Transcript TÜRKİYE`DE SİLAHLI KUVVETLER VE TOPLUM

TÜBİTAK
1001 Araştırma Projesi
Proje No: 110K462
«TÜRKİYE’DE SİLAHLI KUVVETLER VE TOPLUM:
AMPİRİK YAKLAŞIM»
Yrd. Doç. Dr. Yaprak Gürsoy
İstanbul Bilgi Üniversitesi,
Uluslararası İlişkiler Bölümü
&
Yrd. Doç. Dr. Zeki Sarıgil
Bilkent Üniversitesi,
Siyaset Bilimi Bölümü
25 Kasım 2011
ARAŞTIRMANIN AMACI
• Asker-sivil ilişkileri literatürü askeri ve siyasi elit
odaklı
• Toplum ve toplumsal faktörler ikinci planda
kalıyor (Schiff 1995)
• Silahlı Kuvvetlerin toplum içindeki konumu, statüsü ve
prestiji, askerin siyasal alandaki gücünü doğrudan
etkiler (Huntington 1957)
MEVCUT ÇALIŞMALAR
Türk Silahlı Kuvvetleri ve toplum
arasındaki özel ilişki
 TSK’nın kendini devlet ve milletle özdeşleştirmesi
 Toplumun askere duyduğu güven
 Tarihsel nedenler
 Sosyal ve kültürel nedenler
 Güvenlik koşulları
PROJENİN KATKILARI
Geniş ve kapsamlı bir anket
 Toplumun askere karşı tavır ve düşüncelerini ampirik
olarak tanımlamak
 Bu düşünceleri etkileyen siyasi, sosyal, ekonomik ve
demografik faktörleri ve dinamikleri analiz etmek
 Daha sağlıklı ve istikrarlı bir asker-toplum ilişkisi ve
demokratikleşme süreci için önerilerde bulunmak
ANKETİN OLUŞTURULMASI
 KONDA ve proje ekibi arasındaki toplantılar
 İstanbul, Ankara ve Diyarbakır’da Mayıs ayında pilot test
 1-2 Ekim Cumartesi ve Pazar
günlerinde anket gerçekleştirildi
 27 ilin 106 ilçesine bağlı rasgele yöntemiyle seçilmiş 154
mahalle ve köyde 2775 kişi ile yüz yüze görüşüldü
İLK BULGULAR
TOPLUMUN
DEMOKRASİ ALGISI
“Her hal ve şartta ülke
demokrasiyle yönetilmeli.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%3,2
Kısmen
Katılıyorum %89,4
Katılıyorum %5,5
“Türkiye’de demokrasinin geldiği
düzeyden ve demokrasinin işleyişinden
memnunum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%26,1
Kısmen
Katılıyorum
%25,5
Katılıyorum
%46,4
TOPLUMUN KURUMLARA
DUYDUĞU GÜVEN
“Parlamentoya güveniyorum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%24,3
Kısmen
Katılıyorum
%20,6
Katılıyorum
%53,6
“Polislere güveniyorum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%18,1
Kısmen
Katılıyorum
%15,7
Katılıyorum
%65,2
“Askere güveniyorum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%14,6
Kısmen
Katılıyorum
%18,2
Katılıyorum
%66,2
TOPLUMUN
SİVİL-ASKER İLİŞKİLERİNE ve
ORDUNUN SİYASİ ROLÜNE
BAKIŞI
“Gerektiğinde asker ülke yönetimine el
koyabilmeli ve ülkeyi yönetebilmeli.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%55,8
Kısmen
Katılıyorum
%13,5
Katılıyorum
%27,9
“Askeri yönetimler sivil
yönetimlere göre çok daha etkin ve
başarılı olabilir.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%53,6
Kısmen
Katılıyorum
%17,6
Katılıyorum
%24,8
“Güvenlik dışındaki konularda da
hükümet askerlerle konuşarak, onların
fikrini alarak karar vermeli.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%29.9
Kısmen
Katılıyorum
%20,4
Katılıyorum
%46,8
“Türkiye’de son on yıllık dönemde
askerin siyaset ve hükümet üzerindeki
etkisi azaldı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%10,9
Kısmen
Katılıyorum
%18,5
Katılıyorum
%65,9
“Ergenekon terör örgütünün
varlığına inanıyorum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%31,4
Kısmen
Katılıyorum
%16,6
Katılıyorum
%45,5
“Ergenekon davasında savcıların,
hakimlerin, polislerin adil ve kanunlara
uygun davrandığına inanıyorum.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%38,3
Kısmen
Katılıyorum
%22,2
Katılıyorum
%31,4
TOPLUMUN
MECBURİ ASKERLİK
HİZMETİNE BAKIŞI
“Türkler Asker Millettir.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%11,2
Kısmen
Katılıyorum
%12,9
Katılıyorum
%73,5
“Mecburi askerlik tamamen
kaldırılmalı yani yalnızca isteyenler
askere gitmeli.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%74,1
Kısmen
Katılıyorum
%8,2
Katılıyorum
%15,5
“Mecburi askerlik hizmeti olmasaydı,
yani askerlik hizmeti isteğe bağlı
olsaydı, askerlik yapmazdım.”*
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%63,4
Kısmen
Katılıyorum
%6,2
* Bu soru yalnızca erkeklere sorulmuştur.
Katılıyorum
%26,4
“15 Aylık mecburi askerlik
uygulaması devam edecekse bile
süresi kısalmalı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%28,6
Kısmen
Katılıyorum
%13,2
Katılıyorum
%54,2
“Parasını ödeyerek 1 aylık
bedelli askerlik yapmak herkes için
bir tercih olmalı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%60
Kısmen
Katılıyorum
%10,6
Katılıyorum
%25,2
“Ordu, mecburi askerlik yapan askerler
yerine, maaşlı ve memur gibi çalışan
profesyonel askerlerden oluşmalı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%30,5
Kısmen
Katılıyorum
%20,7
Katılıyorum
%44,1
“Kadınlar da erkekler gibi
askerlik yapmalı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%73,8
Kısmen
Katılıyorum
%8,2
Katılıyorum
%14,6
“Cinsel tercihi ne olursa olsun,
eşcinseller de herkes gibi
askerlik yapmalı.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%61,8
Kısmen
Katılıyorum
%11,3
Katılıyorum
%19,5
“Türkiye'nin asker sayısı olarak bu
kadar büyük orduya ihtiyacı yok.”
100
80
60
40
20
0
Katılmıyorum
%57,3
Kısmen
Katılıyorum
%13,1
Katılıyorum
%26,1
“Vicdani ret ifadesi hakkında
herhangi bir bilginiz,
duyumunuz var mı?”
100
80
60
40
20
0
Evet
%18,2
Hayır
%78,8
“İnançları nedeniyle askerlik hizmetini
vicdanen reddedip, askere gitmemek
bir tercih olmalı mı?”
100
80
60
40
20
0
Evet
%13,6
Hayır
%81,8
TOPLUMUN DÜŞÜNCELERİNİ
ETKİLEYEN BAZI
SİYASİ, SOSYAL VE DEMOGRAFİK
FAKTÖRLER
Çoklu regresyon analizleri
GENEL DEĞERLENDİRME
ASKER-TOPLUM İLİŞKİSİ ve DEMOKRATİKLEŞME
 Toplumdaki militarist unsurlar
 Askerin siyasetteki rolü
 Demokrasinin konsolidasyonu




Siyasi kutuplaşma
Güven eksikliği
Toplumun demokrasi algısı
Toplumun eşitlik algısı