Transcript coğrafyada akımlar

COĞRAFYADA AKIMLAR
DETERMİNİZM
(ÇEVRECİ- ENVİRONMENTALİZM)
• Bu teoriye göre tabiat insanın davranışlarında
en geniş anlamıyla sorumlu olan faktördür.
• İnsan tabii ortamdan onun sunduğu kadar
yararlanır. O halde beşeri faktörler (insan )
fiziki faktörler tarafından kontrol edilir ve
yönlendirilirler.
• Ritter ve Humboldt’un kurucuları olduğu klasik
devre olarak adlandırılan devrede
• Fiziki çevrenin toplumun fonksiyonlarına ve
gelişmesine yaptığı etkinin araştırılmasına
önem verilmiştir.
• Bu dönemde tartışmalar
• 1. insanın doğanın bir parçası mı yoksa ondan
ayrımı olduğu
• 2. insanın çevre tarafından etkilenmesinin
nereye kadar uzandığı
• şeklinde iki yönde sürdürülmüştür.
• Burada basit sebep ve etki kuralları
uygulanmıştır.
• Eğer ortada A ve B durumları varsa sonuçta C
durumu ortaya çıkacaktır.
Bu akıma iki ana nedenden ötürü
eleştiri gelmektedir
• 1. Benzer fiziki çevrelerin benzer beşeri
olaylara yol açmadıkları Roma ve Yunan
Uygarlıklarının benzer iklim şartlarındaki
Avustralya ve Güney Afrika’da, Şili’de
gelişmemiş olması
• Aynı iklim koşullarının aynı sonuçları
doğurmadığının bir örneğidir.
• 2. çevre insanı etkilemekle beraber insanda
çevreyi etkilemektedir.
• Bugün insanın doğa tarafından kontrol edildiği
fikrinin karşısında insanın seçme özgürlüğü
olduğu gerçeğini vurgulamaktadırlar.
• Yani insanın doğanın gösterdiği imkanlar
arasında bir seçim yapar demektedirler.
POSSİBİLİZM (OLASILCILIK-İNSANCI)
• Şartlar ne olursa olsun insan oğlunun bu
şartlara karşı alabileceği bir takım tedbirler
vardır. Bunlar tabiat şartlarını engelleyici
tedbirler olabilir. Derler,
• Burada doğadan çok insan üzerinde durulur ve
insanın pasif bir varlıktan çok aktif bir güç
olarak görülür.
• Bu görüş savunucuları insanın yüzyıllardan
beri biriktirdiği ve geliştirdiği bilgilerle
yeryüzünü büyük çapta değişime uğrattığını
belirtirler.
• Sonuçta insan çevrenin denetimi ve
egemenliği altında değil,
çevre insanın
denetim ve egemenliği altında bulunmaktadır.
PROBABİLİZM (OLABİLİRCİLİK)
• Determinizme tepki olarak çıkan possibilizmi
besleyen ve her iki görüşü bir sentezde
birleştirir.
• Bu akımın çıkış nedeni,
• 1.fiziki çevre insan türünün eylemlerinin
çoğunu belirlemektedir.
• 2. belirli bazı kültürler teknoloji kullanımıyla
çevrenin yarattığı baskıları yenebilirler.
• 3. Bir alanın hem fiziki çevresini hemde orada
yaşayanların kültürel özelliklerini bilen birisi,
bu alanın nasıl kullanılacağının analizini
yapabilir ve kullanım şekillerinin coğrafi
dağılışını açıklayabilir gelecekle ilgili
tahminlerde yapabilir.
EKOLOJİK YAKLAŞIM
• İnsan oğlu ekolojik sistemin bir parçasıdır. Ve
insanın doğal ortamı,
• Doğal ortamında insanı karşılıklı olarak nasıl
etkilediğini incelemek gerekir.
POZİTİVİZM
• Coğrafyada insanların yeryüzünü nasıl
organize ettikleri ve kullandıklarını tanımlamak
için kurallar bulunmaya çalışılmıştır.
• Bu olayda kurallar ve düzenlilikler
bulunabileceği felsefesine mantıksal pozitivizm
adı verilir.
• Bu akımı destekleyenler
• 1. coğrafyada kantitatifleşme (matematik)
• 2. coğrafi kalıpları istatistiksel yoldan tasvir
etmeye
• 3.İstatistiksel hesaplara ve hipotezlere
dayanmaktaydılar.
• Aynı zamanda gerçek dünyayı tasvirde
kullandıkları matematiksel yolların bir köprü
gibi fiziki ve beşeri coğrafyayı birbirine
bağlayacaklarını ve coğrafyayı içinde
matematiğin kullanıldığı diğer bilim dallarına
açacaklarını ileri sürmekteydiler.
MODERNİZM
• Coğrafyada hissedilen moda akım post
modernizimde matematik kesinlikle yoktur.
Geçmişteki görüşlerin büyük kısmını ret
etmeyi içine alan bir akım olduğu için yeni ve
farklı olan her şeyin kullanılması moda haline
gelmiştir.
• Burada çoğunlukla insanın mekanı nasıl
kullandığını ve nasıl biçimlendirdiğini,
düzenlediğini inceler.
• Bunu yanında mekanı düzenlerken hangi
öğelere dikkat etmesi gerektiğini açıklar
• İnsanların ekonomik, siyasal, toplumsal ve
sosyal ortamdan, olaylardan nasıl
etkilendiklerini ve bu etkileşim sistemi
içerisinde baskın olan faktörlerin neler olduğu
ve bu faktörler nasıl daha yararlı hale getirilir
diyerek bunları incelemeye çalışır.