Transcript yaratıcılığın gelişimini etkileyen faktörler

YARATICILIĞIN
GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
 Çocuğun bulunduğu ortama uyum gösterme zorunluluğu,
 Otoritenin baskın olduğu tutum ve davranışlar,böyle
bir çevrede yaşaması,
 Küçük düşürücü ve alaycı tutum ve davranışlar,
 Çocuklarla yeterince ilgilenilmemesi,tartışılıp
konuşulmaması,izlenimlerinin anlatılmasına olanak
tanınmaması,
 Kişinin kendisinin katı ve hoşgörüsüz yapıda olması,
 Özellikle eğitimcilerin ayrıntılara çok yer veren
tavırları,
 Yenilikçi yaklaşımlara katılmasına imkan verilmemesi,
 Çocuğun soru sormasının engellenmesi ve ona soru
sormaktan kaçınılması
 Çocuğun içtenlik ve doğallığının kısıtlanması,
Çocukların yarış içine sokulması ve hep
başarıların vurgulandığı bir çevrenin
yaratılması,
Çocuğun tek yönlü düşünmeye
yöneltilmesi ve yeni düşünceler
üretmesine olanak tanınmaması,
Çocuğun yanlış yapmaktan, yenilgiye
düşmekten, alay edilmekten korkması,
Çocuğun mükemmelliyetçi olarak
yetiştirilmesi ,
Oyunlarda kızlar
ve erkeklerin
oynayacağı
oyunlar olarak
cinsiyet ayrımı
yapılması,
 Çocuğun teşvikten
yoksun, eleştirici ve
tenkit edici bir
ortamda bulunması
 Çocuğa bol materyal
verilmemesi
 Çocuğun yaş ve gelişim
düzeyine uygun olmayan
etkinliklerin verilmesi
 Çocuğun sınırlı bir
hayat görüşü içerisinde
yetiştirilmesi
 Her ihtiyacının anne ve baba tarafından karşılanması,
 Çocuğa uyarıcı çevre olanaklarının sağlanmaması,
 Çocuğun aile ve eğitim ortamında kazandığı olumlu
davranışlarının hayata geçirilmesine fırsat verilmemesi,
 Çocukların bazı davranış biçimlerini taklit etmeye
yönlendirilmesi,
 Çocuğa öğrenme merak etme isteği uyandıracak ortamlar
sağlanmaması,
NOT:
Eğitim uzmanları, hazır
resimleri boyamanın
öğrencileri kopyacılığa
alıştırdığını ifade ediyor.
Boyama kitaplarının
çocuklarda hayal gücünü
sınırladığı fikrine,
konunun uzmanlarının yanı
sıra kitapları basan
yayınevi sorumluları da
katılıyor. Anaokullarında
ve kreşlerde öğrencilere
verilen boyama
kitaplarının öğrencilerin
yaratıcılığını sınırladığı ve
hayal güçlerini engellediği
belirtiliyor.
YARATICILIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Coon’un aktarımıyla yaratıcılığı engelleyen
faktörler şunlardır:
a) Duygusal engeller:Utangaçlık, aptal
yerine koyulma korkusu, yanlış yapma korkusu,
belirsizliklere karşı hoşgörü yetersizliği ve aşırı
özeleştiri bu gruba girer.
b) Kültürel engeller:Toplumsal değerler bir
kültürden diğerine değişmektedir. Bazıları
yaratıcılığı desteklediği gibi bazıları da
engellemektedir. Hayal etmenin boşa harcanan
zaman olarak kabul edilmesi, çok oyunun sadece
çocuklar için olduğunun düşünülmesi, ... Kültürel
engellere örnek olabilir.
c) Öğrenilen engeller:Eşyaların
kullanımı (fonksiyonel kalıplaşma),
anlamların verilmesi, ihtimallerin
beklenilmesi ve kutsallaşmış tabularla
ilgili gelenek engellerini
kapsamaktadır.
d) Algılama engelleri:Adetler,
problemlerin önemli olan ögelerini
tanımada başarısızlığa yol açabilir.
Bunlara aşağıdaki engel de eklenebilir.
e) Yüklü program
engelleri:Kalıplaşmış konular yığını olan
ve belli süre içinde tamamlanılması
gereken eğitim programları da
yaratıcılığa engel olabilmektedir...
YARATICILIĞI ENGELLEYEN
ÖĞRETMEN ÖZELLİKLERİ
 Öğrencinin cesaretini kırma
 Güvensizlik
 Aşırı eleştiren
 Davranışlarında bir uçtan diğerine
 Heyecanı olmayan
 Düz okumayı vurgulayan
 Dogmatik ve katı
 Alanla ilişkisini sürdüremeyen
 Genelde yetersiz
 Dar ilgileri olan
 Sınıf dışında tartışma ve konuşma
olmayan(Chambers;1973).
gidip gelen
yeteneği
YARATICILIĞIN SÖNDÜRÜLMESİ
 Yaşamdan doyumun engellenmesine ve yüksek
düzeyde gerilimlere neden olur.
 Yaratıcılığın gelişmesindeki en kritik yaş dilimi
5-6’dır.Okula başlama ile otoriteyi ve
kuralları öğrenen çocukta yaratıcılık durur.
 8-10 yaş arası çete dönemidir.Çete
üyelerince benimsenmek için yaratıcılık
gösterilmez.
 13-15 yaş ergenliğe giriş ve karşı cinsin
kendini beğenmesini sağlamak için yaratıcılığın
engellendiği dönemdir.
 17-19 yaş meslek seçimi,ÖSS yaratıcılığı
geriletirken 3-5 yaş çocuğun ilk kez yaratıcı
ögeler ortaya koyduğu dönemdir.
Mükemmeliyetçilik;her zaman en iyiyi,en
güzeli yapmaya yöneltilen çocuk hata
yapmamaya,ahlak sınırlarını
aşmamaya,gösterişli ve güzel şeyler yapmaya
başlar.Kendini “en…”hırsından kurtaramadığı
için hayal üretemez olur.Çocuğun kendi
seviyesinin altında eğitim alması da yaratıcılığı
köreltecektir.Çünkü çocuk kendinden bir
şeyler katmayacaktır ve varolan kapasitesini
kullanacaktır.Yetersiz çevre koşulları;çocuğun
merakını tatmin etmez.Cinsiyet rollerinin
yanlış veya eksik tanımlanması;örneğin sadece
kıza göre oyuncak,erkeğe göre araba diyerek
oyuncakta sınırlamalara gidilmesi de çocuğun
hayal gücüne etki eden olumsuz bir faktördür.
YARATICILIK TESTLERİ
Yaratıcılık testleri çoğunlukla açık uçlu
sorulardan oluşur. Bunlar bilinmeyen problem
çözümlerinin geliştirilmesini teşvik eden
sorulardır. Örneğin, bir şekil verilir ve bu
şekli kullanarak çeşitli obje ve eşyanın
üretilmesi istenir. Ya da bazı resimler
gösterilir ve bu resimlerle ilgili çeşitli
soruların üretilmesi, üretilen sorulara cevap
verilmesi istenir. Bu testler sonucunda
çocukta istenen yaratıcı düşüncenin olup
olmadığı saptanmış olur. Çocuğun verdiği her
cevap onun akıcılık puanını gösterir. Aynı
kategoriye girmeyen değişik cevaplar ise onun
esneklik puanını verir. Orjinallik ise değişik,
ender ve orjinal cevaplar bulabilmesidir.
Birinci bölümde, çocuğun verilen yumurta
biçiminde kesilmiş kartonu beyaz kağıda
yapıştırması, bu şekilden bir resim yapması
ve bu resme bir başlık bulması istenmiştir.
Testin ikinci ve üçüncü bölümlerinde ise
çocuklara çeşitli çizgileri kapsayan test
verilmiş bunları tamlayarak anlamlı resim
yapmaları ve bu resim için ilginç başlık
bulmaları istenmiştir. Araştırmanın
sonucunda zeka bölümü ve yaratıcılığın
boyutları arasında pozitif yönde fakat
kuvvetli olmayan bir ilişki bulunduğu
görülmüştür. Bu sonuçlara göre her çocukta
yaratıcılık ve zekanın bulunduğu ve bu
yeteneklerin gelişmesinde en önemli dönemin
anaokulu yılları olduğu vurgulanmıştır.
Kelime İlişkileri
Dersinize bazı kelimelerin bize diğer kelimeleri
nasıl çağrıştırdığını tartışarak başlayın. Böylece
kelimeler arasındaki ilişkileri kolayca
bulabilirsiniz deyin. Birkaç örnek verin. Örneğin
süt bana ineği çağrıştırır. Çünkü inek süt verir.
Problem: Öğrencilerden liste halinde verilmiş
kelimeler arasındaki ilişkileri bulmaları istenir.
Etkinlik. Öğrencilerin aşağıdaki boşluklaraı
doldurarak cümleler yapmaları istenir.
…….………….bana………………çağrıştırır.
Çünkü…………...…………….
Öğrencilerin birbirlerine danışmalarına izin
verilir.