Transcript Oluşumu - ACT KAYNAK

Yüzey gözeneği (Tozaltı kaynağında)
Tanımı: Dikiş ortasında, kaynak metaline doğru derinleşen yüzey gözenekleri bulunur.
Oluşumu: Kaynak sırasında nemli veya paslı levhalar nedeniyle, bu gözenekler daima kökte oluşur
ve kural olarak tüm dikişi kateder. Ancak yüzeyin altıyla sınırlı da kalabilirler.
Kaçınma: Yüzeyin temizlenmesi veya alevle yakılması. Ağız kenarlarının kurutulması ve levha
yüzeyindeki nemin uzaklaştırılması için, soğuk levhaların tavlanması; yavaş kaynak.
1
Düzeltme: Kaynak dikişi oyulur ve tekrar kaynak yapılır.
Sıcak çatlak (Katılaşma çatlağı) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı: Esas metalin segregasyon bölgesinde çok sayıda çatlak bulunur.
Oluşumu: Segregasyonlarda, mevcut safiyetsizliklerin yüksek konsantrasyonu, esas metalin
eritilmesiyle sıvı kaynak metaline geçer. Katılaşma tamamlanırken, kalan eriyikte zenginleşirler ve
katılaşma sıcaklığını düşürürler. Düşük sıcaklıklarda mevcut büzülme gerilmeleri, henüz sıvı
bölgedeki içyapıyı (çekirdekleri) birbirinden ayırır.
Kaçınma: Çok pasolu kaynak sırasında, dikiş genişliği ile dikiş derinliğinin uygun bir oranına
ulaşıldığında, tane sınırlarındaki ayrılmalardan kaçınılabilir.
2
Düzeltme: Dikiş oyulur ve tekrar kaynak yapılır.
Sıcak çatlak (Katılaşma çatlağı) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı:Dar ve derin bir dikişin ortasında çatlak bulunur ve yüzeye kadar çıkmaz.
Oluşumu: Sıvı metalin katılaşırken oluşan hacim küçülmesi, kaynak sırasında normal olarak
eriyiğin akmasıyla dengelenir. Dikiş formu uygun olmadığında, üst yüzey katılaşır; ancak bu sırada
altındaki sıvı bölge kapalı kalır. Dar ve derin sıvı bölgede dikiş çatlar.
Kaçınma: Kaynak dataları, dar ve derin kaynaktan kaçınacak şekilde seçilmelidir. Yüksek gerilim,
düşük kaynak akımı veya ilave tel kaynak yapılan dikişe göre eğimi; tercihan çok pasolu kaynak
3
veya tandem kaynak kullanılmalıdır.
Düzeltme: Dikiş oyulur ve yeniden kaynak yapılır.
Sıcak çatlak
Tanımı: Çok pasolu bir kaynakta, kökten
dikiş ortasına doğru çatlak uzanır.
Oluşumu: Sıcak çatlak, öncelikle alttaki
pasoların üzerine kaynak yapılması
sırasında meydana gelir.
Kaçınma: Esas olarak sıcak çatlama
içeren kaynak pasolarının üzerine
kaynak yapmaktan kaçınılmalıdır.
Düzeltme: Çatlak oyulmalı ve dikiş
yeniden kaynak yapılmaıdır.
4
Soğuk çatlak
Tanımı: Çatlak, bir içköşe kaynak
dikişinin geçiş bölgesinde (ITAB’da)
bulunur ve kaynak dikişine doğru
uzanır.
Oluşumu: Ön tavlama yapılmamış
kaynak dikişinin hızlı soğuması;
esas malzemenin yüksek C-içeriği
nedeniyle geçiş bölgesinin
sertleşmesi; sıcak geçişli (asit
örtülü) elektrodların kullanımı
Kaçınma:
Kaynaktan önce yaklaşık 300°C’ye
tavlama; yavaş soğutma
sağlanmalıdır; bazik örtülü
elektrodlar kullanılmalıdır.
Düzeltme: Çatlamış yerler
oyulmalı ve 250...300°C’ye ön
tavladıktan sonra yeniden kaynak
yapılmalı; kaynaktan sonra
mümkünse gerilme giderme
tavlaması veya normalizasyon
5
tavlaması yapılmalı.
Soğuk çatlak
Tanımı: Çatlaklar kırılmış durumda düzdür ve mavi tav rengi gösterir.
Oluşumu: Levhalar soğuk halde (5 ... 8°C’de) kaynak yapılmıştır.
Kaçınma: 100...150°C’lik bir ön tavlamadan sonra bu çatlaklardan kaçınılabilir.
Düzeltme: Dikiş oyulmalı ve yeniden kaynak yapılmalıdır.
6
Boyuna çatlak
Tanımı: İçköşe dikişinin ortasında boylamasına çatlak.
Oluşumu: Parça kaynaktan önce tavlanmamıştır; hızlı soğuma nedeniyle kaynak metalinin
sertleşmesi; hatalı elektrod seçimi
Kaçınma: Parça 250...300°C’ye tavlanmalı; kaynaktan sonra yavaş soğutulmaslı; bazik örtülü
elektrod kullanılmalı
Düzeltme: Çatlamış kaynak dikişi oyulmalı; parça 250...300°C’ye tavlanmalı ve yeniden kaynak
7
yapılmalıdır.
Punta yerinin çatlaması
Tanımı: Punta yerleri, önceden kaynak yapılmış dikişin büzülme etkisi nedeniyle çatlamışır.
Oluşumu: Punta yeri çok zayıf ve çok kısa; hızlı soğuma nedeniyle çatlama.
Kaçınma: Punta yerinin uzunluğu ve kalınlığı, levha kalınlığıyla uyumlu olmalıdır; doğru puntalama
uzunluğu seçilmelidir; ince saçlarda yaklaşık olarak saç kalınlığı x 20; kalın levhalarda tercihan8 30 x
levha kalınlğı
Krater çatlağı
Tanımı: Bir içköşe dikişinde bulunan krater çatlamıştır.
Oluşumu: Çok sıcak kaynak yapma; alın ve içköşe dikişlerinin birleşmesi nedeniyle gerilmelerin
yükselmesi.
Kaçınma: Kaynak dikişi yavaş soğutulmalıdır; uç krateri yeteri kadar doldurulmalı ve uygun elektrod
kullanılmalıdır.
9
Düzeltme: Çatlak delinmeli ve taşlanmalı ve bazik elektrodla yeniden kaynak yapılmalıdır.
Krater çatlağı ve boyuna çatlak
Tanımı:
Bir X-dikişinin uç kraterinde ve bu
nedenle pasosunda boylamasına çatlak
oluşumu.
Oluşumu:
Ön tavlama yapılmadan asit karakterli
elektrodla kaynak yapma; Çevredeki
malzemeye hızlı ısı iletimi ve esas
metale doğru soğumanın kaynak
metalini sertleştirmesi; kök pasonun
kesitinin azlığının kuvvetli büzülme
gerilmelerine yol açması.
Kaçınma:
Parça 250...300°C civarına ön
tavlanmalı; bazik elektrod kullanılmalı ve
uç kraterinden kaçınılmalıdır; kök
pasonun kesiti yeterli kalınlıkta
oluşturulmalıdır.
Düzeltme: Çatlak gerektiğinde delinmeli
ve taşlanmalı; parça ön tavlanmalı; kök
paso bazik elektrodla yeniden kaynak
yapılmalı; gerilme giderme tavı 10
uygulanmalı
Tane sınırı çatlağı
Tanımı:
Kaynak metalinde tane
sınırları boyunca çatlak
oluşur.
Oluşumu:
Kuvvetli kolonsal içyapıya
sahip kaynak dikişlerinde,
tane sınırları boyunca
gerilme çatlakları oluşur. Bu
duruma, özellikle kalın
levhaların tek pasolu
kaynağında rastlanır.
Kaçınma:
Bundan kaçınmak için,
genellikle çok pasolu
kaynak tercih edilmelidir
veya dikiş genişliğinin dikiş
derinliğine oranı en az 2:1
olmalıdır.
Düzeltme:
Dikişin hatalı yerleri taşlanır
11
ve yeniden kaynak yapılır.
Katmer (laminasyon) (Tozaltı kaynağında)
Tanımı:
Esas malzemede
başlayan çatlak,
kaynak metaline
uzanır.
Oluşumu:
Çatlak, levhadaki
laminasyonda başlar;
kaynak metalindeki
tane sınırları boyunca
ilerler.
Kaçınma:
Hatadan kaçınılamaz;
her bir levhada
laminasyon olup
olmadığı muayene
edilmelidir.
Düzeltme:
Düzeltilemez.
12
Çatlama nedeni olarak levhalardaki safiyetsizlikler
Tanımı: Röntgen filminde çok
zor belirlenebilen çatlak, esas
metalden kaynak metaline geçer.
Oluşumu: Kaynak dikişlerinin
röntgen filmlerinde görülebilen
ve dışarıdan belirlenemeyen bu
atanın nedeni, sadece makro
kesitlerle ortaya çıkarılabilmektedir. Çatlamanın nedeni
olarak, levhalardaki safiyetsizlikler gösterilmektedir. Kalıntılar,
çoğu kez silikattan veya alümina
zincirinden oluşmaktadır.
Kaçınma: Bu tür hatalardan
kaçınma, sadece levha
kenarlarının dağlanarak
kalıntıların araştırılmasıyla
mümkündür
Düzeltme: Yoktur.
13
Çatlama nedeni olarak bakır
Tanımı: Çatlamış bir kaynak dikişinde
tane sınırlarında bakır alaşımları tespit
edilir.
Oluşumu: Her bir çelikte, bakır, refakat
elemanı olarak bir miktar bulunur. Bir
çelikte yaklaşık % 0,3’e kadar bir bakır
içeriği, kaynak kabiliyetini kötüleştirmez.
Ancak içerik % 0,5’e ulaştığında, önlem
alınmazsa, lehim gevrekliği denilen
durum oluşur. Örneğin nikel ile
alaşımlama yapılabilir. Lehim gevrekliği,
bakır bir altlık kullanıldığı zaman da
meydana gelebilir. Buada sıvı kaynak
metalinde bakır çözünür ve kaynak
metalinin tane sınırlarında çökelerek
çatlamaya yol açar. Çatlama nedeni
olarak çoğu kez 500 kat büyütmeyle
ortaya çıkarılabilir.
Kaçınma: Bu hatanın oluşumundan
kaçınmak için bakır altlık ile kaynak dikişi
arasına bir cam elyaf bandı
yerleştirilmelidir.
Düzeltme: Yoktur
14