Transcript Ekosystem - WordPress.com

Ekosystemy
Przygotowanie do Ogolnopolskiego Konkursu
Archimedes Plus Biologia dla klasy 1
Struktura ekosystemu

Wszystkie organizmy, zamieszkujące dany teren, oraz środowisko fizyczne,
np. woda, skały, gleba - tworzą ekosystem.

Elementy ekosystemu, zarówno żywe, jak i nieożywione, są ze sobą
powiązane.

Rośliny pobierają wodę i sole mineralne z gleby oraz dwutlenek węgla z
powietrza, a następnie wytwarzają z nich związki organiczne. Są zjadane
przez zwierzęta roślinożerne, które same stanowią pokarm innych
zwierząt. Martwe ciała organizmów są pokarmem określonych zwierząt
oraz grzybów i bakterii, które uwalniają zawarte w nich związki mineralne.
Te z kolei stają się z powrotem dostępne dla roślin.
Struktura ekosystemu

W ekosystemie ważne są nie tylko zależności bezpośrednie, jak
konkurencja, drapieżnictwo i symbioza.

Gatunki wpływają na siebie też pośrednio, np. drapieżnicy, polując na
roślinożerców, oddziałują na poziom konkurencji pomiędzy roślinami.

Ekosystem jest czymś więcej, niż tylko sumą gatunków organizmów i
elementów środowiska fizycznego, ale także obejmuje wszystkie zależności
między nimi.
Ogół żywych składników ekosystemu stanowi BIOCENOZĘ,
nieożywionych zaś- BIOTOP.
Struktura ekosystemu
Biotop

Biotop to czynniki przyrody nieożywionej:






energia słoneczna,
atmosfera,
czynniki klimatyczne,
ukształtowanie terenu,
rodzaj podłoża
Każdy biotop charakteryzuje się:




odmiennymi warunkami klimatycznymi,
inaczej ukształtowanym terenem,
innym rodzajem podłoża,
zróżnicowanymi źródłami związków organicznych
nieorganicznych.
i
Biocenoza

Biocenoza jest to zespół organizmów złożony z populacji wszystkich
gatunków, zasiedlających określony teren.

Przedstawiciele tego zespołu wchodzą ze sobą w różne zależności.

Populacje, zasiedlające daną biocenozę, oddziałują na siebie wzajemnie
poprzez współzawodnictwo o pokarm, światło, przestrzeń życiową, zgodne
współżycie i zjadanie się.

Skład gatunkowy biocenozy może ulegać zmianom w miarę upływu czasu.

Starsze biocenozy zawierają więcej gatunków.

Im więcej gatunków w biocenozie tym jest ona trwalsza, mniej wrażliwa na
zakłócenia.
Krążenie materii

Każdy ekosystem charakteryzuje się zamkniętym obiegiem materii. Obejmuje on pierwiastki,
wchodzące w skład związków, z których zbudowane są organizmy żywe.

Rośliny (producenci) pobierają z podłoża rozpuszczone sole mineralne (azotany, azotyny,
fosforany) i wbudowują je w cząsteczki białek, kwasów nukleinowych i innych związków
chemicznych w swoim ciele.

Rośliny stają się pokarmem roślinożerców, a ci z kolei ofiarami mięsożerców (konsumenci).

Martwe szczątki roślin, roślinożerców i mięsożerców stanowią pokarm reducentów (destruentów).

Pobrane przez destruentów substancje są wykorzystywane do ich wzrostu
uzyskania energii.

Większość materii pozostaje w środowisku w postaci atomów pierwiastków
związków chemicznych, które są pobierane przez rośliny.

W ten sposób cykl się zamyka.

Tak więc cała dostępna materia jest wykorzystywana wielokrotnie.
i rozwoju oraz do
i cząsteczek
Krążenie materii
ży
wi
an
ie
Martwa
materia
organiczna
ie
s ię
Związki
organiczne
konsumentów
mi
er
Ro
z
re kła
du d
ce p r z
n t ez
ów
Od
an
ie
Odżywianie się
ob
u
Związki
nieorganiczne
Związki
organiczne
producentów
ob
ran
e
i
um
Rola organizmów
glebowych

Ważne w krążeniu materii są procesy zachodzące w
glebie.

Do gleby trafiają produkty przemiany materii
zwierząt w postaci odchodów jak i szczątki roślin i
zwierząt.

Wszystkie resztki organiczne są rozkładane przez
reducentów (bakterie i grzyby) na proste związki
nieorganiczne (węgla, fosforu, azotu).

Proces ten wspomagają inne organizmy-chrząszcze,
wije, mrówki, dżdżownice itp.

Gleba stanowi biologiczną całość i bardzo dobrze
obrazuje złożoność ekosystemu.

Gleba jest podsystemem w każdym ekosystemie,
takim jak łąka, pole, las.

Sprawne funkcjonowanie tego podsystemu wpływa
na zasobność w substancje odżywcze całego
ekosystemu i jego zdolność do produkcji materii
organicznej.

Pierwiastki chemiczne i związki nieorganiczne potrzebne do życia są w
cyklicznym ruchu. Krążą od środowiska nieożywionego do organizmów i z
powrotem –
z organizmów do środowiska.

Obiegi pierwiastków zwane są
cyklami biogeochemicznymi
Krążenie azotu
Przepływ energii

Materia krąży w ekosystemach, a energia przez ekosystem przepływa.

Energia słoneczna zostaje pobrana przez rośliny i zmagazynowana w produktach
fotosyntezy, ale także zużyta na procesy życiowe (oddychanie, transport substancji,
rozmnażanie…).

Energia zużywana na procesy życiowe ulega rozproszeniu.

Straty energii podczas jej przepływu przez ekosystem zachodzą na wszystkich
poziomach troficznych (producenci, konsumenci, reducenci).

Im dłuższe są łańcuchy pokarmowe, tym większe są straty energii.

Intensywność magazynowania energii w związkach organicznych nazywamy
produktywnością ekosystemu.
Przepływ energii przez ekosystem
Przegląd ekosystemów

Największa odmienność warunków życia na naszej planecie
występuje między środowiskiem lądowym a wodnym.

Różnica wynika z innych właściwości tych środowisk.

Populacje roślin i zwierząt, rozwijające się
w
środowisku lądowym lub wodnym muszą posiadać
odpowiednie przystosowania.
Ekosystemy lądowe - torfowiska

Torfowiska- to wyjątkowe ekosystemy,
które mają zdolność wchłaniania
i magazynowania dużej ilości wody.

Torfowiska są podstawowym
regulatorem stosunków wodnych.

Torfowiska zamieszkują rzadkie i
zagrożone wyginięciem gatunki roślin
i zwierząt.
Las

Las naturalny jest przykładem ekosystemu o złożonej, wielowarstwowej strukturze i dużej
dynamice procesów w nim zachodzących.

W strukturze pionowej lasu wyróżnia się cztery główne warstwy.
Ekosystemy wodne
słodkowodne
morskie
Wody
stojące
Wody
płynące
rzeki
źródła
strumienie
stawy
bagna
jeziora
Zadania
1.
Na podstawie zamieszczonego schematu, opisz w dwóch zdaniach
krążenie węgla w przyrodzie.
(2 pkt.)
Zadania
2. Wymień składniki ekosystemu.
3. Wyjaśnij dlaczego mówimy, że energia tylko przepływa przez
ekosystem.
4. Wymień trzy grupy organizmów, warunkujących krążenie
materii w ekosystemach.
Źródła





Z.Sendecka i wsp., Vademecum.Biologia, Operon 2009
M. Kłyś,K.Żbikowska-Zdun, Biologia, Nowa Era,1994
B.Gulewicz, Biologia,ABC,1998
B.Klimuszko, Biologia,Żak, 2004
J.Loritz-Dobrowolska i wsp., Biologia,Operon,2007