Ekosystem - WordPress.com
Download
Report
Transcript Ekosystem - WordPress.com
Ekosystemy
Przygotowanie do Ogolnopolskiego Konkursu
Archimedes Plus Biologia dla klasy 1
Struktura ekosystemu
Wszystkie organizmy, zamieszkujące dany teren, oraz środowisko fizyczne,
np. woda, skały, gleba - tworzą ekosystem.
Elementy ekosystemu, zarówno żywe, jak i nieożywione, są ze sobą
powiązane.
Rośliny pobierają wodę i sole mineralne z gleby oraz dwutlenek węgla z
powietrza, a następnie wytwarzają z nich związki organiczne. Są zjadane
przez zwierzęta roślinożerne, które same stanowią pokarm innych
zwierząt. Martwe ciała organizmów są pokarmem określonych zwierząt
oraz grzybów i bakterii, które uwalniają zawarte w nich związki mineralne.
Te z kolei stają się z powrotem dostępne dla roślin.
Struktura ekosystemu
W ekosystemie ważne są nie tylko zależności bezpośrednie, jak
konkurencja, drapieżnictwo i symbioza.
Gatunki wpływają na siebie też pośrednio, np. drapieżnicy, polując na
roślinożerców, oddziałują na poziom konkurencji pomiędzy roślinami.
Ekosystem jest czymś więcej, niż tylko sumą gatunków organizmów i
elementów środowiska fizycznego, ale także obejmuje wszystkie zależności
między nimi.
Ogół żywych składników ekosystemu stanowi BIOCENOZĘ,
nieożywionych zaś- BIOTOP.
Struktura ekosystemu
Biotop
Biotop to czynniki przyrody nieożywionej:
energia słoneczna,
atmosfera,
czynniki klimatyczne,
ukształtowanie terenu,
rodzaj podłoża
Każdy biotop charakteryzuje się:
odmiennymi warunkami klimatycznymi,
inaczej ukształtowanym terenem,
innym rodzajem podłoża,
zróżnicowanymi źródłami związków organicznych
nieorganicznych.
i
Biocenoza
Biocenoza jest to zespół organizmów złożony z populacji wszystkich
gatunków, zasiedlających określony teren.
Przedstawiciele tego zespołu wchodzą ze sobą w różne zależności.
Populacje, zasiedlające daną biocenozę, oddziałują na siebie wzajemnie
poprzez współzawodnictwo o pokarm, światło, przestrzeń życiową, zgodne
współżycie i zjadanie się.
Skład gatunkowy biocenozy może ulegać zmianom w miarę upływu czasu.
Starsze biocenozy zawierają więcej gatunków.
Im więcej gatunków w biocenozie tym jest ona trwalsza, mniej wrażliwa na
zakłócenia.
Krążenie materii
Każdy ekosystem charakteryzuje się zamkniętym obiegiem materii. Obejmuje on pierwiastki,
wchodzące w skład związków, z których zbudowane są organizmy żywe.
Rośliny (producenci) pobierają z podłoża rozpuszczone sole mineralne (azotany, azotyny,
fosforany) i wbudowują je w cząsteczki białek, kwasów nukleinowych i innych związków
chemicznych w swoim ciele.
Rośliny stają się pokarmem roślinożerców, a ci z kolei ofiarami mięsożerców (konsumenci).
Martwe szczątki roślin, roślinożerców i mięsożerców stanowią pokarm reducentów (destruentów).
Pobrane przez destruentów substancje są wykorzystywane do ich wzrostu
uzyskania energii.
Większość materii pozostaje w środowisku w postaci atomów pierwiastków
związków chemicznych, które są pobierane przez rośliny.
W ten sposób cykl się zamyka.
Tak więc cała dostępna materia jest wykorzystywana wielokrotnie.
i rozwoju oraz do
i cząsteczek
Krążenie materii
ży
wi
an
ie
Martwa
materia
organiczna
ie
s ię
Związki
organiczne
konsumentów
mi
er
Ro
z
re kła
du d
ce p r z
n t ez
ów
Od
an
ie
Odżywianie się
ob
u
Związki
nieorganiczne
Związki
organiczne
producentów
ob
ran
e
i
um
Rola organizmów
glebowych
Ważne w krążeniu materii są procesy zachodzące w
glebie.
Do gleby trafiają produkty przemiany materii
zwierząt w postaci odchodów jak i szczątki roślin i
zwierząt.
Wszystkie resztki organiczne są rozkładane przez
reducentów (bakterie i grzyby) na proste związki
nieorganiczne (węgla, fosforu, azotu).
Proces ten wspomagają inne organizmy-chrząszcze,
wije, mrówki, dżdżownice itp.
Gleba stanowi biologiczną całość i bardzo dobrze
obrazuje złożoność ekosystemu.
Gleba jest podsystemem w każdym ekosystemie,
takim jak łąka, pole, las.
Sprawne funkcjonowanie tego podsystemu wpływa
na zasobność w substancje odżywcze całego
ekosystemu i jego zdolność do produkcji materii
organicznej.
Pierwiastki chemiczne i związki nieorganiczne potrzebne do życia są w
cyklicznym ruchu. Krążą od środowiska nieożywionego do organizmów i z
powrotem –
z organizmów do środowiska.
Obiegi pierwiastków zwane są
cyklami biogeochemicznymi
Krążenie azotu
Przepływ energii
Materia krąży w ekosystemach, a energia przez ekosystem przepływa.
Energia słoneczna zostaje pobrana przez rośliny i zmagazynowana w produktach
fotosyntezy, ale także zużyta na procesy życiowe (oddychanie, transport substancji,
rozmnażanie…).
Energia zużywana na procesy życiowe ulega rozproszeniu.
Straty energii podczas jej przepływu przez ekosystem zachodzą na wszystkich
poziomach troficznych (producenci, konsumenci, reducenci).
Im dłuższe są łańcuchy pokarmowe, tym większe są straty energii.
Intensywność magazynowania energii w związkach organicznych nazywamy
produktywnością ekosystemu.
Przepływ energii przez ekosystem
Przegląd ekosystemów
Największa odmienność warunków życia na naszej planecie
występuje między środowiskiem lądowym a wodnym.
Różnica wynika z innych właściwości tych środowisk.
Populacje roślin i zwierząt, rozwijające się
w
środowisku lądowym lub wodnym muszą posiadać
odpowiednie przystosowania.
Ekosystemy lądowe - torfowiska
Torfowiska- to wyjątkowe ekosystemy,
które mają zdolność wchłaniania
i magazynowania dużej ilości wody.
Torfowiska są podstawowym
regulatorem stosunków wodnych.
Torfowiska zamieszkują rzadkie i
zagrożone wyginięciem gatunki roślin
i zwierząt.
Las
Las naturalny jest przykładem ekosystemu o złożonej, wielowarstwowej strukturze i dużej
dynamice procesów w nim zachodzących.
W strukturze pionowej lasu wyróżnia się cztery główne warstwy.
Ekosystemy wodne
słodkowodne
morskie
Wody
stojące
Wody
płynące
rzeki
źródła
strumienie
stawy
bagna
jeziora
Zadania
1.
Na podstawie zamieszczonego schematu, opisz w dwóch zdaniach
krążenie węgla w przyrodzie.
(2 pkt.)
Zadania
2. Wymień składniki ekosystemu.
3. Wyjaśnij dlaczego mówimy, że energia tylko przepływa przez
ekosystem.
4. Wymień trzy grupy organizmów, warunkujących krążenie
materii w ekosystemach.
Źródła
Z.Sendecka i wsp., Vademecum.Biologia, Operon 2009
M. Kłyś,K.Żbikowska-Zdun, Biologia, Nowa Era,1994
B.Gulewicz, Biologia,ABC,1998
B.Klimuszko, Biologia,Żak, 2004
J.Loritz-Dobrowolska i wsp., Biologia,Operon,2007