Transcript Slayt 1
Siyaset Bilimine Giriş
Politika Bilimi Açısından Devlet
2. Hafta
Devlet
Yüzyıllardan beri var olan bir sosyal
olgu
Devletin tanımı konusunda çeşitlilik
ve görüş ayrılığı
Neden; devletin ne olduğu
konusunda anlayış farklılığı
Devlet: Farklı yaklaşımlar
Devleti “sınıf yapısı” olarak gören
yaklaşım
Bir sınıfın bir başka sınıfı egemenliği
altında bulundurduğu bir
örgütlenme
Marxistlerle beraber başka
ssyologların da yaklaşımı
Devlet, bütün toplumu kapsayan ve
birleştiren bir kuruluş [sınıf
kavramının üstünde ve ötesinde]
Devlet, en üstün bir değer ve başlı
başına bir amaç
Hegel; Devlet, neredeyse bir
yeryüzü Tanrısı
Devlet; Kimilerine göre sadece bir
araç
Toplum düzeninin ve barışının
korunmasını sağlayan bir araç
Tek ve egemen bir iktidar yapısı
İnsanlar tarafından meydana
getirilen bir topluluk; topluluklar
topluluğu [Pluralist görüş]
Devleti bir “kötülük” sayan görüş
Katlanılması gereken vazgeçilmez bir
kötülük
Belli bir gelişme süreci sonunda bir gün
kendiliğinden yok olacağına inanan görüş
[Marxist tez]
Kendiliğinden yok olmasını beklemeden
bir an önce gitmesi için ne gerekiyorsa
yapmak gerektiğini savunan görüş
[anarşist görüş]
Devleti unsurlarıyla tanımlayan
hukukçuların yaklaşımı
“Devlet, milletin hukuki kişilik
kazanmış şekli” [Fransız kamu
hukuku doktrini]
“Devlet; etkili olarak yürürlükte
bulunan bir hukuki normlar sistemi
En yaygın tanım; Devletin kurucu
unsurları ile yapılan “anlatımcı” tanım
[deskriptif]
Devletin unsurları: Ülke, insan topluluğu,
iktidar üç ana unsur
Dördüncü unsur: Hukuki ve siyasal düzen
Devlet: “Belli bir ülke üzerinde yerleşmiş,
zorlayıcı yetkiye sahip üstün bir iktidar
tarafından yönetilen bir insan
topluluğunun meydana getirdiği siyasal
kuruluş”
Soyut bir kavram olarak devlet
Devlet; unsurlarının dışında ve
ötesinde, gözle görülemeyen, elle
tutulamayan “soyut” bir kavram
Realist sosyal bilimciler: “Devleti
şimdiye kadar gören olmamıştır”
Devlet; kavramsal geçerliğe sahip
bir düşünce ürünü
Burdeau: “Devlet, insanlar onu
düşündükleri için vardır”
Burdeau: “İnsanlar, insanlara itaat
etme durumunda kalmamak için
devleti icat etmişlerdir”
Devlet; iktidarın dayanağı, siyasal
toplumun çatısı
Devlet; siyasal birleşmeyi ve
bütünleşmeyi sağlayan bir “simge”,
“sembol”
Devlet; iktidar olgusu
İktidarı kullanırken devlet adına
hareket
İktidarı kullanan siyasetçiler/
yöneticilerle soyut varlık olarak
devlet ayrı
Devletin kökeni ve doğusu
Bugünkü anlamıyla devlet yeni bir kuruluş
15. ve 16. yüzyıllar içinde ortaya çıkan
Organları itibarı ile devleti görmek için
eski tarihlere gidilemez
Devlete karşılık gelen status, stato, etat,
state kavramları 16. yüzyılda başlar
Önceki siyasal topluluklar için için, polis,
civitas, republica, regnum Ülkeler
arasında çağdaş “sınır” kavramı
16.yüzyılda
Günümüz anlamında devlet, Ortaçağın
sonlarında, Yeniçağın başlarında,
Avrupa’da feodalitenin çöküşü ve kilisenin
siyasal nüfuzunun kırılışı ile birlikte doğar
Milli devlet; dağınık ve otoriteler arasında
bölünmüş insanları ülke ve millet kavramı
etrafında toplayan yeni bir kuruluş
Modern devlet; o döneme denk tam
benzeri olmayan yeni bir siyasal
bütünleşme, yeni ve değişik bir
örgütlenme olarak ortaya çıkar
Devletin kişiliği sorunu
Devlet, hukuki bir kişilik sahibi
Borçlanma, sorumluluğu, sözleşme ve
dava ehliyeti tüzel kişilik ile hukuki bir
temele kavuşur
Hukuki kişilik; devletin devamlılığını
sağlama fonksiyonu
Devlet; belli bir anda görevde olanlardan
farklı bir kişilik
Devlette devamlılık
Monarşilerde; “Kral öldü yaşasın yeni
kral”
Modern hukuk; devletin tüzel kişiliği
kavramı
“Devleti meydana getirenler değişebilir,
devleti yönetenler değişebilir, hükümetler
değişebilir, rejimler değişebilir, devlet
kalır. Devlet süreklidir.”
Yöneticiler, iktidar üzerinde subjektif bir
hak sahibi değildir. Devletin organı olarak
kendilerine hukuk tarafından tanınan
“yetkileri” kullanırlar
Çağdaş hukuk devleti kavramının gelişimi
Politika bilimi açısından devlet
Siyasal kuruluşların en genişi, en
gelişmişi, en iyi örgütlenmişi, en
kapsayıcı olanı
Devlet; “kurumlar kurumu”
Siyasal faaliyetlerin genel
çerçevesini ve kadrosunu oluşturur
Devlet, soyut bir kavram, amprik
araştırmalar için uygun değil
Devlete hukuki kişilik tanınmasından mistik
devlet anlayışına [üsütün ve tarafsız hakem
olarak devlet, daha çok otoriter rejimlerde]
Devlet, tarafsız, herkesin iyiliğini düşünen,
üstün bir varlık anlayışı doğru değil
Otoriter rejimlerde kullanılan “üstün devlet”
anlayışı aldatıcı bir varsayım
“Devlet Baba” imajı kitleleri yönetme aracı
Devlet, onun adına hareket eden
insanlardan ayrı değil
Devlet adına yapılacaklardan bazı
sınıflar daha çok yararlanabilir
“Ülke yararı”, “halk ve millet yararı”
ileri sürülse de
Kararlar, devlet otoritesini arkasına
alsa da siyasal tercihler etkili