Transcript ทำไมต้องวิเคราะห์อาหารสัตว์

การวิเคราะห์ อาหารสั ตว์
วิชาญ แก้วเลือ่ น
นักวิทยาศาสตร์
[email protected]
สานักงานไร่ ฝึกทดลองและห้ องปฏิบัตกิ าร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
อาหารสั ตว์

วัตถุต่าง ๆ ที่มีสารอาหารเป็ นประโยชน์ใน การบารุ ง
ร่ างกายและไม่เป็ นพิษต่อสัตว์ เช่น รา ปลายข้าว เมล็ด
ข้าวโพด ปลาป่ น กากถัว่ ต่าง ๆ มันสาปะหลัง ตลอดจน
หญ้าและพืชในวงศ์ถวั่ บางชนิด
เรานาเอาวัสดุพลอยได้จากอาหารมนุษย์เหล่านี้มาผสม
เข้าด้วยกันตามสัดส่ วนที่ตอ้ งการ ให้เป็ นอาหารผสม
สาเร็ จรู ปสาหรับเลี้ยงสัตว์
กากถั่วเหลือง (Soybean)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ข้ าวโพด (Corn)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ปลาป่ น (Fish meal)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ปลายข้ าว (Broken Rice)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
มันสาปะหลัง (Cassava)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ราละเอียด (Rice bran)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
กระดูกป่ น
(Bone meal)
เปลือกหอยป่ น
(Oyster Shell)
ไดแคลเซียมฟอสเฟต
(CaHPO4)
ภาพ : กาญจนา บันสิ ทธิ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ทาไมต้ องวิเคราะห์ อาหารสั ตว์ ?
วิเคราะห์ เพือ่ อะไร ?
เพราะเหตุอย่ างนี้ อย่ างนี้
 ได้ ทราบถึงคุณภาพของอาหารทีน
่ ามาใช้ เลีย้ งสั ตว์
 ได้ การเลือกใช้ วต
ั ถุดบิ ทีม่ คี ุณภาพดี ตรงตามมาตรฐาน
 ได้ อาหารทีม
่ คี ุณภาพเหมาะสมกับราคาทีซ่ ื้อ
 ทาให้ สัตว์ ได้ รับสารอาหารตามความต้ องการของร่ างกาย
 เป็ นการลดต้ นทุนในการผลิตสั ตว์
การวิเคราะห์ อาหารสั ตว์
การตรวจสอบคุณภาพวัตถุดิบอาหารสัตว์
1. การใช้ ประสาทสั มผัส
2. การใช้ แว่ นขยายและกล้องจุลทรรศน์
3. การทดสอบด้ วยนา้ ยาเคมีอย่ างง่ าย ๆ
4. การวิเคราะห์ หาส่ วนประกอบทางเคมี
การวิเคราะห์ อาหารสั ตว์
การตรวจสอบคุณภาพวัตถุดิบอาหารสัตว์
1. การใช้ ประสาทสั มผัส
2. การใช้ แว่ นขยายและกล้ องจุลทรรศน์
กล้องจุลทรรศน์มีอยู่ 2 ประเภท คือ-กล้องจุลทรรศน์กาลังขยายต่า (Stereroscopic microscopy)
มีกาลังขยาย 7-40 เท่า
กล้องจุลทรรศน์กาลังขยายสู ง (Compound microscopy)
มีกาลังขยาย 100-400 เท่า
3. การทดสอบด้ วยนา้ ยาเคมีอย่ างง่ าย ๆ (Quick Test) เพื่อดูการ
เกิดปฏิกิริยาของวัตถุดิบกับสารเคมีที่ใช้ทดสอบ ทาให้สามารถ
แยกแยะสิ่ งเจือปน หรื อคุณภาพของวัตถุดิบได้
4. การวิเคราะห์ หาส่ วนประกอบทางเคมี (Proximate Analysis)
เป็ นวิธีวเิ คราะห์อย่างคร่ าว ๆ หรื อหยาบ ๆ ได้แก่ การวิเคราะห์
หา ความชื้น โปรตีน ไขมัน เยือ่ ใยหรื อกาก และเถ้า
ปริ มาณโภชนะของวัตถุดิบโดยทัว่ ไป
คาร์ โบไฮเดรต
% แป้ ง+
ชื่อวัตถุดบิ %ความชื้น %เถ้ า %โปรตีน %ไขมัน %เยือ่ ใย
นา้ ตาล
ข้ าวโพด
9.7
1.4
8.4
4.1
1.8
74.6
กากถั่วเหลือง
8.2
4.7
41
3.5
6.7
35.9
ราละเอียด
8.4
8.2
12
18.0
7.1
46.3
ปลาป่ น
8.3
28
51
8.0
1.2
3.5
ปลายข้ าว
10
0.5
7.0
1.2
0.5
80.8
มันสาปะหลัง
10
2.5
2.5
0.4
2.2
82.4
ราหยาบ
7.4
18
5.5
1.7
31
36.4
รวม
100
100
100
100
100
100
100
ชนิดและการตรวจวิเคราะห์ วตั ถุดบิ อาหารสั ตว์
วัตถุดบิ
สิ่ งที่จาเป็ นต้ องการทดสอบ
สิ่ งปลอมปน โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส ความชื้น
ปลาป่ น
กากถั่วเหลือง สิ่งปลอมปน ความสุ ก-ดิบ โปรตีน เถ้ า
สิ่ งปลอมปน โปรตีน ความชื้น
ราละเอียด
ข้ าวโพดเมล็ด ความชื้น เมล็ดแตก เมล็ดเสีย โปรตีน สารพิษอะฟลาทอกซิล
ทีม่ า : สุ กญ
ั ญา (2539)
ตัวอย่ างการทดสอบเบือ้ งต้ นทางเคมีสาหรับ วัตถุดบิ อาหารสั ตว์ (Quick Test)
อ้ างอิง

โครงการค่ ายเกษตรสาหรับเยาวชน ประจาปี 2550. เอกสารประกอบการฝึ กอบรม.
สานักงานไร่ ฝึกทดลองและห้ องปฏิบัติการกลาง คณะเกษตรศาสตร์
คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. หน้ า 102-121.
ชาญชัย มณีดุล. สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชนฯ เล่ มที่ 14. อาหารสั ตว์ .
สุ กญ
ั ญา จตุรพรพงษ์ . 2539. การตรวจสอบคุณภาพวัตถุดบิ อาหารสั ตว์ . เรียบเรียง
ครั้งที่ 2. ศูนย์ วจิ ัยและฝึ กอบรมการเลีย้ งสุ กรแห่ งชาติ จังหวัดนครปฐม.