижности, лица кои во
фактура го искажале ДДВ(а немале
обврска),увозник,купувач или корисник на
услуга кој е даночен обврзник, но неговиот
претходен учесник во прометот нема
седиште во Р.М.
 Даночна основа на потрошувачкиот нетотип
на ДДВ се утврдува на индиректен начин, со
помош на методот на одземање
 Даночната обврска се пресметува така што
данокот платен во претходната фаза на
прометот, се одбива од износот на данокот
платен на вкупната вредност во фазата на
оданочување
 Даночни стапки
- Општа и повластена даночна стапка
• општа – 18%
• повластена – 5%
ДАНОЧНИ ОСЛОБОДУВАЊА

Даночните ослободувања на ДДВ се
поделени во три групи :
1. Даночни ослободувања во земјата без
право на одбивка на претходниот
данок
2. Даночни ослободувања во земјата со
право на одбивка на претходниот
данок
3. Даночни ослободувања при увозот
 Време и место на настанување на даночната
обврска
 Административни правила
• процедуралните прашања за системот на
ДДВ, детално се разработени со
Правилникот за ДДВ
• секој даночен должник е должен да води
сопствена евиденција за ДДВ
• УЈП надлежна за целата постапка за наплата
на ДДВ
2. АКЦИЗА
 Поединечен вид данок на промет
 Во Р.М. добра кои подлежат на акциза се: минерални
масла, алкохол и алкохолни пијалоци, тутунски
добра и моторни возила
 Акцизна дозвола – лицата кои сакаат да се
занимаваат со горенаведените дејсности мора да
поседуваат акцизна дозвола, издадена од УЈП под
услови определени со закон
 Настанување – кога доброто коешто подлежи на
обврската за плаќање на акциза се предаде во
потрошувачка во акцизен склад т.е. се изнесе од
него
 Акцизен должник – секое физичко или
правно лице кое поседува акцизна дозвола
 Акцизни повластици
 Акцизни ослободувања:
• во рамки на дипломатски и конзуларни
мисии,врз основа на реципроцитет
• од страна на меѓ.организации и нивни
членови,врз основа на меѓ.договор
 Акцизна стапка:
• пропорционална, специфична и
комбинирана акциза
3.ЦАРИНИ
Carinata-tradicionalen,dolgoro~en i edinstven megunarodno priznat
instrument za za{tita na nacionalnite ekonomiii
Karakteristiki na carinata
-carinskite stapki se utvrduvaat sekoga{ so zakon
-carinata pretstavuva cenoven instrument,ja namaluva konkurentnosta
na proizvodite
Voncarinski instrumenti
Merki doneseni po avtonomen pat-merki na administrativen
protekcionizam
-koga gi nosi Vladata-nacionalna za{titna politika
-koga gi nosi pretprijatie-restriktivna delovna politika
Carinska stoka
-sekoj predmet koj se uvezuva vo carinskoto podra~je, a ne
e pu{ten vo sloboden promet
-sekoj predmet za koj se podnesuva carinska deklaracija za
izvoz od carinsko podra~je
Ne se smetaat za carinska stoka
-javni ispravi
-pratki so pe~aten materijal i po{tenski pratki koi sodr`at
knigi
-trgovska korespondencijai delovni knigi, finansiska
dokumentacija
-efektivna valuta(~ekovi,menici,akcii)
Carinska deklaracija
Presmetuvawe i opredeluvawe na carinski dolg
 Царинска Управа на Република Македонија
 Надлежности
 Организација
Недела 11:
ТАКСА, ПРИДОНЕС и
ЈАВЕН ЗАЕМ
I. Такси
• Фискален приход наметнат од државата, врз нејзиниот
•
•
•
1.
2.
3.
4.
jus imperium, како противнадоместок за услуги кои се
добиваат од државните органи
Принципи: општост, генералност, едноставност и
транспарентност
Начин на наплата: директен и индиректен (таксени марки)
Класификација:
Корисник на средства од таксата: фискални и службенички
Органот кој ги воведува: административни и судски
Нивото на власт: централни и локални
Намена: општи и дестинирани
1. Административни такси
 Правна рамка- Закон за административни такси
 Се плаќаат за списи и дејствија во управните работи




кај органите на државната управа и единиците на
локална самоуправа
Таксен обврзник- лицето по чие барање се поведува
постапката, односно превземаат дејствија
Момент на настанување на таксената обврска
Ослободени од плаќање: државни органи, општини,
град Скопје, Црвен крст, јавни служби....
Присилна наплата според Законот за даночна
постапка
2. Судски такси
 Правна рамка – Закон за судски такси
 Се плаќаат во: парнична, вонпарнична, извршна,




кривична постапка, постапката по управните и
управно-сметководствените спорови, стечајна
постапка и постапка за ликвидација, постапка за
упис во регистри што ги води судот
Таксен обврзник- лицето по чиј предлог се поведува
постапката или во чиј интерес се превземаат
дејствата
Момент на плаќање на таксата
Ослободени од плаќање: РМ, државните органи,
Црвен крст, странски држави, државјани и
меѓународни организации
Приход на Буџетот на РМ
3.Комунални такси
• Правна рамка- Закон за комунални такси
• Приход на единиците на локална самоуправа
• Се плаќаат за користење определени права, предмети и услуги
•
•
•
•
од јавен интерес од локално значење од физички и правни
лица кои вршат дејност и граѓанин( се плаќаат за назив на
фирма, истакнување реклами, објави и огласи на јавни места,
користење музика во јавни локали)
Таксен обврзник: секое физичко и правно лице и граѓанин кој
користи определени права, предмети и услуги за чие
користење е пропишана комунална такса
Момент на настанување на таксената обврска
Ослободени од плаќање такса: фирми на државни органи, на
општините, град Скопје, јавни установи, јавни претпријатија
Присилна наплата според Законот за даноците на имот
II. Придонеси
 Воведени од Нојман во 1897 во делото ,, За
даноците”
 Карактеристики:принудни и еднострани давања,
индивидуална, стварна и претпоставена корист од
државата, износ на плаќања зависи од трошоците
 Разлики и сличности помеѓу придонесот со
самопри-донесот, таксата и данокот
* Парафискалитет
 јавни приходи надвор од буџетот
 Француска класификација на: економски, социјални
и професионални
 Карактеристики: плаќање само од членови на
определени општествени групи, приходи на
посебни институции, наменски приходи, помалку
регулирани приходи
1. Придонеси за социјално осигурување
• Наменети за финансирање на социјалното осигурување
•
•
•
•
•
•
1.
2.
3.
вонбуџетски, преку посебни фондови ( кои не искажуваат
дефицит, а во случај на дефицит се врши трансфер од Буџетот)
Начини на наплата на придонесите
Придонеси во РМ: за пензиско и инвалидско осигурување (
17,5%), здравствено осигурување ( 7.3%), осигурување во
случај на невработеност (1.1%), задолжително-капитално
финансирано пензиско осигурување (0.5%), стаж на
осигурување
Предмет на придонеси: личен доход на физички лица
Обврзници
Основа на придонесите
Трислоен пензиски систем во РМ:
Задолжително пензиско и инвалидско осигурување
задолжително- капитално финансирано пензиско
осигурување
Доброволно капитално финансирано пензиско осигурување
III. Јавен заем
• Еволуција од вонреден во траен вонфискален приход за
•
•
•
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
економски-социјални, финансиски цели
Јавен заем ≠ јавен долг
Аргуманти за и против јавниот заем
Класификација:
Потекло на заемодавецот: внатрешен и надворешен
Волја: доброволни и принудни
Времетраење: краткорочни, среднорочни и долгорочни
Курс на обврзници: по паритет, под паритет и над паритет
Метод: емисија со јавен упис, продажба на обврзници на
банка и продажба на обврзници на берза
На кого гласи обврзницата: обврзница на име и обврзница
на доносител
Намена на средства: продуктивни и непродуктивни
Кој го распишува: заем на централна власт и заем на елс
•
Принципи при задолжувањето: рамномерна распределба на
товарот, рентабилност, политичко-конјуктурниот, прераспределба на
доход и имот, стопански растеж
•
Функции: билансирање помеѓу буџетски приходи и расходи,
економска стабилизација и економски растеж
•
Граници на задолжувањето: критериуми по глава на жител, според
државен имот, според буџетски приходи, однос јавен зем – БДП
•
Отплата на јавен заем: клаузули
•
Банкрот: отворен и притаен
•
Консолидација- менување на повеќе порано склучени договори со
различни услови во еден нов
•
Конверзија – менување на сите услови заради полесна отплата на
долгот, присилна и доброволна конверзија
•
Реструктуирање – мерка за усогласување на роковите на стасаност и
структурата на сопственоста на долгот
•
Репрограмирање – мерка за продолжување на рокот на отплата
•
Договор од Мастрихт – буџетски дефицит до 3% од БДП на државите
– членки на ЕУ и задолжување на држава-членка најмногу до 60% од
нејзиниот БДП
1. Јавен заем во РМ
• Правна рамка- Закон за јавен долг
• Државен долг- сите финансиски обврски на РМ без долгот на
•
•
•
1.
2.
3.
•
елс, јавни претпријатија, претпријатија во целосна или
делумна државна сопственост
Јавен долг- државен долг и долг на елс, јавни претпријатија,
претпријатија во целосна или делумна државна сопственост
Носители на јавен долг- Влада наРМ, општини, јавни
претпријатија и трговски друштва
Задолжување преку:
Договор за јавен заем (го склучува Владата, го потпишува
министерот за финансии по донесување на посебен закон за
надворешен заем, по одлука на Влада за внатрешен заем)
Издавање на државни хартии од вредност ( од министерство
за финансии по одлука од Владата)
Издавање државни гаранции
Краткорочно ( до 1 год.)и долгорочно (над 1 год.)
задолжување
 Критериум за лимит: ,, однос јавен долг-
БДП”
 Сектор за управување со јавен долг при
Министерство за финансии
 Можност за задолжување на единиците на
локална самоуправa
 Најголем долг на РМ кон: мултилатерални
кредитори ( Светска Банка и Меѓународна
агенција за развој) и билатерални
кредитори ( Лондонски клуб на кредитори)
Недела 12:
ДАНОЧНА ПОСТАПКА
 1. Што е даночна постапка?
- примена на новиот закон
- Даночен орган – Управа за јавни приходи
- Даночна обврска
- Даночен долг
- 2. Даночен обврзник
- Гарантира за данок
- Да плати данок за трето лице
- должи данок
- Да поднесе даночна пријава
- Да води книги и да исполнува други обврски
- Резидент
- Нерезидент
- Припадници на исто семејство на даночниот обврзник
- Службено лице
- Даночни факти
3. Начела на даночната постапка
- Законитост и слободно одлучување
- Временско важење на даночниот пропис
- Даночна тајна и увид во актите
- Утврдување на фактичка состојба
- 4. Противправно дејствување
 Привидни зделки
 Неважечка правна зделка
 Злоупотреба на правни договорни можности
5. Содржина на даночно правен однос
 Даночно правен однос е однос кој во
аночната постапка ги опфаќа правата и
обврските на Управата за јавни приходи од
една страна и на даночниот обврзник од
друга страна при што се уредува
исполнувањето на даночните обврски од
страна на д. обврзник и УЈП да бара
исполнување на овие обврски
6. Управа за јавни приходи (УЈП)
- води првостепена даночна постапка
- Води регистар на даночни обврзници,
-
-
даночни акти и евиденција
Откривање даночни казниви дела и
извршители
Го повикува д. обврзник за поднесување д.
пријава и плаќање на д. долгови
Го поучува д. обврзник на неговите права и
обврски
Доделува единствен даночен број (ЕДБ)
7. Елементи на даночната
постапка
А) Поведување на даночната постапка
Б) Даночен акт и даночен управен акт
В) Даночна пријава
Г) изведување на оцена и докази
Д) рокови и термини
Ѓ) враќање во поранешна состојба
8. Утврдување на данок
А) со самооданочување (привремено)
Б) УЈП со донесување на даночно решеше
- постапка на надворешна контрола
- ако со закон е пропишано да нема
самооданочување
- ако со закон е пропишано покрај
самооданочување да мора да се донесе
даночно решение
- Кога д. Оврзник е целосно или делумно
ослободен од данок
- Ако има отстапување од самооданочувањето
9. Форма и содржина на даночно
решение
- назив на организациона единица на
-
УЈП
Број на актот, дата, ЕДБ, име и адреса
на д. Обврзник
Вид на данок, период, д. Основа, д.
стапка
Налог, рок, образложение
Правна поука
Потпис на овластено лице и печат на
УЈП
10. Надворешна контрола
Надворешната контрола ја врши
одделението за надворешна контрола
– организациона единица на УЈП
(овластени д. инспектори)
А) Контрола на претпријатија
Б) контрола на ДДВ
Г) други видови на надворешна
контрола