Transcript Województwo śląskie

Herb województwa
Katowice
Nazwa województwa
województwo śląskie
Stolica
Katowice
Powierzchnia
12 333,09 km²
Mniejszości narodowe
Czesi, Ormianie, Romowie,
Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi,
Niemcy
Gwary
Gwara śląska
Ludność
4 615 870 mieszkańców
Gęstość zaludnienia
374 os./km²
Symbol na tablicy samochodowej
S
herb miasta
Katowice – miasto powstałe stosunkowo niedawno (druga
połowa XIXw.), którego korzenie związane są przede
wszystkim z przemysłem wydobywczym i ciężkim. Utworzone z
połączenia kilku słowiańskich osad rolniczych, stało się
potężnym ośrodkiem przemysłowym. Z biegiem czasu miasto
rozwijało się, aby dziś być stolicą województwa śląskiego. Pod
względem liczby ludności zajmuje dziesiątą pozycję w kraju i
jedenastą pod względem powierzchni.
Teatr Śląski
Jednym z najważniejszym obiektów na Górnym Śląsku jest
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego. Scena ta znajduje
się na terenie Katowic i jest największą w regionie. Budowę
obiektu ukończono 1907 roku. Budynek wykonano w stylu
modernistycznym. Głównym architektem był Carl Moritz.
Muzeum Śląskie w Katowicach
Muzeum Śląskie istnieje od 23 stycznia 1929 roku. Katowicki obiekt
funkcjonował do wybuchu II wojny światowej. Ponownie został
uruchomiony w 1984 roku. Natomiast od 2006 roku znajduje się
na liście Państwowego Rejestru Muzeów. Główną atrakcją
Muzeum Śląskiego jest wystawa, zatytułowana „Galeria
Malarstwa Polskiego”, w zbiorach której znajdują się działa takich
artystów jak Józef Chełmiński, Artur Grottger, Tadeusz Makowski,
Jacek Malczewskie, Jan Matejko, Józef Mehoffer oraz Stanisław
Wyspiański.
Spodek
Ikona kultury śląskiej, czyli Spodek w Katowicach, stanowi symbol
górniczej aglomeracji. Tę nietypową hala kojarzy każdy Polak. To
właśnie tu organizowane są największe imprezy rozrywkowe i
kulturalne o międzynarodowej randze. Obiekt położony jest przy
al. Wojciecha Korfantego 35. Plany jego budowy powstały w
1955 roku. Ich realizację rozpoczęto w 1962 roku, według
projektu architektonicznego Macieja Gintowta i Macieja
Krasińskiego. Ostateczne ukończenie prac budowlanych miało
miejsce w 1971 roku. Od tego czas Spodek stanowi najważniejszy
tego typu obiekt w Polsce.
Pomnik Powstańców Śląskich
Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach to pomnik
upamiętniający trzy wystąpienia zbrojne ludności śląskiej
przeciwko władzom niemieckim, mające na celu
wywalczenie przyłączenia Śląska do Polski. Znajduje się w
pobliżu katowickiego ronda gen. Jerzego Ziętka przy alei
Wojciecha Korfantego, w parku Powstańców Śląskich.
Pomnik odsłonięto 1 września 1967 roku. Ma formę trzech
orlich skrzydeł symbolizujących trzy powstania śląskie z lat
1919–1921. Jest jednym z symboli Katowic.
Pomnik Marszałka Piłsudskiego
Odsłonięty w 1993 pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się na
placu Bolesława Chrobrego, przed frontonem gmachu Śląskiego
Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Pomnik ustawiono tyłem
do gmachu dawnej Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych
(obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego).
Zamek w Będzinie
Zamek będziński położony jest na wysokiej skarpie na lewym
brzegu Czarnej Przemszy. Był ważnym ogniwem systemu
obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od
strony Śląska i Czech. Czuwał również nad bezpieczeństwem
wodnych i lądowych dróg handlowych. Co roku odbywają
się tu Strzelania Zamkowe z Broni Czarnoprochowej i
Pneumatycznej przy współudziale Bractwa Kurkowego Grodu
Bytomskiego konkursy i spotkania plenerowe: turnieje
rycerskie z okazji Dni Będzina. Przy zamku działa Bractwo
Rycerskie Zamku Będzin.
Nikiszowiec
Nikiszowiec jest jednym z osiedli na terenie Katowic.
Wybudowane zostało ono dla rodzin robotniczych w latach
1908−1918, w miejscu kompleksu dworskiego. Pomysłodawcą
osiedla był koncernugórniczo-hutniczy Georg von Giesches
Erben. Nazwa dzielnicy jest spolszczoną wersją określenia
„Nikischschacht”, które odnosiło się do kopalnianego szybu.
Początkowo Nikiszowiec znajdował się w graniach
administracyjnych miasta Szopienic, które jednak szybko
zostało wchłonięte przez katowicką aglomerację.
Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych w Tarnowskich Górach
Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach to
podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi
dawnej kopalni kruszców srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Na głębokości 40 m powstał szlak turystyczny o długości 1740 m i
kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł", "Żmija" i "Szczęść
Boże". Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do
2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać
łodzią. W 2012 roku podziemna trasa turystyczna została
udźwiękowiona w autentyczne odgłosy ciężkiej pracy gwarków,
efekty zawału kopalnianego, jadących wózków i robót
strzałowych. W podziemiach panuje specyficzny mikroklimat o
stałej temperaturze 10 stopni C.
Muzeum Górnośląskie
Muzeum Górnośląskie w Bytomiu jest muzeum wielodziałowym.
W jego skład wchodzą różne działy: Dział Archeologii, Dział
Etnografii, Dział Historii, Dział Przyrody, Dział Sztuki, Dział
Edukacyjno-Promocyjny, oraz działy pomocnicze. Pracownicy
każdego z nich prowadzą własną działalność wystawienniczą,
badawczą oraz przygotowują publikacje ze swojej dziedziny.
Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny
Jest to skansen znajdujący się na terenie Parku Śląskiego.
posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych
obiektów architektury wiejskiej. Zgromadzone zabytki
budownictwa ludowego pochodzą z pięciu
podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego,
pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz
regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Górnośląski Park
Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej
woj. śląskiego.
Do głównych atrakcji należą: chaty mieszkalne, spichlerze,
przydrożne kapliczki, wiatrak, stodoła, kuźnie, młyny, piec
wolnostojący, wiejska szkoła, garbarnia, sołecki areszt oraz
karczma „U Brożka” serwująca regionalne potrawy.
Izba Pamięci Kopalni „Wujek”
Jest to miejsce pamięci górników, którzy zginęli podczas wybuchu
metanu oraz upamiętnienie stanu wojennego i II wojny światowej. Przed
budynkiem Izby Pamięci stoi ogromny pomnik. Składa się on z krzyża o 33
metrach wysokości. Obok głównego krzyża, po prawej stronie, w cokole,
zostały umieszczone urny z ziemią z grobów dziewięciu górników −
ofiar pacyfikacji, umieszczone w dziewięciu krzyżach.
Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido
Guido to unikat na skalę światową, bowiem zachowane wyrobisko nie
ma odpowiednika w innych ośrodkach muzealnych na świecie. Skansen
tworzą korytarze na poziomach 170 i 320 metrów oraz zespół zabudowy
powierzchniowej wraz z wyposażeniem technicznym. W kopalni można
obejrzeć m.in. warstwową budowę geologiczną skał z objawami
tektoniki.
Palmiarnia w Gliwicach
Budynek palmiarni to nowoczesna konstrukcja architektoniczna o
powierzchni 2000 m2, w którym rośnie ponad 5600 roślin, a najstarsze
okazy mają nawet ponad 100 lat. Palmiarnia jest podzielona na cztery
pawilony tematyczne, w których poza egzotycznymi roślinami znajdują
się również: terraria z gadami, akwaria z żółwiami, egzotyczne papugi i
kanarki. W 2012 palmiarnia jest rozbudowywana o kolejne dwa pawilony
– tym razem akwarystyczne. Przed wejściem do palmiarni znajdują się
rzeźby lwów leżących.
Sanktuarium na Jasnej Górze
Jasna Góra – sanktuarium, zespół klasztorny zakonu paulinów w
Częstochowie, położony na wzgórzu Jasna Góra, którego nazwa
pochodzi od nazwy klasztoru. Jest jednym z ważniejszych miejsc kultu
maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w
Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej,
oraz zbiór wielu innych dzieł sztuki, najczęściej sakralnej, stanowiących w
większości dary wotywne wiernych. 16 września 1994 roku obiekt został
wpisany na listę pomników historii.
Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego
powstało w 1970 roku i mieści się w Katowicach. Wystawa
znajduje się w domu prywatnym autora książek. Książki, które się
tam znajdują przedstawiają wybitne dzieła literatury polskiej.
Zgromadzono tutaj 87 egzemplarzy miniaturowych książeczek.
Najmniejsza z nich ma wymiary 0,8 na 1 milimetr i jest to alfabet
łaciński. Każda z książek została oprawiona w skórę i zszyta nitką.
Alfabet
łaciński
Muzeum Produkcji Zapałek w Częstochowie. W roku 2002 przy
fabryce powstało Muzeum Produkcji Zapałek. Fabryka, w której
obecnie jest muzeum nadal działa i była pierwszą tego typu fabryką
w Polsce. Obejrzeć można tu park maszynowy od samego początku
produkcji do pakowania zapałek w pudełka. W gablotach znajdują
się dokumenty związane z przemysłem zapałczanym. Stałą wystawą
są rzeźby z zapałek autorstwa Anatola Karonia.
Pustynia Błędowska to jedyny w środkowej Europie tak duży
obszar pustynny. Położona jest między Dąbrową Górniczą a
Olkuszem i zajmuje obszar około 30 kilometrów
kwadratowych.
Park Śląski (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku)
to jeden z największych parków miejskich w Europie. Mieści
się na terenie Chorzowa. Jego wielkość to 600 hektarów. Dla
porównania, Central Park w Nowym Jorku liczy tylko 340
hektarów.
… województwo śląskie zajmuje 14 miejsce pod względem zajmowanego
obszaru wśród województw, a 2 miejsce pod względem liczby ludności?
… co trzecie duże miasto w Polsce znajduje się w województwie śląskim?
… Śląskie to miejsce najbardziej gęstej sieci połączeń kolejowych i
tramwajowych w Polsce?
…województwo śląskie jest jednym z największych w kraju ośrodków
naukowych i akademickich?
… województwo śląskie zajmuje czołowe miejsce w kraju pod względem
liczby studentów?
… Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna jest liderem wśród
specjalnych stref ekonomicznych w Polsce?
… produkuje się tu ponad 90% polskiego węgla kamiennego?
… w Bielsku-Białej działa firma Avio Polska, która jest częścią
międzynarodowej grupy przemysłowej AVIO, będącej liderem w branży
lotniczej?
… to właśnie u nas możesz zjechać 320 m pod ziemię i zobaczyć
przedstawienie teatralne w kopalni Guido w Zabrzu?
… na Śląsku znajduje się kilkadziesiąt zamków i pałaców?
… w naszym województwie zachowało się około siedemdziesięciu
kościołów drewnianych?
… w Śląskim znajduje się najwyższa drewniana konstrukcja w Europie?
Stroje ludowe znane są na Śląsku od wieków. Kolorystyka jest
różnorodna, ukazując całe ich piękno. Typowy strój składa się
z długiej spódnicy zdobionej niebieskimi ornamentami,
zdobionego fartucha oraz wieńca z kwiatów dla dziewcząt i
kobiet. Mężczyźni również mają swoje tradycyjne stroje, które
wyróżniają się charakterystycznym okryciem z szerokimi
rękawami oraz szerokimi spodniami. Damski strój zawiera
także wiele ozdób, szczególnie dużych kolorowych korali, a
także chusty zakładane na głowę. Spodnie są tylko
przeznaczone dla mężczyzn, kobiety zakładają długie
szerokie spódnice. Dominujące kolory strojów ludowych to
biel, czerwień, elementy niebieskiego oraz czarny u
mężczyzn. Na każdą okazję jest przeznaczony inny strój.
Nawet na wesele pary młodej są szyte specjalne stroje
ludowe. Tradycja ta przekazywana jest z pokolenia na
pokolenie.
Legenda o pustyni błędowskiej
Według legend piekło znajdowało się głęboko pod ziemią
niedaleko Olkusza. W związku z rozwojem górnictwa ludzie docierali
coraz głębiej pod ziemię niepokojąc diabelskie siedlisko. Dlatego
diabelskie zgromadzenie na pewnej naradzie postanowiło coś z tym
zrobić. Jeden z młodszych czartów postanowił zasypać wszystkie
szyby górnicze. Jego pomysł znalazł uznanie dlatego z wielkim
workiem wybrał się nad morze, aby zebrać jak największe ilości
piasku. W drodze powrotnej z pełnym workiem piasku zahaczył o
wieżę kościoła i cały piasek zamiast trafić do szybów kopalnianych
rozsypał sie po pobliskich polach. W ten sposób powstała pustynia.
Legenda o odkryciu węgla w Zabrzu
Legenda opowiada historię o chłopcach którzy chodzili ze
swoją zwierzyną na wypas. Chłopcy pewnego razu
zauważyli, że ich świnie zaczynają ryć w ziemi i wyjadają
czarny kamień. Zaciekawione dzieci patrzyły na to z jakim
smakiem zwięrzęta zjadają nowy przysmak. Po pewnym
czasie zebrali górną warstwę ziemi i zobaczyli pokłady
czarnego kamienia którego było bardzo ciężko rozłupać.
Nowe znalezisko tak ich zainteresowało, że postanowili
nazbierać go i zabrać do domu. W domu nie spotkali się z
euforią, matka była bardzo zła widząc ubodzone dzieci.
Dlatego jeden z chłopców postanowił się pozbyć kamieni
wrzucając je do pieca. Nieświadoma niczego rodzina
zauważyła jak dobrze palą się owe kamienie. Matka uznała
to za czary i chciała czym prędzej pozbyć się nowego
wynalazku dzieci. Być może tak wyglądały początki
ogrzewania węglem który obecnie nazywany jest czarnym
złotem.
Legenda o rycerzu bez głowy
Legenda dotyczy rycerza Benda od którego wzięła się nazwa
dzisiejszego miasta Będzin. Ten waleczny wojownik tak bardzo
zasłużył się królowi, że dostał od władcy rozległe tereny.
Rycerz oglądając tereny które dostał szukał idealnego
miejsca na zbudowanie twierdzy. Wreszcie znalazł
upragnione wzgórze na którym to rozkazał wybudować
zamek. Był władcą bardzo surowym, nie szanował swoich
obywateli za co spotkała go kara boska. Zginęła jego
najbliższa rodzina po tym wydarzeniu zmienił swoje życie stał
się mnichem i do końca swoich dni żył w ubóstwie.
Legenda o Świetliku
Legenda opowiada o dobrodusznym duszku, który jest
przewodnikiem prowadzącym do celu. Krótkie podanie
opisuje Ludwik Chrobok w "Sagen von Miechowitz". Pewnej
ciemnej nocy wracająca z wesela matka z córką na swojej
drodze spotkały postać Świetlika(ubranego w czarny surdut
oraz czarny cylinder z cygarem w ustach). Tajemniczy
jegomość wskazał drogę wystraszonym kobietą, które
podążały za postacią aż dotarły pod drzwi swojego domu. W
tym momencie Świetlik zniknął w wielkim snopie iskier.
Tradycyjne potrawy ze Śląska:










Rolady Śląskie,
Białe kluski,
Czorne kluski,
Modro kapusta ,
Karminadle,
Buchty,
Szałot,
Wodzionka,
Hekele,
Żur.
Chorzów – Ryszard Riedel (wokalista
zespołu Dżem)
Gliwice – Lukas Podolski
Gilowice - Tomasz Adamek
Katowice - Jerzy Kukuczka (zdobywca
Mount Everestu)
Katowice – Kamil Durczok
Kokawa – Artur Barciś
Ruda Śląska – Otylia Jędrzejczak
Ruda Śląska – Krzysztof Hanke
Tychy – Piotr Kupicha
Wisła – Adam Małysz
Żywiec – Paweł i Łukasz Golec