Het einde van de citroenloopbaan?

De stijging van het langdurig ziekteverzuim in perspectief

Jaarlijks verzuimrapport SD Worx

Steekproef

-

460.057

medewerkers -

15.242

organisaties uit de privésector

Verzuim

:

ziekte

arbeidsongeval ongewettigde afwezigheid: medewerker komt niet opdagen en heeft geen toestemming noch rechtvaardiging

Verzuimpercentage

: de verhouding van het aantal ziektedagen ten opzichte van de te werken dagen

Verzuimgradaties

Wit verzuim Grijs verzuim Zwart verzuim Mate van arbeidsongeschiktheid

Verzuim is een ijsberg

Het verzuimcijfer is een goede indicator voor de

algemene conditie

van een organisatie.

Verzuim is vooral een vorm van gedrag

. De mate waarin de medewerker zich gemotiveerd en betrokken voelt, bepaalt zijn gedrag. Voor werkgevers is

kortdurend ziekteverzuim storende vorm

de

meest

van verzuim. Het loon van arbeiders en bedienden is namelijk gedurende 30 kalenderdagen gewaarborgd en maakt zo de belangrijkste kost uit van het ziekteverzuim .

Kortdurend ziekteverzuim

Gemiddeld verliest een Belgische organisatie 9% van zijn normale capaciteit aan ongeplande, onverwachte afwezigheden.

Kortdurend ziekteverzuim = ziekte van minder dan 1 maand Verzuimcijfer = graadmeter voor de totale conditie van een organisatie Kortdurend verzuim is vooral een vorm van gedrag .

Ziekteverzuim, tevredenheid & verloop

Gemiddeld aantal dagen afwezig wegens ziekte Tevreden

5,3 dagen

Ontevreden

10,8 dagen

% medewerkers dat uitkijkt naar een andere job Tevreden

7,4%

Ontevreden

56,5%

Ziekteverzuim

Ontevreden medewerkers

dubbel

zo vaak ziek dan geëngageerde medewerkers Aantal ziektedagen per jaar (kortdurend) 4.3

3.3

2.8

tevreden geëngageerd ontevreden Bron: SD Worx – Engagement Study ©

Ziekteverzuim België 2011

% Ziekteverzuim volgens duur Verzuim Carens % Verzuim < 1 maand zonder Carens % Ziekteverzuim > 1 maand < 1 jaar Totaal Verzuim 0,14% 2,30% 2,29% 4,73%

Kortdurend ziekteverzuim 2011

3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 3,05% Arbeider 2,12% Bediende 2,16% Man 2,83% Vrouw

Kortdurend ziekteverzuim 2011 (gewesten)

3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 2,40% 2,48% 2,62% Vlaams gewest Hoofdstedelijk gewest Waals gewest

Kortdurend ziekteverzuim 2011 (provincie)

3,50 % 3,00 % 2,50 % 2,42 %2,48 %2,32 %2,37 %2,28 %2,51 % 2,71 %2,60 % 2,45 % 2,76 %2,87 % 2,00 % 1,50 % 1,00 % 0,50 % 0,00 % An Br tw us er se pe n l-H oo fd sta Vla d am s-B ra ba W nt aa ls-B ra W ba es nt t-V laa nd Oo er en st-V la an de re n He ne go uw en Lu ik Lim bu rg Lu xe m bu rg Na m en

Kortdurend ziekteverzuim ouderen is het duurst

Totaal < 25 jaar 25 - 29 jaar 30 - 34 jaar 35 - 39 jaar 40 - 44 jaar 45 - 49 jaar 50 - 54 jaar 55 - 59 jaar >= 60 jaar

47 47 49 49 40

Uren Kost in euro

48 852 49 49 50 49 626 738 870 900 880 876 930 984 973

Kortdurend ziekteverzuim jongeren stoort het meest

Bradfordfactor 2010 (per leeftijdscategorie) Bradford factor totaal Bradford factor verzuimers Ziektefrequentie totaal Ziektefrequentie verzuimers < 25 jaar 25 - 29 jaar 30 - 34 jaar 35 - 39 jaar 40 - 44 jaar 45 - 49 jaar 50 - 54 jaar 55 - 59 jaar >= 60 jaar

154 135 122 101 86 86 87 90 83 235 208 187 164 150 156 159 170 185 1,58 1,51 1,47 1,31 1,15 1,08 1,06 1,03 0,84 2,41 2,34 2,26 2,12 2,01 1,96 1,93 1,94 1,89 Bradford-factor = totaal aantal dagen ziekteverzuim x frequentie x frequentie

Evolutie ziekteverzuim 2002-2011

België

3,00% 2,50% 2,22% 2,25% 2,13% 2,25% 2,26% 2,00% 1,60% 1,52% 1,49% 1,49% 1,56% 1,60% 1,56% 1,50% 1,84% 2,05% 1,00% 0,50% 0,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Kort lang

Vaststellingen

Kortdurend verzuim

Stijgende tendens sinds 2002, met uitzondering van 2004.

Stijging 2002-2011 = 10%

‘Plafonneert’ sinds 2008 tussen 2,40% en 2,45%

(= 46 tot 48 uren verzuim op jaarbasis

)

Langdurend verzuim

Bewoog zich in de periode 2002-2008 tussen 1,49% en 1,6% Stijgende tendens sinds 2008:

Stijging 2008-2011 = 47% (van 1,56% naar 2,29%) Verschil tussen kort- en langdurend verzuim

Periode 2002-2009: tussen 0,61 en 0,84%.

2010: 0,37% / 2011: 0,15%:

Ziekteverzuim Arbeiders 2002-2011

Arbeiders

4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 2,93% 2,56% 2,79% 2,46% 2,90% 2,45% 2,92% 2,55% 3,05% 2,67% 3,00% 2,47% 3,25% 3,00% 3,69% 3,05% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Kort Lang

Ziekteverzuim bedienden 2002-2011

Bedienden

2,50% 2,00% 1,71% 1,82% 1,73% 1,87% 1,87% 1,98% 2,07% 2,18% 2,10% 2,12% 1,41% 1,55% 1,50% 1,08% 1,27% 1,00% 0,81% 0,85% 0,91% 0,91% 0,97% 0,98% 0,50% 0,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Kort Lang

Vaststellingen

Arbeiders:

Kortdurend verzuim

boven 3%

2,94%) sinds 2007 (uitgezonderd.2009:

Stijging langdurend verzuim

een stijging met

49% tov 2008

sinds 2008 van

2,47%

naar

3,69%

of Sinds 2010: meer langdurend verzuim dan kortdurend verzuim

Bedienden:

Kortdurend verzuim

boven 2%

sinds 2008

Stijging langdurend verzuim sinds 2002 Stijging met 58% tov 2007 (

van

0,98%

naar

1,55%)

Verschil tussen kort- en langdurend verzuim wordt

kleiner

sinds 2008: van 0,99% (2008), 0,91% (2009), 0,69% (2010) tot 0,57% (2011)

Langdurend ziekteverzuim arbeiders - bedienden

4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 2,76% 2,56% 2,46% 2,45% 2,55% 2,67% 2,47% 2,89% 0,81% 0,85% 0,91% 0,91% 0,97% 0,98% 1,08% 3,25% 1,27% 1,41% 3,69% 1,55% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Arbeider Bediende

Evolutie per sector Langdurend ziekteverzuim

3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 2,69% 2,35% 1,70% 1,77% 1,93% 1,63% 1,58% 1,79% 1,64% 1,78% 1,91% 1,67% 2,04% 1,70% 1,75% 2,03% 2,01% 2,41% 2,26% 2,52% 1,50% 1,35% 1,34% 1,29% 1,38% 1,41% 1,30% 1,58% 1,82% 2,03% 0,50% 0,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector

Evolutie per gewest

Langdurend ziekteverzuim

3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 2,66% 1,96% 1,69% 2,11% 1,59% 1,95% 1,55% 1,86% 1,54% 1,87% 1,61% 2,29% 1,93% 1,67% 1,94% 1,86% 1,60% 2,05% 1,73% 1,50% 1,03% 1,12% 1,13% 1,18% 1,23% 1,21% 1,25% 2,93% 2,30% 1,91% 0,50% 0,00% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Vlaams gewest Hoofdstedelijk gewest Waals gewest

4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00%

Langdurend ziekteverzuim 2011 per leeftijdsklasse

4,13% 4,13% 3,45% 2,87% 0,93% 0,93%1,24% 0,66% 1,49% 1,11% 1,78% 1,30% 2,17% 1,56% 2,49% 1,88% 2,51% 2,31% < 25 jaar 25 - 29 jaar 30 - 34 jaar 35 - 39 jaar 40 - 44 jaar 45 - 49 jaar 50 - 54 jaar 55 - 59 jaar >= 60 jaar 2008 2011

Vaststellingen langdurend verzuim

Sterke stijging sinds 2008

-

België:

van 1,58% naar 2,29%

( +0,71%)

-

Vlaanderen:

van 1,6% naar 2,3%

(+0,7%)

-

Brussel HG:

van 1,25% naar 1,91%

(+0,66%)

-

Wallonië:

van 1,94% naar 2,93%

(+0,99%)

-

Arbeiders:

van 2,47% naar 3,69%

(+1,22%)

-

Bedienden:

van 1,08% naar 1,55%

(+0,47%)

-

Secundaire sector:

van 1,75% naar 2,52%

(+0,77%)

-

Tertiaire sector:

van 1,3% naar 2,03%

(+0,73)

-

Quartaire sector:

van 2,03% naar 2,69%

(+0,63)

Vaststellingen langdurend verzuim (2)

Sterkere stijging sinds 2008 naarmate medewerkers ouder worden <25 jaar:

0,93% naar 0,66% (-0,27%)

25-29 jaar:

0,93 naar 1,24% (+0,31%)

30-34 jaar:

1,11% naar 1,49% (+0,38%)

35-39 jaar:

1,30% naar 1,78% (+0,48%)

40-44 jaar:

1,56 % naar 2,17 % (+0,61%)

45-49 jaar:

1,88 % naar 2,49 % (+0,61%)

50-54 jaar:

2,51 % naar 3,41%

(+0,9%) 55-59 jaar:

2,57 % naar 4,13 %

(+1,56%) >=60 jaar:

2,31 % naar 4,13 %

(+1,99%)

Sectoren met hoog langdurend verzuim

Tabaksindustrie Diensten in verband met gebouwen; landschapsverzorging Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting Maatschappelijke dienstverlening met huisvestingPapiernijverheid Vervoer te land en vervoer via pijpleidingen Beveiligings- en opsporingsdiensten Vervaardiging van elektrische apparatuur Bouw van gebouwen; ontwikkeling van bouwprojecten Voedingsindustrie

Mogelijke verklaringen

Wisselende combinatie van factoren  Demografie: werknemerspopulatie is gemiddeld ouder  Impact van de economische crisis sinds 2008  Zware fysieke belasting (arbeiders)  Arbeidsomstandigheden  Zware engagementproblematiek (stress, burn out, demotivatie, gebrek aan erkenning)  Reëel effect van ‘citroenloopbaan’

Zware engagementproblematiek

NV België SD Worx 2010 (werknemersbevraging bij 5000 wns)

Sterk afwijkende scores voor langdurige verzuimers (>30 dagen) vergeleken met niet-verzuimers op

: Mentale belasting job Lichamelijke belasting job Stressniveau Tijdsdruk

Sterkste afwijking evenwel

op vlak van: Inspraak (-25% tegenover niet-verzuimers) Erkenning (‘Er wordt rekening gehouden met mijn visie bij het nemen van een beslissing’) (-20%) Cultuur: ‘mismatch’ met de organisatie (-18%)